عبد الله بن سعد بن أبي السرح

Her hakkı mahfuzdur.TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.

TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?

BAŞKA BİR MADDE GÖSTER

USUL-İ FIKIH AÇISINDAN MALİ MÜEYYİDE OLARAK TAZİR CEZASI

Bu araştırma fıkıhta para cezası kesme şekliyle yapılıp Ceza Hukukunda “ta’zîr” kavramı altında ele alınan malȋ müeyyide konusunu ve bu konu altında zikredilen ama mahiyet bakımından tazirle bir ilgisi bulunmayan bazı konuları incelemektedir. Fıkıh ve Usȗl açısından dikkatli bir şekilde inceleme yapıldığında İslâm hukunda bulunan ve ta’zîrle karıştırılan birçok müeyyide bulunmaktadır. Bunlardan bir örnek olarak saz, put, çalgı aletleri ve bunlar gibi hoş karşılanmayan şeylerin itlafı husu gösterilebilir. Yani saz, put, çalgı aletleri ve bunlar gibi hoş karşılanmayan şeylerin itlafı mali mü-eyyide olması itibarıyla bazıları tarafından tazirden sayılmıştır. Hâlbuki bu husus ta’zîrden ayrılan müstakil bir mevzudur. Yine ta’zîrle karıştırılan bir diğer husus, haram yollarla elde edilen şeylerin, örneğin suyun karıştırıldığı süt ile ve farklı otların karıştırıldığı zaferanın dökülmesi gibi bozulmuş şey-lerin itlâfıdır. Hâlbuki bu itlâf; bir cânîye (suçluya) maksadının dışında ken-disiyle muâmele edilmesi kabilindendir. Çünkü bu kişi ifsad olan şeylerden yararlanmak istemiş fakat bu şeyler, bir cezâ olarak bu kişinin maksadının dışında imha edilmiştir. Binaenaleyh bu da bir önceki husus gibi farklıdır ve mal karşılığında yapılan ta’zîrle bir ilgisi yoktur. Bu karışıklık etkisiyle bazı âlimlere “malın alınması ile yapılan ta’zîr” görüşü isnâd edilmiştir ki bu ifade bu iddiayı red etmektedir. Dolayısıyla bu araştırma tazir konusunda yapılan karışıklıkları gidermek, para kesme cezası şeklinde cereyan eden malȋ mü-eyyideyi beyan ederek onun kendisiyle karıştırıldığı diğer uygulamalardan ayırmak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmamızda ana fikir olarak dört mez-hebe göre “malın alınması ile yapılan ta’zîrin” caiz olmadığı belirtilmekte, bu konuda İslâm âlimleri arasındaki farklı ictihatları beyan etmesi açısından örnek olarak İbn Kayyim el-Cevzî’nin bunu caiz gördüğünü açıklamakta-dır.