Ramazan ayının gelmesiyle birlikte, oruçla ilgili konular sorgulanmaya başlandı. Oruç ibadetini yerine getiremeyen Müslümanlar, hangi durumlarda kaza edip edemeyeceklerini araştırıyor. Diyanet, konuyla ilgili fetvasını internet sitesi üzerinden cevapladı. Peki keyfi olarak oruç tutmamak olur mu? Mazeretsiz tutulmayan orucun kazası olur mu? İşte Diyanet'in açıklaması
KEYFİ OLARAK ORUÇ TUTMAMAK OLUR MU?
Ramazanda mazeretsiz olarak oruç tutmamak büyük günahtır. Ramazan orucu tutmaya başlayan bir kimse; Bazı günlerde mazeretsiz olarak oruç tutmaktan vazgeçerse, sadece tutmadığı günlerin orucunu kaza etmesi gerekir, kefâret gerekmez. Zira kefâret, oruç tutmamanın değil, orucu mazeretsiz olarak kasten bozmanın cezasıdır.
Kefaret, oruç tutmamanın değil, orucu kasten bozmanın cezasıdır. Oruç tutmamanın cezası, bir güne bir gün tutmaktır. Mazereti varsa oruç tutmaz, gününe gün kaza eder. Hastalanırsa bozar, yine bir gün kaza eder.
MAZERETSİZ TUTULMAYAN ORUCUN KAZASI OLUR MU?
Ramazan orucunun mazeretsiz olarak tutulmaması büyük günah olup, kazasıyla birlikte tövbe etmek de gerekir.
Önce, tutulmayan oruçlar için tövbe edilir. Sonra gününe gün, yani kaç gün tutulmamışsa o kadar gün kaza orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan ayında 30 gün oruç tutamasa, tutamadığı gün kadar kaza orucu tutar.
Ayrıca Ramazan'dan sonra tutulan oruç, Ramazan'da tutulan orucun sevabını karşılamaz (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, ). Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadisinde, Ramazan'da mazeretsiz olarak tutulmayan bir günü, bir sene boyu tutulan orucun karşılamayacağını belirtmiştir (Ebû Dâvûd, Savm, 38; bkz. Buhârî, Savm, 29).
KİMLER ORUÇ TUTMAYABİLİR?
Yolculuk: Ramazan'da sefer mesafesi (en az 90 kilometre) bir yere gitmek için yola çıkacak olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Fakat niyet ettikten sonra gündüzün yolculuğa çıksa bu yolculuk esnasında meşru başka bir mazereti bulunmazsa orucunu bozmamalıdır. Başlanan bir ibadetin mazeret yoksa tamamlanması gerekir. Sefer bir mazeret olduğu için, eğer orucunu seferliği başladıktan sonra bozarsa kendisine kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir.
Hastalık: Oruç tuttuğu zaman, hastalığının artmasından veya uzamasından endişe edilen kimse ile hastalığı sebebiyle oruç tutmakta zorlanan kişiler için, iyileştikten sonra kaza etmek üzere Ramazan ayında oruç tutmamalarına ruhsat tanınmıştır. Oruç tutması hâlinde hasta olacağı doktor tarafından bildirilen kimse de hasta hükmündedir.
Yaşlılık: Oruç tutamayacak kadar yaşlı olan kimseler, oruç tutmayıp yerine fidye verebilirler. Bakara suresinin ayetinde, bu şekilde olup da oruca güç yetiremeyenlerin, oruç tutmayıp fidye vermeleri gerektiği hükme bağlanmıştır. İyileşme umudu olmayan hastalar da aynı hükme tabidir.
İleri derecede açlık, susuzluk: Açlık veya susuzluk sebebi ile beden ve ruh sağlığının ciddi derecede zarar görmesi söz konusu olan kimse orucunu bozabilir. Sağlık şartları düzelmesi hâlinde bozulan oruç Ramazan'dan sonra kaza edilir. Böyle bir kimsenin orucuna devam etmesi ölümüne sebep olacak nitelikte ise, orucunu açmaması yani oruca devam etmesi haram olur.
Zor ve meşakkatli işlerde çalışmak: Esas itibarıyla bir insanın ibadetlerini normal bir şekilde yapmasını engelleyecek zor ve ağır işlerde çalışması veya çalıştırılması doğru değildir. Ancak kişisel veya toplumsal zorunluluklar, bazılarının böyle işlerde çalışmalarını gerektirebilmektedir. Böyle durumda bulunan bir kişi, oruç tuttuğu takdirde sağlığına bir zarar gelmesinden korkuyorsa, orucunu tutmayabilir. Bu durumda olanlar, izin günlerinde veya müsait zamanlarda tutamadıkları oruçlarını kaza etmelidirler.
Gebe olmak: Oruç tuttuğu takdirde kendisinin veya çocuğunun zarar görmesi muhtemel olan gebe veya emzikli kadınlar da sağlık durumu oruç tutmak için elverişli olmayanlar arasında değerlendirilmiştir. Bu durumda olanlar da oruç tutmayabilirler. Hatta zarar görme ihtimali kuvvetli ise tutmamaları gerekir. Durumları normale döndüğünde tutamadıkları oruçları kaza ederler.
Niyet etmeden oruç tutulur mu sorusu ramazann yaklamasyla yeniden gündeme gelmeye balad. Sahur sonras niyet etmeyi unutan ya da sahura uyanamayan vatandalar ise bu sorunun cevabn aratrmaya balad.
Niyet etmeden oruç tutmak kabul olur mu sorusunun yant en doru kaynaklarda aranmaldr. Güvenilir olmayan kaynaklarda yazlan yalan yanl bilgiler kiiyi yanltabilir.
Biz de bu yazmzda ulalabilecek en doru kaynak olan Diyanet leri Bakanln referans aldk. te Ramazanda niyet etmeden oruç tutmak hakknda en doru bilgiler…
lginizi çekebilir: Faziletli Ramazan Dualar Arapça, Türkçe
Diyanet leri Bakanlnn niyet etmeden oruç tutmak hakknda yapm olduu açklama aynen u ekildedir:
“Niyet etmek orucun artlarndandr. Niyetsiz oruç sahih deildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalklmas da niyet saylr.”
Niyet etmeden oruç tutulur mu sorusunu tam olarak aydnlatabilmek için sahih kelimesinin bütün artlara uygun ekilde yaplan ibadet anlamna geldiini de eklemi olalm. Mendup ise dini açdan yaplmas güzel olan ama yaplmamasnn da sakncal olmad eylemlere denir.
Niyet etmeyi unuttum oruç tutabilir miyim diye düünüyorsanz ya da sabah niyet edilen oruç kabul olur mu sorusu aklnzdaysa imdi vereceimiz bilgilerle cevap zihninize düecektir.
Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, günein batmas ile ertesi gün tepe noktasna gelmesi öncesine kadarki süredir Ancak imsaktan sonra yaplacak niyetin geçerli olmas için bu vakitten itibaren bir ey yenilip içilmemi, oruca aykr bir i yaplmam olmas gerekir.
Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî’, II, 85). Bu oruçlar için, “yarnki orucu tutmaya” eklinde mutlak niyet yeterlidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve “yarnki Ramazan orucuna” eklinde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazann her günü için ayr niyet edilmesi gerekir (Mevslî, el-htiyâr, I, , ).
Kaza, keffaret ve bir zamana bal olmakszn adanan oruçlar için gün batmndan itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmi olmaldr. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, keffaret veya adak orucuna” eklinde belirtilmesi gerekir.
afiî mezhebine göre ise nafile dndaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. “msak vaktine kadar niyet edilmemise o günün orucu geçerli olmaz. Nafile oruçlara ise güne tepe noktasna gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir (irâzî, el-Mühezzeb, I, ).”
lginizi çekebilir: Ramazann lk Günü: badetler, Okunacak Dualar
Diyanet leri Bakanlnn yapt açklamaya göre:
“Niyet etmek oruç tutmann artlarndan biridir. Sahura kalkp niyet etmeden oruç tutmak sahi deildir.Oruç tutarken kalben niyet etmek ve bu niyetle sahura kalkmak yeterli olsa da bu niyeti dil ile de söylemek gereklidir. Fakat oruç için sahur kalkmak da aslnda bir nevi niyet saylabilmektedir.”
Yani niyet etmeden oruç kabul olur mu sorusu için yant aryorsanz en mühim noktann zihinden geçen istek ve kararllk olduunu söyleyebiliriz. Ramazan aynda sahura kalkmadan niyet etmeden oruç tutulur mu diye soranlar için de ksa bir açklama yapalm.
Din alimleri sahurun dinen art olmadn ama sahura kalklmadnda sahurun bereketinden yararlanma frsatnn da kaçrlm olduuna vurgu yapmaktadr. Salk açsndan da doktorlar sahura kalkarak oruç tutmann daha uygun olduunu söylemektedir.
Ramazan orucunda, kaza edilen oruçlarda ya da nafile oruçlarda niyet etme vakti günein batmasndan bir sonraki gün günein tepe noktasna gelmesine kadardr.
msak sonrasnda niyet edilebilmesi için bu vakitten sonra herhangi bir eyin yenip içilmemesi ve orucu bozabilecek herhangi baka bir eyin yaplmam olmas gereklidir.
Ramazann her günü için ayr ayr niyet edilmelidir. Bu oruçlar için genellikle ‘Yarnki orucu tutmaya ya da yarnki ramazan orucuna’ eklinde niyet edilebilir.
Kefaret ya da kaza orucu tutulacaksa bu oruçlarda gün batmndan sonra en geç imsak vaktine kadar niyet edilmelidir. Bu ve benzeri oruçlar tutulurken ‘… kaza, keffaret ya da adak orucuna’ eklinde tutulacak orucun nedeni belirtilerek niyet edilmesi dorudur.
Sahura kalkan kiinin diliyle niyet etmesi önerilir. Ancak unutma ve dalgnlk durumunda niyet edilmediyse orucu yine kabul olur. Çünkü sahura kalkmak ve oruç için hazrlk yapmak da niyet etmenin farkl ekillerinden biridir.
lginizi çekebilir: ftar Duas Türkçe ve Arapça Okunuu, Anlam
Niyet etmeden oruç tutmak ve bozmak da en çok sorulan biridir. Keffaret balanm bir orucu kasten kesilmesine verilen ceza anlamna gelir. Eer niyet edilmediyse o günün kazas tutulur. Fakat bu kefaret orucu tutmamak için orucu niyetsiz tutmak ve niyet etmeden oruç bozmak anlamna gelmemelidir.
Niyet etmeden oruç bozmak konusunda dinen deerlendirme kiinin kalbindeki esas düünceleriyle ve elbette Allah katnda olur. Kii dayanamazsam orucu terk ederim düüncesiyle oruca niyet etmiyorsa bu mantkl olmayacaktr. Bilerek niyet etmeden oruç tutulur mu diyerek yola çkmak da bu çerçevede orucun manasna uygun dümez.
Orucun bozulma durumu da esas alnmaldr. Keyfi nedenlerden ötürü orucun bozulmas elbette iyi bir eylem deildir. Ancak salk ve beklenmedik durumlarda orucun bozulmas sonradan telafisi olan bir durumdur. Niyet etmeden orucun bozulmas zaman zaman meydana gelebilir.
Misal olarak aniden yaplan kazalar ya da kötü olaylarda kii niyet edip orucu bozmay düünecek durumda deildir. Bu gibi günler istisna olduu için niyet etmeden oruç bozmak günahtr denilemez. ayet planl bir ekilde oruç bozulacaksa niyetin edilmesi daha uygun bir davran olacaktr.
lginizi çekebilir: Dinimizde Oruç Çeitleri simleri, Anlamlar
Üç aylarda niyet etmeden oruç tutulur mu diye merak ediyor olabilirsiniz. Nafile oruç niyet etmeden tutulur mu sorusunun cevabn arayanlar da mutlaka vardr. Peki, kandilde niyet etmeden oruç tutulur mu? Bu liste farkl oruç türleri için bu ekilde uzamaktadr. Orucun türü ne olursa olsun niyeti önceden koymak en uygunudur. O an niyet etmeyi unuttuysanz gün içinde aklnza geldiinde niyetinizi tekrar edebilirsiniz.
Oruç niyetlerinde u kalp kullanlabilir: “Niyet ettim Allah rzas için bugünkü … orucumu tutmaya”
Niyet edilen orucun çok önemli ve kontrol d durumlar haricinde bozulmamas gerekir. Örnein bir kadn regl olduunda orucu mecburen bozulur ve bu kiinin kontrol edebilecei bir durum deildir, bu kii o gün orucunu sonradan kaza eder.
Hanefi mezhebine göre nafile oruç niyeti gece de edilebilir, gündüz öleden önce kadar da edilebilir.
Oruç Tutarken En Çok Yaplan 8 Hata
6 Admda Vücudunuzu Oruca Hazrlayn
Orucu Bozan eyler: 10 Durum – Soru Cevap
Oruç Açma ve Oruca Niyet Duas Nasl Edilir?
Oruç Tutmann Salnz çin 7 Bilimsel Faydas