Konut tipi (mesken) elektrik aboneleri, tüketim alışkanlıklarına göre iki tarife arasında seçim yapabilir. Bu tarifelerde fiyatlar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından ulusal düzeyde belirlenir. Serbest olmayan tüketiciler bu fiyatlar üzerinden elektrik alır.
Ocak tarihinden itibaren iki tarife için de uygulanan tüm vergiler dahil kWh fiyatları aşağıdaki tablodadır:
Tarife Adı | 1 kWh Elektrik Vergiler Dahil Fiyatı | ||
---|---|---|---|
Tek Zamanlı - Mesken | 0, TL | ||
Üç Zamanlı - Mesken | Gündüz 0, TL | Puant 1, TL | Gece 0, TL |
Tek Zamanlı -Ticarethane | 0, TL | ||
Üç Zamanlı - Ticarethane | Gündüz 0, TL | Puant 1, TL | Gece 0, TL |
Çok zamanlı tarifenin uygulanabilmesi için, tüketici elektronik (akıllı) sayaç kullanmalıdır. Elektronik sayacınızın olması üç zamanlı tarifede olduğunuz anlamına gelmez.Üç zamanlı tarifeye geçmek için, elektrik satış şirketine başvurmak gerekir. Hangi tarifede olduğunuzu anlamak için en iyi yol, elektrik faturanızın başında yazılı olan abone grubu ve tarife kısmına bakmaktır.
Elektrik faturasında yalnızca harcadığınız elektrik enerjisi tutarını ödemezsiniz. Elektriğin size ulaşmasına sağlayan iletim ve dağıtım sistemine ait bedeller; ayrıca vergiler ve fonlar elektrik faturasını oluşturan diğer bileşenlerdir.
Birim Fiyatta Yüzdesi | Maliyetler | Bedelin Adı | Açıklamalar |
---|---|---|---|
% | Üretim Maliyeti | Enerji Bedeli |
|
% | Dağıtım Bedeli | Enerji Harici Bedeller |
|
% | Vergiler | Vergiler, Pay ve Fonlar |
|
Ulusal elektrik fiyatları üç ayda bir; yani yılda dört kere EPDK tarafından güncellenir. EPDK yukarıdaki tabloda yer alan enerji ve enerji harici bedelleri belirlemekle görevlidir; ancak vergi oranlarından sorumlu değldir. Elektik vergileri farklı kanunlar uyarınca tahsil edilmektedir. Son yıllarda, elektrik vergilerinin oranlarında kayda değer değişiklikler yapılmamıştır. En sık zamlanan fiyat bileşenleri ise, EPDK'nın belirlediği enerji ve enerjinin ulaştırılması için alınan bedellerdir.
Vergilerin enerji tüketim tutarı üzerinden yüzde alınarak hesaplandığını hatırlamakta fayda vardır. Buna göre, elektrik birim fiyatındaki yapılan artış dolaylı olarak ödenen vergi tutarını da arttıracaktır. Öte yandan, EPDK enerji hariç bedellerde de söz sahibidir. Örneğin, birim enerji bedeli değişmezken kayıp/kaçak bedeline yapılan bir zam da fatura tutarını yükseltir.
Türkiye'de elektrik tüketiminin; yıllar içinde katlanarak artmasıyla yerel kaynaklarla talebin karşılanması imkansız hale gelmiştir. Elektrik fiyatlarındaki artışı en fazla etkileyen bazı unsurlara aşağıda yer verilmiştir:
Doğal gaz fiyatlarındaki yaşanan artış elektrik fiyatlarının zamlanmasında en önemli etkenlerden biridir. Türkiye'deki elektrik üretiminin %42' si doğal gaz çevrim santrallerinde yapılmaktadır. Bu santrallerde üretimin ana maliyetlerinden biri doğal gazdır. Türkiye, doğal gaz bakımından zengin olmadığından bu enerji kaynağını diğer ülkelerden ithal eder. Uluslararası piyasalarda yaşanan değişiklikler ülkedeki fiyatlara da yansır. Doğal gaz fiyatları yurt içinde bir devlet kurumu olan EPDK tarafından düzenlenir. Türkiye'nin ithatlatını neredeyse tamamı BOTAŞ tarafından gerçekleştirilir.
Mevsimsel etkiler elektrik fiyatlarının değişmesine neden olabilir. Bu etkileri açıklamak için yine elektrik üretim santrallerinden bahsetmek gerekir. Örneğin, ülkenin yaz aylarında az yağış alması baraj doluluğunu olumsuz etkiler. Bu durumda, hidroelektrik santrallerinin üretim kapasitesi düşer ve fiyatlar yükselir. Hidroelektrik santrallerinin Türkiye'nin toplam elektrik üretimine katkısı %28,1'dir. Mevsimsel değişikler üretimde payı düşük de olsa rüzgar santrallerini de etkiler.
Döviz kurundaki değişimler enerji kaynaklarında dışa bağımlılığın bir sonucu olarak elektrik fiyatlarını etkiler. elektrik üretimi için ithal edilen doğal gaz, kömür gibi kaynaklara yapılan ödemeler yabancı para cinsinden yapılır. TL'nin yabancı para karşısında yaşayacağı olası bir değer kaybı, borçlarını yabancı para cinsinden ödemek zorunda olan üreticileri zora sokacağından fiyatlar zamlanabilir.
Eurostat'ın yılı için açıkladığı elektrik birim fiyatlarına göre, Türkiye'de elektrik fiyatının diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Fiyatlar Euro (€) cinsinden verilmiş olup ortalama yılık tüketimi ve kWh arasındaki mesken abone grubu karşılaştırılmıştır.
Ocak itibariyle geçmiş yıllara bakacak olursak aşağıdaki tabloda Türkiye'nin ve diğer Avrupa ülkelerinin , ve elektrik fiyatlarını görebilirsiniz.
Ülke | (Sanayi) | |||
---|---|---|---|---|
Danimarka | 0, | 0, | 0, | 0, |
Almanya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Belçika | 0, | 0, | 0, | 0, |
ispanya | 0, | 0, | 0, | 0, |
İrlanda | 0, | 0, | 0, | 0, |
Portekiz | 0, | 0, | 0, | 0, |
İtalya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Avusturya | 0, | 0, | 0, | 0, |
İsveç | 0, | 0, | 0, | 0, |
Kıbrıs | 0, | 0, | 0, | 0, |
Yunanistan | 0, | 0, | 0, | 0, |
Birleşik Krallık | 0, | 0, | 0, | 0, |
Fransa | 0, | 0, | 0, | 0, |
Norveç | 0, | 0, | 0, | 0, |
Hollanda | 0, | 0, | 0, | 0, |
Lüksemburg | 0, | 0, | 0, | 0, |
Slovenya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Finlandiya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Çekya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Slovakya | 0, | 0, | 0, | 0, |
İzlanda | 0, | 0, | 0, | |
Letonya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Polonya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Estonya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Romanya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Hırvatistan | 0, | 0, | 0, | 0, |
Malta | 0, | 0, | 0, | 0, |
Macaristan | 0, | 0, | 0, | 0, |
Litvanya | 0, | 0, | 0, | 0, |
Karadağ | 0, | 0, | 0, | 0, |
Moldova | 0, | 0, | 0, | 0, |
Bulgaristan | 0, | 0, | 0, | 0, |
Türkiye | 0, | 0, | 0, | 0, |
Eski Yugoslav Makedonya Cum. | 0, | 0, | 0, | 0, |
Sırbistan | 0, | 0, | 0, | 0, |
Gürcistan | 0, | 0, | ||
Kosova | 0, | 0, | 0, | 0, |
Ukrayna | 0, | 0, | 0, | 0, |
Lihtenştayn | 0, | 0, | ||
Arnavutluk | 0, | 0, | ||
Bosna Hersek | 0, | 0, |
Benzinli bir aracın düz yolda kesintisiz kilometre mesafe katedebilmesi için ortalama yedi litre yakıt harcaması gerekiyor. Dizel araçlarda ise bu değer aşağı yukarı beş litre oluyor. Dizel araçların yakıt bakımından benzinli araçlara göre daha bütçe dostu olduğu, zaten bilinen bir gerçek. Ama siz bir de elektrikli araçları görün!
Elektrikli araçlar (Electric Vehicles: EV), düz bir yolda ara vermeden kilometre yol katettiğinde ortalama olarak sadece 18 kWh değerinde elektrik tüketiyor. Elektriğin fosil yakıttan çok daha uygun fiyatlı olduğu düşünüldüğünde, bu durum EV kullanıcılarını fazlasıyla avantajlı kılıyor. Ayrıca elektrikli araçlar karbon salınımı yapmadığı için yüzde doğa dostu ulaşım sağlıyor. Benzinliye göre düşük yakıt maliyeti ile öne çıkan dizel araçlar ise maalesef karbon salınımı en yüksek otomobil türünü oluşturuyor.
kWh, Türkçesi “kilovatsaat” olan “kilowatt/hour” ifadesinin kısaltmasını oluşturuyor. Bu değer, bir saat içerisinde üretilen veya sarf edilen elektrik enerjisini tanımlamak için kullanılıyor. Elektrikli cihazların harcadıkları toplam enerjiyi belirtmek için kWh birimi kullanılıyor. Tıpkı hızı belirtmede olduğu gibi enerjinin gücünü belirtilirken de harcanan veya üretilen miktar saat başına hesaplanıyor.
Kilovatsaat başına faturalandırılan tutarlar haneler ve iş yerlerine göre değişiklik gösteriyor. EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu)’nın belirlediği tutarlar ise yılının ilk çeyreği için şu şekilde:
kilometrelik yol için bir elektrikli araç bataryasının ev tipi prizle 18 kW’lik doldurulması, haneler için düşük tarifeden hesaplanırsa 24,66 TL tutuyor. Yüksek tarifede bu değer 37,8 TL oluyor. Aracın şarjı iş yeri olarak kayıtlı bir yerde ev tipi prizle doldurulduğunda ise tutar 34,02 TL’ye denk düşüyor.
Buna karşılık benzinin 7 litresi Şubat rakamlarına göre ,33 TL iken, motorinin 5 litresi 77,05 TL tutuyor. Bu da evde veya iş yerinde şarj edilen elektrikli aracın çok daha uygun bir enerji maliyetine sahip olduğunu rakamlarla bir kez daha kanıtlıyor.
Editörün Notu: Elektrikli araç şarj istasyonlarında dolum maliyeti kWh başına değil, dakika başına hesaplanıyor. İstasyondan araca dakika başına aktarılan elektrik enerjisi ise istasyonun tipine göre farklılık gösteriyor. Detaylı bilgi için Elektrikli Araçlarda Yakıt Tüketimi ve Şarj Maliyeti sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Elektrikli araçlarda şarj hakkında temel bilgileri öğrenin!
Elektrikli araçların tükettiği enerji, tıpkı akaryakıtlı araçlarda olduğu gibi şehir içi sürüşte artıyor. Çünkü yoğun trafik koşullarında araç kullanmak, fosil yakıtlı veya elektrikli fark etmeksizin daha fazla enerji sarfına yol açıyor. Bununla birlikte hava şartları, yol koşulları, sürüş şekli, lastik basıncı ve araçtaki klima, multimedya gibi ek cihazların kullanımı da elektrik tüketimini önemli ölçüde etkileyebiliyor. Konu ile ilgili detayları “Elektrikli Araba Kaç Km Gider?” başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.