Yaz mevsimi geldiğinde şerbetli tatlıların yerini sütlü tatlı ve dondurma alır. Kremalı muhallebi ile cevizle buluşan çıtır kadayıf yaz mevsimi için oldukça iyi bir seçenek olabilir. Kadayıfı kavurmak zor geliyor veya buna ayıracak zamanınız yok ise marketlerde bulunan kavrulmuş kadayıfı satın alarak hazır kadayıflı muhallebi tatlısı yapabilirsiniz. Hem böylece kadayıfı kavuracağınız zamandan tasarruf etmiş olursunuz. Kadayıflı muhallebi tatlısını tepside yapabileceğiniz gibi kuplarda da servise hazırlayabilirsiniz.
Kadayıflı muhallebi yaparken muhallebi içerisinde krema kullanılır. Fakat evde krema yok ise alternatif olarak sade krem şanti kullanabilirsiniz. Krem şantili kadayıflı muhallebi ile krema kullanılarak yapılan kadayıflı muhallebi arasında lezzet farkı göze çarpmamaktadır. Kadayıflı muhallebi yaparken tel kadayıfın çıtır çıtır olması tatlının en önemli özelliklerinden biridir. Siz de kadayıflarınızı birkaç saat derin dondurucuda bekletebilirsiniz. Kadayıfları kavururken yakmamaya özen göstermelisiniz. Bunun için orta ateşte kontrollü bir şekilde kadayıflarınızı karıştırarak pişirmelisiniz.
Kadayıf için:
Muhallebisi için:
Yapılış-1
Afiyet olsun!
Tereyağının kelime anlamından söz edelim önce. Tare Farsça taze anlamına geliyor. Tere ise yaş. Yani tereyağı taze yağ anlamına geliyor.
Osmanlı yemeğine konulan yağ denilince öncelikle akla gelen ya tereyağı ya da sadedir. İyi bir tereyağının da iyi bir yemek yapmak için de gerekli malzemelerden biri olduğu bütün tatbilirlerce (gurme) kabul edilmiştir.
Yemek konusundaki pek çok otoritenin yüzyılın en önemli şefi kabul ettiği Fernand Pointin ( ) çok ünlü sözleri her yemeğin üzerinde buğu gibi dolaşmaktadır
Du beurre! Donnez-moi de beurre. Toujours du beurre!
Tereyağı! Bana tereyağı verin! Her zaman tereyağı verin!
Yıllarca sağlık otoritesi olarak önümüze sürülen kişilerce sağlık için şu kadar kötü, bu kadar kötü diye beynimizin yıkandığı bir besinden bahsediyoruz. Yiyecek ekonomisinde kar için neler yapılabileceğinin net olarak sergilendiği ilk büyük dosya idi margarin. O dönemlerde bize bu sağlıklı diye dayatılan ve sineğin bile yemeye tenezzül etmediği margarin vardı. Bu adına margarin denilen ve derecelerde çözünen şey, kuşkusuz daha sonraki yıllarda katlanacak olan damar tıkanıklığı probleminin baş sebebi idi. Dışarıda bu sıcaklıkta eriyorsa da vücut içinde, bir kez kimyasal tepkimeye girmiş bu hidrojenize şeyin hala o sıcaklıklarda bile çözünebildiğine dair net bir bilgiye ulaşamadık. Çünkü sektör çok karlı ve araştırmalar yapıldıysa bile yayınlan(a)mıyor.
Konumuza dönersek, ilk cevaplamamız geren soru Tereyağ nedir? sorusu. Tereyağı yiyebileceğimiz en lezzetli ve ideal besinlerden biri. Bunun yanında Arman Kırımın da dediği gibi Kendi kendine var olamayan bir yağ. Onun yağ haline gelebilmesi için, insanlar gerekli. Tamam, belki tereyağı yapmak inanılmaz zor, komplike bir iş değil ama yine de bir ikincil müdahale gerekiyor. Bu işlemin kolayca gerçekleşmesi de tereyağının mükemmel olmasına yetmiyor.
Tereyağı bilinenlerin aksine sıradan değil, oldukça lüks bir ürün. Marketlerde satılıyor olması onun tereyağılığını değiştirmese bile, gerçek tereyağı ile markette satılan tereyağı arasındaki fark, kişinin yıldız haritasının çıkartılması ile gazeteden günlük falını okuması kadar büyük bir fark. Sonuçta, ikisinin de adı yıldız falı olarak geçiyor. Tıpkı tereyağı ile endüstriyel tereyağının adlarının sanki aynıymışçasına tereyağı olarak geçmesi gibi.
[the_ad id=]
Gerçek tereyağı, çiğ sütten imal edilir. Soğuk alanda (buzdolabında) 24 48 saat bekletilen sütün üst tarafına yükselen krema ile elde edilir. (Ya da çiğ sütle yapılan yoğurttan) tereyağı dediğimiz ürün mezofilik bakteriler sayesinde olgunlaşıyor. L. lactis cremoris ve L. biovar diacetylactis bunların içinde en aktif olan bakteriler. Eğer kremayı çiğ sütten elde edersek, bu ve bunlar gibi pek çok bakteriyi de öldürmeden tereyağımızı sağlamış oluyoruz. Bu bakteriler tereyağının lezzetini de artırıyorlar.
Burada iki ciddi problemle karşı karşıyayız. 1 kg tereyağı elde etmek için 15 20 kg süt gerekiyor. Bazıları 1 kg tereyağı elde etmek için gereken süt miktarını 8 kga kadar düşürüyor. Belki süt verimi çok düşük ama yağ oranı çok yüksek bir cins varsa olabilir ama ben matematik problemleri haricinde bu kadar sütten bir kilo tereyağı çıktığını görmedim. Bu da demektir ki, normal şartlar altında, Türkiyedeki inek cinsleri, süt verimi, yağ oranı vb. veriler dikkate alındığında kilogram sütten yaklaşık 6 kg civarında tereyağı elde edilebilmektedir.
Miktarın yanında bir problem daha var; hijyen. Çiğ süt riskli bir ürün. Bu sütü sağladığınız kaynaktan da kesin emin olmanız lazım. Bir kilo tereyağ ortalama 16 18 litre sütten elde ediliyorsa sütün alındığı ineğin ya da ineklerin antibiyotiklerle ilişkisini, sütün nasıl bir ortamda sağıldığını vs bilmeniz gerekiyor. Yurdumuzdaki en iyi süt veren cinsler bile yılda kg verdiğine göre en az 2 inekten süt alınması gerekir.
Diyelim ki bu şartları sağladınız, daha başka gereken şartlar da var: Gerçekten lezzetli bir tereyağı yapmak için otla beslenen değil, otlanarak beslenen bir inek bulmanız gerekir. Mümkünse, sütünün yağ ve protein açısından zengin olması için bu inek yavrusuna süt veren bir inek olmalı.
Bu şartları yerine getirdiğinizde tereyağına ulaşıyorsunuz. Evet, tereyağı nedir sorusunun cevabını aldınız ama günümüzde, özellikle de şehirde yaşıyorsanız neredeyse gerçekleştirilmesi imkansız şartlar bunlar. Tabi tereyağ fiyatı da bu kıstaslar gerçekleştirildiğinde minimum 65 80 TL civarında olacaktır. Tereyağ fiyatları bu seviyeye çıktığında ise ekonomik koşullar sebebiyle, kullanıcı sayısı çok azalacağından, piyasa oldukça daralacaktır. Böyle bir tereyağının ortaya çıkması ve bir de standart market tereyağının olmasının piyasayı nasıl etkileyeceği, dengeleri hangi yönde bozacağı belli değil. Kimse de işleyen bir piyasayı bozmak istemediğinden en azından şu andaki üretici firmaların böyle bir hamlesi şimdilik mümkün gözükmüyor. Yani tereyağı markaları fikir değiştirip böyle bir yeni ürünü pazara çıkartmazsa tereyağı fiyatları önümüzdeki bir kaç yıl içinde çok büyük değişikliğe uğramayacakmış gibi gözüküyor.
Bir de organik tereyağı konusu var. Organik, bu günlerde her şeye yapıştırılan bir yafta. Organik tereyağı da yafta ile dolaşanlar arasına girdi. İşin kötüsü bunun tereyağının organikliğini saptamak sebze meyveye göre çok daha zor. Hayvana verilen antibiyotik miktarı bu organiklik kıstasında yer alıyor mu örneğin?
Bir de Trabzon tereyağı efsanesi vardır. Türkiyede hemen her yerde bulabilirsiniz Trabzon Tereyağını. Eminim tanıdıklarınızın bir kısmı hatta belki yazıyı okuyan siz de kullanıyorsunuzdur. Ama şunu bilin ki Trabzondaki tereyağı üretimi maalesef Trabzonda oturanların kahvaltıda yemelerine elverecek kadar bile değil.
Köy tereyağı mevzusuna gelince, TÜİK verilerinin cevabı şu: Şu an köylerde yaşayan nüfus, toplam nüfusun %7,5ine denk. Geri kalanlar ilçe ve ilçe merkezlerinde yaşıyor. Köy tereyağı derken neden bahsedildiğini, ne arandığını bilmek lazım. Köylerde artık genç nüfus bulmanın imkansızlığını da koyun üzerine. Köy tereyağı ararken bu gerçekliği göz önünde bulundurarak aramaya devam edin.
Kaymak dışında evde bir elde edilme yolu daha var tereyağının. ya da yya ait bir yazmada veriliyor bu yol. (Mary Işının çevirisiyle)
Kaymağı alınmadık süte peynir mayasın çala. Dahi südünü bir kazana koya ve bir çanak süt dahi koya. El korkmayacak miktarı ocakta ılıta. Bundan sonra bir kaba dahi koya, üstüne bir bez örte. Ol gün ol gece dura. Dahi aça. Dört parmak miktarı kalın yağ hasıl ola
Ben, evde, kendim için, kendime yetecek kadar tereyağı yapmak istiyorum. İşte burada problem başlıyor. iki şekilde yapabilirsiniz. Profesyonelce ya da amatörce. Yani ya tereyağı makinesi alarak ya da krema, yoğurt veya kaymaktan elde ederek.
Hemen bütün tatbilirler yoğurttan yapılmış olan tereyağını överler. Tabi eğer tereyağı makinesi almadıysanız sizi oldukça yoğun bir çalışma bekliyor. Ya bir yayık alacaksınız ya da bir yayık yapacaksınız. Tabi yoğurdu pet şişenin içine koyup elle çalkalayarak da yapabilirsiniz; Takatiniz ve sabrınız yeterse. Öyle beş on dakika sallamakla olan bir şey değil. Yayığın o denli uzun ve salınımlı olmasının nedenini bir kez bile yapmaya kalktığınızda rahatlıkla anlayabiliyorsunuz.
Bunun yanında tereyağınızı bakkal ve marketlerde satılmakta olan süt kremasından da elde edebilirsiniz. Yeterince çırpmanız ya da mikserlemeniz yeterli olacaktır
Sade Yağ Nedir ve Evde Nasıl Yapılır?
Osmanlıda tereyağ konusuna gelince: Osmanlı genelde tereyağından çok tereyağının işlenmiş hali olan sade yağı tercih ediyor.
Hindistan civarında bayağı eskilere gider sade yağın tarihi. Ghee özellikle Hindistan, Pakistan ve Bangladeşte sadece yemekte değil, hastalıkların tedavisinde de kullanılan bir yağdır. Deri, saç ve sağlık için kullanılmaktadır. Bu yağ Avrupada ise clarified butter adıyla bilinmektedir.
Tereyağının bir öte aşaması ya da gelişmiş versiyonu diyebileceğimiz şey sade yağ. Sade yağın yapılma sebebi yağın daha uzun süre dayanması ve daha önemlisi kızgın yağ yaparken ya da yağla bir şeyler kızartırken yanmamasını sağlamaktır. Sadeyağ yapılırken tereyağının içinde kalan su ve süt çökeltisi alınır. Bu lezzetten bir parça çalar mı? Lezzet görecelidir ama tadı değiştirdiği muhakkaktır. Bunun yanında bu süt katılarının ilk bozulan parçalar olması sebebiyle yağın daha uzun süre saklanması sağlanır. Buzlukta olmasa bile. Her ne kadar buzlukta tereyağı saklansa da, ben tadının biraz değiştiğini düşünüyorum ya da damağım beni aldatıyor. Zaten eğer dondurulacaksa da, derece öneriliyor.
Osmanlı döneminde tereyağı ihtiyacı içeride üretilenle karşılanamıyor, o dönemde de ithal tereyağı kullanılıyormuş. Daha doğrusu tereyağı değil sade yağmış ithal edilen.
İki cins tereyağının daha doğrusu katışıklı sade yağın adı sıkça geçiyor. Sibir ve Kırım yağları.
Bunun yanında o dönemde karikatürlerde dahi yer alan namlı bir yağ daha bulunuyor; Halep yağı. Hakkında fazla bir bilgi, bulamadığım halde döneminde Hacivat Karagöz karikatürlerde yer alacak kadar ünlüyse sanırım ya o dönem trend oldu ya da Urfa yağı gibi ünlü bir yağ idi.
Osmanlıdaki tereyağı fiyatları hakkında da çok bir bilgimiz yok. Yani lezzetiyle ünlü (örneğin Halep yağı gibi) tereyağı fiyatları ile Sibir yağı arasındaki fiyat farkı neydi? Tereyağı hangi hayvanların sütünden yapılıyordu? Karıştırılıyor muydu yoksa sadece bir hayvanın sütünden elde edilen mi kullanılıyordu? Bunlar hep yemek tarihimizin araştırılması gereken noktaları.
Sadeye dönersek, sadeyağ tereyağının özünden oluşur. Kendi başına da saf ve eşsiz bir lezzettir fakaaat.. Bu lezzete çeşitli baharatlar ve otlar katarak, yemek öncesinde de alabileceğiniz harika bir atıştırmalık çıkartabilirsiniz.
Neler olabilir bu katkılar? Öncelikle sarımsak ve kekiği tercih edebilirsiniz. Beraber ya da sadece birini. Bunlar en kolay ve her damağa hitap eden tercihler. Tuz ve karabiber de sıkça kullanılan bir ikili. Fesleğen ya da kişniş de farklı bir damak hazzı verecektir. Zahter de sık kullanılanlardan. Kırmızı biber ya da nane de denenebilecek iki yardımcı eleman
Sade Yağ yapımı için sayfamıza bakınız:
Sade yağ ya da Sadeyağ
Peki buzdolabında ya da dışarıda tereyağın bozulduğu nasıl anlaşılır derseniz onun için de tazesi nasıl anlaşılır kısmına bakmanız gerekiyor.
Bununla birlikte damak konusunda hassas pek çok kişi (ben dahil) tereyağını ne kadar taze tüketirseniz o kadar iyi olduğunu düşünüyor. Buzluğa girmesinin de tadında bir azalmaya neden olduğu muhakkak. İstediği kadar tazeyken girsin. Bu yüzden tereyağı ya azar azar alınmalı ya da azar azar yapılmalı ve tüketilmeli.
Yararlanılan kaynaklar:
BeğenYükleniyor
nsanlk tarihi kadar eski bir geçmie sahip olan tereya, insanlarn inek koyun gibi hayvanlar evcilletirmesi ile ortaya çkan muhteem bir lezzettir. Ülkemizde özellikle hamur ileri, tatllar ve pilavlarn yapmnda kullanlan tereya sabah kahvaltlarnn ve tavada yumurtann vazgeçilmezidir.
Avrupa mutfanda da özel bir yere sahip olan tereya ticari ürün haline geldiinde deeri artmaya balar. Dou mutfaklarnda ve özellikle Hint yemeklerinde sklkla kullanlan tereya Hint mutfanda kimi zaman ilaç niyetine de kullanlmaktadr. Ülkemizde Yörükler tarafndan yaylalarda yaplan tereya, sonraki dönemlerde saray mutfaklarnn aranlan lezzeti haline gelir.
Kendine özgü bir aroma ve kokuya sahip olan tereya pilavlardan soslara, kurabiyelerden et yemeklerine, sebze yemeklerinden keklere ve omletlere kadar her yemee lezzet katar. Tereya ile yaplan her yemein lezzeti daha bir güzel daha bir mis kokulu olur. Özellikle kurabiye, kek ve börek gibi hamur ilerine katldnda lezzetlerini ve yumuaklklarn katlayan tereya eritilerek ya da oda scaklnda yumuatlarak kullanlr.
Sadece bu kadar deil, çaynz bir kere de biraz tereya ekleyerek içmeyi denemelisiniz. Tadndaki muhteem farkll damaklarnzda hissedeceksiniz.
Muhteem kokusu ile yemeklerde lezzet darbesi yaratan tereya sya kar dayankszdr ve kzartmalarda kullanlmas önerilmez. Direk sya maruz kalan tereya ksa süre içinde yanabilir ve hem tad bozulur hem de üzerinde siyah tortular oluur. Tereyan yemeklere kullanrken yemek ka zeytinya ile eklenmesi yanmasn önler.
Tarif için: Tereya Yapm
Peki, tereya neyden yaplr?
Dorudan süt kullanlarak elde edilebildii gibi taze ya da fermente krema kullanlarak da elde edilebilir. Beyazdan sarms renge kadar renk tonlar deien tereyann tad tatl ya da hafif ekimsi olabilir. Tereyann renginde oluan deiikliklerin nedeni hayvann beslenme düzenidir.
Kokusuz olabildii gibi hafif mayho kokuya da sahip olabilen tereya hazrlan ekline göre:
Baz yörelerde süt yerine yourt kullanlarak da yaplabilir. Yourt kullanlarak yaplan tereya lezzet ve aromas bakmndan süt ile yaplandan çok daha üstündür ancak randman düük olduundan dolay tereya endüstrisinde pek tercih edilmez.
Tarif için: Tereyal Açma Kete
Tarif için: Kahvaltlk Çenili Tereya
Tarif için: Tereyal Mini Pizza
Tereyann klasik yöntemle yapl olan yayk yöntemi için öncelikli olarak sütler mayalandrlarak olgunlatrlr. Olgunlatrlan sütler yayklarn içerisine koyulur ve içerisine bir miktar souk su eklenerek çalkalanr. Çalkalama ileminde yalar birbirine tutunarak kümeleir. Yayk üzerinde toplanan yalar younlar ve yayk tereya elde edilir. Yani tereya sütün kaymann younlaarak kvam alm halidir.
Organik tereya nasl yaplr sorusunu cevaplayalm. Organik tereya 2 ekilde yaplr:
Peki 1 kg tereya kaç litre sütten çkar?14 litre süt kullanlarak 1 kilogram tereya elde edilir.
Tarif için: Ev Yapm Tereya
Peki,tereya nasl eritilir? Eer tereyanz dondurucuda ise buzdolabnzn alt raflarna alarak eritmeniz salkldr. Buzdolabndan çkarttnz tereyan oda scaklnda ve direkt a maruz brakmadan bekletmeniz erimesi için yeterli olur.
Tarif için: Tereya Yapm
Muhteem aromas ile eritenin lezzetine lezzet katan tereya ile hazrlanan tereyal erite ana yemeklerin yannda sofralarnz enlendirir. Tereyanda kavrulan eritelerin enfes kokusu sizi sizden alr. Tereyal Erite
Yüksek protein içerii ile ön palan çkan yumurtann en lezzetli tariflerinden biri olan tereyal yumurta kapamay mutlaka denemelisiniz. Lezzeti ve kokusunun yan sra görünümü ile de kahvaltlarnz enlendirin. Tereyal Yumurta Kapama
Türk mutfanda özel bir yere sahip olan un helvas tereyayla taçlandrldnda bambaka bir aromaya sahip olur. Unun kavrulmas ile birlikte mutfaa yaylan mis gibi kokular buram buram lezzeti anmsatr. Zamansz tatllardan biri olan tereyal un helvasn hemen deneyebilirsiniz. Tereyal Sütlü Un Helvas
Zeytinya Faydalar Nelerdir?
Kuyruk Yann Hiç Duymadnz 6 Faydas
Gerçek Tereya Nasl Anlalr? 6 Kolay Yöntem
Hakiki Zeytinya Nasl Anlalr? Hemen Ayrt Edebileceiniz 5 pucu
Sade Ya Nedir? Nasl Yaplr, Kullanlr? Tereya ile Arasndaki Fark
Tereyağını genellikle annelerimiz evde kahvaltı masasında ya da yemeklerin içinde kullanırlar. Annelerimizin yanı sıra aşçılarımız da tereyağını sıklıkla yemeklerinde kullanırlar. Peki yemeklerde çokça kullanılan bu tereyağının bize yararları ve zararları neler olabilir, ilk önce bunlara değinelim.
Tereyağının yararları ile zararlarını detaylıca inceledik. Annelerimizin güçlü bir koruma mekanizmaları vardır. En kücük zararlara karşı bile temkinli olmak isterler. Bundan dolayı dışarıda üretilen tereyağlarına çok güvenemeyebilirler. Çünkü fabrikalarda yapılan tereyağlarına katkı maddeleri koyabiliyorlar ya da malzemeden kısmaya çalışırken doğal özelliklerini kaybettirebiliyorlar.
Aslında gerçek tereyağının çiğ sütten yapılması gerekir. Soğuk bir yerde gün yani saat bekletilmesi gerekir. Zaman geçtikçe bekletilen sütün üzerinde krema oluşacaktır ve tereyağı bu krema ile elde edilir. Bu doğal yöntemdir.
Fakat bu yöntemi biraz değiştirip içindeki vitaminlerin değerini düşürebiliyorlar. Normal şartlar altında 1 kg tereyağı elde etmek için kg arası süte ihtiyaç duyulur. Fakat bu rakam değişebilir. Çünkü süt ineğin cins ve ırkına göre değişiklik göstermektedir. Bu da sütteki yağ oranını değiştirdiğinden rakamlarda ufak tefek oynamalar olabilir.
Bazı tereyağı yapım şirketleri 1 kg tereyağı elde etmek için gereken sütün miktarını kga kadar düşürüyorlar. Kendi çıkarları uğruna tereyağının doğallığını bozup daha sağlıksız hale getirerek satışa sunuyorlar.
Siz yine de 1 kg tereyağı yapmak içim kg arası süt kullanmayı tercih ediniz. Bu sağlık açısından en iyi tercihiniz olacaktır.
tereyağının faydalarıtereyağının zararları
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KONULAR