Tarif ölçüleri kafanızı mı karıştırıyor? 1 su bardağı un kaç gramdır? Ya da bir su bardağı şeker? Tariflerde &#;su bardağı&#; olarak geçen bardak, evde içinden su içtiğimiz bardak mıdır? 1 su bardağı kaç ml&#;dir? gram tereyağı kaç kaşık eder?
Cafe Fernando&#;da yayımlanan tariflerde belirtilen su bardağı, çorba kaşığı (ya da yemek kaşığı), çay kaşığı (ya da tatlı kaşığı) ölçüleri, sırasıyla standart Amerikan ml hacmindeki &#;cup&#;, 15 ml hacmindeki &#;tablespoon&#; ve 5 ml hacmindeki &#;teaspoon&#; ölçüleridir. Bu ölçüler, hacim ölçüleridir. Ağırlık değil, hacim. Yani, içine doldurduğunuz malzemelerin ağırlığını değil, kapladıkları alanı (mililitre cinsinden) ölçer. Bu yüzden de 1 su bardağına doldurduğunuz unun ve suyun ağırlıkları birbirine eşit değildir.
Hatta, unu bu ölçü kaplarına nasıl doldurduğunuz bile elde edeceğiniz miktarda farklılık yaratabilir. Büyük bir un kavanozuna 1 su bardaklık ölçü kabını daldırıp yukarı kaldırdıktan sonra tepesini bir bıçakla sıyırdığınızda elde ettiğiniz un miktarı, gramdır. Kavanozun içindeki unu bir yemek kaşığı yardımıyla azar azar ölçü kabına aktarıp tepesini bir bıçakla sıyırdığınızda elde ettiğiniz un miktarı ise grama yakın olacaktır. Kabın içine bastırarak doldurduğunuzda ise, ölçü kabı çok daha fazla un alır. Aradaki fark az gibi gözükse de, su bardağı un kullanılan ekmek ve kek tariflerinde bu fark katlanacağı için, farklı bir yöntemle ölçmek bambaşka bir sonuç almanıza sebep olabilir.
Bu noktada bazı malzemeleri ölçü kaplarıyla ne şekilde ölçtüğümü belirtmem gerekiyor. Un ölçerken, ölçü kabını un kavanozunun içine daldırıp yukarı kaldırın ve tepesini, bastırmadan, bir bıçakla süpürerek düzleyin. Kakao, pudra şekeri, nişasta, toz kuruyemiş ve baharat gibi malzemeleri ölçerken, malzemeyi bir kaşık yardımıyla ölçü kabına aktarıp tepesini, bastırmadan, bir bıçakla süpürerek düzleyin. Kabartma tozu, karbonat ve baharat gibi malzemeleri ölçerken, malzemeyi ölçü kaşığının içine döküp tepesini, bastırmadan, bir bıçakla süpürerek düzleyin. Bunların dışındaki malzemeleri ölçü kaplarına nasıl aktardığınız ağırlıklarında bir fark yaratmayacaktır.
Aslında herkes birer dijital mutfak tartısı alsa, yemek tariflerinde de hacim ölçülerinin yanında bir de gram cinsinden ağırlık belirtilse, ortada hiçbir problem kalmayacak. O gün gelene kadar, ihtiyacınız olursa, birçok malzemenin gram cinsinden karşılıklarını alttaki tablolarda bulabilirsiniz.
En çok ihtiyacınız olanlar:
1 su bardağı un = gram
1 su bardağı şeker= gram
NOT: Bu sayfadaki bilgiler 24 Haziran tarihinde güncellenmiştir. Blogda yer alan geçmişteki tariflerde alttaki tablolarla çelişen miktarlar görebilirsiniz. O durumda, eğer belirtilmişse, tarifte yer alan gramaj bilgisini baz alınız.
MALZEME & EKİPMAN:
Her ay güncellediğim malzeme önerilerim için buraya, ekipman önerilerim için de buraya tıklayabilirsiniz.
TARİF ÖLÇÜLERİ DÖNÜŞTÜRME
Su bardağı (cup) &#; Mililitre (ml)
Yemek (çorba) kaşığı (tablespoon) &#; Mililitre (ml)
Tatlı (çay) kaşığı (teaspoon) &#; Mililitre (ml)
Yemek (çorba) kaşığı &#; Tatlı (çay) kaşığı &#; Su bardağı
Fırın Isısı (Fahrenheit &#; Celcius)
Ounce &#; Gram // Pound &#; Gram
KATI ve SIVI MALZEMELER (Su bardağı, yemek kaşığı, tatlı/çay kaşığı &#; gram)
Un // Şeker // Kakao // Nişasta // Pudra Şekeri
Kabartma Tozu // Karbonat // Tuz // Instant Maya
Yoğurt // Tereyağı // Su // Bal ve Pekmez
Reçel // Süt // Zeytinyağı // Krema
Badem/Fındık/Antep Fıstığı &#; File (Traşlanmış)
Ceviz İçi // Badem/Fındık &#; Toz // Antep Fıstığı &#; Toz
Hindistan Cevizi (rendelenmiş)
Susam/Keten Tohumu/Haşhaş Tohumu
Çam Fıstığı/Ayçekirdek İçi // Yulaf Ezmesi
Tarçın/Zencefil/Yenibahar &#; Toz
Matcha &#; Toz // Jelatin &#; Toz
Yumurta // Yaş Maya &#; Instant Maya &#; Aktif Kuru Maya
SU BARDAĞI (CUP) &#; MİLİLİTRE (ML)
1 su bardağı = ml
3/4 su bardağı = ml
2/3 su bardağı = ml
1/2 su bardağı = ml
1/3 su bardağı = 80 ml
1/4 su bardağı = 60 ml
(↑ başa dön)
YEMEK KAŞIĞI/ÇORBA KAŞIĞI (TABLESPOON) &#; MİLİLİTRE (ML)
1 yemek kaşığı (çorba kaşığı) = 15 ml
(↑ başa dön)
TATLI KAŞIĞI/ÇAY KAŞIĞI (TEASPOON) &#; MİLİLİTRE (ML)
1 tatlı kaşığı (çay kaşığı) = 5 ml
Not: &#;Teaspoon&#; kelimesinin birebir çevirisi çay kaşığı, yalnız bizdeki çay kaşıkları Amerika&#;dakilere oranla çok daha ufak. Bizdeki tatlı kaşığı, hacimsel olarak Amerikan &#;teaspoon&#; ölçüsüne daha yakın.
(↑ başa dön)
YEMEK KAŞIĞI &#; TATLI KAŞIĞI &#; SU BARDAĞI DÖNÜŞTÜRME
1 su bardağı = 16 yemek kaşığı = 48 tatlı kaşığı
3/4 su bardağı = 12 yemek kaşığı = 36 tatlı kaşığı
2/3 su bardağı = 11 yemek kaşığı = 32 tatlı kaşığı
1/2 su bardağı = 8 yemek kaşığı = 24 tatlı kaşığı
1/3 su bardağı = 5 yemek kaşığı = 16 tatlı kaşığı
1/4 su bardağı = 4 yemek kaşığı = 12 tatlı kaşığı
(↑ başa dön)
FIRIN ISISI (Fahrenheit Celcius)
Yabancı yemek kitaplarında fırın ısısı Celcius (C) yerine Fahrenheit (F) olarak belirtilir. Fahrenheit olarak belirtilmiş fırın ısısını Celcius cinsinden şöyle hesaplayabilirsiniz:
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
F = C
(↑ başa dön)
OUNCE (KATI) &#; GRAM DÖNÜŞTÜRME
1 ounce = gram
(↑ başa dön)
POUND &#; GRAM DÖNÜŞTÜRME
1 pound = gram
(↑ başa dön)
UN
1 su bardağı un = gram
3/4 su bardağı un = gram
2/3 su bardağı un = 93 gram
1/2 su bardağı un = 70 gram
1/3 su bardağı un = 47 gram
1/4 su bardağı un = 35 gram
1 yemek kaşığı un = 9 gram
(↑ başa dön)
ŞEKER (BEYAZ ve KAHVERENGİ)
1 su bardağı şeker = gram
3/4 su bardağı şeker = gram
2/3 su bardağı şeker = gram
1/2 su bardağı şeker = gram
1/3 su bardağı şeker = 70 gram
1/4 su bardağı şeker = 50 gram
1 yemek kaşığı şeker = 13 gram
(↑ başa dön)
KAKAO
1 su bardağı kakao = gram
3/4 su bardağı kakao = 75 gram
2/3 su bardağı kakao = 67 gram
1/2 su bardağı kakao = 50 gram
1/3 su bardağı kakao = 33 gram
1/4 su bardağı kakao = 25 gram
1 yemek kaşığı kakao = 6 gram
(↑ başa dön)
NİŞASTA
1 su bardağı nişasta = gram
3/4 su bardağı nişasta = 90 gram
2/3 su bardağı nişasta = 80 gram
1/2 su bardağı nişasta = 60 gram
1/3 su bardağı nişasta = 40 gram
1/4 su bardağı nişasta = 30 gram
1 yemek kaşığı nişasta = 8 gram
(↑ başa dön)
PUDRA ŞEKERİ
1 su bardağı pudra şekeri = gram
3/4 su bardağı pudra şekeri = gram
2/3 su bardağı pudra şekeri = gram
1/2 su bardağı pudra şekeri = 80 gram
1/3 su bardağı pudra şekeri = 53 gram
1/4 su bardağı pudra şekeri = 40 gram
1 yemek kaşığı pudra şekeri = 10 gram
(↑ başa dön)
KABARTMA TOZU
2+1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 10 gram (1 paket)
2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 8 gram
1+3/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 7 gram
1+1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 6 gram
1+1/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 5 gram
1 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 1 gram
(↑ başa dön)
KARBONAT
1 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 7 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 5 gram (1 paket)
1/2 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 3 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 2 gram
(↑ başa dön)
TUZ
1 yemek kaşığı tuz= 24 gram
1 tatlı (çay) kaşığı tuz = 8 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı tuz = 6 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı tuz = 4 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı tuz = 2 gram
(↑ başa dön)
INSTANT MAYA
1 yemek kaşığı instant maya = 12 gram
2+1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 10 gram
2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 8 gram
1+3/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 7 gram
1+1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 6 gram
1+1/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 5 gram
1 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 1 gram
(↑ başa dön)
YOĞURT
1 su bardağı yoğurt = gram
3/4 su bardağı yoğurt = gram
2/3 su bardağı yoğurt = gram
1/2 su bardağı yoğurt = gram
1/3 su bardağı yoğurt = 80 gram
1/4 su bardağı yoğurt = 60 gram
1 yemek kaşığı yoğurt = 15 gram
(↑ başa dön)
TEREYAĞI
Aslına bakarsanız, tereyağını ölçü kaplarıyla ölçmek kadar saçma bir durum olamaz. Buna rağmen yabancı kaynaklarda tereyağı ölçüsünün kaşık ve hatta su bardağı cinsinden belirtildiğini sıkça görüyorum. Gerçi kaşık ölçüsünü anlamak mümkün, zira Amerika&#;da satılan tereyağları uzun dikdörtgen bir şekle sahip (stick olarak geçer) ve paketin üzerinde de birer yemek kaşığına (tablespoon) denk gelecek şekilde işaretlenmiş durumdalar. Dolayısıyla bıçağınızı o çizgiye denk getirerek tartmadan da bir yemek kaşığı tereyağını güvenle ölçmek mümkün.
Bizde ise tereyağını birçok şekilde bulmak mümkün. Süpermarketlerde karşınıza genelde ve gramlık dikdörtgen paketler ve gram ve 1 kilogramlık rulo paketler halinde çıkıyor. 1 yemek kaşıklık miktarlar da işaretli olmadığı için insanlar evde kullandığı yemek kaşığıyla gelişigüzel bir parça koparıp bunun standart bir ölçü olduğunu zannedebiliyor. Halbuki herkesin evindeki yemek kaşığı farklı boyutta ve o kaşığı ne kadar doldurduğunuz da muallakta. Dolayısıyla tereyağı, benim tariflerimde her zaman gram ölçüsüyle verilir ama oldu da kaşık veya su bardağı ibarelerine denk gelirseniz, standart Amerikan yemek kaşığı ve su bardağı cinsinden karşılıkları aşağıda.
Detaya girmek gerekirse, 1 yemek kaşığı tereyağı tam tamına 14, grama, 1 stick tereyağı da ,4 grama denk geliyor. Aşağıdaki yemek kaşığı miktarları, en yakın 5 grama yuvarlanmış şekilde belirtilmiştir. Örnek vermek gerekirse; 2 yemek kaşığı tereyağı 28,25 gramdır ve 30 grama yuvarlanmıştır, 3 yemek kaşığı tereyağı 42, gramdır ve 40 grama yuvarlanmıştır. Kesin ölçülerle ilerlemek isterseniz, tariflerde belirtilen yemek kaşığı adedini 14, ile çarpabilirsiniz.
1 yemek kaşığı tereyağı = 15 gram
2 yemek kaşığı tereyağı = 30 gram
3 yemek kaşığı tereyağı = 40 gram
4 yemek kaşığı tereyağı = 55 gram
5 yemek kaşığı tereyağı = 70 gram
6 yemek kaşığı tereyağı = 85 gram
1/4 su bardağı tereyağı = 57 gram
1/3 su bardağı tereyağı = 76 gram
1/2 su bardağı tereyağı = gram
2/3 su bardağı tereyağı = gram
3/4 su bardağı tereyağı = gram
1 su bardağı tereyağı = gram
1 stick tereyağı = 1/2 su bardağı = gram
Bizdeki standart tereyağı gramajlarını yemek kaşığına veya su bardağına çevirmek isterseniz, yaklaşık olarak şöyle:
50 gram tereyağı = 3,5 yemek kaşığı
gram tereyağı = 7 yemek kaşığı
gram tereyağı = 9 yemek kaşığı
gram tereyağı = 2/3 su bardağı
gram tereyağı = 3/4 su bardağı + 2 yemek kaşığı
gram tereyağı = 1 su bardağı + 2 yemek kaşığı
(↑ başa dön)
SU
1 su bardağı su = gram
3/4 su bardağı su = gram
2/3 su bardağı su = gram
1/2 su bardağı su = gram
1/3 su bardağı su = 80 gram
1/4 su bardağı su = 60 gram
1 yemek kaşığı su = 15 gram
(↑ başa dön)
BAL ve PEKMEZ
1 su bardağı bal (veya pekmez) = gram
3/4 su bardağı bal (veya pekmez) = gram
2/3 su bardağı bal (veya pekmez) = gram
1/2 su bardağı bal (veya pekmez) = gram
1/3 su bardağı bal (veya pekmez) = gram
1/4 su bardağı bal (veya pekmez) = 80 gram
1 yemek kaşığı bal (veya pekmez) = 20 gram
(↑ başa dön)
REÇEL
1 su bardağı reçel = gram
3/4 su bardağı reçel = gram
2/3 su bardağı reçel = gram
1/2 su bardağı reçel = gram
1/3 su bardağı reçel = gram
1/4 su bardağı reçel = 83 gram
1 yemek kaşığı reçel = 21 gram
(↑ başa dön)
SÜT
1 su bardağı süt = gram
3/4 su bardağı süt = gram
2/3 su bardağı süt = gram
1/2 su bardağı süt = gram
1/3 su bardağı süt = 80 gram
1/4 su bardağı süt = 60 gram
1 yemek kaşığı süt = 15 gram
(↑ başa dön)
ZEYTİNYAĞI
1 su bardağı zeytinyağı = gram
3/4 su bardağı zeytinyağı = gram
2/3 su bardağı zeytinyağı = gram
1/2 su bardağı zeytinyağı = gram
1/3 su bardağı zeytinyağı = 72 gram
1/4 su bardağı zeytinyağı = 54 gram
1 yemek kaşığı zeytinyağı = 14 gram
(↑ başa dön)
KREMA
1 su bardağı krema = gram
3/4 su bardağı krema = gram
2/3 su bardağı krema = gram
1/2 su bardağı krema = gram
1/3 su bardağı krema = 80 gram
1/4 su bardağı krema = 60 gram
1 yemek kaşığı krema = 15 gram
(↑ başa dön)
BADEM/FINDIK/ANTEP FISTIĞI &#; FİLE (TRAŞLANMIŞ)
1 su bardağı file badem (veya fındık veya Antep fıstığı) = gram
3/4 su bardağı file badem = 75 gram
2/3 su bardağı file badem = 67 gram
1/2 su bardağı file badem = 50 gram
1/3 su bardağı file badem = 33 gram
1/4 su bardağı file badem = 25 gram
1 yemek kaşığı file badem = 6 gram
(↑ başa dön)
CEVİZ İÇİ
1 su bardağı ceviz içi = 90 gram
3/4 su bardağı ceviz içi = 68 gram
2/3 su bardağı ceviz içi = 60 gram
1/2 su bardağı ceviz içi = 45 gram
1/3 su bardağı ceviz içi = 30 gram
1/4 su bardağı ceviz içi = 23 gram
(↑ başa dön)
BADEM/FINDIK &#; TOZ
1 su bardağı toz badem (veya fındık) = gram
3/4 su bardağı toz badem = 75 gram
2/3 su bardağı toz badem = 65 gram
1/2 su bardağı toz badem = 50 gram
1/3 su bardağı toz badem = 35 gram
1/4 su bardağı toz badem = 25 gram
1 yemek kaşığı toz badem = 6 gram
(↑ başa dön)
ANTEP FISTIĞI &#; TOZ
1 su bardağı toz Antep fıstığı = 90 gram
3/4 su bardağı toz Antep fıstığı = 68 gram
2/3 su bardağı toz Antep fıstığı = 60 gram
1/2 su bardağı toz Antep fıstığı = 45 gram
1/3 su bardağı toz Antep fıstığı = 30 gram
1/4 su bardağı toz Antep fıstığı = 23 gram
1 yemek kaşığı toz Antep fıstığı = 6 gram
(↑ başa dön)
HİNDİSTAN CEVİZİ (RENDELENMİŞ)
1 su bardağı Hindistan Cevizi (rendelenmiş) = 80 gram
3/4 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 60 gram
2/3 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 53 gram
1/2 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 40 gram
1/3 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 27 gram
1/4 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 20 gram
1 yemek kaşığı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 5 gram
(↑ başa dön)
SUSAM/KETEN TOHUMU/HAŞHAŞ TOHUMU
1 su bardağı susam (veya keten tohumu veya haşhaş tohumu) = gram
3/4 su bardağı susam = gram
2/3 su bardağı susam = gram
1/2 su bardağı susam = 80 gram
1/3 su bardağı susam = 53 gram
1/4 su bardağı susam = 40 gram
1 yemek kaşığı susam = 10 gram
(↑ başa dön)
ÇAM FISTIĞI/AYÇEKİRDEK İÇİ
1 su bardağı çam fıstığı (veya ayçekirdek içi) = gram
3/4 su bardağı çam fıstığı = gram
2/3 su bardağı çam fıstığı = 93 gram
1/2 su bardağı çam fıstığı = 70 gram
1/3 su bardağı çam fıstığı = 47 gram
1/4 su bardağı çam fıstığı = 35 gram
1 yemek kaşığı çam fıstığı = 9 gram
(↑ başa dön)
YULAF EZMESİ
1 su bardağı yulaf ezmesi = 80 gram
3/4 su bardağı yulaf ezmesi = 60 gram
2/3 su bardağı yulaf ezmesi = 53 gram
1/2 su bardağı yulaf ezmesi = 40 gram
1/3 su bardağı yulaf ezmesi = 27 gram
1/4 su bardağı yulaf ezmesi = 20 gram
(↑ başa dön)
TARÇIN/ZENCEFİL/YENİBAHAR &#; TOZ
1 yemek kaşığı toz tarçın (veya zencefil veya yenibahar) = 9 gram
1 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 3 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 2 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 1 gram
(↑ başa dön)
MATCHA &#; TOZ
1 yemek kaşığı matcha = 6 gram
1 tatlı (çay) kaşığı matcha = 2 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı matcha = 2 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı matcha = 1 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı matcha = 1 gram
(↑ başa dön)
JELATİN &#; TOZ
1 yemek kaşığı toz jelatin = 12 gram
1 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 1 gram
(↑ başa dön)
YUMURTA
1 adet büyük boy yumurta (kabuksuz) = 55 gram
1 adet büyük boy yumurtanın sarısı = 20 gram
1 adet büyük boy yumurtanın beyazı = 35 gram
(↑ başa dön)
MAYA &#; Yaş maya, instant maya ve aktif kuru maya farkları
Denediğiniz yemek tariflerinde belirtilen maya tipi ve miktarına bağlı kalmanızı tavsiye ederim. Ama oldu da o anda elinizin altında belirtilen maya tipi yok, o zaman yaş maya yerine ne kadar instant maya kullanmanız gerektiği (veya tam tersi) şu formüle göre hesaplanır:
gram yaş maya = 33 gram instant maya (yani tam tamına tarifte belirtilen yaş mayanın üçte biri kadar instant kuru maya kullanacaksınız)
Bir de yabancı yemek kitaplarında malzemeler arasında sıklıkla karşınıza çıkan bir diğer kuru maya tipi &#;active dry yeast&#;, yani aktif kuru mayadır. Granülleri instant kuru mayadan daha büyük olan aktif kuru mayayı kullanmadan önce az miktarda (1/4 çay kaşığı) şeker eklemesi yaptığınız ılık (35 C) suda çözülmesini bekleyip hala aktif olup olmadığını test etmek gerekir (mayayı tarifte içinde beklettiğiniz suyla birlikte kullanacağınız için, içinde beklettiğiniz suyun miktarını tarifte kullanılan toplam sudan çıkarmayı unutmayın). Aktif kuru maya, instant kuru maya kadar kuvvetli olmadığı için, daha fazla miktarda kullanılır. Eğer karşınıza çıkarsa ve yerine Türkiye&#;de satılan instant kuru mayayı kullanmak isterseniz onun da formülü şu:
41,25 gram aktif kuru maya = 33 gram instant kuru maya
Yani yaklaşık olarak tarifte belirtilen aktif kuru mayanın dörtte üçü kadar instant kuru maya kullanacaksınız. Eğer tarifte instant kuru maya geçiyorsa ve elinizde aktif kuru maya varsa da, tarifte belirtilen instant kuru maya miktarını 1,25 ile çarpabilirsiniz.
Özetle, her şeyi bir arada toparlayan ana formül şudur:
gram yaş maya = 41,25 gram aktif kuru maya = 33 gram instant kuru maya
(↑ başa dön)