11 sınıf edebiyat tiyatro konu özeti / Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 7. Ünite Ders Notları (Tiyatro) – Edebiyat Okulu

11 Sınıf Edebiyat Tiyatro Konu Özeti

11 sınıf edebiyat tiyatro konu özeti

Tiyatro Türleri: Modern Tiyatro (Trajedi, Komedi, Dram, Müzikli Tiyatro)

Modern Tiyatro Türleri

  • Trajedi
  • Komedi
  • Dram
  • Müzikli Tiyatro

TRAJEDİ

Seyircide korku ve acıma hislerini uyandırarak onu kötü duygularından arındırmayı amaçlayan tiyatro türüdür.

Trajedi&#;nin Başlıca özellikleri:

  • Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden yani tanrılar arasındaki ilişkilerden seçer.
  • Kahramanları tanrılar ya da soylu kimselerdir. İnsan müsveddesi sayılan sıradan insanlara yer verilmez.
  • İşlenmiş, kusursuz bir üslubu vardır; kaba sayılan sözlere yer verilmez.
  • Çirkin olaylar (cinayet, kavga vs.) seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez.
  • Üç birlik kuralına uyar. Bu, yer, zaman ve olay birliğidir. Yani oyun hep aynı yerde aynı dekorla oynanmalı, olay bir günlük zaman dilimi içinde geçecek izlenimi vermeli, (Bu yüzden oyun, olayın sonundan seçilir; önceki olaylar koro tarafından anlatılırdı.) aynı ana olay etrafında geçmelidir.

En ünlü trajedi yazarları;

Ayrıca bakınız ⇒Trajedi (Tragedya) Nedir? Özellikleri, Temsilcileri

KOMEDİ

İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlayan tiyatro türüdür. Her gülünç şeyin altında ders alınacak acı bir gerçeğin olduğuna inanılır.

Komedinin Başlıca Özellikleri:

  • Konusunu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçer.
  • Kahramanları sıradan insanlar, eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişilerdir.
  • Üslupta kusursuzluk aranmaz, kaba sayılan hatta küfürlü sözlere yer verilir.
  • Çirkin, kaba olaylar seyircinin gözü önünde işlenir.
  • Üç birlik kuralına (olay, yer, zaman birliği) uyar.

Komedi Türleri

Karakter Komedisi:

İnsan kişiliğinin gülünç yanlarını konu alan komedidir. Moliére&#;in &#;Cimri&#;, Shakespeare (Şekspir)&#;in &#;Venedik Taciri&#; adlı eserleri karakter komedisidir.

Töre Komedisi:

Toplumun gülünç ve aksayan yönlerini gösteren komedidir. Moliére&#;in &#;Kibarlık Budalası&#;, Gogol&#;un &#;Müfettiş&#; adlı eserleri töre komedisidir.

Entrika Komedisi:

Seyirciyi güldürme amacı olmadan yazılan komedi türüdür. Moliére&#;in &#;Zoraki Tabip&#;, Shakespeare&#;in &#;Yanlışlıklar Komedyası&#; adlı eserleri entrika komedisidir. Entrika komedisinin bir diğer adı da &#;Vodvil&#;dir.

Fars:

Güldürü ögesi daha çok hareketlerden ve nüktelerden çıkan oyun; düşünceden çok göze ve duyulara yönelir. Vurgu, kişiyi karikatürleştirerek ve olayları abartarak elde edilir. Esas amacı sadece seyirciyi güldürmek olan kaba komedidir.

Komedi Santimantal (içli komedi):

İnsanları eğlendirirken aynı zamanda duygulandıran komedi türüdür.

Komedi türü yüzyıldan sonra düzyazıyla yazılmaya başlanmıştır.

Klâsik komedinin önemli yazarları: Aristophanes (Aristofanes), Menandros (Menandros), Terentius (Terentius), Plautus (Platus), Moliére (Molyer).

DRAM

yüzyılda trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla meydana getirilen tiyatro türüdür.

Dramın Başlıca Özellikleri:

  • Konusunu günlük hayattan ya da tarihin herhangi bir devrinden seçebilir.
  • Hem acıklı hem komik olaylar aynı oyunda iç içe bulunur.
  • Kahramanlar hem soylulardan hem sıradan insanlar arasından seçilir.
  • Üç birlik kuralına uymak zorunda değildir.
  • Her tür olay seyircinin karşısında gerçekleştirilebilir.
  • Şiir, düzyazı karışık halde bulunur.

En ünlü dram yazarları:

İngiliz yazar Shakespeare dramın ilk ürünlerini vermiştir; ancak bu türün özelliklerini Victor Hugo belirlemiştir. Goethe bir diğer ünlü dram yazarıdır.

&#;-

Feeri (Féerie):

Tabiatüstü varlıklar, cinler, periler, gösterişli sahneler ve sahne efektleri ile birlikte oynanan bir tiyatrodur.

Feeriler gerçek hayattan kopuk, anonim halk edebiyatındaki masalların tiyatroya uyarlanması ile oluşmuş fantastik tiyatro oyunlarıdır. Son derece görkemli görsel efektler, ışık oyunları, sahne dekorları ve görselleri ile oynanan, olağandışı varlıklara da yer veren, masalların tiyatro sahnesine taşınmasından ortaya çıkmış tiyatro türüdür.

Melodram:

(l ince okunur), Fransızca mélodrame
1. Yunan trajedilerinde koro başı ile bir oyuncu arasında geçen şarkılı diyalog.

2. Oyuncuların müzik eşliğinde sahneye girip çıktıkları bir tiyatro türü.

3. Çağdaş tiyatroda, duygusal ve acıklı olaylara dayalı bir tiyatro türü.

4. sıfat Acıklı, dokunaklı.

MÜZİKLİ TİYATRO:

a) Opera: Sözlerinin tümü ya da çoğu &#;koro, solo, düet&#; biçiminde şarkılı olarak söylenen müzikli tiyatro eseridir. Oyunculara, orkestra eşlik eder.

b) Operet: Eğlenceli, hafif konulu, içinde bestesiz konuşmalar da bulunan müzikli tiyatrodur. Daha çok halk için yazılmış eserlerdir.

c) Opera Komik: Operetin, yüksek sınıf için yazılmış, besteli biçimidir.

ç) Vodvil: Hareketli, eğlenceli bir konuya dayanan, içinde şarkılara da yer verilen hafif komedidir. Bu nedenle vodvil, bir &#;komedi türü&#; olarak da gösterilir.

d) Bale: Konusu; türlü dans ve davranışlarla anlatılan müzikli, sözsüz tiyatro türüdür.

Türk Edebiyatında Tiyatro:

Türk edebiyatında Batılı anlamda tiyatro ilk defa Tanzimat döneminde görülmektedir. Şinasi&#;nin &#;Şair Evlenmesi&#; ilk yayımlanan tiyatro eseridir. Namık Kemal&#;in &#;Vatan Yahut Silistre&#; ise, ilk defa sahneye konan tiyatro eseridir. Bu eserlerden önce ise çeviri ve uyarlama (adapte) tiyatro eserleri görülmektedir. Sonraki dönemlerde ise, teknik açıdan daha etkili tiyatro eserleri yazılmış ve sahneye konmuştur.

Batılı özellikte tiyatro ürünlerinin Türk edebiyatına girmesinden önceki yüzyıllarda geleneksel Türk tiyatrosu vardı: Ortaoyunu, meddah, Karagöz ile Hacivat bunların başlıcalarıdır.

Ayrıca bakınız ⇒

Sevgili takipçilerimiz,

Bu yazımızda sınıf Türk Dili ve Edebiyatı tiyatro ünitesi özet ders notlarınıbulabilirsiniz Bu ünitenin içeriğini arası Cumhuriyet Dönemi&#;nde tiyatro; arası Cumhuriyet Dönemi&#;nde tiyatro ve dünya edebiyatında tiyatro konuları oluşturuyor. Ayrıca Cumhuriyet Dönemi önemli tiyatro sanatçılarını ve eserlerinide bu harika ders notundabulabileceksiniz Ders notunda eksik veya hatalı gördüğünüz yerleri bize yorum kısmından iletebilirsiniz




SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 7. ÜNİTE: TİYATRO DERS NOTLARI

Ünite İçeriği

&#;Cumhuriyet Dönemi&#;nde tiyatro ()
&#;Cumhuriyet Dönemi&#;nde tiyatro ()
&#;Dünya edebiyatında tiyatro


&#;Tiyatro ünitesi konu anlatımını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz

7. ÜNİTE: TİYATRO DERS NOTLARI

Tiyatro:Sahne üzerinde ve bir seyirci topluluğu önünde, sanatçılar tarafından, hareketli olarak canlandırılacak nitelikte yazılan edebi türdür.

&#; Başka bir tanımla ifade edilecek olursa; herhangi bir olay, durum veya tasarının sahnede canlandırılması amacı ile yazılmış eserlere &#;dramatik metinler&#;denir. Bu metinlerin sahnede canlandırılması ile ortaya çıkan sanat da tiyatro olarak adlandırılır.

KISACA TÜRK TİYATROSUNUN GELİŞİMİ

Türk edebiyatında sözlü gelenek içinde ortaya çıkıp gelişen geleneksel Türk tiyatrosu (Karagöz,
orta oyunu, meddah, seyirlik köy oyunları, kukla vb.) yüzyıllarca varlığını sürdürmüştür.
&#;Modern tiyatro, Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi&#;nde Batı&#;dan gelmiştir. Bu dönemde Şinasi ilk yerli oyun olan Şair Evlenmesi&#;ni yazmış; Ahmet Vefik Paşa, Fransız sanatçı Moliére&#;den uyarlamalar yapmıştır. Modern tiyatro kurulurken kimi zaman geleneksel tiyatroya ait unsurlardan da yararlanılmıştır.
&#;arasında II. Abdülhamit&#;in &#;istibdat&#;adı verilen baskıcı dönemi, sanatçılar üzerinde etkili olduğu için Türk tiyatrosunda bir gelişme olmamıştır.
&#;Millî Edebiyat Dönemi&#;nde tiyatro yeniden canlanmıştır. İlk Müslüman kadın oyuncu Afife Jale bu dönemde sahneye çıkmıştır. Musahipzade Celal bu dönemin en önemli tiyatro yazarlarındandır.
&#;Milli Edebiyat tiyatrosunda görülen gelişme; Cumhuriyet Dönemi&#;nde devlet konservatuvarlarının, devlet tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının açılması ve özel tiyatro gruplarının oluşması ile güçlenerek devam etmiştir.

&#;Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır.

&#;Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı&#;nda tiyatro türünün Batı edebiyatındaki tiyatro geleneği ile ilişkisi güçlüdür. Bu dönemde Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi ve dram türlerinde eserler yazılmış; müzikli, danslı; benzetmeci, göstermeci, epik tiyatro örnekleri verilmiştir. 


TÜRK TİYATROSUNDA "İLK"LER

Modern tiyatro öncesinde Anadolu'da geleneksel Türk tiyatrosu egemendi. Karagöz, Meddah, orta oyunu ve köy seyirlik oyunları
&#;Bizde Batılı anlamda tiyatro ilk kez Tanzimat Dönemi'nde görülmüştür. Bu dönemde Tanzimat sanatçıları Batı'dan tiyatro çevirileri yapmıştır. (Örneğin Ahmet Vefik Paşa'nın Moliere'den yaptığı çeviriler)
&#;Modern anlamda ilk yerli tiyatro Şinasi'nin Şair Evlenmesi'dir. Bir töre komedisi olan oyunda görücü üsulüyle evlenmenin sakıncaları işlenmiştir.
&#;Sahnelenen ilk yerli tiyatro Namık Kemal&#;in Vatan Yahut Silistre adlı oyunudur.
&#; Türk edebiyatında ilk dram örneği Recaizade Mahmut Ekrem&#;in Afife Anjelik adlı eseridir.
&#; Modern anlamda Türk tiyatrosunun asıl kurucusu Muhsin Ertuğrul&#;dur.
&#;Cumhuriyet Dönemi&#;nde heceyle yazılan ilk tiyatro Yusuf Ziya Ortaç&#;ın Binnaz adlı oyunudur.
&#;Epik tiyatronun kurucusu Cumhuriyet Dönemi sanatçısı Haldun Taner&#;dir. (Keşanlı Ali Destanı)
&#;İlk Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale&#;dir.
&#; İstanbul&#;da temsil vermek üzere kurulan ilk tiyatro Gedik Paşa Tiyatrosu&#;dur.
&#; Güngör Dilmen; Canlı Maymun Lokantası eseriyle absürt (saçma) tiyatronun önemli temsilcisidir.

Afife Jale


&#;Tiyatro ünitesini aşağıdaki videodan izleyin, konuyu daha iyi anlayın


CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE TİYATRO  ()
  • Millî Edebiyat Dönemi&#;nde tiyatroda görülen gelişme; Cumhuriyet Dönemi&#;nde devlet konservatuvarlarının, devlet tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının açılması ve özel tiyatro gruplarının oluşması ile güçlenerek devam etmiştir.
  • Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı&#;nda Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi ve dram türlerinde eserler yazılmış; müzikli, danslı; benzetmeci, göstermeci, epik tiyatro örnekleri verilmiştir. Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır. 
  • Bu dönemde Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun oluşmasında önemli katkılar sağlamıştır.
  • yılları arasında tiyatro, daha çok, Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılmıştır. 
  • Cumhuriyet'in ilk yıllarında tiyatro yazarları daha çok Türk tarihi, efsaneler ve masallara yönelmiş, bu yolla ulusal bilinci pekiştirmek istemişlerdir. 
  • Özellikle 'lu yıllarda Atatürk'ün belirlediği amaç doğrultusunda konusunu Türk tarih ve uygarlıklarından, destan ve efsanelerden, Cumhuriyet kazanımlarından, devrimlerinden 
  • alan birçok oyun yazılmıştır. Bu yıllarda Yaşar Nabi'nin Mete; Behçet Kemal'in Çoban ve Atilla, Necip Fazıl'ın Sabır Taşı adlı oyunları Türk'lerin erdemleri ve uygarlığını yansıtmak amacını taşırlar.
  • 'lı yıllarda değer yargılarının değişmesi ve ekonomik koşulların aile üzerinde etkisi durulmuş, ayrıca bu yıllarda geleneksel Türk tiyatrosunun izleri görülmüştür.
  • 'li yıllarda tiyatromuzda hem nicelik hem nitelik bakımından bu&#;yu&#;k bir gelis&#;me go&#;ru&#;lu&#;r. Devlet ve s&#;ehir tiyatrolarının, o&#;zel tiyatroların, oyun yazarlarının ve tiyatro tu&#;ru&#;ndeki eserlerin sayısında da ciddi bir artıs&#; go&#;ru&#;lu&#;r. Bu do&#;nemde yerli oyunlar Devlet Tiyatrolarında sahnelenerek seyirciyle bulus&#;ur.
  • Konular ve Temalar&#;Anadolu&#;ya yönelimin yoğunlaştığı bu dönem tiyatrosunda Kurtuluş Savaşı yılları, Atatürk'ün fikirleri, Cumhuriyet düzeninin olumlu yönleri, mitoloji, efsaneler ve masalları, Türk tarihi, Türk milliyetçiliği, Batılılaşma, toplumsal değerlerdeki değişimler, eski ve yeni yaşam biçimlerinin çatışması vb. sıkça işlenen temalardır.

Musahipzade Celal, Milli Edebiyat Dönemi oyun yazarıdır.
Teknik bakımından zayıf ama gözlem, tarihi ayrıntı ve yergi bakımlarından başarılı komediler yazmıştır. Konularını Osmanlı İmparatorluğu&#;ndan, kendi deyişiyle &#;tarihin gölgesi altında hayal-meyal seçilen halk hayatından&#; almıştır.
Köprülüler, Türk Kızı, Fermanlı Deli Hazretleri, Bir Kavuk Devrildi, Aynaroz Kadısı eserlerinden bazılarıdır.

ARASI CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU

  •  sonrasında tiyatro teknik ac&#;ıdan ilerlemis&#;, tiyatroda is&#;lenen konular c&#;es&#;itlenmis&#;tir.
  • Bu do&#;nemde hem c&#;eviri oyunların hem de nitelikli yerli oyunların sayısı artmıs&#;, bir yandan da c&#;og&#;u uyarlama olan mu&#;zikli oyun tu&#;rlerinde eserler verilmis&#;tir.
  • Sahne teknig&#;ine uygun, yalın bir dil kullanılmıştır.
  • Bireysel ve toplumsal konuların is&#;lendig&#;i bu do&#;nemde yurt sorunları, kadının toplum yas&#;amındaki yeri; ko&#;y, to&#;re, kus&#;ak c&#;atıs&#;ması, deg&#;er yargıları vb. temalara yo&#;nelim artmıs&#;tır.
  • Bu dönemde eğitim ve sorunları ön plana çıkar. Kuşaklar arası ve kentli köylü arası eğitim farkından doğan çatışmalar işlenir. Ebeveyn-çocuk, kadın-erkek, ağaç-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenir.
  • Sosyal deg&#;is&#;imlerin birey ve toplum yas&#;amındaki etkileri siyasal, sosyal ve psikolojik yaklas&#;ımlarla yansıtılmıs&#;tır.
  • 'ten sonra 12 Mart olayı buna bağlı olarak Türk tarihini yeniden gözden geçirme, işçi sorunları, Almanya'ya gidenlerin kültür çatışmaları, Almanya'da yetişmekte olan birinci, ikinci kuşak sorunları işlenir.


 Sarı Naciye Recep Bilginer&#;in tiyatro eseridir.
     
    ARASI ÖNEMLİ TİYATRO YAZARLARI VE ESERLERİ
  • Ahmet Kutsi Tecer&#;Koc&#;yig&#;it Ko&#;rog&#;lu
  • Adalet Ag&#;aog&#;lu&#;C&#;atıdaki C&#;atlak
  • Bas&#;ar Sabuncu&#;S&#;erefiye
  • Cahit Atay&#;Gu&#;ltepe Oyunları
  • Cevat Fehmi Bas&#;kut&#;Buzlar C&#;o&#;zu&#;lmeden
  • Gu&#;ngo&#;r Dilmen&#;Midas&#;ın Kulakları
  • Haldun Taner&#;Kes&#;anlı Ali Destanı
  • Necati Cumalı&#;Bos&#; Bes&#;ik
  • Nezihe Meric&#;&#;Sular Aydınlanıyordu
  • Oktay Arayıcı&#;Dıs&#;arda Yag&#;mur Var
  • Orhan Asena&#;Hurrem Sultan
  • Recep Bilginer&#;Sarı Naciye
  • Refik Erduran&#;Karayar Ko&#;pru&#;su&#;
  • Selahattin Batu&#;Og&#;uzata
  • Tuncer Cu&#;cenog&#;lu&#;Ko&#;rdo&#;vu&#;s&#;u&#;
  • Turan Oflazog&#;lu&#;IV. Murat
  • Turgut O&#;zakman&#;To&#;re adlı eserleri bu dönemde tu&#;ru&#;n tanınmıs&#; o&#;rneklerindendir.
DÜNYA EDEBİYATI&#;NDA TİYATRO

İlk yetkin örnekleri Eski Yunan&#;da görülen tiyatro, yüzyıllar içinde farklı türlere ayrılarak gelişimini sürdürmüştür.
&#;Eski Yunan edebiyatında:Aiskhylos&#;Zincire Vurulmuş Prometheus, Sophokles&#; Kral Oidipus
&#;İngiliz edebiyatında: Shakespeare&#; Romeo ve Juliet, George Bernard Shaw&#; Kırgınlar Evi Samuel Beckett&#; Mutlu Günler
&#;Fransız edebiyatında:Racine&#;in (Rasin) &#;Andromaque (Andromak), Corneille&#;in (Korney) &#; Le Cid (Lö Sid), Moliére (Molyer) &#;Cimri, Victor Hugo&#; Hernani
&#;Alman edebiyatında: Schiller&#; Wilhelm Tell (Vilhelm Tel), Goethe&#;Faust (Faust), Bertolt Brecht (Bertolt Bireşt) &#;Evet Diyen Hayır Diyen
&#;Norveç edebiyatında:Henrik İbsen&#;Bir Bebek Evi, Yaban Ördeği;
&#;Rus edebiyatında:Gogol&#; Müfettiş, Çehov&#;Üç Kız Kardeş, Vanya Dayı
adlı oyunları dünya edebiyatının tanınmış tiyatro eserlerindendir&#;

Andromak, beş perdelik bir trajedidir. Fransız sanatçı Racine, Andromak&#;ı Eski Latin edebiyatında trajedileriyle tanınan Vergilius&#;un (Vircilyus) Aeneis (Eneis) adlı eserinden esinlenerek yazmıştır. Racine, kahramanlarının ruh hâllerini başarıyla vermiş, Andromak&#;ın oğlunun ölmesine veya yaşamasına sebep olacak kararı verme ikilemini gerçekçi bir şekilde yansıtmıştır.

CUMHURİYET DÖNEMİ ÖNEMLİ TİYATRO YAZARLARI

HALDUN TANER ()
  • Öykü ve oyun yazarıdır.
  • Eserlerinde çağının sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.
  • Epik tiyatronun, kabare tiyatrosunun bizdeki öncüsüdür.
  • Eserlerinde entrikalı, sürprizli, güldürücü olaylara yer vermiştir.
  • Eserlerinde izleyenlere yer yer bilgi veren ansiklopedik bir yan da bulunmaktadır.
  • Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile Deve Kuşu Kabaresini kurmuştur.
  • Tiyatroları: Günün Adamı, Dışarıdakiler, Huzur Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı
  • Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

REFİK ERDURAN () 


&#; Tiyatro eserleriyle tanınmıştır.
&#; Tiyatro eleştirisi, fıkra, roman türünde de eserler vermiştir.
&#; Tiyatroları:Cengiz Han'ın Bisikleti, Karayar Köprüsü, Bunu Yapan iki Kişi, Canavar Cafer

Turgut ÖZAKMAN (&#;) 


  • Tiyatro, roman, araştırma inceleme gibi alanlarda eserler vermiştir.
  • Eserlerinde çoğunlukla Türk tarihinin çeşitli evrelerini ele almıştır.
  • Tiyatroları: Pembe Evin Kaderi, Ben Mimar Sinan, Ah Şu Gençler Roman: Şu Çılgın Türkler, Diriliş-Çanakkale

ORHAN ASENA ( )

  • Edebiyata şiirle başlamış, tiyatro yazarı olarak tanınmıştır.
  • Gılgamış Destanı'ndan esinlenerek yazdığı "Tanrılar ve insanlar" oyunuyla ünlenmiştir.
  • Tarihten aldığı olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.
  • Tiyatroları: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan, Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet, Karacaoğlan, Ölü Kentin Nabzı

TURAN OFLAZOGLU (&#;)
  • Tiyatro yazarıdır.
  • Oyunlarının konusunu, köyden ve Türk tarihinden almıştır.
  • Tiyatroları: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman, Kösem Sultan, Bizans Düştü
RECEP BİLGİNER ()

  • Şiirleri de olmasına karşın tiyatrocu olarak tanınmıştır.
  • Oyunlarında toplumsal konuları işlemiştir.

Tiyatroları: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Mevlâna, Ben Kimim, Karım ve Kızım

NAHİD SIRRI ÖRİK (&#;)

  • Hikâye, roman, oyun yazarıdır. Çevirmenlik yapmıştır.
  • Abdülhamit Düşerken adlı romanı ünlüdür. Ayrıca oyun yazarıdır.

  Tiyatroları:Sönmeyen Ateş, Muharrir, Alınyazısı

TEMEL TİYATRO TERİMLERİ

Adapte: Yabancı bir eseri yer adları, şahıs adları, deyimleri, gelenek ve görenekleriyle yerli hayata uygulayarak çevirme; uyarlama.
Adaptasyon: Adapte etme. uyarlama.
Aksesuar: Tiyatro sahnesinde kullanılan eşya.
Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı.
Aktris: Kadın tiyatro sanatçısı.
Akustik: Tiyatro, konser salonu ve benzeri kapalı yerlerin, sesleri bozmadan yansıtabilme özelliği.
Antik tiyatro: Eski Yunan - Latin tiyatrosu.
Darülbedayi: İstanbul Şehir Tiyatrosunun eski ismi. 'te kurulmuştur.
Dekor: Tiyatroda, sahneyi eserin konusuna göre döşeyip hazırlamada kullanılan eşyanın toplu adı. Üç çeşit dekor vardır: realist dekor, şairane dekor, stilize dekor.
Diksiyon: Tiyatro ve benzeri edebiyat türlerinde dilin müzik karakterini başarı ile yaşatabilme yeteneği. Tiyatro okullarında ders olarak okutulmaktadır.
Diyalog: Oyundaki iki ya da daha çok kişi arasındaki karşılıklı konuşmalar
Dramatize etmek: Bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmak; bir vakayı olduğundan daha acıklı bir şekle sokmak.
Entrik unsur, Entrika: Roman, hikâye ve tiyatro türlerinde, olayların okuyucuda ya da seyircide merak uyandıracak şekilde birbirine dolanması.

Figüran: Genellikle tiyatro ve sinemada, konuşması olmayan veya konuşması çok az olan rollere çıkan kimse.
Epizot: Bir hikâyede asıl olaya karışan ikinci derecede önemli bir olay. (Bugünkü perde karşılığı.)
Fars (Farce): Komedinin, sanat yönü az, kaba bir türü. Çok eskiden tiyatrolarda perde arası gösterisiydi, sonra bağımsız olmuştur.
Fasıl: Bölüm. Tiyatroda perde karşılığı kullanılmıştır. Karagöz oyununda belli bir vakanın geçtiği bölüm.
Feeri: 
Masalların tiyatro sahnesinde dramatize edilmesinden doğma, cinlerin perilerin de rol aldığı bir tiyatro türü.
Grotesk: Gülünç, güldürücü.
Jest: Tiyatro sahnesinde, sanatçıların bütün el, kol, ayak ve benzeri beden hareketleri.
Kabare tiyatrosu: Daha çok güncel konuları iğneleyici, taşlayıcı biçimde ele alan skeçlerin oynandığı, monologların, şarkıların ve şiirlerin söylendiği küçük tiyatro.
Kanto: Tanzimat Dönemi'nde Türk sahnesinde azınlık aktrislerce başlatılan oyunlu ve neşeli şarkılar.
Koro: Eski Yunan tiyatrosunda bir grup erkek ve kadından kurulu şarkıcılar topluluğu. Oynanan eserin konusuna da katılırlar ve eserdeki olaya karşı, toplumun duygu ve düşüncelerini temsil ederlerdi. Hayvanlar, ağaçlar, bulutlar yerine sembol olarak kullanıldıkları da olmuştur.
Kostüm: Tiyatroda sanatçıların giydiği oyuna uygun kıyafet.
Kulis: Tiyatroda, sahnenin arkasında bulunan kısım; sahne arkası.
Makyaj: Tiyatro ve sinemada sanatçıların yüzlerinde boya ve başka maddelerle yapılan değişiklikler.
Mimik: Bir duygu veya düşüncenin kaş, göz, ağız, yüz hareketleriyle anlatılması.
Mizansen: Bir tiyatro eserinin sahneye konması, sahneye göre düzenlenip uygulanması.
Monolog: Tek kişinin konuşması. Tek kişilik taklitli bir komedya türü. İnsanın içinden kendisiyle konuşması.
Muhavere: Konuşma. Tiyatro, roman, hikâye, fabl, röportaj ve benzeri türlerde kahramanların konuşmaları.
Pandomim: Sessiz hareket. Sessiz hareketler, jestler, yüz ifadeleri ve kostümler yoluyla duyguları, düşünceleri, tutkuları anlatmaya yarayan tiyatro çeşidi.
Perde: Tiyatro eserinde bir perdenin açılmasından, kapanmasına kadar geçen bölüm.
Piyes: Tiyatro eseri.
Reji: Sahneye koyma ve yönetme işi.
Rejisör: Sinema ve tiyatroda, eserin sahneleninceye veya seyirci önüne çıkıncaya kadar geçirdiği her anı yöneten kimse; yönetmen.

Replik: 1. Oyuncunun sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği son söz. 2. Oyunda karşısındakinin sözüne karşılık, karşılama sözü.
Repertuvar: Opera, operet ve tiyatro topluluklarının bir oyun mevsiminde gösterecekleri eserlerin listesi.
Rol: Opera, operet, tiyatro ve benzeri sahne sanatlarında, oyuncuların, eser kişilerini sahnede canlandırmaları.
Revü: Tiyatroda, eserden önce gösterilen müzikli ve danslı oyun.
Sahne: Tiyatro. Tiyatro sahnesi. Tiyatro eserinde bir perdelik bölümün, dekor bakımından değişik olan küçük kısımları. Bir perdelik bölüm içinde, kişilerin girip çıkmasıyla değişen topluluk, meclis. Yapılarına göre tiyatro sahneleri şunlardır: sabit sahne, döner sahne, asansörlü sahne.
Sahne eseri: Tiyatro eseri, piyes.
Senaryo: Tiyatroda yazılı metin. Sinemada filmin konusunun yazılı şekli.
Suflör: Tiyatroda, kuliste durarak oyunculara sözlerini fısıltıyla söyleyip hatırlatan yardımcı.
Temaşa: Tiyatro.
Temsil: Bir tiyatro eserinin oynanması.
Tirat: Sahnede kişilerin birbirlerine karşı söyledikleri uzun sözler .
Trajik: Korku, sıkıntı, heyecan veren veya korkunç, kötü, sonu ölümle neticelenen.
Trajikomik: Hem acı, hem gülünç olayların anlatıldığı tiyatro. Olaylar gülünç ama olay kahramanları acınacak hâlde verilir.
Tuluat: Tiyatro türlerinden biri. Sanatçılar, oynadıkları eserin konusuna bağlıdırlar; ama oyundaki sözleri içlerinden geldiği gibi söylerler. Yazılı esere uymak mecburiyetleri yoktur. Perdeli orta oyunu da denir.
Virtüöz: Üstün bir tekniği, yorum gücü ile ustalık düzeyine erişmiş oyuncu.

Yararlanılan Kaynaklar:
  • Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı, MEB Yayınları, Ankara
  • Prof. Dr. Olcay ÖNERTOY, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Tiyatro, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları
  • Gökhan Ulukan (Türk Dili ve Ed. Öğretmeni) Cumhuriyet Dönemi Göstermeye Bağlı Edebi Metinler Ders Notu

Tiyatro

Bir sahnede seyirciler önünde canlandırılmak üzere yazılan eserlere tiyatro denir. Tiyatro sözcüğü Yunancada &#;seyirlik yeri&#; anlamına gelen theatrondan türemiştir. Dilimize ise İtalyancadaki teatro sözcüğünden geçmiştir. Tiyatro da başka sanatlar gibi dinsel törenlerden doğmuş, sonra dinden bağımsızlaşarak sanatlaşmıştır. Günümüzdeki anlamıyla çağdaş tiyatronun tarihi, eski Yunan&#;da bağ bozumu tanrısı Dionysos adına yapılan dinsel törenlere dayanmaktadır. Bu sanat dalına Batı edebiyatında “tiyatro&#;nun yanı sıra drama veya dramatik edebiyat da denmektedir.

Tiyatronun genel özellikleri

  • Temelinde &#;eser, oyuncu, sahne, seyirci&#; gibi temel unsurlar olan bir görsel sanat dalıdır.
  • Bir eseri seyircilerin gözü önünde sahnede göstermeye dayanır.
  • Tiyatro eseri, &#;serim, düğüm, çözüm&#; olmak üzere üç bölümden oluşur.
  • Tiyatro eserinde olayların anlatımı baştan sona karşılıklı konuşma şeklindedir.
  • Bir tiyatro oyunu perdelerden, perdeler de sahnelerden meydana gelir.

Tiyatronun tarihi gelişimi

Türk toplumunda Tanzimat&#;a gelene kadar geleneksel tiyatro başlığı altında genellikle kukla, meddah, Karagöz, orta oyunu ve köy seyirlik oyunu gibi gösteri türleri yer aldı. Şarkı, dans ve söz oyunlarına dayanan geleneksel tiyatro, güldürü ögesi ön planda olan, genellikle sahnesiz ve doğaçlama bir tiyatroydu.

Tanzimat&#;Ia birlikte toplumsal yaşamın yanı sıra sanatta, özellikle tiyatroda da Batılı bir anlayış benimsendi. Türk tiyatrosunun ilk eseri, yılında Şinasi tarafından yazılan ve tek perdelik bir komedi olan Şair Evlenmesidir.

İstanbul&#;da ilk yerli tiyatro topluluğunu kuran Güllü Agop, Tanzimat&#;ın getirdiği olumlu hava içinde yetişmiş ve ilk adı Asya Kumpanyası olan topluluğa Osmanlı Tiyatrosu adını koyarak Müslüman nüfusun daha yoğun olduğu İstanbul yakasındaki Gedikpaşa Tiyatrosu&#;nda temsiller vermeye başlamıştır.

O dönem Osmanlı Tiyatrosu&#;nda Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Abdülhak Hamit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem gibi ünlü şair ve yazarların yapıtları; Ahmet Vefik Paşa&#;nın usta işi Hastalık Hastası, Kibarlık Budalası, Cimri gibi Moliére uyarlamaları; özellikle ünlü Fransız melodram, güldürü ve vodvillerinin çevirileri; kantolar; müzikli oyunlar ve operetler sahnelendi.

Cumhuriyet Dönemi&#;nde, tiyatroda Batı modelini benimseyen Türkiye gerek tiyatronun kurumsallaşması gerekse oyun yazarlığının gelişmesi bakımından önemli atılımlara sahne oldu. Tiyatroyu Türkiye&#;de çağdaş bir sanat alanına dönüştürme yolunda ilk büyük katkı ünlü tiyatro ve sinema adamı Muhsin Ertuğrul&#;dan geldi. &#;de Darülbedayi&#;nin başına geçen Ertuğrul, yerli yazarları yüreklendirmesiyle; izleyiciye sunduğu çağdaş çeviri oyunlarla; sahneleme, oyunculuk ve dekor kullanımında güncel anlayışı yerleştirmesiyle; yetişmelerine katkıda bulunduğu kadın ve erkek oyuncularla bugünkü Türk tiyatrosunun temellerini attı.

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir