2 Aylık Bebekte Kalça Çıkıklığı Nasıl Anlaşılır

Bebeklerde kalça ekleminin gelişimini tamamlayamaması sonucu ortaya çıkan kalça çıkıklığı (displazi) her bebekten 2'sinde meydana geliyor. Leğen kemiği ile uyluk kemiğinin eklem bölgesine uyumsuz yerleşmesi kalça çıkıklığını oluşturur. Uyluk kemiğiyle leğen kemiğinin eklem bölgesi gelişimi sırasındaki uyumsuzluğu kalça ekleminin tam oluşmamasına sebep olur.

Bu da kalça çıkığını meydana getirir. Yeni doğan bebekler arasında yaygın olarak görülen kas-iskelet sorunundan biri olan kalça çıkıklığı erken dönemde fark edilmezse ilerleyen zamanlarda kalıcı sakatlığa yol açarak daha büyük sıkıntılar doğurabilir.

Yeni doğan bebeğin kalçasının sağlıklı bir şekilde hareket edebilmesi için bacaklar serbest bırakılarak kısıtlanmamalıdır.

BEBEKLERDE KALÇA ÇIKIKLIĞI NEDEN OLUR?

1- Geçmişten günümüze uzanan bebek kundaklama adeti oldukça yanlış bir harekettir ve kalça çıkığına neden olur.

2- Bebeğin vücuduna yapışan dar giysiler, kalça çıkıklığı riskini tetiklemektedir.

3- Her iki bacağı aynı anda yukarı kaldırmak yanlış bir harekettir. Genellikle bu hareket ebeveynler tarafından alt değiştirirken yapılır. Dikkatli olmakta fayda var

4-İskelet sistemi gelişmemiş 8 aylıktan küçük bebekler için yürüteç uygun değildir. Bacaklarda eğrilik yapabilir.

HANGİ BEBEKLERDE KALÇA ÇIKIKLIĞI RİSKİ DAHA YÜKSEK?

- İlk doğan bebeğin cinsiyeti kız ise,

- Bebek 3,5 kg üzerinde dünyaya geldiyse,

- Çoğul gebelik söz konusu ise,

- Doğum esnasında 'makat doğum' yaşanmışsa kalça çıkıklığı riski daha fazladır.

BEBEKLERDE KAÇA ÇIKIKLIĞI NASIL ANLAŞILIR?

İlk altı ay içerisinde fark edilmesi oldukça güç olan ama fark edildiği zamanda neredeyse % iyileşme ihtimali olan kalça çıkıklığı, kalça ultrasonografisi tanısı ile netleşir. Kalça çıkıklığı olan bebeklerde dikkat çeken özellikler ise şöyle:

- Kalça ve uyluk iç bölgesindeki deri katlarının şekil ve sayısının tutarsızlığı,
- Bacakların boyların farklı olması,
- Bacakları tam yana açamama,
- Yürümenin gecikmesi,
- Yürüdükten sonra topallama ile bebeklerde kalça çıkıklığı tespit edilebilir.

Çocuklarda kalça çıkığı eskiden doğuştan kalça çıkığı olarak adlandırılmaktaydı. Ancak günümüzde Gelişimsel Kalça Çıkığı olarak adlandırılmaktadır. Bunun nedeni kalça çıkığının bebek anne karnındayken başlıyor olmasıdır. Anne karnında bebekte kalça çıkığı bulguları ne kadar erken oluşmaya başlarsa, doğduktan sonra kalçalar o kadar ileri derecede etkilenmiş olmaktadır. Daha geç etkilenenlerde hastalık daha hafif olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kalça çıkığı tam çıkık, yarı çıkık ve muayene sırasında eklemde hafif oynama olarak sınıflandırılır. Tüm bu tiplerin tedavi edilmesi gerekir. Hafif olan tiplerde tedavi daha çabuk sonlandırılırken, tam çıkık olanlarda daha uzun sürmektedir.

Kalça Çıkığı Nedenleri ve Riskli Bebekler

İlk çocuk
Kız çocuk
Makat gelişi doğum
Amnion sıvısının az olması
Ailede kalça çıkığı hikayesi olması
İkiz-üçüz bebekler

Kalça Çıkığı Belirtileri ve Riski

Bebekte boyunda eğrilik, ayaklarda şekil bozuklukları, omurgada eğrilik gibi hastalıklar varsa, kalça çıkığı görülmesi riski daha fazladır. Ayrıca bebekte kalp ve damar hastalığı, idrar yolları hastalıkları ve mide bağırsak hastalıkları da varsa, kalça çıkığı riski yüksektir. Yenidoğan döneminde (ilk 2 ayda) kalçadan hareket ile klik sesi gelmesi, aşırı hareket ile kalçada gevşeklik hissedilmesi önemlidir. Kalça çıkığının tespit etmenin en erken ve doğru yolu yenidoğan döneminde bebeğe kalça ultrasonografisi yapmaktır. Ultrasonografi anneye gebelik sırasında birçok kez yapılmaktadır. Ancak gebelik sırasında yapılan ultrasonografilerde bebeğin kalçasının muayenesi yapılmamaktadır. Bu nedenle her şey normal olan bir gebelikte doğumdan sonra bebekte kalça çıkığı saptanabilmektedir. Yenidoğan döneminde el ile muayenede % 10 oranında hatalı sonuç çıktığı yapılan çalışmalarda saptanmıştır. Bu nedenle yenidoğan döneminde mutlaka kalça ultrasonografisi ile kalçalar muayene edilmelidir. 4 aydan sonra ise kalça ultrasonografisi artık doğru sonuç vermesi azaldığından, kalça röntgeni çekilmektedir.

Doğduktan sonra kundak uygulaması ailenin sağlam kalçaları olan bir bebeğe yapabilecekleri en büyük kötülüktür. Sağlam ve yuvasında olan kalçalar kundak uygulaması ile yerinden çıkabilmektedir.

Çocuğumda kalça çıkığı problemi olduğunu nasıl anlarım ?

• 3 aylıktan daha büyük bebeklerde kalçalarda yana açılmada kısıtlanma, bacak boylarında eşitsizlik, kasık ve bacak çizgilerinin eşit olmaması çok önemli bulgulardır.

• 12 aydan sonra çocuklar artık yürümeye başlarlar.Yürümeye başladıktan sonra, tek taraflı tam çıkık varsa o zaman çocuktaki aksama fark edilir.

• İki taraflı çıkıklarda aksama tecrübeli kişiler tarafından fark edilebilir.

• Çocuğun ayakta duruşunda karın öne daha çıkıktır ve arkadaki bel çukuru daha oyuktur.

Tek taraflı ve çift taraflı çıkıklar çocuğun yürümesini geciktirmezler. Çocuk normal çocuklar gibi yaşından önce yürür.

Kalçası çıkık olan çocuklarda, yenidoğan dönemi de dahil hiçbir dönemde bacak hareketleri kalçada huzursuzluk ve ağlamaya neden olmaz. Bez değiştirirken huzursuz olması ve olmaması kalça çıkığının bir bulgusu değildir.

Tedavide altın dönem yenidoğan dönemindeki ilk 3 aydır.  Yapılan çalışmalarda ilk 3 ayda kalçanın hem kemik hem de kıkırdak dokularının iyileşme potansiyeli en fazladır. Bu dönemde tedavi bazen 1 ayda bile tamamlanabilmektedir.

Yenidoğan döneminde ultrason ile tanı konan kalça çıkıklarında Pavlik bandaj ile kısa sürede iyileşme sağlanmaktadır. Pavlik bandaj yıllardır dünyada en yaygın kullanılan ve fizyolojik bir tedavi şeklidir. Kalçalar bükük ve yana açık şekilde tutularak, iyileşme sağlanmaktadır.

1 yaş civarında artık ameliyat yapılması gerekmektedir.
yaştan sonra ise kalça yuvasına ve bacak kemiğini de kesecek ve düzeltecek daha kapsamlı ameliyatlar yapılmaktadır.
7 yaştan sonra saptanmış kalça çıkıklarında ameliyat yapılmamaktadır.
Kalçalar olduğu haliyle bırakılmaktadır.
yaşlarında ağrı yapmaya başlarsa o dönemde ameliyat yapılmaktadır.

Bu nedenle 7 yaşından önce kalça çıkığı tedavilerinin hepsi tamamlanmış olmalıdır.

Bebeklerde kalça çıkığının nedeni tam olarak saptanamamış olmasına rağmen her yıl kalça çıkığı problemi yaşayan bebek sayısı artış göstermektedir. Özellikle annenin ilk gebeliğiyse, rahim tam gevşemediğinden bebekte kalça çıkığı problemi yaşanmaktadır. Kalça çıkığı problemi kız bebeklerde, erkek bebeklere oranla daha fazla görülmektedir. Erken tanı ile ameliyata gerek duyulmamaktadır.

Bebeklerde Kalça Çıkığı Belirtileri Neler?

Çoğu zaman bebeklerde kalça çıkığı belirtileri görülmediğinden, bebeklerin ilk aylarında düzenli olarak doktor kontrollerine getirilmesi gerekir. İki bacak arasında uzunluk farkı varsa, emekleme ve yürüme gibi fonksiyonlarda bir gerilik söz konusuysa, bebeğin bacakları dışa doğru açılamıyorsa kalça çıkığı probleminden şüphelenilmektedir. Kalça çıkığı problemi yaşayan bir bebek, yürüme fonksiyonunu çok geç yerine getirmektedir.

Kalça çıkığı probleminin önceden teşhis edilebilmesi için doğumda tarama yapılmaktadır. Dünyaya gelen bebeğin doğumundan 72 saat sonra bebeğin kalçası kontrol edilmektedir. Bebek 1 yaşına gelene kadar rutin kontroller aksatılmamalıdır. Özellikle Anadolu'da geleneksel bir yöntem olan kundaklama, kalça çıkığının ana nedeni olarak görülmektedir.

Kalça Çıkığı Nasıl Anlaşılır?

Genellikle bebeklerde görülen kalça çıkığı problemi, zaman zaman yetişkinlerde de rast gelinmektedir. Bacak bölgesinde yüksek şiddetli bir ağrı yaşanıyorsa, soğukluk hissi artış gösteriyorsa, yürürken hareket kısıtlılığı gibi bir şikayet söz konusuysa, mutlaka doktora görünmelidir. Kalça çıkığının tedavisine ne kadar erken başlanırsa, düzelme şansı o kadar yüksek olmaktadır.

Ailede ve yakın akrabalarda kalça çıkığı olması, doğacak bebeğin de kalça çıkığı problemi ile karşılaşmasına etki etmektedir. Şüpheli durumlarda röntgen çekilmekte olup tanı konulmaktadır. Her ne kadar kalça çıkığı anne karnında meydana geliyor olsa da ebeveynlerin hatalı davranışları da etki etmektedir. Kemikleri gelişmemiş bir bebeği yürütecin içine koymak, son derece hatalı bir davranıştır. Yürüteç kullanımına 9 aydan sonra başlanmalıdır.