20 Yaş Altı Hastaneye Gidebilir Mi

Genel sağlık sigortası vatandaşların hastanelerden sağlık hizmeti almasını sağlayan sistemdir. Genel sağlık sigortası hakkında en temel soru cevapları ve merak edilen konuları yazımızda bir araya getirdik. Gel, “Genel sağlık sigortası nedir, kimler faydalanabilir ve hangi hastanelerde geçerlidir? gibi konuları daha detaylı inceleyelim.

Genel Sağlık Sigortası Nedir?

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yürürlüğe girmiş olan genel sağlık sigortası,  tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ücretsiz muayene ve tedavi hakkından yararlanmasını  sağlayan sistemdir. Genel sağlık sigortasının en önemli avantajı, sigortası ve herhangi bir sağlık güvencesi bulunmayan kişilerin sağlık hizmeti almalarına imkân tanımasıdır. Ancak bununla birlikte genel sağlık sigortasında çalışan primlerinin işveren tarafından ödenmesi, çalışmayan kişilerin ise primlerini dışarıdan kendilerinin ödemesi gibi detaylar vardır. 

Genel Sağlık Sigortası Zorunlu mu?

Ülke içindeki her bir vatandaşın sağlık durumu devletin sorumluluğunda olduğu için1 Ocak yılında yapılan değişiklik ile genel sağlık sigortası yaptırmak her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı için bir yükümlülük hâline getirilmiştir. 

Genel sağlık sigortasının 18 yaşını dolduran her birey için zorunlu olduğu ifade edilse de aslında 18 yaş altı kişiler için zorunlu olduğunu söyleyebiliriz ancak sorumluluk çocuklara ait değildir. Çünkü 18 yaşından küçük olan kişiler de anne-babalarının sigortasından yararlanırlar. Eğer anne-babanın genel sağlık sigortası tescili yoksa gerekli primi devlet karşılar. 

Çalışanların primlerini ödeme sorumluluğu ise işverenlere verilmiştir. Dolayısıyla eğer çalışıyorsan kendi müdahalen olmaksızın sigorta sistemine girebilirsin. Fakat eğer kendi adına çalışıyorsan bağlı olduğun kurum üzerinden gerekli sigorta primini ödemen gerekir. 

Genel Sağlık Sigortası Başvurusu Nasıl Yapılır?

Genel sağlık sigortası başvurusunu kaymakamlık binasında yer alan Sosyal Hizmetler veya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma birimlerine yapabilirsin aynı zamanda e-Devlet üzerinden de başvurunu iletebilirsin. Genel sağlık sigortası başvurusu yaparken sırayla şu adımları uygulaman gerekir.

• Öncelikle ikamet ettiğin muhtarlıktan GSS başvuru formunu temin etmelisin.
• Sonrasında GSS başvuru formunu eksiksiz ve doğru biçimde doldurmalısın. 
• Başvuru formunu doldurduktan sonra T.C. kimlik fotokopisi ve ikametgah belgesi ile birlikte Vergi Dairesine gitmen gerekir. 
• Başvuruyu tamamlamak için GSS formunu vergi dairesinde onaylattıktan sonra diğer evraklarla Kaymakamlığa teslim etmen yeterlidir. 
• GSS sistemine dahil olduğunda SGK anlaşmalı bankalara veya PTT şubelerine aylık prim ödemesi yaparak genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlayabilirsin. 

• Genel Sağlık Sigortası Yaptırmak İçin Gerekli Evraklar Nelerdir? 

  Genel sağlık sigortasına başvuru yaparken temin etmen gereken bazı evraklar vardır. Ancak bu belgeler başvuru yapan kişinin durumuna göre de değişkenlik gösterebilir. Genel sağlık sigortası için istenen belgeleri şu şekilde sıralayabiliriz. 

• Başvuru formu
• Sigortadan faydalanacak kişilerin T.C. kimlik belgesi fotokopisi
• İkametgah belgesi
• Gelir testinin sonucu
• Aylık gelirini gösteren belge
• Mal varlığını gösteren mülkiyet belgesi
• Engelliler için engellik kimlik kartı
• 65 yaş üstü için emekli veya benzeri aylıkla ilgili belge

Genel Sağlık Sigortası Kimleri Kapsar?

Genel sağlık sigortası, ekonomik durumun ve sigortalı olup olmamana bakılmaksızın hastalık durumunda sağlık hizmetinden yararlanma hakkı sunar ve bazı istisnalar dışında herkesi kapsar. Genel sağlık sigortası kapsamında yer alan grupları şu şekilde sıralayabiliriz. 

• Devlet memurları
• 18 yaşından küçük engelli ve engelli aylığı alan kişiler
• 65 yaş aylığı alan
• Ücretli, maaşla veya bağımsız çalışan kişiler
• Şeref aylığı alanlar
• İsteğe bağlı sigortalılar
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alan kişiler
• Yurt dışında çalışan ancak çalıştığı ülkede sigorta hizmetinden faydalanmayanlar
• SGK üzerine kayıtlı ve aylık geliri olan kişiler
• Dul veya yetim aylığı alanlar
• Emekliler ve bakmakla yükümlülüğü olan kişiler
• Stajyer avukatlar
• İşsizlik ve kısa çalışma ödeneği alanlar

Genel Sağlık Sigortası Kapsamı Dışında Kalanlar 

GSS kapsamı dışında kalanlar:

• Tutuklu ve hükümlüler
• Türkiye’de kendi adına çalışan ve bağlı bulunduğu ülkede sigorta kapsamında olan kişiler
• Er, erbaş ve yedek subay okulunda öğrenci olanlar
• Anayasa Mahkemesi üyeleri, aile fertleri ve emeklileri
• Meslek odaları, bankalar, sigorta şirketi üyeleri
• Dış işlerinde sözleşmeli çalışan, o ülkede oturma iznine sahip ve sigorta sisteminden yararlanan Türk uyruklu kişiler

Genel Sağlık Sigortası Hangi Hastanelerde Geçerli? 

Genel sağlık sigortası sadece üniversite ve devlet hastanelerinde geçerli olduğu için özel hastane ve kuruluşlarda genel sağlık sigortasından yararlanamazsın. Özel kurumlarda sağlık hizmeti alabilmek için özel veya tamamlayıcı sağlık sigortasından faydalanabilirsin ancak bu bireysel sigortaları yaptırıp yaptırmama kararı tamamen tercihine bağlıdır. Bireysel sağlık sigortası ve genel sağlık sigortası farkı hakkında detaylı bilgi almak için içeriğimizi okuyabilirsin. 

“Genel sağlık sigortası hangi hastanelerde geçerli?” sorusuna ise “Devlet tarafından hizmet veren hastanelerde geçerlidir.” şeklinde cevap verebiliriz. Bu doğrultuda bulunduğu şehirde yer alan devlet hastanelerinden ücretsiz muayene ve tedavi hizmeti alabilirsin. Ayrıca üniversitelerin top fakültesi hastanelerinde ve sağlık ocaklarında da sağlık hizmetinden yararlanabilirsin. Dolayısıyla genel sağlık sigortası özel hastanelerde geçerli değildir eğer özel hastanelerin sağlık hizmetinden ücretsiz yararlanmak istiyorsan özel sağlık sigortası yaptırmalısın. 

Genel Sağlık Sigortası Ne Zaman Başlar? 

Genel sağlık sigortası bütün vatandaşları kapsayacak şekilde düzenlendiği için çocuklukta başlar. Çocuklar ebeveynlerinin sigortasından faydalandıkları için sigortanın resmî başlangıç yaşı 18 olarak kabul edilir. 18 yaşını dolduran her T.C. vatandaşı, genel sağlık sigortasından doğan aylık sigorta primini ödeyerek sisteme dâhil olur. 

Genel sağlık sigortası primi devlet tarafından karşılanan kişiler; 

• 18 yaş altı çocuklar,
• Lise düzeyinde eğitim 20 yaş altı gençler,
• Yüksek öğrenim göre 25 yaş altı gençler,
• Hanede kişi başı geliri asgari ücretin üçte birinden az olan kişiler olarak sıralanabilir.

Genel Sağlık Sigortası Ne Zaman Biter ?  

Genel sağlık sigortası, ömür boyu sağlık hizmetinden yararlanmanı sağlayan bir sistem olduğu için net bir bitiş tarihi yoktur. Ancak zorunlu grubun dışına çıkarsan genel sağlık sigortası bitirilebilir. Aynı zamanda kapsam dışı hastane ve tedavilerde de geçersiz olduğu için geçici bir süre için bitebileceğini söylemek mümkündür. 

Genel Sağlık Sigortası Gelir Testi Kimler İçin Yapılır? 

Eğer çalışmıyorsan genel sağlık sigortasından yararlanabilmen için öncelikle sana gelir testi uygulanır. Genel sağlık sigortası için yapılan gelir testinde ilk olarak sosyal güvencenin olup olmadığına bakılır. Sonrasında da prim ödeyip ödeyemeyeceğine yönelik bir karara varılır. Gelir testi başvurusu yapmak için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına bizzat gitmen gerekir. Başvuru için herhangi bir süre sınırlaması bulunmaz. 

Genel Sağlık Sigortası Nasıl İptal Edilir?

Normal şartlarda genel sağlık sigortası iptali mümkün olmasa da  sigortanın iptal edilmesini gerektiren durumlar yaşanabilir. Örneğin işe girmiş olman genel sağlık sigortası iptali için geçerli bir durumdur. İşe girdiğinde borç yaratan genel sağlık sigortası iptal edilirken işveren tarafından ödenen sigorta primi üzerinden tahsilat yapılır. Aynı şekilde ikametinin yurt dışına taşınması da genel sağlık sigortası iptalini gerektiren ayrı bir durumdur. 

Genel Sağlık Sigortası Primi Ne Kadar?

Genel sağlık sigortası primi, brüt asgari ücretin %3’ü olarak kabul edilir. Asgari ücret her yıl değiştiği için ödenmesi gereken prim de değişmektedir. Dolayısıyla “Genel sağlık sigortası ne kadar?” sorusuna net bir cevap vermek mümkün değildir.  Asgari ücret artışı GSS prim tutarını etkilemiştir. GSS prim tutarı, ,24 TL olarak belirlenmiştir, bu rakamın ödenmesi ile birlikte sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Eğer hanedeki kişi başı gelir brüt asgari ücretin üçte birinden yani TL’den düşük ise GSS primi devlet tarafından karşılanır. 

Genel Sağlık Sigortası Borcu Nedir, Neden Olur?

1 Ocak tarihinde yapılan değişiklikle genel sağlık sigortasında prim ödeme zorunluluğu getirilmiştir. Genel sağlık sigortasında kapsam dışı kalanlar, çalışanlar ve çalışmayanlar olarak ikiye ayrılmıştır. Eğer çalışıyorsan primleri işveren ödediği için borç doğmaz ancak çalışmıyorsan, kendi primlerini dışarıdan ödemen gerekir bu nedenle de her ay sigorta borcu çıkar. Aylık gelirin asgari ücretin üçte birini aşıp aşmadığı gelir testi ile tespit edilir ancak gelir testi yaptırılmadığında her ay ilgili ayda geçerli olan asgari ücretin yüzde 3’ü tutarında GSS prim hesabına borç yazılır ve bu nedenle de GSS prim borcu birikir. Eğer GSS borcunu zamanında ödemezsen SGK icra veya haciz yoluyla borcu talep edebilir, eğer borcun yalnızca bir kısmını ödersen sağlık hizmetlerinden faydalanamazsın.

Genel Sağlık Sigortası Borcu Nasıl Sorgulanır? 

GSS borç sorgulama işlemini internet üzerinden T.C. kimlik numaran ile gerçekleştirebilirsin. E-devlet üzerinden “GSS Sorgulama” sayfasına girdikten sonra tescil ve borç sorgulama işlemi tamamlanır. Eğer borcun varsa en kısa sürede ödeme işlemini yapman gerekir. 

Genel Sağlık Sigortası Borç Nasıl Ödenir? 

Önceden belirlenmiş olan borç ödeme tarihini geçirmediğin müddetçe internet üzerinden prim ödemesi yapabilirsin. GSS borç ödeme işlemini de tıpkı borç sorgulamada olduğu gibi e-Devlet üzerinden güvenli bir şekilde tamamlayabilirsin. 

• İnternet üzerinden genel sağlık sigortası borç ödeme sürecine başlamak için öncelikle e-Devlet portalına giriş yapmalısın. 
• Sonrasında “Sosyal Güvenlik Kurumu Kart ile Prim Ödeme Uygulaması” başlıklı sayfaya gitmen gerekir. 
• Bu sayfada kimlik doğrulaması yaptığında SGK’nın online tahsilat sayfasına yönlendirilirsin.
• Online tahsil sayfası üzerinden kredi veya banka kartınla ödeme yapabilirsin. 

Genel Sağlık Sigortası Borcu Yapılandırılabilir mi? 

Genel sağlık sigortası borcu, devlet tarafından çıkarılan yapılandırma kanunları kapsamında yapılandırılmaktadır. Ancak yapılandırma kanunu belirli tarihlerde yürürlükte kaldığı için GSS borçlarını yapılandırmak her zaman mümkün olmaz.

18 yaş altı işçi çalıştırmak isteyen işyerlerinin dikkat etmesi gereken bazı özel hususlar söz konusudur. 18 yaş altı işçilerin çalışma saatleri, çalıştırılabileceği işler, iş kanunundan doğan bazı hakları diğer sigortalı işçilerden farklı uygulamalara tabi tutulmaktadır.

Temel eğitimini tamamlamış (ilköğretim) 14 yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış işçi çocuk işçi; 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını tamamlamamış işçi ise genç işçi olarak anılır.

Sağlık Kontrolleri

Genç ve çocuk işçilerin işe alınmadan önce mutlaka işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri veya bunların bulunmadığı durumlarda sağlık ocağı veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek çalışacağı işin niteliğine ve şartlarına göre o işte çalışmaya uygun olduğuna dair sağlık raporu alınması gerekmektedir. İşçi çalıştırılmaya devam edildiği sürece 18 yaşını doldurana dek her altı ayda bir yeniden sağlık kontrolünden geçmelidir.

Çalışma Koşulları

Yüz kızartıcı suçlardan veya çocuklara karşı işlenen suçlardan hüküm giymiş işverenlerin veya işveren vekillerinin 18 yaş altı işçi çalıştırmaları yasaklanmıştır.

Genç ve çocuk işçiler ancak okuldaki başarılarına ve meslek seçimine veya mesleki eğitimine katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilir. 16 yaşını doldurmamış genç işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır.

Ayrıca Ağır Ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Ekinde belirtilenler dışındaki işlerde genç işçilerin çalıştırılması yasaklanmıştır. Bahsedilen ekte çalıştırılabilecekleri işler şu şekilde sıralanmıştır:

• Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası, boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri,
• Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler,
• Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme fabrika ve imalathanelerinde üretime ilişkin işler ve bunların işlenmesine ait işler,
• Kurutma işleri, yapıştırma işler, kontraplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve pvc yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri,
• Parafinden eşya imaline ait işler,
• Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler; Karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici solventlerle yapılan prine ve benzeri yağlı maddelerden ekstraksiyon yolu ile yağ üretimi işlerinde,
• Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler,
• Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri (PVC’nin imali ve PVC mamul eşyaların yapımında genç işçi çalıştırılamaz)
• Çırçır fabrikalarındaki işler,
• Konfeksiyon ve triko imali işleri,
• Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleri bunların döküntüleri ile iplik ve dokuma işleri,
• Tabii ve suni iplikten mamul her türlü dokuma ile deri, kürk ve sair cins malzemenin biçilip dikilmesi suretiyle her türlü giyecek eşyası imali işleri,
• Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri)
• Kâğıt hamuru ve odun hamuru üretimi işleri,
• Kâğıt ve ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri,
• Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler,
• Her türlü konserve ve hazır gıda ile hazır yemek üretimi işleri,
• Süt ve sütten mamul gıda maddelerin üretimi işleri,
• Kahve ve kakaonun tesislerde işlenmesi ve paketlenmesi işleri,
• Her türlü bitkinin çiçek, tohum, kabuk, meyve ve yapraklarının işlenmesi ve paketlenmesi işleri ile bunlardan elde edilen toz, yağ ve diğer mamullerin işlenmesi ve paketlenmesi işleri,
• Bitkisel her çeşit çay yaprakları ile yapılan işlemler ve benzeri işler,
• Her nevi bitki tohumu, hububat, bakliyat ve çeşitli gıda ürünlerinin tesislerde elenmesi, paketlemesi ve çeşitli merhalelerde işlenmesi işleri,
• Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri,
• Tutkal, jelatin ve kola imali işleri.

Çalışma Saatleri ve Tatiller

Çocuk ve genç işçilerin çalışma saatleri, günde 14 saat kesintisiz dinlenme verilecek şekilde düzenlenmiştir.

• Okuluna devam eden genç işçi veya çocuk işçiler eğitim dönemlerinde eğitim saatleri dışında günde en çok 2 saat çalıştırılabilirler. Eğitimleri devam ederken haftalık çalışma saatleri toplam 10 saati aşamaz.
• Eğitimine devam eden fakat okulu kapalı dönemde olan veya temel eğitimini tamamlamış, sonrasında eğitimine devam etmemiş 15 yaşını tamamlamamış çocuk işçiler günde en fazla 7 saat, haftada ise toplamda 35 saat çalıştırılabilirler. Fakat 15 yaşını tamamlamış genç işçiler günde 8 saat çalıştırılabilirler. Haftalık çalışma saatleri ise en fazla 40 saat olabilir.

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatilleri ise en az kesintisiz 40 saat olmalıdır. Bu sürelerin ücretleri de kendilerine ödenmelidir.

İş Kanununda 18 yaş altı işçilerin yıllık izin hak edişleri 20 günden az olamaz ve kesintisiz kullandırılması esas alınır.