Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de Çek Defterlerinin Baskı Şekline ve Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktarın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ (Sayı: /2)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: /3) yayımlanmıştır. Söz konusu /3 sayılı Tebliğ ile tarihi ve sonrası karşılıksız kalan çekler için bankaların kanunen ödemekle yükümlü olduğu tazmin tutarları değiştirilmiştir. Yapılan değişikle;
Yeni düzenleme sonrası /2 sayılı Tebliğ’in değişen 4 üncü ve geçici 2 nci maddeleri ve süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması ya da kısmen bulunması halinde yapılacak işlemler aşağıda yer almaktadır.
Tebliğ değişikliği 28 Ocak Cuma günü yürürlüğe gireceği için bu tarihten itibaren muhatap bankalara süresinde ibraz edilen ve karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan her bir çek yaprağı için yapılacak banka sorumluluk tutarı ödemelerinde güncellenen tutarların dikkate alınması gerekecektir.
Bankaların sorumlu olduğu miktar
MADDE 4 (1) Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için;
1) Çek bedeli üçbinaltıyüz Türk Lirası veya üzerinde iseüçbinaltıyüzTürk Lirası,
2) Çek bedeliüçbinaltıyüzTürk Lirasıaltında ise çek bedelini,
1) Çek bedeli üçbinaltıyüzTürk Lirası veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı üçbinaltıyüzTürk Lirası tamamlayacak bir miktarı,
2) Çek bedeliüçbinaltıyüzTürk Lirasıüzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak üçbinaltıyüzTürk Lirası ödemekle yükümlüdür.
Geçici Madde 2 (1) Bu Tebliğden önce yayımlanan Tebliğlere göre bastırılan çeklerden ötürü muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için üçbinTürk Lirasına kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için üçbinTürk Lirasına tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlüdür.
sayılı Çek Kanunu’nun seafoodplus.infoinin 3 üncü fıkrasında muhatap bankaların süresinde ibraz edilen ve karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan her bir çek yaprağı için ödemekle yükümlü oldukları tutar düzenlenmiş olup, bu ödeme yükümlülüğünün hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdî kredi sözleşmesi hükmünde olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, bankaların müşterilerine verdikleri her bir çek yaprağı için ödemekle yükümlü oldukları tutarı diğer gayrinakdi kredi yükümlülükleri gibi nazım kayıtlarında ( Çekler İçin Ödeme Taahhütlerimiz Hesabında) muhasebeleştirmeleri ve bu tutarları her yıl TCMB tarafından yayımlanan Tebliğlerdeki tutarlara göre güncellemeleri gerekmektedir.
Öte yandan, sayılı Çek Kanunu’nda 3 Şubat tarihli ve sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle çek defterlerinin her bir yaprağı üzerine çekin basıldığı tarihin yazılması zorunlu kılınmış; çekin, üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde ibraz edilmemesi hâlinde, bankanın karşılıksız çeklerle ilgili ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğunun sona ermesi öngörülmüştür ( sayılı Kanun md.3/9). Böylece bankaya hiçbir şekilde iade edilmediği halde kullanılmayan çek yaprakları için bankaların yükümlülüklerine bir süre sınırı getirilmiştir.
Üzerinde çekin basıldığı tarih olan çek yapraklarına ilişkin esaslar ise TCMB tarafından tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktar İle Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin Tebliğ (Sayı: /2)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (/2)” ile belirlenmiş ve bankalar bu Tebliğ’de belirlenen esaslar dahilinde çek defterleri üzerinde baskı tarihine yer vermeye başlamışlardır.
Üzerinde basıldığı tarih yer almayan çeklerle ilgili olarak muhatap bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğu ise Çek Kanunu’nun Geçici seafoodplus.infoi uyarınca bu çeklerin tarihine kadar muhatap bankaya ibraz edilmemiş olması halinde bu tarih itibarıyla sona ermiştir.
Süresinde ibraz edilen bir çek yaprağı için banka sorumluluk tutarının ibraz sırasında istenmemiş olması sonradan istenmesine engel teşkil etmemekte olup, bankaların hamile karşı banka sorumluluk tutarından kaynaklı borçları hakkında 10 yıllık genel zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Buna göre, geçmiş yıllarda bankalara ibraz edilip karşılıksız işlemi yapılmış, ancak, banka sorumluluk tutarı talep edilmemiş çeklerde, çek hamillerinin 10 yıllık zamanaşımı süresinde ilgili tutarı bankalardan talep hakkı saklı bulunmaktadır. Burada talep edilecek tutarla ilgili çeke ilişkin karşılıksız işleminin yapıldığı yıl içinde geçerli sorumluluk tutarlarının dikkate alınması gerekmektedir. yılından bu yana olan sorumluluk tutarları aşağıdaki tabloda verilmektedir:
Resmi Gazete Tarih ve Sayısı | TCMB Tebliğ No | Yürürlük Dönemi | Bankanın Sorumlu Olduğu Tutar (TL) | |
Sayılı Kanuna İlişkin Tebliğler Uyarınca Bastırılan Çekler (TL) | sayılı Kanuna İlişkin /2 sayılı Tebliğ Uyarınca Bastırılan Çekler (TL) | |||
20/01/ | /2 | 20/01/–27/01/ | ||
25/01/ | /1 | 28/01//01/ | ||
31/01/ | /1 | 31/01//02/ | ||
03/02/ (Mükerrer) | /2 | 03/02//01/ | ||
23/01/ | /1 | 25/01//01/ | ||
21/01/ | /1 | 27/01//01/ | ||
21/01/ | /1 | 26/01//01/ | ||
23/01/ | /1 | 25/01//01/ | ||
20/01/ | /1 | 27/01//01/ | ||
19/01/ | /1 | 29/01//01/ | ||
12/01/ | /1 | 28/01//01/ | ||
17/01/– | /1 | 30/01//01/ | ||
25/01/– | /1 | 29/01/ 27/01/ | ||
22/01/– | /3 | 28/01/ |
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, – yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, yılından yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
Çek Defterlerinin Baskı Şekline ve Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktarın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ (Sayı: /2)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: /3):
Tarih :
Sayı : BBDAS/
Konu : Yılında Karşılıksız Çeklerde Bankanın Ödemekle Sorumlu Olduğu Tutarlar Belirlendi
tarih sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çek Defterlerinin Baskı Şekline ve Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktarın Belirlenmesine İlişkin Tebliğ (Sayı /2) ‘de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (/3)” ile karşılıksız çeklerde ödenecek tutar yılı için yeniden belirlenmiştir.
tarihinden itibaren uygulanmak üzere; Tebliğin 4’üncü maddesindeki tutar ,00 TL, Geçici 2’nci maddedeki tutar ,00 TL olmuştur. Buna göre ilgili maddeler aşağıda güncellenmiştir.
1- Karşılıksız Çeklerde Bankanın Sorumlu Olduğu Miktar
Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için;
a) Karşılığının hiç bulunmaması halinde,
1) Çek bedeli ,00 TL (Altıbin Türk Lirası) veya üzerinde ise ,00 TL (Altıbin Türk Lirası),
2) Çek bedeli ,00 TL (Altıbin Türk Lirasının) altında ise çek bedelini,
b) Karşılığının kısmen bulunması halinde,
1) Çek bedeli ,00 TL (Altıbin Türk Lirası) veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı ,00 TL (Altıbin Türk Lirasına) tamamlayacak bir miktarı,
2) Çek bedeli ,00 TL (Altıbin Türk Lirasının) üzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak ,00 TL (Altıbin Türk Lirasını) ödemekle yükümlüdür.
2- Tarihinden Önce Bastırılan Karşılıksız Çekler
Bu Tebliğden (/2) önce yayımlanan Tebliğlere göre bastırılan çeklerden ötürü muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için ,00 TL (Altıbin Türk Lirasına) kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için ,00 TL (Altıbin Türk Lirasına tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlüdür.
Saygılarımızla.
BOĞAZİÇİ BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
(!) Sirkülerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlı olup, vergiyi doğuran olay ve diğer yükümlülüklerin özelliğine göre farklılıklar oluşabileceğinden tereddüt edilen hususlarda konusunda uzman bir danışmandan veya yetkili kurumlardan görüş alınması gerekmekte olup, sadece sirkülerimiz esas alınarak yapılacak işlemler sonucunda doğabilecek zararlardan yazar veya müşavirliğimiz sorumlu tutulamaz.
kişi tarafından görüntülenmiştir.