3 Gün Rapor Alınca Maaş Kesilir Mi

ÇALIŞANLARIN 2 GÜNLÜK RAPOR ÜCRETİNİ İŞVEREN ÖDEMELİ MI?

Geçici iş göremezlik, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama halidir.[1]

Geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kanunda belirtilen geçici iş göremezlik sürelerinde verilen ödenektir.[2]

Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı, analık halinde, durumun Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından alınmış istirahat raporu ile belgelenmesi  şartıyla, iş göremezliğe uğrayan sigortalıya Kurum tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir.

İş kazası, meslek hastalığında her gün için  analık halinde doğumdan önce ve sonra sekizer hafta, çoğul gebelik halinde doğumdan önceki süreye iki haftalık süre ilave edilerek her gün için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

Ancak hastalık halinde,  4/a kapsamında( hizmet akdi ile) çalışan sigortalıların aldığı istirahat raporlarının 3. Gününden başlayarak  iş göremezlik ödeneği ödenir. Kurum  raporun ilk iki günü için ödeme yapmamaktadır.

  Sayılı Yasa Madde 1. Fıkrası b bendi ;

“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.”  hükmünü içermektedir.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Maddesinde de Kanun hükmü tekrar edilmiştir.

Kurum uygulamasının yasal dayanağı belirtilen hükümlerdir.

İşçiler Kurumdan alamadıkları iki günlük iş göremezlik ücretini işverenden isteyebilir mi?

İş Kanunu  Maddesi; “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.” hükmünü  taşımaktadır. 

Bu hüküm gereği, kural olarak ücret ancak bir iş karşılığı ödenir. Bunun istisnaları, yani çalışmadan çalışmış gibi ücret ödenmesi gereken günler(  hafta tatili, bayram, yıllık izin gibi)  kanunda ayrıca sayılmıştır.[3]  Hastalık halinde alınan raporlarda, SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyen ilk  iki gün için  işveren tarafından ücret ödenip ödenmeyeceği  konusunda açık bir hüküm bulunmamakla birlikte; son yıllarda Çalışma Bakanlığı müfettişleri tarafından  yapılan teftişlerde 2 günlük hastalık raporları üzerinde durulduğu ve işverenin ödeme yapmasının istendiği bilinmektedir. Bu uygulamaya gerekçe olarak ta,  İş Kanunu’nun “Geçici İş göremezlik” başlıklı 48/2 . Maddesi ve 49/4 maddesi  gösterilmektedir. 

İş Kanunu 48/2. Md.  “ Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.”

İş Kanunu 49/4 Md. “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Hükümleri yer almaktadır.

İş Kanununda yer alan bu düzenlemeler, ücretin bir iş karşılığı olması gerektiği kuralının istisnasıdır.

İlgili maddelerde aylık ücretli işçilerden bahsedilmiştir. Aylık ücrette ayın kaç gün olduğu önemli değildir. Belirlenen ücret,  ay kaç gün olursa olsun değişmez, maktu olarak işçiye ödenir. Oysa günlük ücret belirlendiğinde, işçinin aldığı ücret, ayın 28,29 ya da 30,31 gün olmasına göre değişir.

Söz konusu maddelerde aylık ücretli çalışanlardan bahsedilmiş olduğundan, aylık maktu ücretle çalışanların hastalık nedeniyle rapor almaları  durumunda, SGK tarafından ödeme yapılan tutar mahsup edilecek ve SGK nun ödeme yapmadığı ilk iki gün işveren tarafından ödenmek zorunda kalınacaktır.

Maktu aylık  belirlenmemiş,  işçi günlük, saatlik ücretle çalışıyor ise hastalık raporlarında işveren ilk iki gün için ücret ödemek zorunda kalmayacaktır. Çünkü bu şekilde ücret alanlar için İş Kanunu 48/2 veya 49/4. Maddedeki gibi istisnai bir düzenleme yoktur. Aksine İş Kanunu 25/I-b son fıkrada işçinin sağlık sebebi ile  iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemeyeceği belirtilmiştir.

Sonuç itibariyle hastalık raporlarında, ilk iki gün için ücret ödenmek istenmiyor ise “aylık ücret” yerine, günlük, saatlik ücret şekillerinin seçilmesi uygun olacaktır. 

[1] Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği 38/seafoodplus.info

[2] Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği 38/seafoodplus.info

[3]  Sayılı İş Kanunu 44,46,47,md

Resul Kurt

Resul KURT
[email protected]
seafoodplus.info

Raporlu işçinin ücretinden kesinti olur mu?

Şirketimiz çalışanlarının almış olduğu 1 günlük ve 2 günlük raporların ücretlerini SSK karşılamamaktadır. Çalışanların almış olduğu 1 ve 2 günlük raporlar için SSK primlerini aldığı rapor doğrultusunda yatırmaz isek doğru olur mu? Ayrıca bu 1 ve 2 günlük raporlu günlerde kişi işyerimizde çalışmadığı için bu günler için maaşından raporlu gününe göre kesinti yapabilir miyiz? (Örnek: 2 gün rapor aldıysa 2 günlük maaşını kesebilir miyiz?) Hilmi ÜLKÜ

Özellikle işverenler ve çalışanlar arasında en fazla tartışma konusu olan konunun, istirahatli olunan sürelerde sigorta priminin yatırılıp yatırılmayacağı olduğu söylenebilir.

Sosyal Sigortalar Kanunu'nun maddesinde: Hastalık sebebiyle geçici iş göremezliğe uğrayan sigortalılardan geçici iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az gün hastalık sigortası primi ödemiş bulunan ve sigortalılık niteliği devam edenlere, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

Görüldüğü üzere, yasa hükmü uyarınca sigortalılara, ilk iki gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilmemektedir.

Sosyal Sigortalar Kanunu'nun maddesi gereğince, iş kazası, meslek hastalığı veya hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalının sağlık tesislerine yatırılmak yahut bakımı Kurumca sağlanarak kaplıca veya içmelere gönderilmek yoluyla tedavi ettirildiği takdirde, 78 ve maddeler gereğince hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayakta tedavi ettirildiğinde ise üçte ikisidir. Geçici iş göremezlik ödenekleri haftalık olarak ve işledikten sonra kurumca verilmektedir.

Raporun, Sağlık Bakanlığı sağlık tesisinden ya da SGK ile anlaşmalı özel sağlık kurumlarından alınması halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. SGK ile anlaşma yapmamış özel kurumlardan alınan sağlık raporlarına geçici iş göremezlik ödeneği verilmemekte, ancak bu raporun sağlık bakanlığı hastanelerine onaylatılması halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.

İşverenlerin ne istirahat süresinin ilk iki gün için, ne de tüm istirahat süresince ücret ödeme ve sigorta günü bildirme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak, işveren dilerse sigortalıların istirahatli (raporlu) bulundukları sürede atıfet kabilinden (iyilik olsun diye) işçilere ücretlerini ödeyebilir. Bunda herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Sigortalıların istirahat süresince çalışmaları yasaklanmış olup, çalışmadan ücret almaları mümkündür.

Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları devrede işverenlerce ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile o devredeki kazancı arasındaki fark ücretlerin veya bu devrede Sosyal Güvenlik Kurumu'nca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ödenen tam ücretlerin tüzük, yönetmelik, toplu sözleşme gibi genel düzenleyici tasarruflara dayanarak veya işverence atıfet kabilinden ödenmiş olmasına bakılmaksızın prime tabi tutulması ve istirahatli sigortalının SGK'ye bildirime devam edilmesi gerekmektedir.

Bu fark ücretlerin prime esas asgari günlük kazancın altında kalması halinde, prime esas asgari günlük kazanca tamamlanmak suretiyle iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürenin, aylık prim ve hizmet belgesinde gün sayısı olarak gösterilmesi gerekmektedir.

sayılı İş Kanunu'nun maddesindeki, "Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir." hükmünün bir zorunluluk olarak dikkate alındığı görülmektedir. Ancak, uygulamada farklı görüşler de olmakla birlikte, bu düzenleme, hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilmesi noktasında işverene bir takdir yetkisi vermektedir. Dolayısıyla, işverenlerin raporlu işçiye bu sürede ücret ödeme yükümlülüğü olmadığı gibi, ücret ödenmemişse sigorta primi de yatırması söz konusu olmayacaktır.