3kiz Kardes Son Bolumu

< /ul>

Bu adam, atılgan yıllarında, kelimenin tam anlamıyla her yerde seks için bir eş bulabilir. Evet, Demir Adalar'a götürdüğü gemide bile. Geminin kaptanının kızının gözü playboy'daydı ve kahramanımız bu fırsatı kaçırmadı.

• Tyrion ve Ros (1. sezon, 1. bölüm)

Dünyada Tyrion Lannister olarak bilinen “göğüsler ve şarap tanrısı” Kışyarı'na gelir. Vakit kaybetmeden bir geneleve gider ve bir fahişe tutar. Sarı saçlı erkek kardeşi, kıvırcık kızıl saçlı Ros ile onu eğlenceden uzaklaştırıyor. Kalpten kalbe bir konuşmanın ardından Jaime ayrılır ve üç kız daha Tyrion'a katılır.

• Alfa erkek Podrick Payne (3. sezon, 3. bölüm)

<şekil class=" fulwidth-img"> < /şekil>

Tüm serideki en komik erotik sahnelerden biri. Tyrion, adama borcunu ödemek ve bekaretiyle başa çıkmasına yardımcı olmak için genç Podrick'i eğlence evine götürür. Sonunda elimizde ne var?

Deneyimsiz genç o kadar iyi çıktı ki hanımlar onu suçlamayı reddetti. Bronn ve Tyrion bu bilgiyi sindirir sindirmez, gizli teknikleri için adama işkence etmeye başladılar.

• Theon ve Ros (1. sezon, bölüm 5)

< şekil sınıfı = "wp-block-image size-büyük">

Önce Theon'u fiziksel ve zihinsel olarak değiştiren olaylar dizisi (daha doğrusu işkence), o enerjik ve uyumlu bir adamdı. Özellikle konu seks ve karışık kadınlar söz konusu olduğunda. Sık sık Ros'u ziyaret ediyor ve gerektiğinde gerçekten üzgün görünüyordu. onunla ayrıl .

• Loras and Rain (2. sezon, 3. bölüm)

Loras Tyrell'in egosu inciniyor – nasıl olur da Brienne of Tarth'ın biri Renly'nin kraliyet muhafızının bir üyesi olmak için yarışmada kıçına tekmeyi bastı! İkincisi, kaybedeni teselli etme ve rahatlamasına yardım etme isteğini ifade eder – örneğin, muhteşem bir sayvanlı yatakta. Ne yazık ki Renly, karısı Margaery'ye karşı o kadar düşünceli ve nazik değildi.

• Loras ve Oliver (3. sezon, 5. bölüm)

< /şekil>

Sansa ile nişanlanmasının Loras'ın erkek cinsiyetine olan sevgisi üzerinde hiçbir etkisi olmadı. Oliver ile birkaç sezon boyunca yasak aşktan zevk alarak bir ilişki sürdürdü. Bu, sonunda onu hapse attı.

• Jaime ve Cersei (1. sezon, 1. bölüm)

Zaten ilk bölümde, erkek ve kız kardeş arasında çok yakın bir ilişki olduğunu açıkça anlıyoruz. Çok yakın. İğrenç yakın. Jaime'nin aşk uğruna her şeye hazır olduğunu hemen öğreniyoruz – aşıkları yakaladığı için “şanslı” olan küçük Bran Stark kulenin penceresinden aşağı uçuyor.

• Sansa ve Ramsey (5. sezon, 6. bölüm)

Projenin sekiz sezonundaki en iğrenç ve vahşi seks sahnelerinden biri. Gelecekte Ramsey'i bekleyen sadece intikam düşünceleri yatıştırın.

• Bronn ve Mirelle (3. sezon, 1. bölüm)

Hayatta dedikleri gibi, aksilikler vardır. Sadece Bronn ve Littlefinger'ın genelevindeki kız işe başlamaya karar verdi Poddrick Well'deki partilerine beklenmedik bir konuk olarak geldiklerinde Bronn yeni şövalyeliğini düzgün bir şekilde kutlayamadı.

• Rob ve Talisa (3. sezon, 7. bölüm)

/>

Bu romanın sonu pek pembe değil ama üzücü şeylerden bahsetmeyelim.Bu ikisinin yatak sahnesi çok sıcak ve romantik çıktı – ikisinin de güzel vücutları var ve karakterler arasındaki cinsel gerilim ekran aracılığıyla iletildi.

• Jaime ve Cersei (4. sezon, bölüm 10)

Kardeş ve ablası, diğer insanların hayatları pahasına bile olsa, kısır ilişkilerini uzun süre saklamaya çalıştı.Fakat her şey sona erer ve bir gün geri dönüşü olmayan bir nokta gelir.Cersei babasıyla bir gerçekle yüzleşir, Jaime'ye gider ve onunla masada seks yapıyor. Yakalanabilecekleri gerçeği utanç verici değil – artık umurunda değil.

• Tyrion ve Shae (3. sezon 2. bölüm)

Trajik bir şekilde biten romantizm oldukça tatlı başladı. ” ve bir fahişe. Ama beyler, bu Game of Thrones, aşkla ilgili bir melodram değil.

• Joffrey, Ros ve Daisy (2. sezon, 4. bölüm)

Joffrey her zaman sadist ve psikopat olmuştur, ancak Tyrion insani hiçbir şeyin kendisine yabancı olmadığına karar verdi ve yeğeni için fahişeler tuttu.

Gelincik Ros ve Daisy, piç üzerinde hiçbir etki bırakmadı. Seks sahnesi açık şiddete dönüşene kadar ilgilenmeye başladı.

• Theon ve Yara (2. sezon, bölüm 2)

<şekil sınıf ="fullwidth-img">

Theon memleketine giderken yolda bir yabancıyla tanışır ve adamın her zaman aşırı bir cinsel iştahı olduğu için boşuna zaman kaybetmemeye karar verir. yabancının kız kardeşi olup olmadığı belirsiz.

• Oberyn, Ellaria, Oliver ve iki fahişe (4. sezon, 3. bölüm)

Bir genelev King's Landing'de Oberyn ve Ellaria raydan çıktı Ne yazık ki, Tywin Lannister aksiyonu kesmek için uygunsuz bir şekilde içeri girdiğinden seyirciler seks partisi sahnesinden olması gerektiği gibi zevk alamadılar.

• Viserys ve Dorea (1. sezon, 4. bölüm)

Sıcak bir banyo, loş mum ışığı ve cildinize damlayan balmumu – Dorea ve Dani'nin iğrenç kardeşinin tartıştığı olağandışı ortam buydu ejderhalar. Evet, Dorea sadece teoride değil, pratikte de iyidir.

• Littlefinger, Ros ve başka bir fahişe (1. sezon, 7. bölüm)

Bir genelev King's Landing Lord Baelish oldukça garip davrandı – emrinde iki dizginsiz kız olduğu için oyuna katılmayı reddetti ve yedek kulübesinde kaldı.Kızları izledi, eylemlerini eleştirdi ve onlardan daha fazla güvenilirlik talep etti. “mükemmel soyağacı” olan biri.

• Stannis ve Melisandre (2. Sezon 2. Bölüm)

Dragonstone'da Melisandre klişelerinden sıyrılıyor ve bir erkeğe doğru ilk adımını atıyor. Ve özellikle direnmiyor – birkaç dakika sonra Melisandre kendini Stannis'in kollarında buluyor. Bu bayan, erkekleri her şekilde hayata döndürebilir.

• Gendry ve Melisandre (3. sezon, bölüm 8)

Lady Melisandre, ekran zamanının çoğunda, aralarında utangaç bir şekilde durmaya alışkın olmayan ve çıplaklıktan utanan ölümcül bir baştan çıkarıcı, femme fatale olarak göründü. Bir sonraki kurbanı, kanlı ritüelini gerçekleştirmek için bir yatağa bağladığı zavallı Gendry'ydi.

• Rob ve Talisa (2. sezon, bölüm 8)

Seyirci bu çifte inandı, onun için kök saldı, ona hayran kaldı. Cinsel enerji uçtan uca sıçradı, ama sonsuza dek mutlu yaşamaya mahkum değildiler. Walder'ın kızı Frey ile olan nişanını bozduktan sonra Rob, kendisi ve rezil Kanlı Düğün'deki diğer herkes için bir ölüm emri imzaladı.

Ama Rob ve Talisa hayatta olduğu sürece, hayattan en iyi şekilde yararlandılar.

• Theon, Miranda ve Violet (3. sezon, 7. bölüm)

Ramsey'in hapis cezası oldukça iyi başladı. Theon, önünde güzel perileri görünce önce temkinli davrandı ama sonra her şeyi unuttu ve aklını kaybetti. Ne yazık ki, parti Ramsey tarafından yarıda kesildi.

• Jaime, Cersei ve Joffrey (4. sezon 3. bölüm)

Tamam, bu çiftin ilişkisi onsuz sağlıklı ve normal olarak adlandırılamazdı, ama ortak oğullarının cesedinin yanında seks yapmak? Bu seks sahnesi Game of Thrones'daki en ahlaksız ve ahlaksız seks sahnelerinin en tepesine sığar.

• Jaime ve Cersei (7. sezon, 3. bölüm)

< iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/fER28Wg2Bzk" title="YouTube video oynatıcı" frameborder="0" allow="ivmeölçer; otomatik oynatma; pano- yazma ; şifreli ortam; jiroskop; resim içinde resim" allowfullscreen>

Cersei başka bir şey söylemeden Jaime'nin pantolonunu indirir ve önünde diz çöker. Artık itibar umurunda değil ve suçüstü yakalanma korkusu artık onun tarafından bilinmiyor.

• Ramsey ve Miranda (4. sezon, 6. bölüm)

Ramsey gibi bir psikopatın ona uygun bir kızı olması oldukça doğaldır. Her birinin manik ve cinsel eğilimleri onları çok uyumlu bir çift yaptı.

• Ramsey ve Miranda (5. sezon, bölüm 5)

Miranda nişanlısı için erkek arkadaşını kıskanır ve misilleme olarak tutkulu bir öpücük sırasında dudağını ısırır. Çiftin seks sahneleri, karanlık ruhlarının sadist ve saldırgan doğasını yansıtır.

• Sam ve Gilly (5. sezon, 7. bölüm)

< /figure>

Game of Thrones standartlarına göre bu çiftte seks oldukça standart dışı – ne ensest ne de şiddet var. İşte bu çifti bu kadar sevimli yapan da bu.

• Daenerys ve Daario (5. sezon, 7. bölüm)

Güzel sarışın diva cam Vina önünde kıyafetlerini çıkaran hizmetçisine dalgın dalgın bakıyor – sahne oldukça güzeldi. Öyle ya da böyle, bu ikisi arasında seks olmak zorundaydı, çünkü cinsel gerilim çok belirgindi.

• Missandei ve Gray Worm (7. sezon, bölüm 2)

İlk olarak, güzel Missandei, kıyafetsiz daha da güzel görünüyor. İkincisi, dizinin birçok izleyicisi bu çiftin iyiliği konusunda endişeliydi. Üçüncüsü, cinsel ilişkinin uygulanmasındaki bazı zorluklara rağmen, Gri Solucan başını kaybetmedi ve sevdiği hazzı vermeyi başardı. Harika bölüm!

• Daenerys ve Jon (7. sezon, 7. bölüm)

İlişkileri yolunda gitmeyen başka bir çift (bu dizide çok fazla ensest var), ama kahretsin, izleyiciler ne zamandır bu anı bekliyor! Daenerys Targaryen ve Jon Snow, dizinin hayranları arasında en büyük hayran kitlesine sahip olan projenin belki de en parlak karakterleri. Herkes bu ikilinin tanışmasını o kadar uzun zamandır bekliyordu ki, birbirleriyle akraba olduklarını unutmayı tercih ediyorlar.

• Arya ve Gendry (8. sezon, 2. bölüm)

< /ul> < figure class="fulwidth-img">

Arya Stark gözümüzün önünde büyüdü. Zorluklarla baş etmesini izledik, korkusuzluk, soğukkanlılık ve kararlılık sergiledi. Sekizinci sezonda kız sonunda büyüdü ve ne olduğunu bulmaya karar verdi. seks tadı şöyle.

THRONES GAME OF THRONES/Bölüm 2 NASIL ÇEKİLDİ

Çerkes dilleri, Kuzey Kafkasya’da, Rusya'ya bağlı Adigey, Karaçay-Çerkesya ve Kabartay-Balkarya cumhuriyetleri ile Krasnodar Krayı'nda yerli Çerkeslerin ve bugün Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan diaspora Çerkeslerinin dili ya da lehçeleri (тхыбзэISO 639 kodu ady ile kbd) birliğidir.^[1]Batı (ady^[2]) ve Doğu (kbd^[3]) olmak üzere her biri resmî olarak dil kabul edilen iki formu bulunur. En yakın akrabası 1992 yılında soyu tükenen Ubıhça [uby], en uzak akrabaları ise Abazaca [abq] ile Abhazca [abk] olup hepsi de Kuzeybatı Kafkas dilleri adıyla bir grupta toplanır. 17. yüzyılda Evliya Çelebi tarafından Çerkesçenin ilk kaydı yapılmıştır.^[4] Çerkesçe eklemeli dillerden olup ergatif yapı görülür.^[5]

Şapsığ Ulusal Rayonu’nda 1945 yılına kadar bir yazı ve edebiyat dili olan ve Batı Çerkesçesi içinde ilk sivrilen Şapsığca 1945’te, Stalin tarafından bir tehlike olarak değerlendirilip Şapsığların özerkliğine son verilmesiyle birlikte, diasporada halen yaygın olarak konuşulmasına rağmen artık bir yazı ve edebiyat dili olmaktan çıkmıştır.^[6] 1906'da İstanbul'da yayımlanan Adıgece Mevlid (Адыгэ Мэулыд) Şapsığ lehçesiyle kaleme alınmıştır.^[6]

Rusya'da 2010 rakamlarına göre Batı Çerkesçesini konuşanlar 117.489, Doğu Çerkesçesini konuşanlar ise 515.672 kişidir.^[7] Batı Çerkesçesi Adigey Cumhuriyetinde, Doğu Çerkesçesi ise Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya Cumhuriyetinde resmî dildir. Rusçada dilin resmî adı cumhuriyetlerin adlarına paralel olarak, Adigey'deki ady kodlu dil için Adigece (адыгейский) Karaçay-Çerkesya'daki kbd kodlu dil için Çerkesçe (черкесский), Kabartay-Balkarya'daki kbd kodlu dil için de Kabardeyce (кабардинский) biçimindedir. Günümüzde Kafkasya'da Çerkesçe iki ayrı dil olarak gelişim göstermektedir. Batı Çerkesçesi Temirgoy (Çemguy) ağzı, Doğu Çerkesçesi ise Baksan (Büyük Kabardey) ağzı esas alınarak düzenlenmiştir.^[8]

Küçük farklılıkları olan iki ayrı Kiril alfabesi kullanılır.^[9] Üçü işaret olmak üzere, 1938'den beri kullanılan Batı (Ç'ahe) Adığe alfabesinde 64 harf (tamığ тамыгь), 1936'dan beri kullanılan Doğu (Şhağ) Adığe alfabesinde ise 59 harf (damığe дамыгъэ) bulunur.^[10] Doğu Çerkesçesince 48 ünsüz harf bulunur.^[11] Çerkesçeyi oluşturan iki dil arasında ortak sözler bulunduğu gibi, ufak tefek ses değişimleri de bir hayli fazla olsa da karşılıklı anlaşmayı kısıtlamaz. Pratikte iki ayrı kolda ilerleyen Çerkes dillerinin tek alfabe ve tek dil olarak yapılanması tartışılmaktadır.^[12]

Türkiye Çerkeslerinin anadillerini koruma sürecinde Latin ve Kiril alfabeleri arasında seçim yapma tartışmaları sürmektedir ve 2004 yılındaki tartışma üzerine Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun düzenlediği toplantıda Kiril alfabesinden yana karar çıkmıştır.^[13] Yine de farklı Latin alfabeleri kullanımı görülür.^[14]

Adlandırma sorunu

ISO 639 kodu ady ve kbd olan dilleri konuşan Kafkasyalılar kendi dilleri için kullandıkları Adığece/Adıgece/Adigece/Adiğece (адыгабзэ/aдыгэбзэ) adını Türkçe ve diğer dillerde ifade ederken de Çerkesçe/Çerkezce^[15] biçimini kullansalar da, her ikisinin yer değiştirerek kullanıldığı da olur. Karaçay-Çerkesya'dakiler kbd kodlu dilleri için Çerkesçe (шэрджэсыбзэ, черкесыбзэ) terimini de kullanmaktadırlar. Aynı şekilde Adığece (ve diğer türevleri) bu dil dışındaki metinlerde de kullanılmaktadır. Batı Çerkesçesi (ady) Adigey Cumhuriyeti'nde, Doğu Çerkesçesi (kbd) ise Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya cumhuriyetlerinde resmî dildir. Rusçada dilin resmî adı cumhuriyetlerin adlarına paralel olarak, Adigey'deki ady kodlu dil için Adigece (адыгейский) Karaçay-Çerkesya'daki kbd kodlu dil için Çerkesçe (черкесский), Kabartay-Balkarya'daki kbd kodlu dil için de Kabardeyce (кабардинский) biçimindedir. Bu üç idari birimde yaşayan Çerkesler/Adığeler üç ayrı milliyetmiş gibi (Adıgeyler, Çerkesler ve Kabardeyler) kabul edilmeye başlanmıştır.^[4] İlgili kaynakların, özellikle dille ilgili olanların çoğu Rusça olduğu için bu terminoloji Türkçeye de aktarılmıştır. Bu yapılırken bir de Adıgey’de konuşulan Batı lehçesi (‘Adıgey dili’) Adığece olarak tercüme edilmiş ve ortaya “Adığece ve Kabardeyce” gibi gariplikler çıkmıştır.^[4] Türkiye’de Çerkes sık sık diğer Kafkas halklarını da kapsayacak şekilde kullanıldığından ady ve kbd kodlu dillerin ortak adı olarak Çerkesçe yerine Adığece terimini tercih edenler de bulunmaktadır.^[4]

Çerkesçe mi yoksa Çerkezce mi? Türk Dil KurumuÇerkez yazımını tercih ederken^[16], Kafkas Dernekleri Federasyonu (Kaffed) Çerkes yazımını kullanmaktadır. Çerkes kökenlilerin çoğu federasyonun kararları doğrultusunda Çerkes^[15] yazımını kullanırken, Çerkez^[17] yazımını daha doğru kabul edenler de bulunmaktadır.

Sınıflandırma

Kuzey Kafkas dilleri esasen iki ana kola ayrılır:^[18]

• Kuzeybatı Kafkas dilleri
  • Abhaz-Abaza dilleri (konuşanlarına Türkiye'de ayırt etmeksizin Abaza denir^[19])
  • Ubıh-Çerkes dilleri
    • Ubıhça
    • Çerkesçe (circ^[20])
      • Batı Çerkesçesi ya da Yukarı Çerkesçe (ady resmî olarak: Adigece; kendilerince адыгабзэ^[21]Adıgabze, кӀэхабзэ, ыхэрэ адыгабзэ; Doğu кӀахыбзэ, кӀах тхыбзэ). Adigey Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayında konuşulur.
        • Kıyı lehçeleri: Karadeniz kıyısında^[6]
          • Şapsığca (Batı шапсыгъабзэ, Doğu шапсыгъэбзэ): Bjeduğların batısında, Adigey'in dört köyü ile Kıyıboyu Şapsığya'da (Soçi ve Tuapse) 13 köyde konuşulur. Önceden Şapsığ Ulusal Rayonunda (1924-1945) yazı dili idi ve Adıgece Mevlid Şapsığca kaleme alınmıştır.
            • Kuzey Şapsığ, Büyük Şapsığ, Kuban Şapsığ şivesi (шапсыгъэ шху)
            • Güney Şapsığ, Küçük Şapsığ, Kıyı Şapsığ, Karadeniz Şapsığ (шапсыгъэ-цIыкIу) şivesi
            • Temirgoy-Şapsığ, Pseuşko şivesi (кIэмгуе-шапсыгъ)
            • Kfar Kama Şapsığcası (Кфар Камэм ешапсыгъэбзэ): İsrail'de Kfar Kama kasabasında konuşulur
            • Hakuçça (хьакӀуцубзэ, къaрaцхaибзэ): Kıyıboyu Şapsığya'da Soçi'ye bağlı Thağapş (Kirova) köyünde ve Türkiye'de konuşulur
          • Natuhay/Natukuay lehçesi (нэтхъуадж) tükendi
        • Bozkır lehçeleri: Kuban ırmağı havzasında^[6]
          • Bjeduğca (бжъэдыгъубзэ): Adigey Cumhuriyetinde Kuban ırmağı boyunda konuşulur
          • Çemguyca (кӀэмыгуябзэ, кӀэмгуибзэ, чIэмгуй): Laba ırmağı solundaki köylerde konuşulur
          • Abzehçe (абдзэхабзэ): Adigey’in iki köyünde (Hakurınehab ve Mefehabl) konuşulur
          • Jane lehçesi (жанэ) tükendi
          • Hatukay lehçesi (хьатыкъуай): Şu an Türkiye'de -özellikle Kayseri'de- konuşulur. Kafkasya'da Hatukay yoktur.^[6]
          • Yecerıkuay lehçesi (еджэркъуай) tükendi ve şimdi Yecerıkuaylar Kemguy lehçesiyle konuşmaktadır^[6]
          • Mamhığ lehçesi (мамхэгъ, мамхыгъ) tükendi ve şimdi Mamhığlar Kemguy lehçesiyle konuşmaktadır^[6]
          • Mahoş lehçesi (мэхъош)
      • Doğu Çerkesçesi ya da Aşağı Çerkesçe (kbd resmî olarak: Kabardeyce; kendilerince aдыгэбзэ Adıgebze, къэбэрдеибзэ, къэбэрдей-шэрджэсыбзэ, къэбэрдей-черкесыбзэ^[22], къэбэрдей тхыбзэ; Batı ышъхьэрэ адыгабзэ, къэбэртэябзэ). Kabartay-Balkarya, Karaçay-Çerkesya, Osetya ve Stavropol'da konuşulur. Konuşan boylar: Kabardeyler (къэбэрдейхэр), Besleneyler (беслъэнейхэр). Yaklaşık 13-14. yüzyıllarda ortak Çerkes dilinden ayrıldığı düşünülüyor.^[8] Anadolu Kabartay lehçesi Türkçeden kelime aldığı için Kafkasya Kabartay lehçesi de Rusçadan kelime almakta ve her ikisi de farklılaşmaktadır.^[5]
        • Kabardeyce (къэбэрдеи-бзэ): Baksan, Terek, Malka ve Kuban-Zelençuk ağızları Asıl Kabardeyce adıyla bir grup oluşturur^[6]
          • Batı Kabardeycesi
            • Kuban Kabardeycesi (псыжь): Adigey Cumhuriyetinde Laba ırmağının solundaki dört köyde konuşulur
            • Kuban-Zelençuk Kabardeycesi, resmî adı: Çerkesçe (шэрджэсыбзэ, черкесыбзэ): Karaçay-Çerkesya'da konuşulur
          • Merkezî Kabardeyce
            • Baksan Kabardeycesi, Büyük Kabardeyce (бахъсэн, къэбэрдеишхуэ): Baksan ırmağı boyunca konuşulur ve yazı dilinin temelidir
            • Malka Kabardeycesi (хьэжыхьэблэ): Malka ırmağı boyunca konuşulur
          • Doğu Kabardeycesi
            • Terek Kabardeycesi, Küçük Kabardeyce (тэрк, болътей): Terek ırmağı boyunca konuşulur
            • Mozdok Kabardeycesi (мэздэгу): Kuzey Osetya-Alanya'da
          • Kuzey Kabardeycesi
            • Mulka Kabardeycesi
            • Zabardiqa Kabardeycesi
        • Besleneyce, Merkezî Çerkesçe (беслъэней): Karaçay-Çerkesya'daki iki köy ile Krasnodar Krayındaki iki köyde konuşulur

Diaspora Çerkesçesi

19. yüzyıldaki Çerkes Sürgünü sırasında Kafkasya'daki yurtlarından Osmanlı İmparatorluğuna sürgün edilen Çerkeslerin boy-kabile düzenleri yerle bir edildiği gibi şiveleri de bu yıkımdan etkilenmiştir. Bugün Kafkasya'da Batı Çerkesçesi konuşanlar Doğu Çerkesçesi konuşanların beşte biri kadardır. Kafkasya dışı Çerkes diasporasının yoğun olduğu Osmanlı coğrafyasında kurulan Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail'de ise bunun tersidir. Sürgün öncesi Kafkasya’da ve bugün diasporada konuşulan en yaygın Batı Çerkesçesi ağzı, nüfusları itibarıyla Abzehlerin konuştuğu ağızdır. Kafkasya’da ise Abzeh ağzı konuşan tek köy Adigey Cumhuriyeti’nde bulunan Hakurine Hable (Şovgenovski)’dir.^[8] Diasporada Şapsığların sayısı da Abzehlere yakındır. Hemen hemen aynı bölgelerde, birçok köyde de karışık olarak yaşamaktadırlar. Şapsığların tarihi topraklarının büyük bölümü bugünkü Adigey Cumhuriyeti’nin sınırları dışında kalmıştır. Adıgey’deki küçük bir grup dışında Şapsığlar bugün Krasnodar Krayı’nın Tuapse ve Lazarevsk ilçelerine bağlı köylerde yaşıyorlar (yaklaşık 10 bin). 1924-1945 yıllarında feshedilene kadar Şapsığ Ulusal Rayonu döneminde Şapsığcanın gelişimi için adımlar atılsa da, Adigey Cumhuriyeti’nin dışında kaldıklarından günümüzde anadillerinde eğitim ve yayın hakkından yararlanamamaktadırlar.^[8] Bjeduğ ve Temirgoy ağızlarını konuşanların sayısı Kafkasya’daki nüfuslarıyla ters orantılı olarak Türkiye’de ve diğer ülkelerde nispeten azdır; Temirgoylar (Çemguylar) diasporadaki en küçük Çerkes topluluğudur. Günümüzde Adigey Cumhuriyeti’ndeki Çerkeslerin çoğunu Bjeduğlar ve Temirgoylar oluşturur. Kafkasya’da kalmadığı için Çerkes diyalektolojisinde adları geçmeyen Hatukaylar ise birkaç köy dışında Kayseri-Pınarbaşı’nda yaşarlar (18 köy).^[8] Diyasporada Doğu Çerkesçesi konuşanların sayısı az olup Kafkasya'dakiyle ters orantılıdır. Türkiye’deki Çerkesler içinde dillerini en iyi koruyan grup olan Kabardeylerin en yoğun yaşadığı bölge, esas olarak Kayseri ve Sivas’a bağlı köylerin bulunduğu Uzunyayla ile Maraş-Göksun ilçesidir.^[8]

TRT-3 kanalında devletçe yayın yapılan ilk Çerkes dili Türkiye'de sayıları en az olan Kabardeylerin konuştuğu Doğu Çerkesçesidir.^[23][24][25]

Alfabeler

Çerkesçe için ilk alfabe denemeleri 1800’lerin başlarında Rusya'da yapılmaya başlanmıştır.^[4] 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında yazı, dar bir aydın çevresinde sınırlı kalmıştır. İlk önce Arap harflerini esas alan alfabeler kullanıldı. Batı lehçesi için 1918’den 1927 yılına kadar Arap alfabesi, 1927’den 1938’e kadar Latin alfabesi kullanıldıktan sonra 1938’den itibaren de Kiril alfabesine geçilmiştir. Doğu lehçesi için Latin alfabesi 1923’te yapılmış, 1924’te N. F. Yakovlev tarafından geliştirilip 1936’ya kadar kullanılmıştır. 1936’dan itibaren Rus harfleri esas alınarak hazırlanan Kiril alfabesine geçilmiştir.^[8]

Evliya Çelebi 1660’lı yıllarda gezip gördüğü Çerkes topraklarında konuşulan çerkesçeyi "yüz kırk yedi lisanın hepsini gayet güzel yazdım ama bu Çerkes lisanı gibi saksağan sadalı lisanı yazamadım" demiştir.^[28]

Osmanlı Devleti'nde ilk alfabe denemesi 1897 yılında Tharhet Ahmet Cavit Paşa tarafından Osmanlı alfabesi temel alınarak yapılmıştır. Ahmet Cavit Paşa’nın başkanı olduğu Çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti (1908-1923) tarafından İstanbul’da çıkarılan Ğuaze («Гъуазэ / Rehber») adlı gazetede bu alfabeyle yazılar yayımlanmıştır.^[4]

Batı Çerkes alfabesi (Batı Adığe alfabesi^[29] ady) ve kendi dilinde harflerin okunuşu

Doğu Çerkes alfabesi (Doğu Adığe alfabesi^[30] kbd) ve kendi dilinde harflerin okunuşu

Ortak sözler

Her iki Çerkesçede de ortak olan sözler bulunur: хэт (kim); сэ (ben); хабзэ (âdet); бын (aile); унэ (ev); лӀы (adam; koca); нысэ (gelin; yenge); шыпхъу (kız kardeş); лъэпкъ (soy); гъунэгъу (komşu); тхьэ (tanrı); ябгэ (zalim, hain); цӀэ (ad); зы (bir); щы (üç); плӀы (dört); хы (altı); и (sekiz); псы (su); лъы (kan); лы (et); цы (saç); нэ (göz); Ӏэ (el); гу (kalp); пэ (burun); бзэгу (dil, organ); бзэ (dil, lisan); тхылъ (kӀtap); дагъэ (yağ); мазэ (ay); дин (din); бжьэ (arı); цӀэ (bit); блэ (yılan); бэдж (örümcek); хьэ (köpek); шы (at); махъшэ (deve); тӀы (koç); пыл (fil); къаз (kaz); тутын (tütün); цы (yün); гъатхэ (ilkbahar); илъэс (yıl); мастэ (iğne); пхъэ (odun); сабын (sabun); жьы (eskӀ; yaşlı); е (kötülük); тхьэ (iyi); дахэ (güzel); къабзэ (temiz); куу (derin); из (dolu); лъагэ (yüksek); гъуаплъэ (bakır); къалэ (şehir, kasaba; kale); щхъуантӀэ (mavi); шхъуантӀэ (yeşil); еджапӀэ (okul); бэ (çok); емыкӀу (ayıp, uygunsuz); лӀэн (ölmek); лэгъуп (kazan); цӀыкӀу (küçük); Ӏыгъын (tutmak); ятӀэ (toprak); яжьэ (kül); хъы (ağ); лъапӀэ (pahalı; değerli); пӀэ (yatak); пӀалъэ (süre); тӀэкӀу (biraz); хы (deniz) ...^[29][30][31]

Ses değişimleri

Batı (Adıgabze aдыгaбзэ) ve Doğu (Adıgebze aдыгэбзэ) Çerkes dilleri arasındaki ses değişimleri:^{[29][30][31][32][33]}

• Batı a ↔ э Doğu: адыгабзэ ↔ aдыгэбзэ (Çerkesçe, Adığece); бай ↔ бей (zengin); сыхьат ↔ сыхьэт (saat); аслъан ↔ аслъэн (aslan); къэплъан ↔ къаплъэн (kaplan); алашэ ↔ алащэ (at); дунай ↔ дуней (dünya); тхьакӀум ↔ тхьэкӀумэ (kulak); хьарыф ↔ хьэрф (harf); тхьаркъо ↔ тхьэрыкъуэ (güvercin); картоф ↔ кӀэртӀоф (patates); Ӏай ↔ Ӏей (çirkin); хьамлыу ↔ хьэмбылу (solucan, kurt); хьау ↔ хьэуэ (hayır)
• Batı ы ↔ э Doğu: ны ↔ анэ (anne)
• Batı э ↔ ы Doğu: хъэдэн ↔ хъыдан (bez)
• Batı а ↔ ы Doğu: Ӏахьыл ↔ Ӏыхьлы (akraba)
• Batı о ↔ уэ Doğu: о ↔ уэ (sen); од ↔ уэд; огу ↔ уэгу; огъу ↔ уэгъу; ощхы ↔ уэшх (yağmur); ощы ↔ уэщ (balta); осы ↔ уэс (kar); орэд ↔ уэрэд (şarkı); еон ↔ еуэн; кӀон ↔ кӀуэн; къэкӀон ↔ къэкӀуэн (gelmek); Ӏотэн ↔ Ӏуэтэн; гъогу ↔ гъуэгу (yol); гъожьы ↔ гъуэжь (sarı); гогон ↔ гуэгуэн; гъо ↔ гъуэ; къо ↔ къуэ (oğul); ко ↔ куэ (kalça, but); коцы ↔ гуэдз (buğday); къо ↔ кхъуэ (domuz); макӀо ↔ макӀуэ; лӀакъо ↔ лӀакъуэ; лъакъо ↔ лъакъуэ (ayak, bacak); тӀаркъо ↔ тӀаркъуэ; тӀо ↔ тӀуэ; маӀо ↔ маӀуэ; мао ↔ мауэ; зао ↔ зауэ (savaş); закъо ↔ закъуэ (yalnız); пшахъо ↔ пшахъуэ (kum); осы ↔ уэс (kar); ткӀопс ↔ ткӀуэпс (damla)
• Batı у ↔ о Doğu: тӀурыс ↔ тӀорысэ (yaşlı, eski);
• Batı ыу ↔ у Doğu: бзыу ↔ бзу (kuş); чэзыу ↔ чэзу (mevsim)
• Batı и ↔ ы Doğu: мэлэӀич ↔ мэлэӀыч (melek)
• Batı ы ↔ и Doğu: сабый ↔ сабий (çocuk, sabi)
• Batı ы ↔ е Doğu: жъэжъый ↔ жьэжьей (böbrek); дэжъый ↔ дэжьей (fındık)
• Batı ц ↔ дз Doğu: цэ ↔ дзэ (diş); цыгъо ↔ дзыгъуэ (fare); пцэжъый ↔ бдзэжьей (balık)
• Batı ч ↔ ж Doğu: чэмы ↔ жэм (inek); чъыгы ↔ жыг (ağaç); чэщы ↔ жэщ (gece); чылэ ↔ жылэ (köy)
• Batı ч ↔ дж Doğu: чэтыу ↔ джэду (kedi); чэты ↔ джэд (tavuk); апч ↔ абдж (cam)
• Batı ч ↔ щ Doğu: пачъыхь ↔ пащтыхь (kral, padişah); гъучӀы ↔ гъущӀ (demir); упчӀэ ↔ упщӀэ (soru); чыӀу ↔ щӀыӀу (düğme)
• Batı дз ↔ з Doğu: хъырбыдз ↔ хъарбыз (karpuz)
• Batı дж ↔ ж Doğu: баджэ ↔ бажэ (tilki); лъэмыдж ↔ лъэмыж (kemik); аджал ↔ ажал (ecel); хьаджыгъэ ↔ хьэжыгъэ (un); лъэгуанджэ ↔ лъэгуажьэ (dӀz); къуадж ↔ къуажэ (köy)
• Batı жь ↔ з Doğu: ежь ↔ езы (kendisi)
• Batı жъ ↔ жь Doğu: жъы ↔ жьы; бжъэ ↔ бжьэ; жъэн ↔ жьэн
• Batı ж ↔ жь Doğu: бжыхьэ ↔ бжьыхьэ (sonbahar); жакӀэ ↔ жьакӀэ (sakal); бжыдзэ ↔ бжьыдзэ (pire); жэ ↔ жьэ (ağız)
• Batı ш ↔ щ Doğu: дышъ ↔ дыщэ (altın); шъхьэ ↔ щхьэ (baş, kafa); гъашӀэ ↔ гъащӀэ (hayat); нашэ ↔ нащэ (kavun; hıyar)
• Batı щ ↔ ш Doğu: щэ ↔ шэ (süt); щай ↔ шай (çay); щыгъу ↔ шыгъу (tuz); ахъщ ↔ ахъшэ (akçe, para); щэбзащ ↔ шабзэ (ok); щыды ↔ шыд (eşek); щынагъо ↔ шынагъуэ (korku); щыбжьый ↔ шыбжий (karabiber)
• Batı шъ ↔ щ Doğu: шъабэ ↔ щабэ; шъхьэ ↔ щхьэ; шъынэ ↔ щынэ (lamba); дышъэ ↔ дыщэ; пшъашъэ ↔ пщащэ; мышъэ ↔ мыщэ (ayı); псэушъхь ↔ псэущхьэ (hayvan); шъхьэ ↔ щхьэ (çatı)
• Batı шъэ ↔ ща Doğu: шъэбэ ↔ щабэ
• Batı шӀ ↔ щӀ Doğu: шӀын ↔ щӀын; шӀэн ↔ щӀэн; гъашӀэ ↔ гъащӀэ
• Batı кӀ ↔ щӀ Doğu: кӀэ ↔ щӀэ (yeni); мэгыкӀэ ↔ мэгыщӀэ; тӀэкӀын ↔ тӀэщӀын; икӀыӀу ↔ ищӀыӀу; макӀэ ↔ мащӀэ (az); хьакӀэ ↔ хьэщӀэ (misafir)
• Batı ш ↔ ф Doğu: шъоу ↔ фо (bal); шъуз ↔ фыз (kadın); ешъон ↔ ефэн (içmek); уашъо ↔ уафэ (gök); уцышъо ↔ удзыфэ (yeşil); къашъо ↔ къафэ (dans); лӀыкӀо ↔ лӀыкӀуэ (elçi, aracı); машӀо ↔ мафӀэ (ateş); шӀуцӀэ ↔ фӀыцӀэ (siyah); шӀомыкӀы ↔ фӀамыщӀ (kömür); ошӀу ↔ уэфӀ (hava durumu)
• Batı ф ↔ х Doğu: фыжьы ↔ хужь (beyaz); Ӏофы ↔ Ӏуэху (iş); мафэ ↔ махуэ (gün); гъэмафэ ↔ гъэмахуэ (yaz); цӀыфы ↔ цӀыху (insan)
• Batı къ ↔ кхъ Doğu: къуае ↔ кхъуей (peynir); къужъы ↔ кхъужь (armut); къухьэ ↔ кхъухь (gemi)
• Batı т ↔ д Doğu: тэ ↔ дэ (biz); тамэ ↔ дамэ (kanat); тамыгь ↔ дамыгъэ (damga; harf); тыгъужъы ↔ дыгъужь (kurt); тыгъуас ↔ дыгъуасэ (dün); ты ↔ адэ (baba); тыжьыны ↔ дыжьын (gümüş); ''такъикъ ↔ дакъикъэ (dakika); атакъэ ↔ адакъэ (horoz); хатэ ↔ хадэ (bahçe); псычэт ↔ псыджэд; тхьамат ↔ тхьэмадэ (yaşlı, başkan, aksakal)
• Batı п ↔ б Doğu: панэ ↔ банэ (diken); пытэ ↔ быдэ; пчэны ↔ бжэн (keçi); пыи ↔ бий (düşman); пегъэмбар ↔ бегъымбар (peygamber)
• Batı м ↔ н Doğu: мамун ↔ номин (maymun)
• Batı н ↔ Ø Doğu: гъунджэ ↔ гъуджэ (ayna)
• Batı -Ø ↔ -э Doğu: емын ↔ емынэ; иун ↔ иунэ; джан ↔ джанэ (gömlek); лӀэныгъ ↔ лӀэныгъэ; макъэ ↔ макъ (ses); мыӀэрыс ↔ мыӀэрысэ (elma); лэныст ↔ лэныстэ (makas); лӀэныгъ ↔ лӀэныгъэ (ölüm); гъыбз ↔ гъыбзэ (ağıt); ау ↔ ауэ (fakat); музык ↔ музыкэ (müzik); Ӏудан ↔ Ӏуданэ (iplik); сымадж ↔ сымаджэ (hasta);
• Batı -Ø ↔ -р Doğu: Ӏехы ↔ Ӏехыр; сӀехы ↔ сӀехыр; тӀехы ↔ тӀехыр
• Batı -Ø ↔ -щ Doğu: тӀыгъ ↔ тӀыгъщ
• Batı -ы ↔ -Ø Doğu: гыны ↔ гын (barut); ины ↔ ин (büyük); уты ↔ ут; узы ↔ уз (ağrı, acı, sızı); дыджы ↔ дыдж (acı); мылы ↔ мыл (buz); мэлы ↔ мэл (koyun); мэзы ↔ мэз (orman); бжьыны ↔ бжьын (soğan); плъыжьы ↔ плъыжь (kırmızı)
• Batı Ø- ↔ и- Doğu: джыри ↔ иджыри (henüz)

Alıntılar

Dil biliminde bir dilde başka dillerden geçen kelimelere alıntı adı verilir. Biçimbirim seviyesinde katı kelime oluşum kuralları yüzünden ikinci dil parçacıklarının (alıntı) girmesine izin vermez, düzenek kaydırımı söz konusu olduğunda Çerkesçeye girmesi ancak söz dizimi seviyesinde mümkündür.^[5]

Kafkasya Çerkesçesindeki Türkçe kökenli alıntıların büyük çoğunluğu Karaçay-Malkar dilinden geçen kelimelerdir. Bunun dışında az sayıda Kırım-Nogay dilinden ve Osmanlıca’dan geçen kelimeler de Çerkes dilinde yer almaktadır.^[34]

Karaçay-Çerkesya'da konuşulan Doğu Çerkesçesinde Türk dillerinden geçen alıntılardan bazıları (Arapça-Farsça kökenli olup da Türkçenin aracılığıyla geçenler dahil):^[35]

адэ < ata, baba; акъыл < akıl; анэ < ana, anne; аркъэн < arkan, kement; арщын < arşın; аслъэн < aslan; атэлыкъ < atalık; ахъшэ < akçe, para; ахъшэм < akşam namazı; батыр, бэгъэтыр < batur, bahadır, kahraman; бэзэр < pazar; бегъымбар < peygamber; бей < bey; белджылы < belgi, özel, açık; борэн < boran, tipi; бру < burgu; гъуэншэдж < gönçek, pantolon; делэ < deli; жасы < yatsı (jası) namazı; къады < kadı; къаз < kaz; къамэ < kama; къанлы < kanlı; къаплъэн < kaplan; къарэ < kara; къаргъэ, къаргъей < kırgı, atmaca; къат < kat; къашыргъэ < karçıga, çakırkuşu; къэзан < kazan; къэптал < kaftan; къыдыр < katır; къум < kum, çöl; къундуз < kunduz, su samuru; къурэ < kuru; лэкъум < lokum; малъхъэдис < mıknatıs; мэскъал < miskal; мэскъарэ < maskara; мэхькэмэ < mahkeme; мыхъур < mühür; сабын < sabun; сабыр < sabır; сагъро < sağır; сагъындакъ < sağadak, sadak, ok kabı; cакъ < sak, saklı, dikkatli; сатыр < satır; саулыкъу < sağlık; сэкъат < sakat; сэман < saman; сэрей < saray; сом < som, ruble; табын < tabun, sürü; тэмакъ < damak; той < toy, düğün; топ < top; тумэн < tümen, para; тутнакъ < tutmak, hapishane; тутын < tütün; уэчыл < ökül, avukat; хъан < han; хъуржын < hurcun, heybe; хьэщыкъ < aşık; шагъыр < çağır, fermente olmamış şarap; шордакъ < çardak; шынакъ < çanak ...

Ogur grubundanÖn Bulgarların Kuzey Kafkasya'da bulunduğu çağlardaki dili olan Kuban Bulgar Türkçesinden Çerkesçeye geçtiği düşünülen alıntılar:^[36]

кӀакӀуэ [çaku] (Batı) ~ щӀакӀуэ [şaku] (Doğu) «yamçı, yağmurluk» < Bulgar Türkçesi *caku < Genel Türkçe yaku

дагъэ [dağ] «yağ» < Bulgar Türkçesi *dağ < Genel Türkçe yağ

къамыл [kamıl] «kamış» < Bulgar Türkçesi *kamıl < Genel Türkçe kamış

бэдж [bec] «örümcek» < Bulgar Türkçesi *bog/bag < Genel Türkçe bög

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Bibliyografya

Batı Çerkesçesi

• Адыгейская орфография (Адыгэ орфографиер)/ Подгот. Д. А. Ашхамаф при участии Н. Ф. Яковлева. — 2-е изд. — Майкоп: Адыгнациздат, 1938. — 24 с.
• Ашхамаф Д. А. Краткий обзор адыгейских диалектов. — Майкоп: Адыгнациздат, 1939. — 20 с.
• Яковлев Н. Ф., Ашхамаф Д. А. Грамматика адыгейского литературного языка/ Отв. ред. И. И. Мещанинов, С. Л. Быховская. — М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1941. — 464 с.
• Русско-адыгейский словарь (Урыс-адыгэ гущыIалъ)/ Под редакцией Х. Д. Водождокова; С приложением краткого грамматического очерка адыгейского языка 3. И. Керашевой. — М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей, 1960. — 1098 с.
• Рогова Г. В., Керашева З. И. Грамматика адыгейского языка. — Майкоп: Адыгейское отделение Краснодарского книжного издательства, 1966. — 462 с.
• Сборник статей по синтаксису адыгейского языка/ Отв. ред. Б. М. Берсиров, К. X. Курашинов. — Майкоп, 1973. — 220 с.
• Адыгейско-русский словарь (Адыгэ-урыс гущыIалъ)/ Под ред. Ж. А. Шаова. — Майкоп: Адыгейский НИИ, 1975. — 440 с.
• Сборник статей по адыгейскому языку/ Отв. ред. М. А. Кумахов, К. X. Меретуков. — Майкоп, 1976. — 422 с.
• Строение предложения в адыгейском языке: Сб. статей/ Редкол.: З. Ю. Кумахова, Ю. А. Тхаркахо. — Майкоп, 1976. — 156 с.
• Блягоз З. У. Адыгейско-русское двуязычие. — Майкоп: Адыгейское отделение Краснодарского книжного издательства, 1982. — 135 с.
• Тхаркахо Ю. А. Становление стилей и норм адыгей­ского литературного языка/ Отв. ред. 3. Ю. Кумахова. — Майкоп: Адыгейское отделение Краснодарского книжного издательства, 1982. — 192 с.
• Лексика и словообразование в адыгейском языке: Сб. статей/ Отв. ред. З. У. Блягоз. — Майкоп, 1987. — 158 с.
• Адыгабзэм играмматикэрэ илексикэрэ яIофыгъо-хэр (Вопросы грамматики и лексики адыгейского языка)/ Ред. Къ. Мэрэтыкъо, К. КIуращынэ. — Мыекъуапэ, 1989. — 144 н.
• Тхаркахо Ю. А. Адыгейско-русский словарь (Адыгэ-урыс гущыIалъ). — Майкоп: Адыгейское книжное издательство, 1991. — 304 с.

Doğu Çerkesçesi

• Карданов Б. М., Бичоев А. Т. Русско-кабардинско-черкесский словарь: 30 000 слов/ Под ред. А. О. Шогенцукова; С приложением краткого грамматического очерка кабардино-черкесского языка Б. М. Карданова. — М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей, 1955. — 1056 с.
• Кабардинско-русский словарь: 20 000 слов. С приложением грамматического очерка кабардинского языка Б. М. Карданова/ Сост. М. Л. Апажев и др.; Под общ. ред. Б. М. Карданова. — М.: Госиздат иностранных и национальных словарей, 1957. — 576 с.
• Табухов Х. К. Школьный русско-кабардино-черкесский фразеологический словарь. — Нальчик, 1997. — 456 с.
• Апажев М. Л., Коков Дж. Н. Кабардино-черкесско-русский словарь: Около 27 000 слов/ Под ред. Б. Ч. Бижоева. — Нальчик: Эльбрус, 2008. — 704 с.

Dış bağlantılar

• Hikmet Ber, , 20 Aralık 2011