6 Bab Arapça

ARAPÇADA MUZARİ FİİL

Arapça eğitimimizin bu dersinde; sülasi babda muzari fiil çekimini öğreneceğiz. Arapçada fiil çekimleri çok önemlidir. Bu sebeple fiil çekimi konularına azami mertebede önem vermelisiniz. Şimdi hazırsanız muzari fiil konumuza başlayalım.

Muzari fiil: Şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zamanda bir iş, bir oluş ve bir hareket bildiren fiillere denir. Demek, mazi fiil geçmişten haber verirken; muzari fiil, şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zamandan haber vermektedir. Her zaman olduğu gibi, İlk önce muzari fiil ile ilgili kaideleri maddeleyeceğiz, ve daha sonra örnek kelime ve cümleler üzerinde bu kaideleri inceleyeceğiz. Muzari fiil için şu kaideleri sıralayabiliriz:

1- Muzari fiil, mazi fiilden yapılmaktadır. Mazi fiilin başına; elif, te, ye ve nun ( ا  ت ى ن ) harflerinden biri, şahsa göre getirilir. Bu harfler “eteyne” ( اَتَيْنَ ) kelimesinde bir araya gelmiştir. Bu harflere “Muzaraat” harfleri denilir.

 2- Muzaraat harflerinin harekesi: sülâsi, humâsi ve südâsi fiillerde fethadır. Rubâi fiillerde ise damme yani ötredir.

 3- Mazi fiil muzari yapılırken fiilin sonuna bir takım ekler getirilir. Sonuna ek gelmediği yerlerde harekesi damme yani ötre olur.

 4- Sülâsi mazi fiil, muzari fiile çevrildiğinde orta harfinin harekesi fiilden fiile göre değişir. Sülasi fiillerin muzari sigasını öğrenmek için sözlüğe bakmak gerekir. Yani sülasi fiillerin muzarisi semaî’dir. Halbuki Rubâi, humâsi ve südâsi fiillerde ise muzari fiil belli kalıplara göre gelir.

 5- Sülâsi fiilin mazi ve muzaride orta harekesi altı babda gösterilir ki, bu bablar şöyledir:

1. bab: mazi üstün; muzari ötre: يَكْتُبُ كَتَبَ
2. bab: mazi üstün; muzari kesra: يَجْلِسُ جَلَسَ
3. bab: mazi üstün; muzari üstün: يَذْهَبُ ذَهَبَ
4. bab: mazi kesra; muzari üstün: يَعْلَمُ عَلِمَ
5. bab: mazi ötre; muzari ötre: يَحْسُنُ حَسُنَ
6. bab: mazi kesra; muzari kesra: يَحْسِبُ حَسِبَ

Bir daha hatırlatalım: sülasi fiillerin muzarisi bir kaideye göre gelmez. Bu altı babdan birine göre gelir. Bu sebeple sülâsi fiillerin muzarilerini sözlüğe bakarak öğreniriz, mazi fiilden bir kaideye göre türetemeyiz. Hâlbuki Rubâi, humâsi ve südâsi fiillerin muzari fiili belli kalıplara göre gelir.

1. kaidemiz de şu: Yeni bir sülâsi fiil öğrenirken ilk önce mazisini, sonra muzarisini yazarız. Türkçesini ise maziye göre söyleriz. Muzariyi olduğu gibi yazmayıp hareke ile de gösterebiliriz. Bu hareke orta harfi temsil eder. Mesela:

يَجْلِسُ جَلَسَ yazılabileceği gibi muzari fiilin orta harekesi gösterilerek de yazılabilir.

Oturdu : ـِ ) يَجْلِسُ  جَلَسَ )

Bildi : ـَ ) يَعْلَمُ  عَلِمَ )

Çıktı : ـُ ) يَخْرُجُ  خَرَجَ) gibi…

Ve 7. Kaide olarak: Muzari fiilin aldığı ekler şöyledir: 

Muzarinin gaib müfrediyapılırken:Mazi fiilin başına “ye” gelir. Ve son hareke ötre olur…

Gaib müsennada: Yine mazi fiilin başına “ye” gelir, fiilin son harekesi üstün olur, ve harekesiz elif ile esreli nun ilave edilir…

Gaibin cemisinde ise: Yine başa “ye” gelir, son hareke ötre olur, ve harekesiz vav ile üstünlü nun ilave edilir…

Gaibe müfredi yapılırken:Mazi fiilin başına “te” gelir. Ve son hareke ötre olur…

Gaibe müsennada: Yine mazi fiilin başına “te” gelir, fiilin son harekesi üstün olur, ve harekesiz elif ile esreli nun ilave edilir…

Gaibe cemisinde ise: Başa “ye” gelir, son hareke cezimlenir, ve üstünlü nun ilave edilir…

Muhatab müfredi yapılırken:Mazi fiilin başına “te” gelir. Ve son hareke ötre olur…

Muhatab müsennada: Yine mazi fiilin başına “te” gelir, fiilin son harekesi üstün olur, ve harekesiz elif ile esreli nun ilave edilir…

Muhatab cemisinde ise: Yine başa “te” gelir, son hareke ötre olur, ve harekesiz vav ile üstünlü nun ilave edilir…

Muhataba müfredi yapılırken:Mazi fiilin başına “te” gelir. Son hareke esre olur, ve harekesiz ye ile üstünlü nun ilave edilir…

Muhataba müsennada: Mazi fiilin başına “te” gelir, fiilin son harekesi üstün olur, ve harekesiz elif ile esreli nun ilave edilir…

Muhataba cemisinde ise: Başa yine “te” gelir, son hareke cezimlenir, ve üstünlü nun ilave edilir…

Mütekellim müfredde: Mazi fiilin başına elif gelir. Son hareke ötre olur…

Mütekellim müsenna ve mütekellim cemide ise: Mazi fiilin başına nun gelir ve son hareke ötre olur…

Muzari fiil ile ilgili bu 7 kaideyi öğrendikten sonra, şimdi bu kaideleri örnek kelime ve cümlelerde inceleyelim. İlk önce çekim tablomuzda mazi bir fiilin nasıl muzariye döndüğünü görelim ve daha sonra örnek cümlelere geçelim.

Şimdi mazi bir fiil olan عَلِمَ fiilini muzariye çevirelim ve muzari olarak çekimini yapalım: عَلِمَ fiilinin muzarisiيَعْلَمُ dur. Ve çekimi şöyledir:

Sülasi fiillerin muzari çekimini gördünüz. Ancak elbette sadece bir defa dinlemekle çekim tablosunu ezberleyemezsiniz. 

1. Kaide olarak: “Muzari fiil, mazi fiilden yapılmaktadır. Mazi fiilin başına, muzaraat harfleri denilen; elif, te, ye ve nun (ا ت ى ن ) harflerinden biri, şahsa göre getirilir.” demiştik. Mütekellim-müfred başına “elif” almıştır… Gaibe-müfred ve müsenna ile muhatab ve muhatabanın bütün sigaları ise başına “te” almıştır. Mütekellim-müsenna ve cemi, başına “nun” almıştır. Gaibin bütün sigaları ve gaibe-cemi de başına “ye” almıştır…
   
   
2. kaide olarak: “Muzaraat harflerinin harekesi: sülâsi, humâsi ve südâsi fiillerde fethadır. Rubâi fiillerde ise damme yani ötredir.” demiştik. Bütün muzari fiillerin ilk harekesi üstündür. Humâsi ve südâsi babda da bu böyledir. Ancak 4 harften oluşan rubâi fiillerdemuzaraat harflerinin harekesi ötre olur. Mesela bir rubâi fiil olan عَذَّبَ fiilinin muzarisiيُعَذِّبُ dur. İlk hareke ötrelidir… Yine şu misallere de bakabiliriz:  بَشَّرَ  fiilinin muzarisiيُبَشِّرُ  dur. رَتَّبَ  fiilinin muzarisiيُرَتِّبُ  dur. Gördüğünüz gibi, muzaraat harfi olan “ye”nin harekesi, üstün değil; ötredir. “ye” harfi gibi, diğer muzaraat harfleri olan “elif, te ve nun”un harekesi de rubâilerde ötre olur.
   
   
3. Kaide olarak: “Mazi fiil muzari yapılırken fiilin sonuna bir takım ekler getirilir. Sonuna ek gelmediği yerlerde harekesi damme olur.” demiştik. Bu kaideyi de çekim tablomuzda görüyorsunuz. Getirilen ekleri bu tablo ile göstermiş ve yerinde izah etmiştik.

1. Ve 5. Kaidelerde: “Sülâsi mazi fiil, muzari fiile çevrildiğinde orta harfinin harekesi fiilden fiile göre değişir. Halbuki Rubâi, humâsi ve südâsi fiillerde ise muzari fiil belli kalıplara göre gelir.” demiştik ve bu maddeyi yerinde izah etmiştik. Burada tekrar izaha ihtiyaç görmüyoruz…
   
   
2. Kaide olarak: “Yeni bir sülâsi fiili öğrenirken ilk önce mazisini, sonra muzarisini yazarız. Türkçesini ise maziye göre söyleriz. Muzariyi olduğu gibi yazmayıp hareke ile de gösterebiliriz. Bu hareke orta harfi temsil eder.” demiştik ve bu maddeyi de yerinde izah etmiştik. Bu yüzden tekrar izaha ihtiyaç görmüyoruz.
   
   
3. Kaide olarak da Muzari fiilin aldığı ekleri söylemiş ve bunu bir tablo ile göstermiştik. Daha sonrada bu ekleri örnek fiilimize uygulamıştık.

Gördüğünüz gibi, dersin başında kaide olarak verilen her şey, daha sonra örnekleriyle açıklanmakta ve konu örneklerle pekiştirilmektedir. Bu sistem, bizim ders işlerken takip ettiğimiz sistemdir. Dersimizde ilk önce kaideleri öğretiyor ve daha sonra her kaideyi örnekleriyle izah ediyoruz. İzah edilmedik hiçbir maddeyi bırakmıyoruz. Şimdi, muzari fiile bir kaça kaide daha ekleyelim:

Muzari fiilin başına “se” ( سَ ) getirilerek “yakın gelecek zaman” ve “sevfe” ( سَوْفَ ) getirilerek de “uzak gelecek zaman” elde edilir. Mesela: يَكْتُبُ  “yazar” fiilinin başına “se” ( سَ ) getirerek سَيَكْتُبُ  şeklinde söyleyecek olursak, mana “yazacak” anlamına gelir. Eğer سَوْفَ  يَكْتُبُ  dersek, bu da uzak gelecek zamanda “yazacak” manasına gelir. Birkaç örnek ile bu konuyu dilerseniz pekiştirelim:

ذَهَبَ  “gitti” ; يَذْهَبُ  “gider” ; سَيَذْهَبُ  yakın zamanda “gidecek” سَوْفَ يَذْهَبُ uzak zamanda “gidecek”…

جَلَسَ “oturdu” ; يَجْلِسُ  “oturur” ; سَيَجْلِسُ  yakın zamanda “oturacak” سَوْفَ يَجْلِسُ uzak zamanda “oturacak”…

عَلِمَ “bildi” ; يَعَلَمُ  “bilir” ; سَيَعْلَمُ  yakın zamanda “bilecek” سَوْفَ يَعْلَمُ uzak zamanda “bilecek”…

Son bir örnek daha verelim: حَسُنَ “güzel oldu” ; يَحْسُنُ  “güzel olur” ; سَيَحْسُنُ  yakın zamanda “güzel olacak” سَوْفَ يَحْسُنُ  uzak zamanda “güzel olacak”… Şimdi de muzari fiil ile ilgili örnek cümlelere geçelim ve ilk örneklerimizi Kuran-ı Kerimden verelim:

اَللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ

“Allah onlarla alay eder.” (Bakara 15)

اَلَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ

“Onlar Allah’ın ahdini bozuyorlar. (Bakara 27)

وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ

“Seni hamdin ile tesbih ediyoruz.” (Bakara 30)

يُقِيمُونَ الصَّلاةَ

“Namazı ikame ederler.” (Bakara 3)

سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ

“İnsanlardan bazı sefihler diyecekler ki…” (Bakara )

وَيَلْعَنُهُمُ اللاَّعِنُونَ

“Ve lanet ediciler onlara lanet ederler.”  (Bakara )

إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ

“Ancak size kötülüğü ve fuhşu emreder.”  (Bakara )

يَسْأَلُونَكَ عَنِ اْلأَهِلَّةِ

“Sana hilali soruyorlar.”  (Bakara )

إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ

“Muhakkak ki Allah tövbe edenleri sever ve temizlenenleri sever.”  (Bakara )

وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِى دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا

“Ve insanların dalga dalga Allah'ın dinine girerlerken görürsün.” (Bakara )

Şimdi de muzari fiile dair günlük konuşma cümlelerine bakalım:

يَذْهَبُ النَّجَّارُ اِلَى السُّوقِ اَلْآنَ

Marangoz şimdi çarşıya gidiyor.

تَكْتُبُ عَائِشَةُ الدُّرُوسَ كَلَّ يَوْمٍ

Aişe her gün dersleri yazar. 

سَنَلْعَبُ الْكُرَةَ غَدًا

Yarın top oynayacağız.

تَجْلِسُ الْعَائِلَةُ فِى الْحَدِيقَةِ

Aile bahçede oturuyor. 

يَفْهَمُ التَّلاَمِيذُ الدَّرْسَ

Öğrenciler dersi anlıyor.

Şimdi de cümle tahliliyle beraber muzari fiile bakalım:

تَجْلِسُ أُسْرَةُ عَلِىٍّ تَحَتَ الشَّجَرَةِ  “Ali’nin ailesi ağacın altında oturuyor.” Bu cümlede “تَجْلِسُ” fiildir. “أُسْرَةُ” ise faildir. “أُسْرَةُ عَلِىٍّ” kendi içinde ise: “أُسْرَةُ” muzaf; “عَلِىٍّ” ise muzafun ileyhtir… “تَحَتَ” ise mef’uldür. “تَحَتَ الشَّجَرَةِ” kendi içinde ise: “تَحَتَ” muzaf; “الشَّجَرَةِ” ise muzafun ileyhtir…

تَجْلِسُأُسْرَةُ عَلِىٍّ تَحَتَ الشَّجَرَةِ  Ali’nin ailesi ağacın altında oturuyor.

mef’ul         fail       fiil

أُسْرَةُعَلِىٍّ

 Muzafun ileyh  muzaf

تَحَتَالشَّجَرَةِ

  Muzafun ileyh  muzaf

يَرْفَعُ اِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ “İbrahim temelleri yükseltiyor.” Bu cümlede “يَرْفَعُ” fiildir. “اِبْرَاهِيمُ” ise faildir. “الْقَوَاعِدَ” ise mefuldür.

يَرْفَعُاِبْرَاهِيمُالْقَوَاعِدَ   İbrahim temelleri yükseltiyor.

 mef’ul    fail      fiil

Bu örneklerden sonra şimdi geldi testimize. Bakalım muzari konusunu ne kadar iyi öğrendiniz. Hazırsanız başlayalım:

1- Muzaraat harfleri bu şıklardan hangileridir?

A-  ا  ت ك ن      B- ا  ت ى ن       C-   ا  ت ى س  

Doğru cevap B

2- Şu ifadelerden hangisi doğrudur?

A- Muzari fiil şimdiki zaman demektir.

B- Muzari fiil şimdiki, geniş ve gelecek zaman demektir.

C- Muzari fiil geniş zaman demektir.

Doğru cevap B… Muzari fiil şimdiki, geniş ve gelecek zaman demektir.

3- Bu kelimelerden hangisi “gidiyoruz” anlamına gelir?

A-  تَذْهَبُ    B- يَذْهَبُونَ    C-   نَذْهَبُ  

Doğru cevap C

4- Bu kelimelerden hangisi müzekker için “onlar biliyorlar” anlamına gelir?

A-  يَعْلَمْنَ      B- يَعْلَمُونَ    C-  تَعْلَمُونَ  

Doğru cevap B

5- Bu kelimelerden hangisi müennes için “onlar biliyor” anlamına gelir?

A- يَعْلَمْنَ    B- تَعْلَمْنَ   C- يَعْلَمْنَ  

Doğru cevap C

6- Bu kelimelerden hangisi müzekker için “siz biliyorsunuz” anlamına gelir?

A-  تَعْلَمُونَ    B-  نَعْلَمُ    C- تَعْلَمْنَ  

Doğru cevap A

7- Bu kelimelerden hangisi müennes için “biliyorsun” anlamına gelir?

A-  تَعْلَمُ     B-  نَعْلَمُ     C- تَعْلَمِينَ  

Doğru cevap C

8- Sülasi fiilin muzaraat harfinin harekesi hangisidir?

A- Fetha  B- Kesra  C- Damme  

Doğru cevap A Fetha

9- Rubai fiilin muzaraat harfinin harekesi hangisidir?

A- Fetha  B- Kesra  C- Damme  

Doğru cevap C damme

Hangisi muzari fiilin başına gelirse “yakın gelecek zamanı” ifade eder?

A- سَ    B- سَوْفَ    C- اِنَّ  

Doğru cevap A

Arapçada Muzari Fiil dersimizin sonuna geldik. Bu dersi yüzde yüz öğrendiğinizde bir sonraki dersimize geçebilirsiniz. Bir sonraki derste görüşünceye kadar Allah’a emanet olun. Essalamu aleyküm

Bu ve bunun gibi birçok gramer dersini kolaylıkla öğrenmek için TIKLAYINIZ!!!

BABLAR الأبوابُ
Bu bölüm fiil kalıplarını içermektedir. Arapçada fiilerin en az üç asli harften
oluşur. Fiiler ya bu üç asli harften ( sülasi mücerred) veya bu üç asli harfe
bir, iki veya üç harf ilavesiyle yapılır. Asli dört harfli ve dört asli harfe ilave
ile yapılan fiiller de mevcuttur; ancak sülasi veya sülasi mezidlere göre
bunlar daha az kullanılır. Butür rubai mezid fiiller daha çok mübalağa için
kullanılır.
Sülasi Mücerred Bablar – ( الثلاثي المُجَرّد ) : Bunlar üç asli haften
oluşur. Sülasi mücerred fiillerin orta harfinin ( aynul fiil) harekesine göre
altı durumu vardır:
1. Bab: آَتَبَ يَكْتُبُ  ُ : yazmak
آَتَبَ المُدَرّسُ الدرسَ : Öğretmen dersi yazdı ( müteaddi)
خرج المدرّسُ : Öğretmen çıktı (lazım)
2. Bab: ضَرَب يَضْرِبُ َ ِ : dövmek
ضَرَب رجلٌ ولداً : Adamın biri çocuk dövdü. ( müteaddi)
جَلَسَ الولدُ : Çocuk oturdu. (lazım)
seafoodplus.info: فَتَحَ يَفْتَحُ َ َ : açmak
فَتَحَ الحارسُ البابَ : Bekçi kapıyı açtı. ( müteaddi)
ذهبَ المُدَرّسُ : Öğretmen gitti. (lazım)
4. Bab: عَلِمَ يَعْلَمُ ِ َ : bilmek
عَلِمَ الطالبُ الجوابَ : Öğrenci cevabı bildi. ( müteaddi)
وَجِلَ اللصّ : Hırsız korktu. (lazım)
5. Bab: آَرُمَ يَكْرُمَُ ُ ُ : cömert olmak
آَرُمَ خالدٌ : Halid cömert oldu. (lazım)
حسُنَ خالدٌ : Halid güzel oldu. (lazım)
6. Bab: حَسِبَ يَحْسِبُ ِ ِ : sanmak

حَسِبَ المُدَرّسُ الطالبَ مجتَهِداً : Öğretmen öğrenciyi çalışkan sandı.
( müteaddi)
وَرِثَ خالدٌ : Halid mirasçı oldu. (lazım)
Bu bablardan 5. bab hariç diğer bablardan gelen fiiller çoğunlukla müteaddi,
bazen de lazım olarak gelir. Beşinci bab ise lazım olarak gelir.

Sülasi Mezid Bablar&#; ( Sülasi’ye Harf İlavesiyle Elde Edilen Bablar):
a) Sülasi Mezid Rubai – ( Sülasiye Bir Harf İlavesiyle Yapılan Bablar) :
1- İfal ( إفْعال ) Babı: Sülasi fiilin başına bir hemze getirilerek yapılır.
Müteaddi fiili lazıma çevirir. Fiil zaten müteaddiyse, teaddi yönünü
güçlendirir. Yani tek meful alıyorsa iki meful almasını sağlar.
أَآْرَمَ يُكْرِمُ إآْرامٌ : ikram etti.
Müteaddi:
أآْرَمَ : ikram etti
أفْسَدَ : bozdu
أغْضَفَ : kızdırdı
أجْلَسَ : oturttu
أَظْهَرَ : gösterdi
Lazım:
آَرُمَ : kerim oldu
فَسَدَ : bozuldu
غَضِبَ : kızdı
جَلَسَ : oturdu
ظَهَرَ : belirdi
Müteaddi ( Birden Fazla Mefulle)
أَسْمَعَ : işittirdi
أرْآَبَ : bindirdi
أفْهَمَ : anlattı
أقْرَاَ : okuttu
أَبْلَغَ : ulaştırdı
Müteaddi ( Tek Mefulle)
سَمِعَ : işitti
رَآِبَ : bindi
فَهِمَ : anladı
قَرَأَ : okudu
بَلَغَ : ulaştı

Lazım ( Geçişsiz) Fiil: Failin fiili mefulu bihe geçmeyip kendi üzerinde
kalan fiile denilir. Lazım fiiller ancak harfi cer yardımıyla meful alırlar.
Örnek:
فَسَدَ الطعامُ : Yemek bozuldu
بَعُدَ الرَجُلَ : Adam uzak oldu
بَعُدَ الرَجُلَ عَنْ البَيتُ : Adam evden uzak oldı. ( Burada ancak harfi cer yardımıyla
meful alabilmiştir)
Müteaddi – ( Geçişli) Fiil: Failin fiili kendi üzerinde kalmayıp bir veya
daha fazla mefule geçen fiilidir. Müteaddi fiiller doğrudan yani harfi cersiz
olarak meful alabilen fiillerdir.
سَمِعَ الرجلُ الخبرَ : Adam haberi dinledi.
Mef . Fail Fiil
أسْمَعَ الرجلُ الولدَ الخبَرَ : Adam çocuğa haberi dinletti.
2. mef. 1. mef. Fail fiil
2- Tefııl ( تَفْعيل ) Babı: Sülasi’nin aynul fiili (yani asli orta harfi)
şeddelenerek yapılır.
آَرَّمَ يُكَرِّمُ تَكْريمٌ : ikram etti
Tefiil babının kullanımı:
a) İfaal babı gibi tefıl babı da bazı lazım fiileri müteaddi yapmak veya
müteaddi fiillerin tadiyesini güçlendirmek için kullanılır.
Lazım fiili müteaddi yaptığına örnek:
لَعّبَ : oynattı
آَبّرَ : büyüttü
فَرّغَ : boşalttı
لَعِبَ : oynadı
آَبُرَ : büyüdü
فَرَغَ : boşaldı
لَعَّبَ الرجُلُ الوَلدَ : Adam çocuğu oynattı.
Aslen müteaddi olan fiilin iki meful almasına örnek:

عَلّمَ : öğretti
آَتّبَ : yazdırdı
شّرّبَ : içirdi.
عَلِمَ : bildi
آَتَبَ : yazdı
شَرِبَ : içti
عَلّمَ المُعَلّمُ التِلميذَ القُرانَ : Öğretmen öğrenciye Kuran öğretti.
b) Tefıl babı ayrıca işin kuvvetlice yapıldığını ifade için de kullanılır.
مَزّقَ : parçaladı
فَرّقَ : dağıttı
غَلّقَ : kapattı
مَزقَ : yırttı
فَرَقَ : ayırdı
غَلَقَ : kapattı
مَزّقَ الكاَتِبُ الوَرَقَةَ : Yazar kağıdı parçaladı.
3- Müfaale ( مُفاعلة ) Babı: Fau’l fiil yani fiilin birinci harfinden sonra bir
elif ilavesiyle yapılır.
حارَبَ يُحارِبُ مُحاربَةٌ : Karşılıklı savaşmak
Müfaale babı daha çok müşareket (işteşlik) için kullanılır.
آاتَبَ : yazıştı
قاتَلَ : savaştı(karşılıklı)
شَارَبَ : birlikte içti
آَتَبَ : yazdı
قَتَلَ : öldürdü
شَرِبَ : içti
آاتَبَ الأسْتاذُ معَ أَصْدِقائهِ : Hoca, arkadaşlarıyla yazıştı.
Müfaale babından gelen bazı fiiller süreklilik ve gayret de bildirir.
غالَبَ : yenmeye çalıştı
طالبَ : devamlı olarak istedi
سابَقَ : geçmeye çalıştı
غَلَبَ : yendi
طَلبَ : istedi
سَبَقَ : geçti
غالَبَ الفريقان : İki takım birbirlerini yenmeye çalıştı.

b) Sülasi Mezid Humasi &#; ( Sülasiye İki Harf İlavesiyle Yapılan Beş
Harfli Fiiller) :
1- İnfial ( إنْفِعال ) Babı: Sülasi Fiilin başına hemze ve sakin nun ( ن) ilave
edilerek yapılır.
إنْقَسَمَ يَنْقَسِمُ إنْقِسامٌ : Kısımlara ayrıldı.
İnfial babı mutavaat içindir. Mutavaat ise müteaddi fiilin lazım fiile
dönüşmesidir. Müteaddi fiil bu baba girince lazım yani geçişsiz olur.
إنْكَسَرَ : kırıldı
إنْفَتَحَ : açıldı
إنْقَسَمَ : bölündü
آَسَرَ : kırdı
فَتَحَ : açtı
قَسَمَ : böldü
آَسَرَ الطالبُ القلمَ : Öğrenci kalemi kırdı.
إنْكَسَر القلمُ : Kalem kırıldı.
2- İftial ( إفْتِعال ) Babı: Sülasi fiilin başına meksur bir hemze, faul fiil ile
aynul fiil yani, fiilin asli harflerinden birinci harfi ile ikinci harfi arasına
fethalı bir ( ت) ta getirilerek yapılır.
Bu bab da temelde mutavaat içindir.
إجْتَمَعَ : toplandı
إنْتَقَلَ : taşındı
إمْتَنَعَ : kaçındı
جَمَعَ : topladı
نَقَلَ : taşıdı
مَنَعَ : alıkoydu
Bu babdan gelen fiiller bazen öznenin gayretini bildirmek için gelir.
جَهَدَ : çalıştı &#;&#; إجْتَهَدَ : çalışıp çabaladı.
جَمَعْتُ الطلابَ في الفَصْلِ : Öğrencileri sınıfta topladım.
إجْتَمَعَ الطُلابُ في الفصْلِ : Öğrenciler sınıfta toplandılar.

3- İfılal ( إفْعِلال ) Babı: Fiilin başına meksur bir hemze getirilip, kelimenin
son harfi de meftuh yapılarak şeddelenir. Bu bab, renkler ve beden
kusurlarını bildirmek için kullanılır.
إصْفَرَّ يَصْفَرُّ إصْفِرار : sarardı
إخْضَرَّ : yeşerdi
إبْيَضَّ : beyazladı
إعْرَجَّ : topal oldu
إخْرَسَّ : dilsizleşti
إعْوَرَّ : tek gözlü oldu
أخْضَرُ : yeşil
أبْيَضُ : beyaz
أعْرَجُ : topal
أخْرَسُ : dilsiz
أعْوَرُ : tek gözlü
إبْيَضَّ شَعْرُ الرَجُلِ : Adamın saçı beyazladı
إعْرَجَّ الرجلُ : Adam topal oldu.
4- Tefâul ( تَفاعُل ) Babı: Sülasi fiilin başına meftuh bit ta ( ت ), faul fiili
ile aynul fiil arasına da bir elif getirilerek yapılır.
تَفَعالَ يَتَفاعَلُ تَفَاعُل
a) Tefaul babı müfaale babından fiillerin mutavaatını yapmak için kullanılır.
فاخَرَ : övündü &#;&#; تَفَاخَرَ : kendi kendine övündü
باعَدَ : uzaklaştırdı &#;&#; تَبَاعَدَ : uzaklaştı
b) Müşareket bildirir:
تَعَاوَنَ : yardımlaştı
تَسابَقَ : yarıştı
c) Yapmacılık ifade etmek için de kullanılır.
جَهِلَ : bilmedi &#;&#;&#; تَجاهَلَ : bilmezden geldi
ماتَ : öldü &#;&#;&#;&#; تَماوَتَ : ölmüş gibi göründü
نامَ : uyudu &#;&#;&#;&#; تَناوَمَ : uyumuş gibi yaptı
تَمارَضَى الوَلَدُ : Çocuk hastaymış gibi yaptı.

تَجاهَلَ المديرُ الناسَ : Müdür insanları tanımazdan geldi.
5- Tefauul ( تَفعّل ) Babı: Sülasi fiilin balına meftuh ta ( ت) getirilerek ve
aynul fiil şeddelenerek yapılır.
تَمَزّقَ يَتَمَزّقُ تَمَزُّق : parçalandı
a) Tefııl babından fiilerin mutavaatını yapar.
مَزّقَ : parçaladı &#;&#; تَمَزّقَ : parça parça oldu
شَرّفَ : şereflendirdi &#;&#; تَشَرّفَ : şereflendi
تَشَرّفْنا بزيارةِ العلماءِ : Alimlerin ziyareti ile şereflendik
تحدّسَ الإمامُ عن الصلاةِ : İmam, namaz hakkında konuştu.
c) Sülasi Mezid Südasi – ( Sülasiye Üç Harf İlavesiyle Yapılan Altı
Harfli Fiiller) :
Südasi fiillerin dört babı vardır. Bunlardan pratikte en çok kullanılanı İstifal
babıdır. Diğer südaî bablar az kullanılır ve daha çok mübalağa ifade ederler.
1- İstifal ( إسْتِفْعال ) Babı: Sülasi fiilin başına hemze ( إ ), sin ( س ) ve ta
ت ) ) ilave edilerek yapılır.
إستَغْفَرَ يَسْتَغْفِرُ إسْتِغْفار : bağışlanma diledi
İstifal babı temel olarak talep için kullanılmakla beraber farklı anlamlarda
kullanıldığı da olmaktadır.
غَفَرَ : bağışladı &#;&#;- إسْتَغْفَرَ : bağış diledi
نطِقَ : konuştu &#;&#;&#; إستَنْطَق : konuşmasını istedi
أَذِنَ : izin verdi &#;&#;&#; إسْتَأذَنَ : izin istedi
إسْتَأذَنَ الطالبُ منْ المُدَرّسِ : Öğrenci öğretmenden izin istedi.
Rubaî Mücerred Bab – ( الرباعي المُجَرّد ) : Kök harfleri dört harften
oluşan rubai mücerred fiillerin tek bir babı vardır:

فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ فَعْلَلَةٌ  فِعْلالُ
زَلْزَل يُزَلْزِلُ زَلْزَلَةٌ  زِلْزالٌ : sarsmak
تَرْجَمَ يُتَرْجِمُ تَرْجَمَةٌ ترجامٌ : tercüme etmek
تَرْجَمْتُ آُتُبا آَثيرةً : Birçok kitap tercüme ettim.
زَلْزَل المُجاهدون العدوَّ : Mücahidler düşmanı sarstı.
Rubaî Mezid: Rubaiye bir veya iki harf ilavesiyle yapılan bablar ise az
kullanılır ve genellikle mübalağa ifade eder.