60 Yaş Aşı

Kaynak, Getty Images

Aşı sertifikası zorunluluğu

Almanya’da Corona virüsü salgınına karşı planlanan ve Başbakan Olaf Scholz ile Sağlık Bakanı Karl Lauterbach’ın önerdiği 60 yaş üstü herkese aşı zorunluluğu getiren yasa teklifi Federal Meclis’te yapılan oylamada sürpriz bir şekilde reddedildi.

Ülkede aylardır tartışılan yasa teklifi konusunda koalisyonu oluşturan sosyal demokrat SPD, Yeşiller ve liberal FDP’nin gelecek 15 Ekim’e kadar 60 yaş üzerindeki herkesin virüse karşı üç kez aşılanması zorunluluğu üzerinde uzlaştığı açıklanmış, meclisteki çoğunluğu elinde bulunduran bu üç partinin oyuyla teklifin kabul edileceğinden yola çıkılmıştı.

Ancak oylamada milletvekili hayır, milletvekili ise evet oyu verdi, dokuz milletvekili çekimser kaldı. Koalisyonun toplam milletvekili sayısı olduğu için, çok sayıda milletvekilinin Başbakan Scholz’ün önerisine karşı oy kullandığı ve teklifi geri çevirdiği saptandı.

Koalisyon ortaklarından FDP’den bazı milletvekilleri aşı zorunluluğuna açık bir şekilde karşı çıkıyordu. Olaf Scholz, NATO Dışişleri Bakanları'nın Brüksel'deki ikinci gün toplantısına katılan Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’u Berlin’e geri çağırarak, oylamaya katılmasını ve öneriden yana oy kullanmasını istemişti.

Yapılan yorumlarda tepki gören bu tavır konusunda bir açıklama yapmayan Başbakan Scholz, son haftalarda sürekli olarak aşı zorunluluğundan yana açıklamalar yapmış, hatta zorunluluğun 18 yaşından itibaren geçerli olmasını bile dile getirmişti.

Sağlık Bakanı Lauterbach oylama sonrasında yaptığı açıklamada, aşı zorunluluğunun gelmemesinin önümüzdeki sonbaharda Corona ile mücadeleyi zorlaştıracağını söyledi. Almanya’da daha önce Corona virüsü salgını ile mücadele kapsamında sağlık ve bakım sektöründe çalışan personel için aşı zorunluluğu getirilmişti.

Düzenleme hastane, huzurevi, bakımevi ve doktor muayenehanesi gibi sağlık ve bakım ile ilgili tesislerde çalışanların aşı olduğuna veya Covid geçirdiğine dair belgeleri 15 Mart’tan bu yana ibraz etmesi zorunluluğunu öngörüyor. Buna rağmen binlerce sağlık personelinin halen aşı yaptırmadığı, bu kişilere önümüzdeki günlerde para cezası tebligatı gönderileceği, sağlık dairelerinin takdirine göre gerekli görülen durumlarda işten çıkarmalar olabileceği belirtildi.

60 yaş üstü herkese aşı zorunluluğu getiren yasa kabul edilseydi Almanya, böyle bir yasanın geçerli olacağı tek ülke olacaktı. Daha önce Avusturya'da da ciddi tartışmalara neden olan aşı zorunluluğu, 5 Şubat'ta yürürlüğe girmiş, aşı olmayanlara 3 bin Euro’ya kadar ceza öngörülmüştü. Ancak hükümet, aşı zorunluluğunun temel haklara yönelik ihlalinin Covid tehlikesiyle uyumlu olmadığını açıklayarak, uygulamayı 9 Mart’ta kaldırdı.

Almanya'da ilk Corona virüsü vakasının tespit edildiği 27 Ocak tarihinden bu yana 24 ay geçerken, bu sürede Almanya'da toplam 22 milyon binden fazla vaka tespit edildi ve binden fazla kişi hayatını kaybetti. Almanya'da en az bir doz aşı olanların sayısı 63,7 milyon, yani toplumun yüzde 76,6'sıyken, tam doz yapılmış insanların oranı yüzde Aşı kampanyası kapsamında nüfusun yüzde 58,7’sine, yani 49 milyon insana takviye doz aşı yapıldı.

Haydi Büyükler Aşıya: Türkiye’de Erişkinlere Yönelik Aşı Uygulamaları:

Tüm dünyada, son yıllarda erişkinlerin bağışıklanması da en az çocuklar kadar önemsenmeye başlanmıştır. Erişkinlerde mortalite ve morbidite ile sonuçlanabilecek birçok hastalık aşı ile önlenebilmektedir. 

Ülkemizde ileri yaş nüfusun giderek artmasıyla, kronik hastalıklar ve kanserlerde de buna bağlı bir artış meydana gelmekte olup bu durum erişkin aşılamasının giderek daha da ön plana çıkmasına yol açmıştır. 

Bakanlığımız, erişkin bağışıklamasının giderek artan öneminin farkında olup gerek çocukluk döneminde bağışıklama takvimi yarım kalan gerekse de bağışıklığın pekiştirilmesi amacıyla ek aşılamalara ihtiyacı olanlar ile gebeler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, bağışıklık yetmezliği bulunanlar ve diğer risk gruplarındaki kişilerin enfeksiyon hastalıklarından korunması hedefleri doğrultusunda aşılama çalışmalarını yürütmekte ve desteklemektedir.

Erişkin aşılaması, bebeklik döneminde aşı takvimine uygun olarak aşılanmamış kişilerin aşılanması için bir fırsat olarak görülmelidir. 

Gelişmiş ülkelerde, hastaneye yatış gerektiren zatüürre hastalığının en sık nedeni pnömokok bakterisidir. Pnömokokal hastalıklardan ölümler başlıca yaşlı erişkinler arasında meydana gelmekte olup bu grup arasında ölüm hızları zatürre için %, pnömokokal bakteriyemi için ise %60’lara ulaşmaktadır. 

yılında, tüm dünyada, tetanoz nedeniyle meydana gelen ölümlerin %14’ünü anne tetanoz vakaları oluşturmaktadır. yılında Avrupa Birliği’nde bildirilen tetanoz vakalarının %65’ini ise erişkinler oluşturmaktadır.

Boğmaca, genellikle çocukluk çağı hastalığı olarak bilinmekteyse de, ergenlerde ve erişkinlerde sıklıkla atipik seyrettiğinden çoğu zaman tanınmamaktadır. Nitekim, son yıllarda artmakta olan erişkin yaş grubundaki boğmaca vakaları duyarlı çocuklar için önemli bir enfeksiyon kaynağıdır. 

Erişkinler arasında difteriye karşı yüksek aşılama kapsayıcılığının önemi yakın tarihte, dünyanın çeşitli yerlerindeki-özellikle de ’lardaki eski Sovyetler Birliği ülkelerindeki- salgınlarda gösterilmiştir. Bununla birlikte, çoğu gelişmiş ülkede, çocuk yaş grubundaki yüksek aşılama kapsayıcılığının etkisiyle difteri vakaları erişkin yaş gruba doğru kaymaktadır. 

Yaklaşık kişinin her yıl hepatit B’nin akut ya da kronik sonuçları nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Enfekte olan erişkinlerin yaklaşık %25’i siroz ya da karaciğer kanseri nedeniyle ölmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, ülkemiz gibi orta/düşük hepatit B endemisitesi görülen ülkelerde, rutin çocukluk çağı aşılamalarına destek olarak ileri yaş grubunu veya hepatit B risk gruplarını hedef alan aşılama stratejilerinin dikkate alınması önerilmektedir. Yine erişkinlerde hepatit A’nın daha ağır seyrettiği bilinmektedir.

Gelişmiş ülkelerdeki 65 yaş üzeri ölümlerin çoğu grip enfeksiyonu ile ilişkilidir. Özellikle kronik hastalığı olan yaşlı erişkinlere ve gebelere grip aşısı uygulanmasıyla hastaneye yatışlarda ve ölümlerde azalmalar gözlenmektedir. 

Ülkemizde kızamık aşılaması ’li yıllardan itibaren uygulanmaya başlamış olsa da ancak ’lı yıllardan itibaren tüm illerde yaygın ve yüksek dozda aşılama başarısına ulaşılmıştır. Dolayısıyla özellikle yılları arasında doğan erişkin grup başta olmak üzere yılları arasında doğan tüm erişkinler arasında aşısızlık oranı yüksek olduğundan bu yaş grubundaki erişkinler kızamık hastalığına karşı çok hassastır.

Kızamıkçık hastalığına karşı aşılanmak; hastalık gebelik döneminde geçirildiğinde konjenital kızamıkçık sendromuyla sonuçlanması nedeniyle önemlidir.Dünyada her yıl bin bebek konjenital kızamıkçık sendromu ile doğmaktadır. Doğan bebeklerin kalp rahatsızlığı, katarakt ve körlük, ciddi zekâ geriliği gibi ağır sekeller ile dünyaya gelmesine neden olmaktadır. Hastalıktan korunmanın tek yolu doğurganlık çağındaki tüm kadınların kızamıkçığa karşı aşılı olmasıdır.

Ülkemizde, yılından bu yana yürütülmekte olan Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında aile hekimleri tarafından erişkin yaş grubuna uygulanan aşılar aşağıda özetlenmiştir.

Erişkin Tip Tetanoz Aşısı:

Daha önce aşılanma durumu kayıtlı olmayan tüm erişkinlerin 3 doz eişkin tip difteri-tetanoz (Td) aşısı ile aşılanarak primer aşılamalarının tamamlanması gerekmektedir Primer aşı serisi tamamlanan tüm yetişkinlere 10 yılda bir Td aşısı uygulanmalıdır.

Doğurganlık Çağı Kadın/Gebe Aşılamaları 

Gebelikte tatanoz aşısıyla aşılanmak bebekte ölümcül olan yeni doğan tetanozuna karşı korunmak için önemlidir. Bu nedenle çocukluk çağında aşılanmamış, aşılanma durumu bilinmeyen, eksik aşılanmış veya tam aşılanmış ancak son 10 yıl içerisinde pekiştirme dozu almamış olan tüm gebelere Td aşısı önerilir. Hiç aşılanmamış gebelerin 4 hafta arayla en az iki doz Td aşısı almaları sağlanmalıdır. İkinci doz doğumdan en az iki hafta önce tamamlanmalıdır. Gebelik dönemi aşılaması konusunda detaylı bilgi için tıklayınız.

Ayrıca virüslerin neden olduğu zatürreden kaynaklanan anne ölümlerinin önlenmesi amacıyla tüm gebelere gebelik aşısı uygulamasının gereklidir. Gebeler için grip aşıları reçete edildiği takdirde ücretsiz olarak karşılanır. Grip aşısı gebeliğin her döneminde uygulanabilir. Grip aşısı gebelere tek doz olarak uygulanmalı ve her gebelikte tekrarlanmalıdır.

Kızamık Kızamıkçık Kabakulak (KKK) Aşısı:

Kişinin iki doz kızamık içeren aşı (’lerden sonra doğanlar için) ya da KKK ( yılından sonra doğanlar için) aşısı uygulandığına ya da kızamık geçirdiğine ilişkin kayıt var ise veya laboratuvar tetkikleriyle bağışık olduğu gösterilmiş ise aşılanmasına gerek yoktur. Bunun dışında, gebelik dönemi dışındaki tüm erişkinlere dört hafta arayla bir doz KKK aşısı uygulanmalıdır.

Ülkemizde kızamıkçık aşısı yılında çocukluk çağı ulusal aşı takvimine eklenmiştir. Dolayısıyla kişi yılından önce Bakanlık tarafından uygulanan kızamık aşıları kızamıkçık aşısıyla kombine olmadığı için kişi aşılanmış olsa bile kızamıkçık virüsüne karşı korunmamaktadır. Bu nedenle özellikle doğurganlık çağında olan gebelik dönemi dışındaki tüm kadınlara ve iki doz KKK aşısı uygulandığına ilişkin kaydı olmayan diğer tüm erişkinlere KKK aşısı uygulanması önem taşımaktadır.

KKK aşısı olmayan tüm erişkinlere, talepleri halinde, aile hekimleri tarafından dört hafta arayla iki doz olarak ücretsiz uygulanmaktadır.

Pnömokok Aşısı: 

Aşılanma özellikle yaşlı kişiler için önemlidir. Yaşlandıkça bağışıklık sistemi zayıflar ve enfeksiyonlarla savaşmak daha zor olabilir. 65 yaş ve üzerindeki kişilerin pnömokok bakterisinin neden olduğu zatürre, kan iltihabı, menenjit gibi ciddi hastalıklardan korunması amacıyla iki pnömokok aşısı önerilmektedir. Konjuge pnömokok aşısı ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarında uygulanmaktadır. Polisakkarit pnömokok aşısı ise Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında tanımlanan risk gruplarına, reçete edilmesi halinde bedelleri karşılanmaktadır. Aşılama şemaları sağlıklı olma ya da eş zamanlı riski arttıran bir hastalık bulunma durumuna göre farklılaşmaktadır. Bu aşılarla ilgili bilgi sahibi olmak için aile hekiminize başvurunuz. 

Grip Aşısı:

Grip aşısı bedeli; 65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu aranmaksızın yılda bir defaya mahsus olmak üzere karşılanır.

Altta Yatan Hastalık Nedeniyle Veya Mesleğinden Dolayı İlave Risk Altında Bulunan Erişkinlere Yönelik Aşı Uygulamaları:

1. Hepatit A Risk Grubu Aşılamaları:

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Hepatit A Kontrol Programı kapsamında, sağlık kurumlarına başvuruları durumunda belirlenen tüm risk gruplarına (Bakınız Hepatit A Aşısı Risk Grupları) ücretsiz olarak aşı uygulaması yapılmaktadır. 

1. Hepatit B Risk Grubu Aşılamaları:

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Hepatit B Kontrol Programı kapsamında, sağlık kurumlarına başvuruları durumunda belirlenen tüm risk gruplarına (Bakınız Hepatit B Aşısı Risk Grupları) ücretsiz olarak aşı uygulaması yapılmaktadır. 

Bu risk gruplarının dışında, hekimin yüksek risk nedeniyle aşı yapılmasını uygun bulduğu kişilere sağlık kuruluşlarında Hepatit B aşısı uygulaması ücretsiz olarak uygulanabilir.

1. Pnömokok Aşıları 

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan pnömokokal hastalıklara yönelik kontrol programı kapsamında çocukluk dönemi aşılamaları yanı sıra yetişkin ve risk grubu aşılamaları da bulunmaktadır. Pnömokok bakterilerinin neden olduğu hastalıkların, özellikle 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde, kronik hastalıkları olan kişilerde ve hastalık ya da ilaç kullanımı nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde uzun sürme, hastaneye yatış gerektirme ve ölümcül seyretme olasılıkları daha yüksektir. 

Pnömokok hastalığı riskini arttıran hastalıkların bulunması durumunda konjuge pnömokok aşısı ile polisakkarit pnömokok aşısının uygulanması bu ciddi ve ölümcül olabilen hastalıklardan korunmayı sağlar.  Konjuge pnömokok aşısı ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarında uygulanmaktadır. Polisakkarit pnömokok aşısı ise Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında tanımlanan risk gruplarına, reçete edilmesi halinde bedelleri karşılanmaktadır. (Detaylı bilgi için bakınız Pnömokok Aşısı Risk Grupları)

1. Sağlık Çalışanı Aşılaması

Tıp fakülteleri, diş hekimliği fakülteleri, hemşire/ebelik eğitimi veren okullar, sağlık meslek yüksekokulları vb. öğrencileri, eğitimleri döneminde sağlık kuruluşlarında staj ve sağlık hizmetinde bulundukları için çalışan sağlık personelinde olduğu gibi bulaşıcı hastalıklar için artmış karşılaşma riski taşırlar. Bu nedenle, mesleki riski azaltmaya yönelik olarak ve hizmet sundukları hasta grubu içerisinde yüksek riskli hastaların varlığı ve bu hastalara kaynak teşkil etme riskleri nedeniyle belirlenen bazı aşıların uygulanması gereklidir.

Sağlık kurumlarında çalışan temizlik işçileri, acil sağlık hizmetleri personeli ile acil durum, afet ve olağandışı durumlarda görev alan Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) personeli ve acil sağlık araçlarında görev yapan personel dâhil diğer çalışanlar için de mesleki maruziyet riski nedeniyle kendilerinin korunmasına ve hastalar açısından kaynak teşkil etmelerini önlemek amacıyla belirlenmiş olan bazı aşıların uygulanması gereklidir. 

Detaylı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: Sağlık Çalışanı Aşılaması)

1. Grip Aşıları 

Grip aşısı bedeli; astım dâhil kronik akciğer ve kalp ve diğer kronik hastalıkları olan erişkinler için hastalıklarını belirten sağlık raporuna dayanılarak tüm hekimlerce reçete edildiğinde yılda bir defaya mahsus olmak üzere devlet tarafından karşılanır.

Detaylı bilgi için tıklayınız (Grip Aşısı Uygulanması Gereken Erişkin Risk Grupları)

Ayrıca, grip sezonundan bu yana, tüm sağlık çalışanlarının (kamu, üniversite) grip aşısı ile aşılanabilmesi için Bakanlığımız tarafından yaklaşık grip aşısı alınmakta ve illere dağıtımı yapılmaktadır.

Detaylı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: 

1. Asker Aşılamaları:

TSK’de görev yapan askerler, çeşitli nedenlerle enfeksiyonlara ve salgın hastalıklara maruz kalma açısından toplumun geri kalanına göre daha fazla risk taşırlar.

Ülkemizdeki askerlik dönemindeki tüm erlere erişkin tip tetanoz-difteri (Td) ve menenjit aşıları, yılları arasında doğan ve silah altına alınan askerlere ise ilave olarak kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) uygulanmaktadıseafoodplus.infoı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: Asker Aşılamaları)

1. Seyahat Aşılamaları:

Seyahat eden kişilerin yolculuk ettiği ülkedeki bulaşıcı hastalık riskine uygun olarak aşılanması, Dünya Sağlık Örgütü’nün “International Travel and Health” Programı önerileri doğrultusunda (seafoodplus.info) Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ne bağlı seyahat sağlığı birimlerinde uygulanmaktadır. Detaylı bilgi için tıklayınız (seafoodplus.info).

1. Hac-Umre Aşılamaları:

Ülkemizde rutin olarak Hac ve Umre ziyareti yapacak olan bireylere ülkeden ayrılmadan önce meningokok aşısı uygulanması sağlanmaktadır. Detaylı bilgi için tıklayınız (Hac ve Umre Aşılamaları)