9 Sınıf Demokrasi Ve Insan Hakları Kitabı Pdf Indir
kaynağı değiştir]
Ana madde: Finlandiya'da siyaset
Anayasa ve Devlet şekli[değiştir kaynağı değiştir]
Parlamento, Anayasa çerçevesinde Hükûmetin en üst düzeyidir. Parlamento her biri dört yıllık görev süreleri için seçilen Parlamento üyesinden oluşmaktadır. Finlandiya Parlamentosu, yasama görevine ilaveten, Hükûmetin hem Avrupa Birliği ile ilgili politikalarının hangi sebeplere dayandığını, hem de Hükûmetin Avrupa Birliğinin karar verme sürecine ilişkin faaliyetlerini geniş bir şekilde denetleme yetkisine sahiptir.
Uygulamada Parlamento'nun yasa yapması, Hükûmet tekliflerine dayanmaktadır. Ülkenin genel politik yönü, parlamenter seçimlerin ardından Kabinenin kurulması ile tasarlanan Hükûmet programında beyan edilmektedir. Yeni Hükûmet, programını oylamaya sunarak, Parlamento tarafından verilen güven oyu belirlenmektedir. Söz konusu Hükûmet bu dönem içinde gensorular gibi Parlamento denetimine tabidir.
Cumhurbaşkanı[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Finlandiya ekonomisi
II. Dünya Savaşı'nın ardından, Finlandiya nüfusunun büyük çoğunluğu tarım ve ormancılık ile uğraşan yarı-endüstrileşmiş bir ülke olmuştur. Savaş tazminatlarının ağır yükünü ödemek için ülkenin hızla endüstrileşmesi gerekmiştir. arasında, gayri safi millî hasıladaki gerçek artış yıllık ortalama %6 düzeyindedir. Kişi başına millî hasıla yılında 26, Amerikan Doları olmuştur. Bu nedenle Finlandiya dünyanın en zengin ülkeleri arasındadır.[36]
Finlandiya’da, ekonominin genellikle özel ellerde olduğu serbest piyasa ekonomisi hakimdir. Yine de kanunen tekel mallarının satışı veya fiilen demiryolları (Valtionrautatiet) ve enerji (Fortum) gibi belli alanlarda devletin tekeli söz konusudur. Çoğu devlet şirketleri özel olanlar ile aynı yasal statüye sahiptir ve aynı prensiple çalışmaktadır: Bunların da kar sağlaması ve devlete kar payı bırakması beklenmektedir.[1]
’lardan itibaren Finlandiya kapsamlı hizmetler yelpazesi sunan bir İskandinav tarzı refah devleti kurmuştur. Refah hizmetleri Devlet bütçesinin yaklaşık dörtte birine ve yerel hükûmet giderlerinin yüzde 40’ından fazlasına denk gelmektedir. Kusursuz kamu hastanelerinin yanı sıra en büyük gider maddesi kapsamlı aile destek sistemidir. Yeni doğan çocukların aileleri, önceki gelirlerine bağlı olarak belirlenen bir ödenek alarak bir yıllık izin alma hakkına sahiptir.[2]
Kamu sağlık bakımının hedefi, bireylerin ikamet yeri veya ekonomik durumu gözetilmeksizin sağlık bakım hizmetlerine eşit erişimini sağlamaktır. Kamuya ait sağlık merkezleri ile hastaneler ücretsiz hizmet sunmaktadır.[3]
Okul yaşının altındaki tüm çocuklar halka açık günlük bakım hizmetlerinden yararlanabilmektedir. Ailedeki çocuk sayısına göre belirlenen aile ödeneği bütçedeki en büyük giderlerden birisidir. Zorunlu eğitim 7 ila 17 yaş arasındaki çocukları kapsamaktadır.[4]
Öğretim, kitaplar ve okul yemeklerini de içeren dokuz yıllık kapsamlı okul eğitimi ücretsizdir. Mesleki veya yüksek eğitimde öğretim ücretli değildir. Devlet, 17 yaşının üstündeki tüm öğrencilere ödenek ve kredi desteği vermektedir.[5]
Ulusal hastalık sigorta sistemi tüm vatandaşların sağlık kalitesini iyileştirmektedir. Ulusal hastalık sigortası, özel medikal hizmetlerin kullanımı için kısmi tazminat sağlarken, test, tedavi, ilaç ve ulaşım giderlerini de karşılamaktadır. Ulusal hastalık sigortası, alıcının gelirinin yaklaşık yüzde 75’ine tekabül eden gelir ilintili bir ödenek sunmaktadır. Halkın tamamı ulusal hastalık sigortası ile sigortalanmaktadır.[6]
Finlandiya’da devlet destekli ulusal işsizlik ödeneği ile gelire bağlı işsizlik ödeneği olmak üzere iki tip işsizlik sigortası bulunmaktadır. Gelire bağlı işsizlik ödeneği işsizlik sigortasından temin edilmektedir. Bu tür ödemelerin ihtiyaca bağlı olması nedeniyle, bir kişinin eşinin geliri bu ödenekten faydalanmasını engelleyebilmektedir.[7]
Çoğu çalışan genellikle normal ödemelerinin yüzde 60’ına tekabül eden gelire bağlı günlük ödenekler alma hakkına sahip oldukları kendi sektörlerinin işsizlik fonu ile kapsanmaktadır.[8]
Kamu hizmetleri, merkez veya yerel idareler tarafından sürdürülmekte ve vergiler ile finanse edilmektedir. En önemli doğrudan vergi, ikamet eden yerlilerin gelirlerinden belediye tarafından toplanan ve belediyeye göre %15 ila 20 arasında değişen yerel vergidir. Devlet gelir vergisi ise artan oranlıdır ve en fazla %60’ın biraz üstündedir. İlaveten ücret sahipleri sosyal güvenlik katkıları ödemektedir.[9]
Dış Ticaret[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Finlandiya coğrafyası
Finlandiya topraklarının en büyük özelliği arazi yapısıdır. Ülkenin çoğunluğu ovadan oluşur. Tepelik ve dağlık yapı çok ender rastlanır. Genellikle ülkenin kuzey-batı kısmında görünür. Halti dağı Finlandiya'nın en yüksek dağı olarak Laponya'da Norveç, İsveç ve Finlandiya sınırlarının kesiştiği noktaya yakın yerde bulunur.
Tatlı su kaynakları açısından çok zengindir. Doğu Finlandiya bölgesinin çoğu göllerden oluşmaktadır. Bunun en büyük örnekleri Saimaa gölü (Doğu Finlandiya) ve İnari gölü (Laponya). Aynı anda Kemi ve Oulu ırmakları gibi kaynaklar da bulunuyor.
Ülkenin coğrafi koordinatlarından dolayı ister istemez soğuk bir iklimin hakimiyeti gözükmektedir. Rusya sınırlarına ne kadar yaklaşılırsa ve ne kadar kuzeye doğru çıkılırsa o kadar iklim sertliğini gösterir.