A Vitamininin Fazlalığında Görülen Hastalıklar

A vitaminin, insan vücudunda belirli oranlarda bulunması insan sağlığı açısından oldukça önemlidir.
A vitaminin insan vücudundaki metabolizma tarafından yeterli miktarda üretilmemesi durumunda, bu açığı besinlerle veya doktor tarafından kişiye uygun yazılan takviyeler eşliğinde alması gerekmektedir.

A vitamini sağlıklı görmeyi devam ettirebilmeyi, cilt hastalıklarını onarmayı, bağışıklık sisteminin normal işleyişini sağlamayı ve hamilelik sırasında embriyoların düzgün bir şekilde büyümesine ve gelişmesine yardımcı olmayı ve bunun gibi insan vücudunda pek çok göreve sahiptir.

A Vitamini Nedir?

A vitamini yağda çözülebilen ve bağışıklık sistemini destekleyen güçlü bir antioksidandır. A vitaminin besinlerde 2 farklı şekilde bulunduğu bilinmektedir. Bunlardan ilki önceden oluşturulmuş (premade) A vitaminidir. Aynı zamanda retinol adıyla da bilinmektedir ve aktif bir A vitamini tipidir. 

Et, balık, kümes hayvanları, tam yağlı süt ve süt ürünlerini içeren hayvansal gıdaların içerisinde bulunur.

İkinci A vitamini tipi ise provitamin A vitamini olarak bilinir meyve ve sebzelerde bulunur. İkinci A vitaminin bir diğer adı ise karotenoid olarak bilinir ve bu vitamin tipi yiyeceklerin koyu renge sahip olmalarını sağlar. 

Bilinen ’den fazla karotenoid bulunmaktadır. En bilinen provitamin A tipinin adı ise beta-karoten’dir. 

Vitaminlerin genel olarak vücudumuza faydası oldukça fazladır, metabolizmamızın sağlıklı bir şekilde çeşitli yollarla çalışmasını sağlar ve tükettiğimiz birçok besinin içinde bulunan organik bileşiklerdir. Kişinin sağlıklı yaşamını devam ettirebilmesi için ve pek çok hastalığın tedavi edilebilmesi için vitaminlere başvurulmaktadır.

Vitamin eksikliği görülen kişilerde cilt kuruluğu, göz kuruluğu, akne-sivilce miktarında görülen artış ve gece körlüğü gibi rahatsızlıkların görülmesine yol açar. 

Vitaminin eksikliğinin zararı olduğu kadar fazla vitamin alınımının da zararları oldukça fazladır. A vitaminin fazla görüldüğü kişilerde ise saç dökülmesi, çabuk kırılan tırnaklar ve karaciğer yağlanmaları gibi sorunlara sebep olduğu bilinmektedir.

A Vitamini Faydaları Nelerdir?

Yeterli miktarda A vitamini alımının faydaları şu şekildedir;

• A vitamini diş ve diş eti sağlığına iyi gelmektedir.
• A vitamini antioksidan açısından zengin içeriğe sahiptir. Bu yüzden çeşitli kanser türlerinden korumaktadır.
• Akne ve sivilce oluşumunun önlenmesine yardımcı olmaktadır.
• Diyet yapan kişilerin listesinde yeterli miktarda A vitamini olması bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına ve her zaman iyi bir şekilde çalışmasına yardımcı olmaktadır.
• Yeterli miktarda A vitamini almak kemiklerin korunmasına ve kemiklerde oluşabilecek kırık riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır.
• Cildi yenileme ve koruma özelliği bulunmaktadır.
• A vitamini görme işlevi açısından çok önemlidir. Bakar körlük ve gece körlüğü gibi görme bozukluklarını önlemektedir.
• Önerilen miktarda A vitamini tüketmek, üreme sağlığı için ve hamilelik sırasında bebeğin sağlıklı gelişimi açısından önemli rol oynamaktadır.
• A vitamini insan sağlığı açısından çeşitli konularda önemi oldukça fazladır. Başlıca önemlerinden olan bağışıklık sistemini koruması, görme yetisine yardımcı olması ve cilt sorunlarında ki göstermiş olduğu etkilerle bilinmektedir.

A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

A vitamini eksikliği dengeli diyet ile beslenmeyen kişilerde görülmektedir. A vitamini eksikliği görülen kişilerde gece körlüğü, kuru cilt, kepeklenme, bağışıklık sisteminde zayıflama gibi sorunlar görülmektedir. 

Gelişmiş ülkelerde A vitamini eksikliği nadir görülüyor olsa da, gelişmekte olan ülkelerde ise çok nadir rastlanılmaktadır.

A vitamini eksikliği genelde hamileler, emziren anneler, bebekler ve çocuklarda görülmektedir.

• A vitamini eksikliğinde cilt kurumaya başlar ve bu kurumanın beraberinde egzema gibi sorunlar ortaya çıkar.
• A vitamini eksikliğinden kaynaklı yaralar geç iyileşmeye başlar.
• Sivilce ve akne de artış görülmektedir.
• Çocuklarda A vitamini eksikliği büyüme geriliğine yol açmaktadır.
• Yeterli A vitamini almayan kişilerde kısırlık görülmektedir.
• A vitamini göz sağlığı açısından oldukça önemlidir. En önemli belirtisi ise gece körlüğüdür.

A Vitamini Fazlalığı Zararlı Mıdır?

Vitaminler doğal ve kullanımı gerekli olsa da tüketimi normal seviyenin üstüne çıktığında yan etkileriyle karşılaşabiliriz. A vitamini vücutta depolanan bir vitamin türüdür. 

İhtiyaç fazlası tüketilen A vitaminin zararları ise;

• Karaciğer yağlanması
• Diş ve diş eti rahatsızlıkları 
• Yorgunluk
• Baş dönmesi 
• Çift görme
• Şiddetli baş ağrıları
• Kasılmalar
• Deride soyulmalar
• Kusma
• Regl olamama
• Kuru cilt
• Sinirlilik
• Huzursuzluk
• Kalsiyum yükselmesi
• Lenf bezlerinde büyüme
• Kansızlık
• Kas ve eklemlerde yaşanan ağrılar
• Duygu durum bozuklukları olarak bilinmektedir.

A Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?

Günümüzde tüketmiş olduğumuz birçok gıdanın içerisinde A vitamin bulunmaktadır.

İçerisinde A vitamini bulunduran bazı besinler şu şekildedir;

• Tam yağlı süt
• Tereyağı
• Yumurta sarısı
• Balkabağı
• Tatlı patates
• Lahana 
• Havuç
• Ispanak
• Kuru kayısı
• Brokoli
• Kırmızı biber
• Yulaf ezmesi
• Fesleğen
• Mango
• Domates
• Kavun
• Bezelye
• Peynir
• Somondur.

Günlük A Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

Günlük alınması gereken A vitamini ihtiyacı; erkeklerde mcg, kadınlarda mcg, hamilelerde mcg, emziren annelerde mg, çocuk ve ergenlerde ise mg’dır.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

   A VİTAMİNİ:

   Besinlerle aldığımız A vitamini retinol ve karoten halinde bulunur. Hayvansal kaynaklı besinlerde A vitaminin çoğu retinolden gelirken, bitkisel besinlerde çoğu karotenden gelir. Büyümede, göz sağlığında ve hastalıklara karşı direnç kazandırmada önemli rolü olan bir vitamindir.

   Yetersizlik Belirtileri:

•    Gece korluğu, göz kuruması, deri kuruluğu, infeksiyonlara duyarlılıkta artış, iştah kaybı
•    Büyüme ve üreme yavaşlar.
•    Epitel dokulardan oluşan diş minesi gelişmez.
•    Cilt kurur, pul pul olur.
•    Salgı bezleri,dil, yutak, solunum sistemi.
•    Gözde kuruma ve lezyonlar görülür,
•    Sindirim, solunum, boşaltım ve üreme sistemleri organlarının mukozaları zayıflar ve direnci azalır. Bu durumda buralara hastalık yapıcı etmenler kolayca yerleşebilir.
•    Kemik ve dişlerde bozulmalar ortaya çıkabilir

   Kseroftalm (Gece Körlüğü)
   Bitot Lekeleri: Göz akında çeşitli şekillerde ve büyüklükte görülen beyaz lekelerdir. Gece körlüğü derecesine göre lekelerin büyüklüğü farklılık gösterir.
   Göz kuruluğu ve göz akı yumuşaması: A vitamini eksikliğinde gözyaşı bezlerinin yapısı bozulur ve yeterli gözyaşı oluşmaz. Gözyaşının oluşmadığı durumda ise göz yeterince temizlenemeyeceği için bakteriler göze yerleşseafoodplus.info, göz kapakları, göz akı, göz kapağı zarları kurur, yapışkanlık, şişme ve kabuklanma meydana gelir. Zamanında tedavi edilmezse kornea yumuşayarak kalınlaşır. İleri durumlarda kornea yaralanarak körlükle sonuçlanabilir.
   Folüküler Hiperkeratozi: A vitami eksikliğinde deride kuruma, kalınlaşma, kabuklanma, deri renginde koyulaşma, kıl dönmesi gb. durumlar görülür.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Tüm hayvansal kaynaklı gıdalar (Başlıca karaciğer, yumurta, süt, tereyağ seafoodplus.info) Bitkisel kaynaklı gıdalar: Çiğ yeşil yapraklı sebzeler ve sarı- turuncu renkli bitkisel besinler (Başlıca kayısı, havuç, ıspanak, marul, portakal, erik, maydanoz, seafoodplus.info)

   B1 VİTAMİNİ- TİAMİN:

   Tiamin,sinir ve sindirim sistemi sağlığında rolü olan bir B grubu vitaminidir. Tiamin diğer adıyla b1 vitamini gereksinmesi fazla alkol tüketiminde, beslenme düzenindeki karbonhidrat oranının diğerlerine göre arttığı durumlarda, enerji ihtiyacını artıran enfeksiyon, kronik hastalıklar, hipertiroidizm, gebelik, emziklilik ve büyüme gibi durumlarda artar.

Özellikle kabuksuz prinç ile beslenen uzak doğu ülkelerinde yaygındır.

Yetersizlik Belirtileri :
•    Yorgunluk hissi,
•    kaslarda zayıflık,
•    baş ağrısı,
•    iştahsızlık görülür.
•    sindirim sistemi yakınmaları;
•    hazımsızlık,
•    şişkinlik,
•    şiddetli konstipasyondur.
•    Cilt hastalıkları
•    Fazla alkol alanlarda ise merkezi sinir sistemi tutulur.

   Beriberi Hastalığı: İleri derecede B1 vitamini eksikliği sonucu ortaya çıkan sinir ve cilt hastalığıdır. Bu hastalıkta kalpte, bacaklarda ve vücudun başka yerlerinde ödem, kalp damar bozukluğu, el ve ayaklarda sancı, karıncalanma, eklemlerde şişme ve ruhsal dengesizlikler görülür.
Eğer ödem görülüyor ve akut oluşuyorsa yaş beriberi hastalığı, ödemsiz kronik olarak gelişme gözlemleniyorsa kuru beriberi hastalığı denir. Zamanında tiamin verilmezse ölümle sonuçlanabilir.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Tam tahıllar, tahıllar (bulgur vd.), zenginleştirilmiş ekmek ve kahvaltılık tahıllar, organ etleri, sert kabuklu yemişler (fındık vb.), kurubaklagiller, bitkilerin dış kısmında ve embriyolarında daha yoğun bulunur. Tam buğday unu, kabuğu tam ayrılmamış pirinç, yağlı tohumlar, bazı sebzeler (ıspanak, patates), bazı meyveler (portakal), yumurta, karaciğer ve maya tiamin bakımından zengindir.

   B2 VİTAMİNİ- RİBOFLAVİN:

   Riboflavin gereksinimi metabolizmanın hızlandığı gebelik, emziklilik, büyüme ve hipertiroidizm gibi durumlarda artmaktadır. Riboflavin, deri ve göz sağlığını koruyan ve besin öğelerinin vücutta kullanımasında rolü olan bir B grubu vitaminidir.

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Kansızlık,
•    Ağız kenarı yaraları, burun ve burun kenarı yaraları
•    Sinir hastalığı
•    Cilt hastalıkları
•    Dudaklarda keylozis, angular stomatit (ağız içi yaralar),
•    Dil yüzeyinde düzleşme,
•    Göz damarlarında genişleme, yanma, görme bozukluğu,
•    Sinir sistemi bozuklukları,
•    Anemi
•    Ağız kenarında ve dudaklarda yarılma ve catlaklar, deri bozuklukları, ışığa aşırı duyarlılık, kırmızı-mor dil

   Hangi Gıdalarda Bulunur? :

   Et, süt, yumurta gibi hayvansal kaynaklı proteinler, karaciğer ve tahıl ürünleri riboflavinden zengindir. Süt ve ürünleri, zenginleştirilmiş ekmek ve tahıllar, yağsız et, balık, yeşil sebzeler

   B3 VİTAMİNİ-NİASİN:

   Niasin gereksinimi metabolizmanın hızlandığı durumlarda ve gebelikte artmaktadır. Diyetteki triptofan vücutta niasine dönüştüğü için günlük niasin gereksinimi diyetteki triptofan miktarına bağlı olup, diyette iyi kalite protein alımında niasin gereksinimi azalır.

   Niasin, sindirim ve sinir sistemi sağlığında ve besin öğelerinin hücrede kullanılmasında rolü olan bir B grubu vitaminidir. Mısır tüketimi fazla, proteinli gıda tüketimi az olan toplumlarda niasin yeterszliğine daha çok rastlanmaktadır.

Yetersizlik Belirtileri:

•    Deride yaralar, Dilde kabarma, 

•    Bulantı ve kusma, 

•    Uykusuzluk,
•    Baş ağrısı,
•    Baş dönmesi,
•    Depresyon,
•    Hatırlama güçlüğüdür.
•    Vücutta yanma duygusu,
•    Sindirim bozuklukları

   Pellegra Hastalığı: Eksikliğinde “pallegra” denilen cilt ve sinir hastalığı görülür. Ayrıca sindirim bozuklukları oluşur. Bu hastalık deri, sindirim sistemi ve merkezi sinir sistemi şikayetleri ile karakterizedir. Sert ve kaba deri anlamına gelir. Bu hastalıklarda ellerin üzerinde, boyunda, yüzde, ayak ve dizlerde yanık şeklinde yaralar oluşur. Bu yaralar önce sullanır , daha sonra kuruyarak kabuklaşır ve sert bir görünüm alır. Pellegra belirtileri bazen diğer B vitamin grubu eksikliklerinde de görülür

   Hartnup Hastalığı: Vitamin eksikliği sonucu görülen diğer bir hastalık ise Triptofanın niasine dönüşmesinde bozulmasıyla oluşan Hartnup hastalığı dır. Bu hastalıkta ışık hassasiyeti, dermatit ve psikiyatrik değişiklikler görülür.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Yumurta, tavuk, balık, sut, tam tahıl, sert kabuklu yemişler (fındık vb.) zenginleştirilmiş ekmek ve tahıllar, et ve ürünleri, kurubaklagiller

   B5 VİTAMİNİ:

   Yetersizlik Belirtileri:

•    İnsanın temel enerji sisteminde katalizör etki yaptığında eksikliği ağır bulgular verir,
•    Yorgunluk,
•    Kas ağrıları ve güçsüzlüğü,
•    Kalpte çarpıntı,
•    Terleme bozukluğu,
•    midede ağrı kusma,
•    ishal,
•    beslenme bozukluğu,
•    kas erimesi sıklıkla
•    uykusuzluk, stres, sinirlilik.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Karaciğer, yumurta, baklagiller ve bazı sebzelerde bulunur.

   B6 VİTAMİNİ:

   B6 vitamini diğer adı ile pridoksin ihtiyacı alınan protein artışına bağlı olarak artmaktadır. Ayrıca gebelikte, menopozda, doğum kontrol hapı kullananlarda, yaşlılarda, homosistinüri, konfüzyon, böbreklerde oksalat taşı olanlarda da gereksinmenin arttığı görülmüştür. Protein metabolizmasının temel vitaminidir.

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Anemi, konvulsiyon, ağız kenarlarında çatlaklar, dermatit, bulantı, kafa karışıklığı (konvuzyon)
•    Deri lezyonları,
•    Göz, burun ve ağız etrafında seboreik değişiklikler,
•    Dilde kızarıklık ve şişme
•    Eksiklik devam ederse merkezi sinir sisteminde konvülziyon atakları ortaya çıkar.
•    Anemi

Hangi Gıdalarda Bulunur ?

   Karaciğer, böbrek, et, balık, yeşil yapraklı sebzeler, tam buğday unu, bulgur ve kuru meyveler Yumurta, tavuk, balık, tam tahıl, sert kabuklu yemişler (fındık vb.), böbrek

   B9 VİTAMİNİ:

   Folat yani folik asit suda eriyen bir B vitaminidir. Özellikle kansızlığa karşı koruyucu bir vitamindir. 

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Anemi, güçsüzlük, yorgunluk, huzursuzluk, solunum güçlüğü, büyük ve şişmiş dil, kalp damar hastalığı
•    Kansızlık,
•    Halsizlik,
•    Kas ağrıları
•    Deride yaralar,
•    Deri renginin değişmesi,
•    Sindirim kanalı epitelyum dokusunda bozulmalar ortaya çıkar.
Yetersizliğine daha çok hamile ve çocuklarda rastlanır.

   Megalolastik Anemi:  B9 Vitamini eksikliğinde megaloblastik anemi denilen bir kansızlık türü ortaya çıkar. Bu anemide alyuvar ve akyuvar sayısı fazladır.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Bitkisel ve hayvansal gıdalarda bol miktarda bulunur. Yeşil sebzelerde, bira mayası, karaciğer, böbrek ve yumurtada bulunur. Yeşil yapraklı sebzeler, maya, portakal, tam tahıllar, kurubaklagiller, karaciğer

B12 VİTAMİNİ: 

   DNA metabolizmasının temel vitaminidir. Sinir sisteminin sağlığı için önem taşır; ayrıca kanda alyuvar yapımında rolü vardır.

Yetersizlik Belirtileri:
•    Anemi, yorgunluk, sinir sistemi bozuklukları, ağrılı dil, sinir sisteminde bozukluk
•    Dilde kızarıklık ve şişlik,
•    Preiferik nöropati gibi sinirsel değişikliklerdir.
•    Kansızlık,
•    Dengesizlik gözlenir.
•    Yorgunluk,
•    Baş ağrısı,
•    Bacaklarda ağrı ve duyu azalması

Pernisyöz Anemi: B12 vitamin eksikliği sonucu görülen hastalık olan pernisyöz anemi, vücudun kendi dokularına zarar vermesi ile oluşmaktadır.

Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

Özellikle hayvansal orjinli proteinler (böbrek, karaciğer, kırmızı et ve kalptir.), deniz ürünleri, yumurta, peynir ve süt, sebzelerde ise çok az vitamin b12 bulunur. 

   C VİTAMİNİ:

   Gebelik, emziklilik, enfeksiyonlarda, yanıklarda, ameliyatlarda ve sigara içilmesi gibi durumlarda C vitaminine olan gereksinim artmaktadır. C vitamin eksikliği sık görülen bir bulgudur.
Kimyasal adı askorbik asit olan C vitamini, kemik ve diş sağlığını koruyan, damar sağlığı için etkili ve hastalıklara karşı vücuda direnç kazandıran önemi vitaminlerden biridir. Aynı zamanda bazı besin öğelerinin vücutta kullanılmasına yardımcı olur.

  Yetersizlik Belirtileri:

•    Büyümede duraklama, enfeksiyonlara karşı direncin azalması,
•    Diş etlerinin şişmesi ve kanaması daha da ilerisinde diş kaybı,
•    Ateş görülür..
•    Halsizlik,
•    Çabuk yorulma,
•    İştahsızlık,
•    Hastalıklara karşı dirençsizlik,
•    Yaraların iyileşmesinde gecikmeler
•    Vücudun bazı bölgelerinde özellikle kıl diplerinde kanamalar,
•    Kansızlık

   Skorbüt Hastalığı: Eksikliğinde “skorbüt” denilen diş eti hastalığı ciltte bozulma, yaralarda geç kapanma, enfeksiyonlarda ağırlaşma görülebilir.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Kuşburnu, maydanoz, yeşil sebzeler, turunçgiller, çilek, domates, turunçgiller denilen portakal, greyfurt, limon ve mandalina,patates Turunçgiller, çilek, domates, patates, lahana, yeşil yapraklı sebzeler

   D VİTAMİNİ:

   Kalsiferol olarak da adlandırılır. Bitkisel kaynaklı ergokalsiferol; hayvansal kaynaklı kolekalsiferol güneş ışınlarının yardımıyla vücutta D vitaminine dönüşür. D vitaminini karşılamanın en iyi yolu dk güneş ışığından faydalanmaktır.

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Raşitizm,
•    osteomalasi (kemik
•    yumuşaması),
•    osteoporoz (kemik kaybı
•    ve kırıklar)

Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

Güneş ışığı, zenginleştirilmiş besinler ve margarin, tereyağı, yumurta sarısı

   E VİTAMİNİ:

   Vitamin E gereksinimi diyette bulunan çoklu doymamış yağ asitlerinin miktarı ile orantılıdır. Antioksidan etkisi vardır. Ayrıca bağışıklık sistemini de güçlendiren bir vitamindir. Yanık hastalarında bilinen tedavi ile birlikte vitamin E kullanımı tavsiye edilebilir.

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Anemi (kırmızı kan hücrelerinde parcalanma), gucsuzluk, norolojik sorunlar, kas krampları
•    Hemolitik anemi,
•    Nörolojik değişiklikler.
•    Bazı hayvan türlerinde, kas yorgunluğu ve kas zayıflamasına rastlanmıştır.
Yine bazı hayvanlarda E vitamini yetersizliğinde karaciğer, kalp ve beyinde çeşitli bozuklukların ortaya çıktığı görülmüştür.

   Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Yeşil yapraklı bitkiler, yağlı tohumlar ve bunlardan elde edilen yağlar, tahıl taneleri, kuruyemişler, sıvı yağlar ve kurubaklagillerdir. Hayvansal gıdalarda da bir miktar vardır. Bitkisel yağlar, tam tahıllar, fındık,badem, ceviz vb. sert kabuklu yemişler.

   K VİTAMİNİ:

   Bir miktarda bağırsak bakterileri tarafından üretilir, eksikliğinde kanın pıhtılaşması bozulur ve kanamalar olur. Günlük gereksinmesinin yarısı besinlerden yarısı barsaklardan sağlanmaktadır. Kanın pıhtılaşması için gerekli bir vitamindir. Kan pıhtılaşmasında gerekli olan maddenin yapımına yardım eder.

   Yetersizlik Belirtileri:
•    Kanama
•    Pıhtılaşma süresinin uzamasına bağlı oluşan peteşi, purpura tarzı kanamalar ve morluklar
Hemofili: Yetersizliğinde kanın pıhtılaşması zorlaşır ve pıhtılaşma süresi uzar.Böylece daha fazla kanama görülür. Bu duruma hemofili adı verilir.

Hangi Gıdalarda Bulunur ? :

   Yeşil sebzelerde, çay, yonca, ıspanak, kurubaklagiller , balık ve karaciğer, Koyu yeşil yapraklı sebzeler

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Gül Öz, kontrolsüz vitamin kullanımının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu.

Günümüzde yetişkinlerin çoğunun, gıdalardaki vitamin ve minerallerin vücut tarafından yeterli emilemediği veya kullanılamadığı düşüncesiyle hap ve şurup şeklinde vitamin desteği aldığını anlatan Öz, ancak bu destek ürünlerinin yüksek dozlarda alınmasının faydasız ve tehlikeli olabildiğini bildirdi. Öz, ''Bir hastalık veya eksiklik söz konusu değilse mega dozlarda vitamin alımına gerek yoktur ve mutlaka hekim kontrolünde olmalıdır'' dedi.

B3 vitamininin bira mayası, kuru fasulye, bezelye, tahıl kepeği, avokado, hurma, incir, yer fıstığında bolca bulunan ve ısı ile ışığa dayanıklı olup karaciğerde az miktarda depolanabildiğini anlatan Öz, bu vitaminin vücudun sinir sistemi ve hormonal düzeni gibi önemli fonksiyonlarını yerine getirmesinde önemli işlev yüklendiğini söyledi. Öz, B3 vitaminin eksikliğinde Pellegra hastalığının (unutma ve bunama gibi tehlikeli sonuçları olan) oluştuğunu belirten Öz, ancak bu vitaminin fazla alımının da deride yanma, kızarma, kaşıntı, karaciğer hasarına yol açtığını kaydetti. Öz, ''Bu vitaminin fazlası, gut, diyabetes mellitus, mide ülseri, karaciğer hastalığı gibi mevcut sorunları ağırlaştırabilir'' diye konuştu.

C vitaminin de fazlası zarar

HÜ Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Öz, yumurta sarısı, karaciğer, böbrek, maya ve bazı sebzelerle tahılların içinde bulunan B-5 vitamininin ise öğütülme sırasında yarı yarıya kayba uğradığını ve eksikliğinde ''yanan ayak sendromu'' gelişebildiğini, fazlalığında da bulantı ve ishal görülebildiğini ifade etti.

B6 vitamininin, dayanıksız, alkali ortamda, güneş ışığı etkisiyle, işlenme esnasında, uygun olmayan saklama koşullarında ve pişirme sırasında kolaylıkla yok olduğunu kaydeden Gül Öz, avokado, soya fasulyesi, patates, sebzeler, kuruyemiş, et, yumurta, karaciğerde doğal olarak bulunan bu vitaminin eksikliğinde mikrositik hipokromik anemi; fazlalığında ise kalıcı sinir hasarı görüldüğünü bildirdi.

Folacin ve Folik Asid'in de ışık, ısı, bekleme ve pişirilme esnasında tahrip olduğunu ifade eden Öz, ''Yeşil sebzeler, havuç, avokado, yumurta ve portakal doğal kaynaklarıdır. Eksikliğinde megaloblastik anemi, gebelikte nöral tüp defektleri görülür. Fazlalığı vitamin B12 eksikliğini maskeleyebilir'' uyarısında bulundu.

Öz, bağışıklık sistemini kuvvetlendiren C vitamininin de fazla alınmasının bazı sorunlar yaratabildiğini dile getirerek, ''C vitaminin eksikliğinde Skorbüt Hastalığı oluşur. Fazla alınmasında ishal, karın ağrısı, idrarda yanma, böbrek taşı oluşumu görülebilir'' dedi.
&#;

A vitamini fazlası akciğer kanseri yapabilir

Doç. Dr. Öz, balık yağı, tereyağı, yumurta, süt, peynir, kırmızı et ve karaciğer ile karoten olarak havuç, yapraklı sebze, domates, taze kayısı, muz ve sarı patateste bulunan A vitaminin görme, hücre gelişimi ve sağlığı, immun sistemin sağlıklı işlemesi, kemiklerin güçlenmesinde rol oynadığını söyledi.

Bu vitaminin eksikliğinde, ''Enfeksiyon riskinde artış, gece körlüğü, xeroftalmi, keratinizasyon oluştuğunu'' anlatan Öz, fazlalığında ise ''Bulanık görme, karaciğer bozuklukları, kemik gücünde azalma, doğum defektleri, akciğer kanseri riskinde artma, hiperkarotenemi'' görülebildiğini bildirdi. Öz, D2&#;D3 vitaminlerinin hücre farklılaşmasında rol oynadığını, yumurta sarısı, süt ve tereyağı, hayvan karaciğeri tüketimiyle edinilebildiğini dile getirerek, ''Yeterli güneş ışığı alıyorlarsa, başka bir hastalıkları yoksa D vitamini eksikliği oluşmaz. Çocuklarda raşitizm, erişkinlerde ise osteomalazi ve osteoporoza neden olur. Fazlalığı hiperkalsemi, yumuşak doku kalsifikasyonu, böbrek taşına yol açar, damar sertliği yapar'' diye konuştu.

E vitaminin antioksidan olduğunu, hücre içeriğini sağladığını ve kalp hastalığı riskini azalttığını kaydeden Öz, tereyağı, margarin, sıvı yağlar, tavuk, yumurta, kırmızı et, fasulye, tahıl ve sebze-meyvede bulunan E vitamininin eksikliği ve fazlalığının nadir görüldüğünü söyledi.

HÜ Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Gül Öz, K vitaminin de kanın pıhtılaşması ve kemik formasyonunda rol oynadığını, fazla E vitamini alınmasının K'nın emilimini bozduğunu dikkati çekti. Öz, ''Yoğurt ve kefir bağırsaktaki bakterilerin K vitamini üretimini arttırır. Barsak florasını bozan antibiyotikler ise üretimini engeller. Karaciğer, peynir, tereyağı, marul, lahana, yeşil çay doğal kaynaklarıdır. Eksikliği nadir görülür, kanamaya eğilim artar'' dedi.
&#;

Eksikliği sorun olan vitaminler

Öte yandan, Doç. Dr. Öz, alkol, kafein, yiyecek katkıları, antibiyotik kullanımında etkisiz hale gelen B1 vitaminin, kuru bira mayası, hububat, kuruyemiş ve baklagillerde bulunduğu ve eksikliğinde ''Beriberi Hastalığı'' görüldüğüne işaret etti. Karaciğer, dil, bira mayası, süt, yumurta, peynir, ıspanak, brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler, balık, mantar ve avokadoda bulunan B2 vitamininin eksikliğinin ''ariboflavinosis''a neden olduğunu dile getiren Öz, beyindeki kimyasal olaylarda rol oynayan ''Choline'' maddesinin eksikliğinin ise genelde protein azlığına eşlik ettiğini belirtti.

Öz, folat fonksiyonları (DNA ve kırmızı kan hücre sentezi) için önemli olan B12 vitamininin karaciğerde depolandığını, kalp, böbrek, pankreas, beyin, testis ve kemik iliğinde de bulunduğunu anlatarak, sadece hayvansal besinlerden alınabilen bu vitaminin eksikliğinde pernisiyöz anemi (megaloblastik anemi ve beraberinde sinir hasarı) oluştuğunu ifade etti. Öz, diğer vitaminlere nazaran B12'nin fazla alımının zararlı etkisinin bulunmadığını ifade etti.

Vitaminlerin doğru kullanımının önemine değinen Öz, yaşlanmayla birlikte kemik kırılganlığı, kas kitlesinde azalma, hastalık ve yaralanmaya karşı direnç bozukluğu gibi değişikliklerin A (beta karoten), C, D ve E vitamini gibi beslenme desteklerinin uygun kullanımıyla kontrol edilebileceğini dile getirdi. Öz, antioksidan olan A, C ve E vitaminlerinin, strese karşı savunmanın parçası olduğunu hatırlatarak, antioksidanların, hastalıktan korunmada önemli yer tuttuğunu ve bunların diyet desteklerinin çoğunun bileşiminde bulunduğunu sözlerine ekledi.

A Vitamini Fazlalığında Görülen Hastalıklar Nelerdir?

A vitamini normalden çok daha yüksek dozda alınırsa baş dönmesine, baş ağrısına, kusmaya, kafa içi basıncı artmasına, çift görmeye ve cilt reaksiyonlarına ve hatta komaya yol açabilir.

Kırmızı et, balık, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdalarda bulunan A vitamini karaciğerde depolanan ve yağda eritilen bir vitamindir. 2 tip A vitamini bulunur. bunlardan biri,; retinol (premade)'dir. hayvansal gıdalarda bulunur. Diğeri ise karotenoiddir. Bunlar yiyeceklere kırmızı rengini veren pigmentlerdir. Meyve ve sebzelerde bulunur. En fazla olan A vitamini tipi betakarotendir. Bunlar vücutta üretilmez. A vitamini diş, yumuşak doku, mukus zarları, kemikler ve cilt için faydalıdır. Ayrıca göz retinasına renk veren pigmentleri oluşturur. Bu sebeple retinol olarak da adlandırılmaktadır. Beta karoten tipi A vitaminleri vücutta antioksidan etkisi yaratır. Antioksidanlar hücreleri hasarlardan korur. A vitamini eksikliğinde özellikle göz ve görme sorunları ortaya çıkar. Hatta bazı kişilerde gece körlüğüne ve kornea hasarlarına neden olabilir. Ayrıca cilt kurumasına neden olabilir. A vitamininin fazlası da iyi değildir. Doğum kusurlarına neden olabilir ve vücuda çok yüksek dozda A vitamini alındığında akut A zehirlenmesine yol açabilir. Özellikle küçük çocuklar ve bebekler A vitaminine daha fazla duyarlıdır ve daha düşük dozda A vitamini alsalar bile hastalanabilirler. 

A Vitamini Nelerde Var?

A vitamini yağlı süt, tereyağı, balkabağı, lahana, tatlı patates, ıspanak, havuç, kuru kayısı, brokoli, yumurta sarısı, kırmızı biber, yulaf, fesleğen, domates, kavun, mango ve bezelye, balık, karaciğerde bulunur. 

A Vitamini Faydaları Nelerdir?

A vitamini, göz, diş, kemikler, mukus zarları ve cilt yapısının sağlığında önemli rol oynar. Ayrıca göz retinasına renk veren pigmentlerin oluşumunu sağlar. 

A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

A vitamini eksikliğin görme bozuklukları, gece körlüğü, kornea hasarları, kuru cilt sorunu, tırnak kırılması, saç dökülmesi, dudaklarda yara oluşması, dil kızarması ve enfeksiyonlara neden olur. Halsizlik ve yorgunluğa neden olur. 

A Vitamini Cilde Faydaları Nelerdir?

A vitamini cilt için önemlidir. Cildi yumuşatır ve kolajen üretimini sağlar. Kırışmayı önler ve cilt lekelerini yok eder. 

A Vitamini Eksikliği Hastalıkları Hangileridir?

A vitamini eksikliğinde göz ve görme sorunları baş gösterir. Gece körlüğüne neden olur ve korneanın hasarlanmasına yol açar. 

A Vitamini Boy Uzatır Mı?

Kemiklerin gelişimi ve boy uzaması için A, C ve D vitaminleri gereklidir. Bunun yanında kalsiyum ve fosfor içeren gıdaların tüketimi de boy uzamasına fayda sağlar. 

A Vitamini Cilt Lekelerine İyi Gelir Mi?

A vitamini ciltteki doğal kolajen üretimine katkı sağlar. Böylece cildin yumuşamasına ve elastik olmasına yol açar. Kırışmayı önler ve cilt lekelerini giderir.

A Vitamini Çatlaklara İyi Gelir Mi?

A vitamini ciltteki çatlaklara iyi gelir. 

A Vitamini Depolanır Mı?

A vitamini karaciğerde depolanabilen bir vitamindir. 

A Vitamini Eksikliği Neden Olur?

A vitamini eksikliği göz kusurlarına yol açar, cilt kurumasına, dudak çatlamasına, saç dökülmesine, tırnak kırılmasına neden olur. 

A Vitamini Fazlalığı Nelere Sebep Olur?

A vitamini eksikliği birçok soruna neden olsa da fazlalığı da birçok soruna neden olur. A vitamini fazlalığı baş dönmesi, çift görme, kafa içi basıncı artması, kusma ve kasılma nöbetlerine neden olur. 

A Vitamini Fazlalığında Görülen Hastalıklar Nelerdir?

A vitamini normalden çok daha yüksek dozda alınırsa baş dönmesine, baş ağrıısna, kusmaya, kafa içi basıncı artmasına, çift görmeye ve cilt reaksiyonlarına ve hatta komaya yol açabilir. 

A Vitamini Göze İyi Gelir Mi?

A vitamini göz için çok faydalıdır. Retinaya renk veren pigmentler bulundurur. Gece iyi görmeyi sağlar. 

Yorum Yap (Değerli yorumlarınızı bizden esirgemeyiniz.)