Adıyaman Meyveleri

Adıyaman Üniversitesi Kahta Meslek Yüksekokulu, Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Garip Yarşı, Adıyaman’da yetiştirilen sebze türlerini ve organik sebze yetiştiriciliğin durumunu analiz etmek, bölge için uygun olacak yeni sebze türleri önermek ve sebzeciliğin sorunlarını tespit ederek çözümler sunmak amacıyla bilimsel bir çalışma gerçekleştirdi.
Adıyaman’da, yetiştirilen sebze tür ve çeşitlerinin belirlenmesi ve organik tarım yapılabilirliğinin araştırılması adıyla yürütülen proje Adıyaman Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (ADYÜBAP) tarafından desteklendi.
Adıyaman’da sulu tarıma geçilmesiyle birlikte sebze tarımında hızlı bir gelişme yaşanacağını ifade eden Proje Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Garip Yarşı, yapılan araştırma sonuçlarıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Adıyaman ilinin sebze yetiştiriciliği potansiyeli ilçeler bazında farklılık göstermektedir. Özellikle Adıyaman Merkez ve Besni ilçelerinde sebze yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı sonucuna ulaştık. Sincik, Çelikhan ve Gerger İlçelerinde tarımsal arazilerin yapısından da kaynaklanan nedenlerle sebze yetiştiriciliği çok az yapılmaktadır. Ancak Kahta, Gölbaşı, Tut ve Samsat İlçelerinde sebzeciliğin yoğun olarak yapılmamasına rağmen, yakın gelecekte uygun ve planlı bir üretimle sebze yetiştiriciliğinin yoğunlaşacağı görülmektedir. Yetiştirilen sebzelere bakıldığında il genelinde domates, kavun, karpuz, biber ve patlıcan yetiştiriciliğinin önemli olduğu görülmektedir. Atatürk Barajı’nın yapımından sonra iklimin nispeten daha nemli ve ılıman olması bir çok sebze tür ve çeşidinin yetiştirilmesine olanak sağlamaktadır. Özellikle kışlık sebzelerden marul, lahana, karnabahar ve brokoli yetiştiriciliğinin Adıyaman için uygun olacağından teşvik edilmesi gerekmektedir.
Samsat ve Adıyaman Merkez başta olmak üzere, Kahta, Tut ve Gölbaşı İlçelerinde sera yetiştiriciliğinin yaygınlaştığı gözlenmiştir. Özellikle proje destekli modern seraların bölge tarımına hareket kazandıracağı kaçınılmazdır. Bu nedenle, yapılan seralar Tarım Bakanlığının elemanları veya Üniversitenin ilgili öğretim üyeleri tarafından dikkatlice izlenmelidir. Üreticilere gerekli teknik destek verilerek cesaretlendirilmeleri sağlanmalıdır.
Planlı bir üretimle, Adıyaman’da sebze üretimin artabileceği ve iyi bir pazarlama ağı ile karlı bir üretim kolu haline gelebileceği sonucuna varılmıştır. Özellikle Gölbaşı, Samsat, Kahta, Adıyaman Merkez ve Besni ilçelerinde, buğday, nohut ve mercimek hasadından sonra domates, patlıcan, hıyar, kabak, acur, hatta kavun ve karpuz gibi sebzeler yetiştirilebilir. Böylece, diğer bölgelerden gelen sebzelerin azaldığı bir dönemde pazara sürülerek üreticiye yüksek kazanç sağlayabilir. Bu bölgede, özellikle sebzelerin ekim ve dikim tarihlerinin net olarak ortaya konabileceği çalışmalara ihtiyaç vardır” dedi.

Yüzyıllardır doğada yabani meyve olarak yetişen ‘alıç', son yıllarda kapama bahçe meyvesi olarak üretiliyor.

Türkiye'nin farklı bölgelerinde ‘yemişen' ya da ‘ekşi muşmula' adıyla da bilinen yabani alıç meyvesi artık aşılama yöntemiyle kapama bahçelerin meyvesi oldu. Adıyaman'ın Gölbaşı ilçesinde üreticiler tarafından oluşturulan kapama bahçeler yaklaşık 5 dekarlık alana ulaştı. Yabani ağaçlardan yıllık ortalama 5 kilo verim alınırken, aşılı ağaçlarda bu miktar 20 kiloya ulaştı. Aşılı ağaçların meyveleri yabani meyvelere göre daha büyük.

Reçeli, marmeladı, sirkesi ve turşusu yapılan bu meyvenin içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde insan sağlığına oldukça faydalı olduğu belirtiliyor. Kalp sağlığı, kan dolaşımı, solunum yolu, kolesterol, tansiyon gibi hastalıklara iyi geldiği sağlık uzmanları tarafından dile getiriliyor.

Adıyaman'da son yıllarda kapama bahçe şeklinde alıç bahçelerinin oluşturulduğunu ve üretici için ciddi gelir kaynağı olduğunu kaydeden Adıyaman Tarım ve Orman İl Müdür Vekili Nihat Yılmaz, bahçelerde üretilen alıçların veriminin 4 kat daha fazla olduğunu söyledi. Yılmaz, “Kendiliğinden doğal şekilde yetişen ağaçlarda yaklaşık 5 kilo meyve verimi elde edilmektedir. Ancak kapama bahçe şeklinde yetiştirilen ağaçlarda 20 kiloya yakın meyve verimi elde edilmektedir. Sağlık uzmanları alıcın sağlık açısından çok faydalı olduğu belirtiliyor. Özellikle kalp ve solunum yolları konusunda faydalı olduğu ifade ediliyor. Havaların soğumaya başlamasıyla alıç piyasaya çıkar ve tezgahlarda TL'ye satılıyor. Adıyaman'ın Gölbaşı ilçesinde yaklaşık 5 dekarlık bir alanda kapama bahçe şeklindedir. Diğer bölgelerde ise dağınık bir şekilde kendiliğinden yetişen yabani doğal ağaçlar yetişmiştir. İlimizde yaklaşık 7 bin ağacın olduğu biliniyor. Bu da yaklaşık dekar alana denk gelmektedir” dedi.

Üreticiler de son yıllarda Mersin, Adana, Gaziantep, İstanbul gibi illerden alıç talep edildiğini aktardı.