Ahlat Taşı Mezar
Ahlat Selçuklu Mezarlığı
Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan ve Orta Çağ dönemine ait dünyanın en büyük Türk-İslammezarlığıdır.[1][2] Mezarlık bugün bir açık hava müzesi niteliğindedir ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmıştır.[3]
dönümlük bir alanı kaplayan Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nda muhtelif biçimlerde yaklaşık mezar taşı bulunuyor.[4] Bu mezar taşlarından tanesi anıt niteliğini taşımaktadır. Mezarlıkta ayrıca şahideli, şahidesiz sanduka şeklinde mezarlar bulunur. Orta Asya Türk mezar tiplerine benzeyen ve yeraltına kazılmış odacıklar şeklinde yapılmış mezarlar da vardır.[5]
Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın geçmişi, tarihî olarak yıl öncesine dayanıyor.[6] Mezarlığın, Mervânîler öncesinde dahi var olduğu tespit edilmiştir. Mezarlıkta tarih boyunca bölgede hüküm sürmüş Ermeniler, Rojekîler, Dilmaçoğulları, Saltuklular, Ahlatşahlar, Mervânîler, Bedlîs Beyliği, Eyyubîler, Selçuklular ve nihayet Osmanlılar gibi farklı milletler ve cemaatlere ait cenazelerin üst üste defnedildiği ortaya konuldu. Müslüman mezarlarının yanı sıra ve belki de daha fazla sayıda Hristiyan ve Ezidî mezarları da bulunmuştur.[6]
Alışılmış mezar ölçülerinden büyük, metre yüksekliğe varan ve her cephesinde süsleme bulunan dikdörtgen prizma şeklindeki şâhideleriyle tanınırlar.[7] Alanın giriş kısmında Ahlat Müze Müdürlüğü 19 Ağustos tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ne bağlı bir arkeolojik inceleme merkezi bulunmaktadır. Mezarlık, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Ile Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin işbirliğinde yürütülen bir proje kapsamına alındıktan sonra yılında bakım, onarım ve yenileme çalışmaları başladı. Bakım ve onarım çalışmaları sırasında şimdiye mezar taşının kitabeleri çözümlendi.[5]
Ahlat Selçuklu Mezarlığı'nın en büyük özelliklerinden biri, alışılmış mezar taşlarından çok daha büyük ve uzun mezar taşlarıdır. Bazı mezar taşlarının yüksekliği 3,5 metreyi bulmaktadır. Mezar taşlarının her cephesinde dikkat çekici süslemeler vardır. Bu mezar taşları, Türkler'in Orta Asya kültüründen gelen ejder, palmet, kandil gibi geometrik desen ve şekillerle bezenmiştir.[8]
Galeri[değiştir Tez No İndirme Tez Künye Durumu 
Ahlat Meydan Mezarlığı'ndaki ejder figürlü mezar taşları / Dragon figured tombstones in Ahlat Square Cemetery
Yazar:SİNAN DENİZLİ
Danışman: YRD. DOÇ. DR. MEHMET KULAZ
Yer Bilgisi: Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Konu:Sanat Tarihi = Art History
Dizin:Bitlis-Ahlat = Bitlis-Ahlat ; Ejderha = Dragon ; Figür = Figure ; Kültür tarihi = Cultural history ; Mezar taşları = Tambstones ; Mezarlar = Graves Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
s. Türk sanat tarihinin yanı sıra kültür tarihimiz açısından da büyük önem taşıyan mezar ve mezar taşları, ait oldukları dönemin inanç sistemi başta olmak üzere sosyal, kültürel ve ekonomik özellikleri hakkında da önemli ipuçları veren birer tarihi belge niteliğindedirler. Bu tarihi belgelerin Anadolu'daki en eski örneklerini üzerinde taşıyan Ahlat Meydan Mezarlığı'ndaki Ejder Figürlü Mezar Taşları'nda gerçekleştirdiğimiz çalışmamız bölgenin kültür tarihi hakkında önemli veriler elde etmemizi sağlamıştır. "Ahlat Meydan Mezarlığı'ndaki Ejder Figürlü Mezar Taşları'" başlığı altında elde edilen bu veriler yüksek lisans tez kurallarına göre bilimsel anlamda bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Öncelikle ilçenin coğrafi konumu ve tarihçesiyle çalışma alanın tanıtımı sağlanmış ardından ilçedeki mezarlıklar hakkında detaylı bilgiler sunulmaya çalışılmıştır. Katalog bölümünde Ahlat Meydan Mezarlığı'ndaki Ejder Figürlü Mezar Taşları'nda yer alan 34 adet mezar ve mezar taşının gözlem fişlerine göre tanıtımları verilmeye çalışılmıştır. Değerlendirme ve sonuç bölümünde ise şahideli, şahideli sandukalı olmak üzere iki farklı tipolojiye ayırdığımız mezarların, tipolojileri, yapım teknikleri, kitabeleri, süslemeleri, usta ve atölye problemi ile diğer tüm özellikleri göz önünde tutularak kendi aralarında ve benzer örnekleriyle karşılaştırmaları yapılmıştır. Bu bölümün ardından yararlandığımız kaynakların alfabetik listesi verildikten sonra, bu mezar taşlarının çizimleri ile fotoğrafları katalog düzenine göre sıralanmıştır. Böylece tezin amacına uygun olarak bölgenin mezar ve mezar taşı geleneği en iyi şekilde tanıtılmaya çalışılıp, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan bu milli değerlerimizin sanat tarihi içindeki önemleri saptanarak Türk sanatındaki yerleri bir nebzede olsa vurgulanmaya çalışılmıştır. In terms of cultural history as well as the history of the Turkish art of graves and tombstones of great importance, belief system of the period to which they belong, especially the social, cultural and economic history of providing important clues about the features of documentary evidence. The oldest examples of this historical documents bearing on the Dragon Figured Tombstones in Ahlat Square Cemetery. The work that we perform provide us to obtain data about the cultural history of the region. The data obtained under the subject of "Dragon Figured Tombstones in Ahlat Square Cemetery" was subjected to according to the rules of master thesis in the scientific sense. First, the county's geographical location and the history of the introduction of the study area is provided. After that we tried to offer detailed information about the cemetery of county. Catalog section, has been submitted 34 headstones of the Dragon Figured Tombstones in Ahlat Square Cemetery according to the observations plug introductions. In section of evaluation and conclusions are including sarcophagus, headstone with sarcophagus that we distinguish in two different typologies have been compared with typologies, construction techniques, inscriptions, decorations, craftsmen and workshops problem and all the other features that aking into consideration with similar examples. Following this section, after giving an alphabetical list of resources that we take advantage of this by drawing pictures of the tombstones are listed by order catalog. Thus, for the purpose of the thesis of the region tried to introduce the best tradition of burial and headstone, the national values, which is facing extinction in the history of art, though a little bit in their importance in determining the location of Turkish art is to be implied.
Yazar:SİNAN DENİZLİ
Danışman: YRD. DOÇ. DR. MEHMET KULAZ
Yer Bilgisi: Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Konu:Sanat Tarihi = Art History
Dizin:Bitlis-Ahlat = Bitlis-Ahlat ; Ejderha = Dragon ; Figür = Figure ; Kültür tarihi = Cultural history ; Mezar taşları = Tambstones ; Mezarlar = Graves
Yüksek Lisans
Türkçe
s.