Fiili çalışması olmadığı halde “ haftaya kadar çalışabilir” raporu alan hamile işçi hem analık iznini hem analık ödeneğini riske atar.
Merhabalar iyi günler size bir konuda danışmak istiyorum. Şu an 28 haftalık gebeyim pandemiden dolayı iş yeri beni haftaya kadar idari izinli sayıyor. Kamu kurumunun restoran kısmında çalışıyorum. Şu an iş yerimiz kapalı. Bana iş yerimden şu bilgi verildi “sen idari izinlisin çalışabilir raporu alma”. Fakat işyeri 4 hafta sonra açılabilir ya da açılmayabilir. Ben haftaya kadar mı idari izinli sayılıyorum bu koşullarda 37’ye kadar mı? Ben haftada çalışabilir raporu almazsam otomatikman doğum iznine çıkmış olmuyor muyum? Doğum izni nasıl doğum sonrasına aktarılıyor. Kafam allak bullak oldu. Ne yapmam lazım?
İş Yasası’nın maddesine göre analık izni doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 haftadır. Kadın işçi isterse ve doktor raporuyla uygun görülürse, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışıp, analık iznini doğumdan önce 3, doğumdan sonra 13 hafta şeklinde de kullanabilir. Analık izninin bu şekilde kullanılmasına olanak sağlayan doktor raporuna uygulamada “ haftaya kadar çalışabilir” raporu denilmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulama Tebliği’nin maddesinde ise şu kural yer alıyor:
“sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde”
Yani bu tebliğe göre haftaya kadar çalışabilir raporu alan kadın işçinin doğum öncesi kullanmadığı analık istirahatinin 5 haftasını doğum sonrası aktarabilmesi için kadın işçinin “doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması” şartı aranıyor. Aksi takdirde, yani çalışabilir raporu alan kadın işçi bu süre içinde fiilen çalışmazsa SGK doğumdan sonra 13 hafta değil 8 hafta boyunca analık ödeneği veriyor. Yani bu durumda kadın işçi, doğumdan önce 3 hafta, doğumdan sonra 8 hafta, toplamda 11 hafta analık ödeneği alabiliyor.
Bu nedenle okurumuz haftaya kadar çalışabilir raporu alır ancak haftalar arası fiilen çalışmazsa ve bu durum SGK tarafından tespit edilirse okurumuz 16 haftalık analık ödeneğinin sadece 11 haftasını alabilir ve 5 haftasını kendi eliyle yakmış olur.
Öte yandan kamuda çalışan hamile işçilere haftanın sonuna kadar idari izin verildi. Dolayısıyla okurumuz çalışabilir raporu alsa bile çalıştığı kurum okurumuza haftalar arası idari izin vermek zorunda değil. Bu durumda kurum okurumuzu ücretsiz izne çıkarabilir.
Sonuç olarak kurum kâğıt üzerinde okurumuzu haftaya kadar ücretli idari izinli gösterir, SGK da okurumuzun fiilen çalışmadığını tespit etmezse, okurumuz herhangi bir sorun yaşamadan analık izni ve ödeneğinin 5 haftasını doğum sonrasına aktarabilir. Ancak bunun için hem kurumun okurumuzun idari iznini uzatması hem de SGK’nın bu durumu tespit etmemesi gerekiyor.
Dolayısıyla okurumuza haftaya kadar çalışabilir raporu almamasını ve hafta sonunda doktora çıkarak analık istirahatine ayrılmasını tavsiye ediyorum. Çünkü okurumuz doğum öncesi izni ve ödeneğinin 5 haftasını doğum sonrasına aktarmaya çalışırken, her iki hakkından da yoksun kalabilir. Okurumuza bu riski almasını tavsiye etmem olanaklı değil.
Son bir not. Otomatikman doğum iznine çıkmak söz konusu değil. haftada doktora çıkıp rapor almak gerekiyor. Eğer rapor alınmazsa, hafta dolduktan sonraki her gün rapor alınıncaya kadar kadın işçinin analık ödeneğinden düşülüyor. Yani rapor almakta gecikilen günler için analık ödeneği alınamıyor.
#hamile işçi
A. Doğum Öncesi
B. Doğum Sonrası
Doğum İzni Bilgi Notu:
sayılı Devlet Memurları Kanunun ve maddeleri 13/2/ tarih ve sayılı Kanun ile değiştirilmiştir. Uygulamaya yönelik olarak çıkan 15/04/ tarih ve sayılı Resmi Gazetede çıkan Kamu Personeli Genel Tebliği doğrultusunda aşağıdaki şekilde uygulamaya konulmuştur.
I. Doğum Sebebiyle Verilecek Analık İzni
sayılı Kanunun üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde, sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce; "Memura doğum yapmasından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süre ile aylıklı izin verilir. Çoğul gebelik halinde, doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, tabibin onayı ile memur isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, memurun çalıştığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir. Yukarıda öngörülen süreler memurun sağlık durumuna göre tabip raporunda belirlenecek miktarda uzatılabilir. Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır." hükmü yer almaktaydı.
sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra; "Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir." hükmü getirilmiştir.
Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun değişik üncü maddesinin (A) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek analık izninin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:
Bu hükmün uygulanma şekli;
Bu çerçevede;
II. Süt İzni
sayılı Kanunun üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde, " Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır." hükmü yer almaktaydı.
sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra mezkur maddenin (D) fıkrası ile; "Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır." hükmü getirilmiştir.
Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun üncü maddesinin anılan fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek süt izninin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:
Bu hükmün uygulanma şekli;
III. Doğum Sebebiyle Verilecek Aylıksız İzin
sayılı Kanunun inci maddesinin üçüncü fıkrasında, "Doğum yapan memurlara istekleri halinde üncü maddenin (A) bendinde belirtilen sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü yer almaktaydı.
sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra ise mezkur Kanunun inci maddesinin (B) fıkrası ile; "Doğum yapan memura, üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü getirilmiştir.
Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun değişik inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek aylıksız iznin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:
Bu hükmün uygulanma şekli;