Ağlayan Kadın Tablosunun Hikayesi

Genel Kültür

Tarih, Sanat

Büyük Sanatçıların Gözünden 6 Kadın ve Bilinmeyen Öyküleri

1. Ağlayan Kadın - Pablo Picasso

2. İnci Küpeli Kız - Johannes Veermer

3. Kadın Portresi - Nuri İyem

4. Gabriella Cot'un Portresi - William-Adolphe Bouguereau

5. Balkonda Oturan Kız (Kizette - Sanatçının Kendi Kızı) - Tamara De Lempicka

6. Pencere Yanındaki Kız - İman Maleki

“Ağlayan Kadın” (Görsel 2) mendilini ağzında ısırarak tutar. Gözlerinde endişeyle karışık bir korku barındırır. Öyle bir zaman gelir ki gözlerimiz o bakışları silerek gülümsetmeye çalışır. Önce çizgileri ve renkleri tuvalden kazırız. Sonra tuvalin arkasında bir kadın görürüz. Adı Dora Maar olan bu kadının derin bakışlarına takılırız. “Kim bu Dora Maar? (Görsel 1)  Neden ağlıyor? Ya da ağlayan sahiden Dora mı?” diye sorular sorarız.

Maar, Picasso’nun öne çıkan resimlerine ilham kaynağı olan kişidir. Onun, ağlayan kadın takıntısına hüznünü ödünç verecek kadar da cömert. Aralarındaki sevgi mi, aşk mı ne olduğunu anlayamadığımız bu ilişkiye bakışlarımızı bulandırmadan göz atalım.

Kendine güvenen, yetenekli ve entelektüel bir kadın olan Dora aynı zamanda fotoğrafçı, şair ve ressamdır. Sanatında yükselişe geçtiği dönemde Picasso ile tanışır. Picasso’nun üslubundan oldukça etkilenir. Daha sonra, Picasso’nun da isteği ile hayatına resim yapma arzusu girer. Aynı zamanda Picasso’ya modellik yapmaya devam eder. Bu kısımların altına kırmızı bir çizgi çekelim. Tıpkı Picasso’nun tüm Dora Maar portrelerinde yanağına kondurduğu şeftali kırmızısı gibi.

‘Dora Maar’ olarak ismini sonradan değiştiren sanatçı ’de Paris’te doğar. Annesi Fransız, babası Hırvat asıllı başarılı bir mimar. Babasının işlerinden dolayı bir süre Arjantin’de kalır. Paris’e gelir gelmez ’da resim dersleri almaya başlar. Ardından Güzel Sanatlar’da fotoğraf eğitimi alır. Fotoğraf alanındaki yeteneği onu bu alana iter. O zamanın ileri gelen fotoğrafçıları ile çalışır ve hatta aynı atölyeyi paylaşır. İllüstrasyonlar yapar. Fotomontaj, bindirme, kolaj teknikleri ile zihinleri zorlarken çeşitli illüzyonlar yakalar. Fazla ayna kullanımı ve gölgelerdeki zıtlıklarla bunu destekler. Formlar üzerinde gerçeküstü rötuşlarıyla da ünü artar. (Görsel 3, 4) İlk kişisel sergisini Paris&#;teki Galerie Vanderberg’de açar.(Caws, , s)Bir kadın olarak güzelliğinin dışında sanatıyla öne çıkmayı başarır. Moda fotoğrafçılığında uzmanlaşır. 

Politik konularda aktif olur.  Paris René Lefeuvre’de yılında, Jacques Soustelle, Simone Weil ve Georges Bataille tarafından desteklenen faşist gösterilerin ardından, André Breton&#;un öncülüğünde yazılan &#;Mücadeleye Çağrı&#; isimli broşürü imzalar. Sürrealist kavramların etkisiyle kendisini sol görüşe yakın hisseder. Bu sürrealist çalışmalar bir süre beraber yaşadıkları Picasso’yu da etkiler. Dora ayrıca Picasso’ya fotoğraf çekme tekniklerini de öğretir.

Picasso Dora’nın atölyesinde bir arkadaşının ziyaretine gelir. Atölyede bir fotoğrafa hayran kalır. (Görsel 5)  Picasso, Dora’nın modelliğini yaptığı bu fotoğrafı çok istemesine rağmen bir türlü alamaz ama Dora ile tanışmayı başarır. Yazar Jean-Paul Crespelle, ilk karşılaşmalarını şöyle anlatır; &#;Kalın kaşları nedeniyle daha soluk görünen soluk mavi gözlerle aydınlanan genç kadının ciddi yüzü; -hassas, huzursuz bir yüz- ışıkla gölgenin üstünden dönüşümlü olarak geçti. Parmakları arasında küçük, sivri uçlu bir kalem bıçağını masanın tahtasına sürmeye devam etti. Bazen ıskaladı ve siyah eldivenlerinin üzerine işlenmiş güllerin arasında bir damla kan belirdi.” (Conway, 18 Haziran ). Picasso daha sonra bu eldivenleri hatıraları için sakladığı vitrine kilitler. İkisinin yolları bir film setinde tekrar kesişir.

Picasso ona hayran kalır. Mazoşist tavırlarından oldukça etkilenir. Belki de bu hayranlığı onun portrelerini çizmekten daha ileri gider. Maar içinse bu sevgi ölümüne kadar olan süreçte bir saplantıya dönüşür. Dokuz yıl birlikte yaşarlar.

Picasso’nun Dora’yı “sürekli ağlayan bir kadın” olarak hatırladığını söylemesi çok acı. Hatta, “Yıllarca onu acı içinde resmettim. Bunun nedeni sadist olmam veya bundan zevk almam değil, sadece bu görüntünün bana hükmetmesi. Bu yüzeysel değil, derin gerçeklikti.” (Gilet & Lake, , s) der. Picasso’nun Dora’yla ilgili bu söylemleri bize olumsuz düşünceler yükler. Dorayla Picasso’nun ortak ilgi alanlarının çok olmasına rağmen, Dora’yı ünlü ressamın zıt kutuplarında dolaştırır. (Görsel 6)  

Picasso Dora’yı ayrılmadan önceki son yıllarında yalnızca ağladığı için sever. Çünkü onun hüznünden beslenir. Dora’nın ‘Ağlayan Kadın’ portresi onlar ayrılmadan önce çizilen son resimdir ama konumuz bu resim ve ressamın üslubu değil; Picasso’nun iç savaşın acılarını bir kadın üzerinden betimlemesidir. Dora, Amerikalı yazar James Lord’a “Benim portrelerimin hepsi tamamen yalan. Onlar Picasso’nun. Hiçbiri Dora Maar değil.” der. (seafoodplus.info).

Dikkat edersek Picasso’nun ‘Ağlayan Kadın’ portrelerine başlamadan önce çizdiği Dora’ların bambaşka olduğunu görürüz. (Görsel 7) Ressamın betimlemelerinde; Dora yüzünde tatlı bir tebessüm, narin, alımlı bir duruş ile zarif karanlığını içinde saklayan bir kadın olarak bakar.

İspanya İç Savaşı Picasso’yu çok etkiler. Dora’nın ruhsal sıkıntılarının kırılma zamanı da bundan sonra başlar. Paris’in ara sokaklarında engelli, yoksul insanların fotoğraflarını çeken, empati kuran Dora’dan bahsedersek bu kulaklara yabancı gelmez. Paris’in dışında da arayışlarına devam eden Dora, özellikle hizmet gitmeyen “La zone” olarak adlandırılan bölgelerde; kulübe ve barınaklarda yaşayan otuz bin kadar yoksul insandan bir kısmının fotoğrafını çeker. Barcelona’ya da gider. Aynı konularda fotoğraflar çeker. Dora, ünlü ressamın adını kendi işleri için hiç kullanmamış olmasına rağmen Picasso ile tanışıyor diye dikkate alınmaz.  

İç savaşın etkisinde devasa bir eser olan Guernica tablosunun tüm oluşum aşamalarını da Dora fotoğraflar. (Görsel 8) Esasen Picasso, Guernica Tablosu’nu Dora’nın siyasi görüşünden etkilenerek yapar. Picasso önceleri apolitik bir sanatçı iken faşizme karşı tutum sergiler. Dora Picasso’nun bu resmi yaparken en yakın destekçisi olur. Guernica’nın resmî fotoğrafçısı olan Dora, bu eşsiz tablonun her bir çizgisi hakkında yorum yapanlara muhakkak bir çift söz söyleme hakkına da sahip olur. Hatta tablonun bazı yerlerini Dora’nın boyadığı da söylenir. O sıralar bu savaş, Dora’nın sinirlerini gitgide yıpratır. Peşine İkinci Dünya Savaşı olur. Elbette başka sebepler de birikir. Picasso’yu ezici söylemlerine ve de hovardalıklarına rağmen terk edemez. Oysa ki Maar, iyi eğitim almış ve ayakları üzerinde durabilen bir kadındır. Hâl böyle iken Picasso, Dora Maar’ın ona karşı olan sevgisini yıpratır, önemsemez.

 Picasso, Dora ile yaşarken başka kadınlarla da ilişkilerini devam ettirir. Dora ile birlikteliklerinin son zamanlarına doğru Picasso, kendisinden yirmi yaş küçük bir kadınla da yaşamaya başlar. Bu genç kadın ve ressamın bir de çocuğu olur. Üstelik Picasso bu süreçte resim yapması için Dora’yı teşvik eder. Dora, fotoğraf sanatının inceliklerine hâkim, özgün çalışmalar ortaya koyarken; her şeyi bırakıp resim yapmaya başlar. Yıllar sonra sanat eleştirmenlerinin ortak söylemi de aşağı yukarı aynı olur. Picasso, Dora’nın kendisine bağlılığını kullanarak fotoğraf alanında yükselmesini engellemek ister. 

Dora tam da bu zıtlıklar içinde sinir krizi geçirir. Üstelik Picasso da onu terk eder. Bir süre akıl hastanesinde yatar. Yasak olmasına rağmen elektroşokla başka tedaviler görür.  Hastaneden çıktıktan sonra Picasso ona kırsalda bir ev satın alır. Bu ev ona gönderdiği özür yüzüğüne benzer. Dora hayatının son zamanlarını kendi içine çekilmiş olarak Paris’te geçirir. Bir zamanlar özgün fotoğraflar umudu ile dolaştığı Paris’in sokaklarında; o kalıplara sığmayan kadından artık eser yoktur.  Dora bundan böyle resme sımsıkı tutunur. (Görsel 9, 10) Yaşamayı seçer. Düşünsel ve inanç anlamında bu yaşadıklarından sonra değişikliğe de gider. Dora’nın annesi Katolik mezhebine bağlı bir kadın. Küçük kızını bu mezhebe göre katı bir şekilde yetiştirir. Gençliğinde ise bunlara babasının da desteği ile karşı çıkmasına rağmen  Dora, bir zamanlar reddettiği öğretilere geri dönüş yapar. Hayatının sonuna dek tam bir katolik olarak yaşar. Picasso ile nadiren görüşmeye devam eder. Dora tekrar Picasso ile resim yapmayı da hayal eder. 

Dora’da zedeleyici yıpranmalar oluşur. Fakat yaşadıkları, sanatını önemli ölçüde etkiler; bu durum da resimlerine yansır. Tarzını güçlendirir. Picasso değeri yaşadığı zamanda bilinen ender ressamlardan olduğu için; Dora uzun yıllar Picasso’nun gölgesinde kalır. İlk başlarda bundan şikâyet etmez. Aksine tercihi de bu yönde olur. Bu da Dora’nın Picasso’dan hemen ayrılmamasının nedeni olarak ona beslediği duygulardan başka şeylerin de var olduğunu gösterir. Picasso ile birlikteyken yaptığı resimlerde -kendisi kabul etmese de- desenleri Picasso’nun fırçasının kokusundan yayılan bir gerçeğe evrilir. Sonradan resimlerinde bu durum değişir. (Görsel 11, 12) Soyuta meyleden içe dönük manzaralara döner. Picasso ile geçmişini, kendisi ile resimleri arasında muhafaza eder. Dora, genelde Picasso’nun sevgililerinden biri ve modeli olarak hatırlanır ki bu tam manasıyla eksik ve yüzeysel bir ifadedir. Kendisi de bunu reddeder. Picasso’nun onun ‘hocası’ olduğunu vurgular. 

Kendisini sanatçı olarak tanıtan birçok sergisi de olmuştur.⁽¹⁾ Emma Lewis, Tate Modern’de iki yüz elliden fazla fotoğrafın misafir olduğu serginin küratörlerinden birisidir. ^[2] Dora Maar’ın çalışmalarına “Kasvetli ve çekici, şakacı bir unsur.”  diyerek akıllara  kaydeder. Aslında eserler esprisini de içinde barındırır. (Dowd, 24 Kasım ).

Şiir yazar. Ruhundaki dalgalı hâller metaforlar hâlinde renklerinde ve kelimelerinde yayılır. Ağır depresyonda, kriz geçirdiği zamanlarda şiirleri onu destekler. Yetmişli yaşlarından sonra Dora, karanlık odasına geri döner. Burada yüzlerce fotogramla (kamerasız fotoğraflar) deneyler yapan Dora’nın resim sanatına uzun süre emek verip ilerleme kaydetmişken neden tekrar fotoğrafla ilgilendiği konusunda ancak tahminler yürütebiliriz. İki sanat arasında birbirini besleyen ortak disiplinler var. Resimle haşır neşir olurken, aklında yanıp sönen ışıklar mı yolunu aydınlattı? Onu dürten neydi? Yine de hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Çünkü karanlık oda deneylerinin birçoğu Dora’nın ölümünden sonra bulunur. Bu da içe dönük bir karakterden beklenilen bir davranıştır. Picasso’ya bir tepkisinin sonucu olarak onları saklamış olabilir. Bir yandan da Picasso’nun istediği sanatı sürdürmesi ile ona olan bağlılığının sağlamasını yapar. Tahminler olası güzergâhta devam etse de sonuçta bu deneyleri yapmış olması onun gerçeği. Seksen dokuz yaşında uzun bir yolculuğun arkasından gözlerini kapayan Sevgili Dora, birçok soru işareti ile hayata veda eder.

Dipnot: ^{( 1)”}Bunlar sırasıyla; Haus der Kunst, Münih, 13 Ekim &#; 6 Ocak ; Centre de la Vieille Charité, Marsilya , 20 Ocak &#; 4 Mayıs ; Centre Cultural Tecla Sala, Barselona , 15 Mayıs &#; 15 Temmuz ; Centre Pompidou , Paris , 5 Haziran &#; Temmuz 29;   ve Tate Modern , Londra , 20 Kasım &#; 15 Mart ’ dir.” (seafoodplus.info)

Dora Maar, sanat tarihçileri tarafından uzun yıllar sonra keşfedilir. Yaşadığı zamanlarda kıymeti bilinmez. Hatta Maar, yakın tarihte ‘Genius Picasso’ dizisinin  sezonunda Samantha Colley tarafından canlandırılır. Dizinin konusu Picasso’nun yaşamıdır.

Picasso çok güçlü kübist ressamlardan olduğunu kanıtlamış özel bir sanatçı. Yolumuzu henüz ‘Ağlayan Kadınla’ kesiştirmedik. Bu portre Dora ile özdeşleşince farklı, Picasso’yu düşününce farklı anlamlar içeriyor. Dora Maar’ın ağlaması Picasso’nun sanatının bir bölümünü elbette ‘Doralaştırır’. Aslında Dora Maar için; ağlayan değil, ağlatılan kadın demek daha doğru olur.

Şair Grace Nichols’ın Dora’nın ağzından yazdığı mısralar da bunu destekliyor.

…

Ben hırpalanmış bir ilham perisi gibi asılı dururken 

Benim mahrem kederim ortalığa dökülmüş

…

‘Picasso, yüzümü 

onun bozulmamış coğrafyasına geri istiyorum.’ 

Dora Maar ve Pablo Picasso’ya saygılarımla.

             Kaynaklar:

             Mary Ann Caws, Dora Maar&#;ın Hayatları: Savaş, Picasso ve Sürrealistler, Paris,Thames & Hudson,,  s  

               Morris, Roderick Conway (18 Haziran ). &#;Venedik&#;te Gerçeküstü Görüntülerin Görkemli Yeri&#; . The New York Times .

 François Gilet & Carlton Lake, Picasso ile Yaşamak, , bölüm III sy:

 https:/seafoodplus.info

Vincent Dowd BBC Sanat Muhabiri /24 Kasım     seafoodplus.info

seafoodplus.info

seafoodplus.info

Post Views

İlgili

Ünlü İspanyol ressam Pablo Picasso&#;nun hayatına farklı dönemlerde giren Fernande Olivier, Olga Khokhlova, Dora Maar, Françoise Gilot, Jacqueline Roque gibi önemli kadınları, Picasso&#;nun onlarla ilişkisini ve bu kadınların verdiği ilhamla ortaya çıkan eserleri derledik.

Pablo Picasso’nun Eserleri ve Hayatı isimli yazımızı da okumanızı öneriyoruz.

Kadınlara duyduğu tutku, İspanya’nın güneyinde henüz 13 yaşındayken babasının onu götürdüğü genelevde başladı. Sanatını da etkileyen, besleyen seksüel iştahı bir daha hiç kesilmedi. Kadınlarını seçerken uyduğu iki katı kural vardı: İtaatkar olmaları ve boylarının kendisinden kısa olması (ki ikincisi, Picasso’nun boyunun metre olduğu düşünülürse uyulması daha zorlayıcı bir kuraldı).

Seated Female Nude,

Üretkenliğini, saplantılı tutkusunu tuvallerine olduğu kadar kadınlarına da yansıtırken hiçbirine sadık kalmadı. Ona göre kadınlar acı çekme makineleriydi. ’te kendinden 40 yaş küçük sevgilisi Françoise Gilot’yu şöyle uyarmıştı: “Benim için yalnız iki tür kadın vardır: Tanrıçalar ve paspaslar.” Fakat onun gözünde ister tanrıça olsunlar ister paspas, sanatının en önemli esin kaynakları kadınlardır.

Pablo Picasso ve Fernande Olivier, Montmartre,

’de Paris’te tanışan ve çok iyi arkadaş olan Picasso ( &#; ) ve Joan Miró ( &#; ) uzun yıllar aynı çevrelerde, sonra da farklı ülkelerde yaşamlarını sürdürür, yıllar sonra tekrar buluştuklarında fırtınalı beraberlikleri, sık sık değişen genç sevgilileri ile ünlü Picasso, 54 yılını aynı kadınla birlikte geçirmiş Miró’ya sorar: “Sen bunca yıldır hala aynı kadınla mı berabersin?”

Fernande With A Black Mantilla,

İspanyol sanatçının ilk büyük aşkı, ’te tanıştığı ressamlara modellik yapan, asıl adı Amelie Lang olan Fernande Olivier ( &#; ) idi. Kötü bir çocukluk, ergenlik çağlarında yaşanan vahşet dolu bir evlilikten sonra Paris’in bohem dünyasına kaçan Olivier, önüne gelenle beraber olan özgür ruhlu ve son derece eğlenceli bir kadındır. Oysa Barselona’dan Paris’e geleli henüz iki yıl olan genç Picasso’nun kadınlarla deneyimi, fahişeler ve kendisini büyüten dini bütün Katolik kadınlarla sınırlıydı. Tanıştıkları andan itibaren Picasso’nun hem aşığı hem ilham perisi olur. Fernande, Picasso’nun Pembe Dönemi’ndeki pek çok tablosuna modellik yapar. Picasso, onun sayesinde Pembe Dönemi’nin şiirsel romantizminden uzaklaşır, hem modern Paris’in dinamizminden hem de bütün hayatı boyunca onu çekecek olan yeni bir çalışma biçimine yönelir.

Portrait of Fernande,

Olivier, yedi yıl boyunca sanatında yeni yollar arayan Picasso’nun yanından hiç ayrılmaz. yazını ise Picasso’yu yüzyılın en etkileyici resimlerinden biri kabul edilen Avignonlu Kızlar’a götüren İspanya Pireneleri’ndeki küçük, geleneksel Gósol köyünde geçirdiler. Avignonlu Kızlar’daki figürlerin yalın ve köşeli çizgileri, simetriyi reddeden yaklaşımı kübizmin doğuşunun habercisiydi. Paris’e yüzlerce taslak çizimle döndüler.

Les Demoiselles d&#;Avignon,

Olivier, Picasso’nun en devrimci döneminde onunla birlikte oldu. Ama ilişkileri inişli çıkışlı, tutku ve kıskançlık doluydu. Picasso, Montmartre’daki stüdyosunun boğucu sıcağında çalışırken, sürekli onu yalnız bırakan Olivier’yi kıskançlık ve kızgınlıkla yiyip bitiriyor, Olivier de ressamın bu duygularını körüklemekten geri kalmıyordu. Ancak Picasso, ressam olarak başarıya ulaştığında Olivier’ye ilgisini de kaybetti. Olivier, ’de Picasso’nun kıskançlığını kışkırtmak için küçük bir İtalyan sanatçıya poz vermeye kalkışınca, ressam Olivier’in en yakın arkadaşı Eva Gouel ( &#; ) ile flört etmeye başlar.

Eva Gouel,

Picasso, Fernande Olivier ’de ressamla anılarını kaleme aldığı Picasso et ses Amis adlı kitabını yayımlamaya kalkışana kadar da görüşmedi. Kitap, o zamanlar 70 yaşında olan Picasso’yu çok kızdırdı. Ama buna rağmen artık çok hasta ve yatalak olan Olivier’ye ölene kadar maaş bağladı. Anı kitabının tamamı Loving Picasso: The Private Journal of Fernande Olivier adıyla ancak ’de yayımlandı. Ancak anlattıklarının ne kadarı tam olarak gerçeği yansıtıyordu, ne kadarı Picasso’yu Eva Gouel’e kaptırmanın acısıyla yazılmıştı belli değil.

Nature Morte, Musique (My Jolie),

Pipe, verre, as de trèfle, bouteille de Bass, guitare, dé (&#;Ma Jolie&#;),

Asıl adı Marcelle Humbert olan Eva Gouel, Picasso için çok değerliydi. Picasso’nun onunla ilgilenmeye başladığı ’de bir başka ressamın Louis Marcoussis’in ( &#; ) kız arkadaşıydı. Büyük ressamın hayatında iz bırakan kadınlar arasında hakkında en az şey bilinen kadın odur. Picasso, kübist döneminde birlikte olduğu Gouel’in hiç resmini yapmadı. Ama kadınlarının hiçbirine göstermediği tutkulu aşkı tablolarına yansıttı. Pek çok kez kübist tablolarına yazdığı Ma Jolie (Tatlım Benim) kelimelerinin Eva&#;ya aşk itirafı olduğunu söyledi. Norman Mailer’e göre, Sentetik Kübizm’e ilerleyen Picasso’nun renklerini paletine geri getirmesini isteyen kişi Eva&#;dır.

Kübizm&#;in ’den ’ye kadar olan ilk dönemini kapsayan Analitik Kübizm&#;de, değişik ve birçok açıdan görünen objeler düz ve iki boyutlu bir yüzeyde tasvir edilir. Diğer adı da Çözümsel Kübizm&#;dir. Parçalanan nesneler git gide daha da küçük parçalara bölünür ve bu da tabloların konular kolaylıkla okunamaması gibi bir sorunu getirir. Kübizmin ikinci dönemini oluşturan Sentetik Kübizm ise, tablolardaki nesnelerin kaybolması sorununu çözebilmek için Picasso ve Braque’ın kağıt, kumaş, metal, oyun kartları gibi materyalleri resme yapıştırma ve ekleme yöntemi ile oluşturdukları kolaj tekniği ile ortaya çıkar.

İlişkileri Eva Gouel, ’te 30 yaşında tüberkülozdan ölene kadar devam etti. Picasso, bu ölümle perişan oldu, ama bu onu kısa süreli pek çok ilişki yaşamaktan alıkoymadı, evlenene kadar.

Pablo Picasso ve Olga Khokhlova,

’de yazar arkadaşı Jean Cocteau’nun ısrarlarına dayanamayıp Ballets Russes tarafından sahneye konan Parade balesinin dekorlarını yapmak üzere İtalya’ya gider. Bu seyahatin iki çok önemli sonucu oldu: yılının Temmuz ayında Paris’te evleneceği balerin Olga Khokhlova ( &#; ) ile tanışır ve Roma’da klasik sanatın derin ve çarpıcı yönünü keşfeder. Olga Khokhlova ile evlenir. ’lerin başında yeniden klasisizme geri döner. Picasso’nun yaptığı Khokhlova’nın portreleri, yüzyılın ustalarından Jean Auguste Dominique Ingres’den esinlendiği eserlerdir.

Portrait of Olga In An Armchair,

Portrait of Olga,

’de doğan ilk çocuğu Paulo’nun annesi olan Olga, Picasso’ya kafa tutabilen pek az kişiden biriydi ve evlerinden kavga gürültü eksik değildi. Olga yüksek sosyetedendi ve resmi toplantılardan, etkinliklerden, eğlencelerden hoşlanıyordu. Başlangıçta Picasso’nun çok işine yarayan bu ilişkiler, bir süre sonra sıkıcı gelmeye başladı. Ressam doğası gereği bohem bir yaşam tarzına sahipti. Hırslı Olga Khokhlova’nın artık zengin olan sanatçıyı evcimenleştiren tutkusu çok geçmeden ilişkilerini parçalarken, Olga giderek daha çok şüpheci olmaya, kıskançlık nöbetleri geçirmeye başladı. Picasso ise ona aldırış etmeden bildiği gibi yaşamayı sürdürdü. Ama ne kadar sadakatsiz olursa olsun, “Bir erkek asla karısını terk etmemelidir” anlayışı yüzünden Khokhlova&#;yı terk etmedi.

Marie-Thérèse Walter

Sanatla uzaktan yakından ilgisi olmayan, 17 yaşındaki Marie-Thérèse Walter ( &#; ) ile ’de Galeries Lafayette mağazasının kapısında karşılaşır Picasso, hemen sevgili olurlar. Picasso, Olga ile evliyken yaşadığı bu ilişkiyi rahatça sürdürebilmek için, genç sevgilisine evinin karşısında bir daire tutar. İlişkileri sekiz yıl sürer. Picasso Marie-Thérèse Walter’i özellikle ’lardan sonraki resimlerinde gözlenen güçlü erotizmini yansıttığı pek çok eserinde ölümsüzleştirir. Picasso&#;nun ünlü Vollard Suite çizimlerinin çoğunun ilham kaynağı Marie-Thérèse’dir.

The Dream,

Reading,

Marie-Thérèse ressama deli gibi aşıktı. Bir gün onunla evleneceği umuduyla yaşasa da bu hiç gerçekleşmedi. ’te Marie Thérèse’den Maya adında bir kızı olur, tam da o sırada Olga Khokhlova onun varlığını öğrenir. Picasso’dan derhal boşanmak ister, ama ressam bunu kabul etmez. Nedeni ise Olga’dan vazgeçememesi değil, Fransız yasaları gereği yapmak zorunda olduğu mal paylaşımına yanaşmamasıydı. Çift pratikte ayrılsa da, resmen hiç boşanmadı. Olga, Picasso’yu ayrılığa razı etmek için her yolu dener, yıllarca ressamı nefret mektupları bombardımanına tutar, gördüğü her yerde hakaret yağdırır, sevgililerine sataşır. ’da Picasso Marie-Thérèse’yi de Dora Maar ( &#; ) için terk eder. Marie-Thérèse Picasso’nun yılında ölümünden dört yıl sonra kendini asarak intihar eder.

Dora Maar ve Pablo Picasso

Asıl adı Henriette Theodora Marković olan 29 yaşındaki Dora Maar, sürrealist sanat çevreleriyle içli dışlı bir fotoğrafçı ve ressamdı. Picasso’nun dehası ve birikimiyle boy ölçüşmeye en çok yaklaşan kadın odur. Picasso, kuzguni siyah saçlı, büyüleyici bakışlı bu genç kadını ilk kez, şair arkadaşı Paul Éluard ile otururlarken görür. Picasso daha o an, hem güzelliği hem de masada oynadığı tehlikeli bıçak oyunuyla Dora Maar’ın etkisi altında kalır. Maar bıçakla elini kestiğinde kanıyla lekelenen eldivenlerini saklayıp saklayamayacağını sorar. Sonraları paylaştıkları apartman dairesindeki bir rafta bu eldivenleri sergilerler.

Guernica,

Sanatçı Man Ray’in sürrealist ikon diye tanımladığı Dora, Picasso için de esin perisi idi. Maar, Picasso’nun siyasal sorumlulukla eser verdiği dönemde onun partneri oldu. Ağlayan Kadın (The Weeping Woman) tablosu, İspanya İç Savaşı için Maar’ın içinde kopan fırtınaları yansıtıyordu. Picasso’nun şaheseri Guernica üzerinde çalışırkenki halinin fotografik kaydını da Maar tutmuştu. Hatta Picasso başlangıçta resimdeki ölüm meleğine onun fiziksel özelliklerini yansıtmıştı.

The Weeping Woman,

Portrait of Dora Maar,

Picasso, Dora’yı genellikle hep çok güzel ama çok da hüzünlü resmetti. “Benim için o, ağlayan kadın. Yıllarca onu hep işkence görmüş şekilde çizdim. Ne sadistliğim yüzündendi bu, ne de bundan memnun oldum, yalnızca beni zorlayan bir imaja boyun eğdim. Gerçek buydu.” yılında Picasso onu Françoise için terk ettiğinde akli dengesini tamamen kaybetti ve hastaneye kapatıldı. Uzun süren tedavilerin ardından Maar tekrar resim yapmaya başladı, Paris’te sergiler açtı. Ama ne yaptıysa bir daha kendini tam anlamıyla toparlayıp, ayakları üzerinde durmayı başaramadı. ’de yoksulluk içinde tek başına öldü.

Françoise Gilot ve Pablo Picasso, (Fotoğraf: Robert Capa)

Dora Maar’ı uğruna terk ettiği Françoise Gilot, tanıştıklarında sanat için hukuk öğrenimini bırakmış 21 yaşında genç bir kızdı. Ama yaşına, deneyimsizliğine rağmen öyle aklı başındaydı ki hiçbir sevgilisinin yapamadığını yapıp, 63 yaşındaki Picasso’nun kötücül tarafları ve huysuzluklarıyla baş edebildi.

Portrait of Françoise,

Femme au Collier Jaune,

Dokuz yıl birlikte yaşadılar. Picasso’nun Gilot’tan iki çocuğu oldu: yılında Claude ve ’da Paloma. Ününün ve zenginliğinin doruğuna ulaştığı bu dönemde, Gilot’un özeliklerini bir dizi parlak resim ve çizimde yakaladı. Bu beraberlik ’te sona erdi. Françoise Gilot, ressamı terk etti. 11 yıl sonra yazdığı Picasso ile Yaşam kitabı ise aralarındaki tüm bağı kopardı. Picasso, Gilot’a öyle kızmıştı ki kitabın yayımlanmasının ardından çocukları Claude ve Paloma’yı görmeyi reddetti. Gilot, ’te çocuk felci aşısını bulan Amerikalı bilim adamı, doktor Jonas Salk ile evlendi.

Françoise Gilot, ünlü ressamı aristokrat masallarındaki çok sayıda karısını öldüren seri katil Mavi Sakal’a benzetir. Gilot, ressamın Paris yakınlarındaki şatosuna yaptığı bir ziyareti şöyle tasvir eder: “Bir dolabı açıp baksam eski karılarını boynundan asılı bulacağımı sanırdım… Küçük özel müzesinde topladığı kadınların kafalarını kesmek istiyormuş izlenimi veren bir Mavi Sakal yanı vardı.”

Geneviève Laporte

yılının Mayıs ayında Picasso, 24 yaşındaki Geneviève ile aşk yaşamaya başlar. Ancak Françoise Gilot’un bu ilişkiden haberi olmaz. Tanışmaları ’e dayanır. O yıl, 17 yaşındaki Geneviève Laporte, okul gazetesi için Picasso ile röportaj yapar. Yıllar sonra sanatçıyı stüdyosunda ziyaret etmesi ile ikili arasında aşk kaçınılmaz olur. İlişkileri son derece gizli sürer. Laporte, Picasso’nun yanına taşınma teklifini reddeder ve tam da Françoise’nin ressamdan ayrıldığı sırada Picasso’yu o da terkeder. ’de bu ilişkiyi kamuoyuna duyuran Laporte, ’te gizli ilişkileri sırasında Picasso’nun çizdiği 20 tabloyu açık artırmaya çıkarır.

Femme Assise En Tailleur: Geneviève Laporte,

Les Cavaliers d&#;ombre,

Picasso’nun aşklarından sonuncusu ise, 27 yaşındaki Jacqueline Roque ( &#; ) idi. Vallauris’de Picasso’nun seramiklerini yarattığı Madoura Pottery Studio’da ’te tanıştılar. Picasso&#;nun ilk evliliğini yaptığı Olga Khokhlova, ’te hayatını kaybetmişti. İkinci evliliğini Jacqueline Roque ile yapar.

Jacqueline Roque ve Pablo Picasso

Roque’nin ’den fazla portresini yapar. Bu resimlerin en önemli yanı, 70 yıl sonra Picasso’yu yeniden en başa, neredeyse Mavi Dönemi’ndeki çizimlerine geri döndüren klasik hareketsizliği ve Roque’nin özelliklerini dikkatle yansıtmasıydı. Jacqueline ile yaşadığı yıllar, Picasso’nun en verimli dönemlerindendir. Diğer aşklarının hepsinden çok Jacqueline’i çizer. Öyle ki, bir yılda neredeyse 70’den fazla portresini yapar. Picasso 8 Nisan ’te öldüğünde 20 yıldır onunla beraberdi. Jacqueline, Picasso&#;nun çocukları Claude ve Paloma’nın cenazeye katılmasına engel olur, mülklerinin paylaşımı konusunda bütün çocuklarıyla mücadele etse de, Picasso Müzesi’nin yaratılmasında tam tersi bir tutum alıp hepsiyle işbirliği yapar. ’da ise intihar eder.

Portrait of Jacqueline Roque With Her Hands Crossed,

Portrait of Jacqueline Roque With Flowers,

Kaynak: Tempo Dergisi Şubat sayısından Eren Başağan’ın yazısından alıntılanmıştır.

Teknoloji

Zamanında Tüm Dünyanın Lanetli Olduğunu Düşündüğü Ağlayan Çocuk Tablosu Namıdiğer Çiko'nun Acıklı Hikayesi

Dünya çapında milyonlarca satan gözleri yaşlı masum erkek çocuğu başta çok sevilse de İngiliz basınının kurnazlığına kurban giderek "lanetli" damgası yedi.

Kitlesel tüketim için seri halde imal edilen ucuz tablolardan biri olan “Ağlayan Çocuk”, İtalyan ressam Bruno Amadio’nun () imzasını taşıyor.

’lerden itibaren tüm dünyayı dolaşmaya başlayan resmin yüzlerce farklı versiyonu üretildi.

Tablonun lanetine gelince Her şey İngiltere’deki bir yangınla başladı.

Yangınların çoğu, kötü elektrik sobalarının yatağa, perdeye yakın yerlerde kullanılmasından, ocakların açık bırakılmasından kaynaklanıyordu.

Ardından binlerce insan gazeteyi arayarak kendi yaşadıklarını anlattı.

En sonunda ise bu masum resim "lanetli" oldu çıktı. Ancak, "Ağlayan Çocuk" bir süre için de olsa unutuldu

"Ağlayan Çocuk", yarattığı bu şehir efsanesiyle, "Da Vinci Şifresi"ni bile gölgede bıraktı.