Almancada Neden Artikel Var

der,die,das almancada artikel olarak tanımlanmaktadıseafoodplus.infoımlayıcılar (die Artikel) Almancadaki adlar, tanımlayıcısı(Artikel) olan, tekil (Singular) çoğul (Plural) ayrımı yapabilen, çekime giren ve her zaman büyük harflerle yazılan sözcüktür. Adların tanımlayıcısıyla ve çoğul şekliyle birlikte öğrenilmesi zorunludur. Çünkü bunları belirleyen kesin ve genel kurallar yoktur. Buna rağmen adların tanımlayıcılarını öğrenmek için genel olarak şu kurallar yararlı olabilir.

der artikeli Kullanım Yerleri;

1-Cinsiyeti eril olan adlar
2- Gün,ay ve mevsim adları der Montag (Pazartesi), der Januar (Ocak ayı), der Winter (Kış) 3-Yön bildiren adlar
Der Westen (batı), der Osten (doğu), der Norden (kuzey)
4-Sonu -mus,-ent, -ant ve -ist ile biten adlar Der Präsident(başkan),
5- Uyruk belirten adlar der Türke, der Französe, der Italiener

die Artikerli Kullanım Yerleri

1-Cinsiyeti dişil olan adlar
die Schwester (kız kardeş) , die Mutter (anne), die Tante (teyze)
2-Sonu -heit,-keit, und ve -schaft ile biten adlar
die Krankheit (hastalık) , die Freudschaft (arkadaşlık), die Untersuchung (muayene)
3-Sonu -in ile biten adlar

die Schülerin (kız öğrenci), die Lehrerin ( bayan öğrentmen) 

4- Sonu -enz, -ie, -ik, -tion, -sion, -tät ile biten adar 

die Konferenz (konferans), die Familie (aile), die Situation (durum) 

das artikeli kullanım yerleri

1-Kişi belirtmeyen adlaştırılmış eylemler ve sıfatlar
das Leben (hayat), das Lieben (sevme), das Schöne (güzel)
2- &#;-chen&#; ve &#;-lein&#; küçültme ekleriyle türetilen adlar
das Mädchen (kız), das Kästchen (kutucuk)
3- Sonu -ma, -um ve -ment ile biten adlar
das Thema (konu), das Universum (evren)

Türkçede “Tanımlık edatı” veya Türkçe telaffuza en yakın hali olan Almancadaki “Artikel” kelimesiyle ifade edilebilen bu kavram çoğu Avrupa dilinde karşımıza çıkar. En basitinden İngilizcedeki “The” ifadesi de bir artikeldir. İngilizcede belirli veya belirli olmasına göre “The” ve “A” ya da kendinden sonra gelen kelimenin ilk sesinin telaffuzuna göre “An” olmak üzere iki çeşit artikel vardır. Belirli artikel olan “The”, nitelediği nesnenin çoğul olup olmamasına göre form değiştirmez. Bunun yanı sıra dişi ve erkek olarak farklı formları yoktur. Fakat birçok Avrupa dilinde durum böyle değil.

İngilizce temel olarak Almanca üzerinden türemiş bir dildir. Köken olarak Cermen Dilleri dil ailesine aittir. Almancada belirli artikellerin cinsiyeti vardır, İngilizcede ise bu kavram zamanla körelerek tek bir belirli artikel halini almıştır. Artikellerde dişi ve erkek kavramı gereksizdir, bu yüzden bu tarz sade bir dilde bunun zamanla yok olması doğal bir durum.

Konuya daha detaylı girebilmek için artikel kavramının ne işe yaradığına bakalım. Bir artikel önünde bulunduğu kelimeyi niteler. Belirsiz artikel bir nesnenin herhangi bir nesne olduğunu belirtir. Özel bir nesne için kullanılmaz. Kimi zaman bu nesnenin sayısını; çoğu zaman da bir tane, fakat herhangi bir nesne olduğunu gösterir. Belirli artikel ise nesnenin özel bir nesne olduğunu belirtir. Cümleyi kuran, duyan veya herhangi biri o nesnenin hangi nesne olduğunu biliyordur. Burada bir nesne türünden değil, o türdeki tek bir nesneden bahsediyorum.

Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Almanca gibi dillere baktığınızda bu dillerde cinsiyeti olan artikellerle karşılaşırsınız. Bu artikellerin cinsiyetleri kelimelerin cinsiyetleri olmasından kaynaklanır. Belirli artikellerin cinsiyeti olduğu gibi belirsiz artikellerin de cinsiyeti olabilir.

Örneğin İspanyolca’yı ele alalım. İspanyolcada bu kavram articulo olarak geçer. Belirli artikellerden “El” erkek kelimeleri, “La” dişi kelimeleri niteler. “El"in çoğul hali olan Los erkek ve çoğul kelimeleri, “La"nın çoğu hali olan “Las” ise dişi ve çoğul kelimeleri niteler. Bunların dışında bu dilde yine kelimenin erkek ve dişi olmasına göre değişen belirsiz artikeller vardır. “Uno” İspanyolcada “Bir” demektir. Belirsiz artikel formu ise erkek için “Un”, dişi için “Una” şeklindedir. Çoğul hallerine bakıldığında da “Unos” ve “Unas” biçiminde olduğu görülür. Birkaç örnek verecek olursak:

“Casa” ev demektir, “La Casa” dendiğinde belirli bir evden bahsediliyordur. “Libro” kitap, “El libro” belirli bir kitap anlamına gelir. “Un libro” herhangi bir kitap, “Unos libros” birkaç kitap, “Los libros” belirli bir kaç kitap demektir.

Kelimelerin cinsiyetinin olması durumunun nereden ortaya çıktığı tek bir kelimedeki ufak bir değişiklikle cinsiyeti değişen kelimelere bakılarak anlaşılabilir. Örneğin yine İspanyolcada “Maestro” erkek öğretmen, “Maestra” dişi öğretmen; “Perro” erkek köpek, “Perra” dişi köpek anlamına gelir. Başlarda cinsiyeti olan canlı türlerini ayırt etmek için ortaya çıkan bu kavram muhtemelen bu şekilde evrimleşti.

Türkçede artikel ile benzeşen hiçbir ifade yoktur. Kimi zaman belirtme hali (-i) ekinin bu durumu eksik de olsa karşıladığı söylenir. Örneğin:

• (Bir) Kalem ver.
• (Şu) Kalemi ver.

Bu iki cümleye bakıldığında, ilkinde cümleyi kuranın herhangi bir kalemden bahsettiği görülür. Bir kalem ister, fakat bu kalemin hangi kalem olduğu, ne tür bir kalem olduğu önemsizdir. İkinci cümlede ise cümleyi kuran ve duyan kişinin bildiği bir kalemden bahsediliyor. Herhangi bir kalem değil, belirli bir kalem söz konusu. Böyle bir yapıda bu kullanım belirli artikelin yerini tutabilse de belirli artikel yalnızca bu anlamı karşılayacak şekilde kullanılmaz. Çevirilerde de daima bu şekilde anlamlar çıkmaz.

Türkçede artikel olmamasını Orta Asya Türklerinin kadına verdiği önemle açıklayanlar vardır. Elbette diğer milletlere bakıldığında; o dönemler Türklerde yüksek oranda bir cinsiyet eşitliği varken, kadınlar devlet yönetir halde iken bu hipotezin mantıklı yönleri yok değildir. Fakat bu kavram yalnızca insanları değil, her nesneyi kapsar. Cinsiyeti olan canlılardan türemiş olması da bu hipotezi çürütüyor. Bunun dışında Türkçede tam olarak bir selamlaşma ifadesi yoktur. Bugün kullanılan selam kalıpları Arapça kökenlidir. Bunun nedeni Türklerin buna gerek duymamış olması. Dil matematiksel kesinliklerle üretilip, piyasaya eksiksiz çıkartılan bir ürün değildir. İnsanlar bir dili nasıl kolay bir şekilde konuşuyorlarsa o yönlere ağırlık vererek oluşturdukları dili yıllar içerisinde evrimleştirirler.

Almancada artikeller konu anlatımında, artikellerin kullanım mantığına dair faydalı olacağı düşünülerek bazı bilgiler verilmiştir.

Önceki konulardan biri olan Almancada isimler konusunda isimlere atanan cinsiyet hakkında konuşmuş ve bu cinsiyetin artikeller vasıtasıyla atandığını belirtmiştik.

Bu dersimizde ise artikelleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Ders sonunda Almancada Der Die Das nedir, Almancada Der Die Das neye göre gelir, Almancada artikeller ne işe yarar? gibi sorulara cevap bulmanızı umuyoruz.

Almancada Artikeller

Almancada artikellerin ne işe yaradığını anlamak niye var olduklarına cevap verecektir. Artikeller en basit tanımıyla bir ismin bilinen olup olmadığını, karşımızdaki kişiye hangi ismi kast ettiğimizi anlatmak için kullanılır.

Örneğin karşımızdaki kişiye “Benim arabam” dediğiniz zaman karşıdaki kişinin aklına herhangi bir araba imajı yerine sizin arabanızın imajı gelir.

Almancada artikeller ile örneğimizdeki sahiplik bildiren benim kelimesiyle anlattığımız bilinirliğe benzer bir işlev anlatılır. İşte bu bilinirlik artikeller ile Almancada sürekli bir şekilde kullanılmaktadır. Çünkü konuşmanın net olması beklenir.

Yolda bir (matematiksel, yani sayısal değil herhangi bir anlamında) araba gördüm. (Malum, o) araba kırmızıydı.

Yukarıdaki örnekte parantez içine yazdığımız malum ya da o kelimesi ile Almancada kullanılan artikellerin yaptığı görevi ifade etmekteyiz. Ancak biz Türkçede zaten bilinirlik anlaşıldığı için bu tarz kelimeleri kullanmayız. Buna karşılık Almancada artikeller kullanılmak zorundadır. Belki de bu zorunluluk öğrenirken kafamızı karıştırmaktadır.

Konuyu fazla uzatmadan Almancada artikellerin çeşitlerinden bahsedelim. Almanca artikeller, belirli ve belirsiz artikeller olmak üzere ikiye ayrılır. Belirli artikellerin mantığını anlamak belirsiz artikellerin mantığını anlamayı ziyadesiyle kolaylaştıracaktır.

⭐ Belirli artikeller (der bestimmte Artikel = definiter) ➡️ der, die, das
⭐ Belirsiz artikeller (der unbestimmte Artikel = indefiniter) ➡️ ein, eine

Almancada Belirli Artikeller (der, die, das)

Varlıkların adlandırılmasını sağlayan kelimelere isim denir. Bu demektir ki “Elma, kitap, sandalye, şapka, Shakira” kelimeleri birer isimdir. İsimler hakkında daha detaylı bilgiler için ilgili sayfayı ziyaret ediniz.

Anlayacağınız üzere isimler sayesinde, canlı, cansız bütün varlıklar, kavramlar karşılanabilmekte ve onları ifade edebilmekteyiz. Böylece birisine kuş dediğimiz zaman o kümeye ait bir imge belirmekte ve bu da iletişimi kolaylaştırmaktadır.

Şimdi gelelim Almancada belirli artikeller nelerdir, ne işe yararlar onu incelemeye. Bildiğiniz üzere Almancada isimler Türkçeden farklı olarak birtakım farklı özelliklere sahiptir. Bunlardan ilki cümlenin neresinde ve hangi tür isim olursa olsun büyük harfle yazılmasıdır.

İkincisi ve belki de en önemli farkı ise isimlerin birer dil bilgisel cinsiyetlere sahip olmalarıdır. Almancada eril, dişil ve nötr olmak üzere üç farklı dil bilgisel cinsiyet bulunmaktadır ve bunlar belirli artikeller vasıtasıyla isimlere atanırlar.

eril ➡️ der
dişil ➡️ die
nötr ➡️ das

Daha öncede belirttiğimiz gibi Almancada bütün isimler büyük harfle yazılır ve önlerine artikel adı verilen DER, DIE, DAS kelimelerinden biri gelir. Bu üç kelimenin Türkçe karşılığı yoktur ve tercüme edilmezler de. Ancak önünde bulundukları ismin bir parçası gibidirler.

Her ne kadar belirli artikeller için atanan bir çeviri olmasa da “malum”, “o” kelimesi bu anlamı karşılayacaktır. Örneğin Almancada Das Auto ist kaputt cümlesini Türkçeye araba bozuk diye çevirmek yerine malum (o) araba bozuk şeklinde çevirirsek bozulan arabanın bilinirliğine vurgu yapmış oluruz.

Vazifeleri ise ilgili ismin bilinen ve belirli olduğunu yani tanımlı olduğunu göstermektir. Bundan dolayıdır ki artikellere ayrıca tanımlık da denilmektedir. İngilizce bilginiz varsa “The” kullanımıyla bu açıdan bir benzer özellik gösterdiğini söyleyebiliriz.

Yani biz Türkçede bir ismi belirli, bilinen olduğunu belirtmek için sezgiye dayanan bir anlayışa sahip olduğumuz için Almanca öğrenirken bu durum bize garip gelmektedir.

Bir poşetin içinden elma aldığınızı ve bu elmayı ısırdığınızı düşünün. Bu elmanın lezzetli olduğunu söylerken poşetin içindeki diğer elmaları kast etmediğinizi, ısırdığınız elmayı belirtmek için sadece “elma güzeldi” deriz. Ancak Almancada bu durum belirli artikel kullanmadan anlatamayız.

Bu üç belirli artikel vasıtasıyla Almancadaki isimlere cinsiyet atadığını söylemiştik. Bir ismi öğrenirken muhakkak onun artikelini yani önüne der, die, das kelimelerinden hangisinin geldiğini de öğrenmek gerekir.

Ayrıca Almancada kelime ezberi yaparken isimlerin sahip oldukları çoğul ekini de öğrenmek ilerleyen gramer konularında ziyadesiyle kolaylık sağlayacaktır.

eril ➡️ der
dişil ➡️ die
nötr ➡️ das
çoğul ➡️ die

Artikeller çeşitli kaynaklarda bazı kısaltmalarla da ifade edilmektedir. Aşağıdaki tabloda denk gelebileceğiniz bu kısaltmalar listelenmiştir:

m= maskulin (männlich)
f= feminin (weiblich)
n= neutral (sächlich)
r= der, e= die, s= das ifade eder.

Almancada isim olan her şeyin bir artikeli vardır ve bu artikeller istisnaları olsa da bazı durumlarda tahmin edilebilirler.

Almancada genel olarak cinsiyeti erkek olan kelimelerin artikeli “der”, cinsiyeti dişi olanların artikeli “die” olmaktadır.

Aşağıda genel olarak hangi isimlerin hangi artikelleri aldığı derlenmiştir. Ancak bazı istisnaların da mevcut olduğunu hatırlatmak isteriz:

Artikeli der olanlar (Eril İsimler)

⭐ Cinsiyeti erkek olan canlıların büyük çoğunluğu

⭐ Günler

⭐ Aylar

⭐ Mevsimler

⭐ Yönler

⭐ Hava olaylarının büyük çoğunluğu

⭐ Araba markaları

⭐ Bitki bazlı içeceklerin büyük çoğunluğu

⭐ Alkollü içeceklerin büyük çoğunluğu

⭐ Neredeyse tüm para birimleri

⭐ Dağlar ve sıradağların isimleri

⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimler:

Artikeli die olanlar (dişil isimler)

⭐ Cinsiyeti dişi olan canlıların büyük çoğunluğu

❗ Küçültme ekleri olan –chen ve –lein ile biten dişi canlılar artikeli die yerine das alır.

⭐ Uçak, motosiklet ve gemi isimleri

⭐ Almanya içindeki nehir isimleri

⭐ Sayılar

⭐ Çoğu meyve ismi

⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimlerin çok büyük çoğunluğu:

Artikeli das olanlar (nötr isimler)

⭐ Canlıların yavruları

⭐ Kimyasal elementler

⭐ Bilimsel birimler

⭐ Alfabenin harfleri

⭐ Sinema, cafe, otel gibi yerlerin isimleri

⭐ Kıtaların, ülkelerin, illerin ve kasabaların adları

⭐ Fiillerden türetilme isimler

⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimlerin çok büyük çoğunluğu:

Almancada Belirsiz Artikeller (ein, eine)

Bir anlamına gelen ein kelimesi artikel olarak der veya das alan isimlerin önünde ein şeklinde bulunur. Ein kelimesi artikel olarak die alan isimlerin önündeyse eine şeklinde bulunur.

Ein ya da eine “bir adet” anlamındaki “1” den farklıdır. Türkçede “Sokaktan bir adam geçti.” dendiği zaman nasıl buradaki “bir adam” adamın 1 tane olduğunu göstermekten ziyade “herhangi bir adam, adamın biri” şeklinde bir belirsizlik anlamını taşıyorsa Almancadaki ein, eine de bu anlamda “bir, yani herhangi bir” olarak kullanılmakta ve bahsedilen şeyin belirli bir şeyden ziyade herhangi bir şey olduğu kast edilmektedir.

Bu sefer bir poşetin içinden elma alacağınızı düşünün. İçlerinden herhangi bir elmayı alacaksınız ve hangi elmayı alacağınızı umursamıyorsunuz diyelim. Rastgele bir elmayı seçip alma eyleminizi Almancada belirsiz artikel ile anlatırsınız.

Gördüğünüz üzere belirli artikellerin kullanım mantığını bilmek belirsiz artikellerin kullanımı kolaylaştıracaktır.

Türkçede Neden Almancadaki gibi Artikel Yok?

Almancada adına artikel dediğimiz ve bir isimle beraber kullanılan yukarıda bahsettiğimiz bu tanımlıklar adı üzerine tanımlayıcı bir kelime olup o isme nasıl değinildiği hakkında fikir verir. Yani Almancada artikeller ne işe yarar sorusuna da ayrıca bir cevap sunar. Artikeller sayesinde ilgili isimlerin belirli veya belirsiz, bilinir veya bilinmez olduğuna dair bir bilgi ediniriz. 

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, artikeli ile kullanılan her ismi “malum” şeklinde çevirirsek biraz olsun kullanım mantığını kapabiliriz.

Türkçede olmayan bu kelimeler, sadece Almancaya özgü olmayıp Hint-Avrupa dillerinin birçoğunda bulunur. Her ne kadar Türkçede ayrı bir kelime olarak artikeller bulunmasa da tanımlık görevini sağlayacak bazı fonksiyonlardan yararlanırız. Belirtme eki -i ile belirli tanımlık görevini bazı cümlelerde uygulayabiliriz.

• Evi yıktı. (malum (o) evden söz edilmekte)

Benzer mantıkta rakam olan değil de sıfat olarak kullanılan “bir” ile de belirsiz tanımlık fonksiyonu sağlanabilir:

• Sepetten bir armut aldı. (herhangi bir armut, hangisi olduğu önemli değil, yani akla bahsedilen armutun imgesinden ziyade rastgele bir armut imgesi gelmekte)
• Mesela aynı cümleyi “Sepetten malum elmayı aldı.” şeklinde söylesek ne anlardınız? İşte belirli artikellerle sağlanan da böylesine bir bilinirliktir.

Almancada bütün isimlerin önüne artikel denilen yapıların geldiğini söyledik. Bundan dolayı kelime ezberi yapılırken muhakkak ilgili kelimelerin artikelleri de öğrenilmelidir. Almancada artikellerle alakalı örnek testler hazırlanmıştır. Konu ile alakalı test için: Almanca artikell testi