Depremlerde oluşan mal ve can kaybının önemli nedenlerinden birisi alüvyonlu taban arazidir. Depremlerde alüvyon kalınlığının az olduğu alanlarda bina hasarı az iken, alüvyonların kalın olduğu alanlarda yıkım daha fazladır. Alüvyon kalınlığı deprem etkisini artırıcı yönde etki eder. Bu alanlarda yapıların büyük çoğunluğu yıkılır. Deprem bölgelerinde alüvyon kalınlığı araştırılıp, yapılaşma buna göre yönetilmelidir[1].
Kaynakça[değiştir
Alüvyon Toprak Nedir?
Alüvyon Nedir? Akarsuların taşıyıp yığdığı balçık, kil gibi çok ince taneli şeylerin kum ve çakılla karışmasıyla oluşan yığın. Mil, kum, kil ve çakıldan oluşan alüvyonun içinde bol miktarda organik madde bulunur. Akarsuların ağzına yakın bölümlerinde deltalar ve alüvyon ovaları oluşturur, tarım açısından çok verimli topraklar meydana getirir. Alüvyonlar aynı zamanda alüvyon gölleri denilen küçük göller de meydana getirirler.
Akarsular tarafından taşınan, içinde kil, kum, çakıl gibi ufalanmış parçalar bulunan çamurlu tortuya verilen addır. Alüvyonlar, geniş alanlara yayılmak suretiyle çok verimli topraklar meydan getirirler, özellikle eskiden meydana gelmiş alüvyonların kapladığı alanlar, verim oranı daha çok olan alanları meydana getirirler.
Akarsular tarafından taşınan kil, kum, çakıl gibi kütle parçalarının, suyun akış hızının azalması sonucu elverişli yerlere birikmesiyle meydana gelen tortular. Alüvyonlar, geniş vadilerin bir çoğunda tabanda geniş yer kaplar veya daha geniş yerlere yayılarak, alüvyon ovalarını teşkil ederler. Büyük ve küçük Menderesler, Gediz, Seyhan, Ceyhan ırmaklarının vadileri alüvyonovalarıdıseafoodplus.info, Köyceğiz, Meriç vadisi gölleri gibi. Alüvyonların nehir deltasında meydana getirdikleri göllere ise Delta gölleri denir.
Alüvyonlar, eski ve yeni olmak üzere iki gruba ayrılırlar:
Eski alüvyonlar , nehrin suları kabardığı zaman su altında kalmayan, akarsu kenarında bulunan verimli arazideki alüvyonlardır. Bu alüvyon insanların yerleşmesine müsait yerlerdir.
Yeni alüvyonlar ise, henüz gelişmekte olup, zaman zaman su baskınlarına uğrayan yerlerdeki alüvyonlarıdır.
Alüvyal nedir? Alüvyal toprak nedir? Alüvyal toprağın özellikleri nelerdir? Alüvyal toprak hangi bölgelerde görülmektedir? Azonal topraklar nelerdir?
Alüvyal nedir? Alüvyal toprak nedir? Özellikleri nelerdir?
Yeryüzündeki yüksek yerler sürekli aşınmakta, aşındırılan bu materyaller uzak mesafelere taşınmaktadır.
Bu materyaller iriliğine göre; çakıl, kum, mil olarak adlandırılır. Bunların hepsine birden alüvyon denir. Alüvyonların birikmesiyle oluşan topraklar alüvyal topraklardır.
Alüvyonların horizonları yoktur. Alüvyal toprakların en yaygın olduğu yerler deltalardır. Vadi tabanlarının genişlediği yerlerdeki akarsu boyu ovaları da alüvyon topraklardan oluşur.
Ayrıca pek çok ovanın tabanındaki verimli tarım alanları da alüvyonlarla kaplıdır. Alüvyal topraklar derin, geçirgen, kolay işlenebilen, suyun kolay temin edilebildiği topraklar olduğundan çok verimlidir. Çoğu iklim kuşağında görülebilir. Örneğin Nil deltası, Türkiye’de Çukurova alüvyal toprakların görüldüğü yerlerdendir.
Bir al&#;vyal toprak Su akıntıları ile taşınan malzemeden oluşan tortul bir topraktır. Genel olarak al&#;vyal topraklar akarsu k&#;kenli olarak kabul edilmekle birlikte, tortuyu taşıyan su akıntıları yağmurdan veya bataklıklardan da gelebilir.
Tortu taşınması uzun zaman &#;nce meydana gelmiş olabilir, eski al&#;vyal toprakları oluşturabilir veya daha yeni, hatta g&#;ncel, yeni al&#;vyal topraklardan kaynaklanabilir. Birincisi normalde mevcut sel seviyesinin &#;zerindeki arazide bulunurken, sonuncular al&#;vyal d&#;zl&#;klerde bulunur.
Eski al&#;vyal topraklar genellikle fakirdir, son zamanlarda ise mineraller ve besinler bakımından zengindir, bu da i&#;lerinde tarımın gelişmesine izin verir. Bu topraklar, Mısır ve Mezopotamya gibi b&#;y&#;k medeniyetlerin yerleşmesine ve gelişmesine izin verdiği i&#;in insanlık tarihi ile bağlantılıdır.
Al&#;vyal toprağın &#;zellikleri ve &#;zellikleri
Al&#;vyal topraklar, su akımlarının taşıdığı ve y&#;zeylerinde belirli miktarda organik madde biriktiren konsolide olmayan malzemelerden oluşan, zayıf yapılandırılmış bir profile sahiptir.
Genellikle su ge&#;irimsiz hale getirmek i&#;in yeterli killi topraklardır ve koyu renklidirler. Yeni menşeli olanlar besin a&#;ısından zengindir.
Belirli &#;zellikleri b&#;y&#;k &#;l&#;&#;de değişir ve b&#;y&#;k &#;l&#;&#;de biriktirilen malzemeye bağlıdır. Genellikle az miktarda mineral i&#;erirler, ancak mevcut minerallerin oranı ve t&#;r&#; taşınan malzemenin konumuna ve kaynağına bağlı olarak değişecektir.
Bu topraklar, ile arasında değişen, hafif asidik veya hafif bazik olabilmesine rağmen, genellikle n&#;tr bir pH'a sahiptir. Fosforik asit, potas ve silt i&#;eriği y&#;ksektir.
D&#;z veya hafif inişli &#;ıkışlı topografya alanlarında oluşurlar ve normalde periyodik taşkınlara maruz kalırlar.
Dokusu genellikle siltli bal&#;ıktan siltli killi tınına kadar değişir.
Bileşimlerine g&#;re, ilk santimetre derinlikte sırasıyla daha fazla miktarda k&#;k&#;rt, organik madde veya kalsiyum i&#;eren tonikler, mollikler ve kalsiyum gibi birka&#; alt tipe ayrılabilirler.
jeoloji
T&#;m kayalar ve topraklar, diğerleri arasında r&#;zgarların, suların, biyolojik ajanların, iklimin aşındırıcı etkisine maruz kalır. Erozyon, bu elementleri yıpratır ve par&#;alayarak yeni topraklar oluşturmak i&#;in r&#;zgar veya su ile taşınabilen par&#;acıklar &#;retir.
Partik&#;l madde su ile taşındığında, yerleşeceği yere ulaşmadan &#;nce uzun mesafeler kat edebilir. Normalde nehirlerin sedimantasyon ve al&#;vyal toprakların oluştuğu yerler arasında al&#;vyal ovalar, nehir deltaları, nehir hali&#;leri ve kıyı ovaları bulunur.
Oluşan topraklar, partik&#;llerin boyutu ve dağılımı bakımından heterojendir, en b&#;y&#;ğ&#; su akıntısına daha yakın, en iyileri ise ondan uzaklaşır ve y&#;zeylerinde organik madde biriktirirler. .
İnce kum, silt ve kil par&#;acıkları periyodik taşkınlar sırasında birikir ve herhangi bir &#;imentolama işlemine tabi tutulmaz ve bu nedenle konsolide edilmez. Eski al&#;vyal topraklar da aynı şekilde ortaya &#;ıktı, ancak zamanla bir dereceye kadar sıkışmış olabilir.
Bu topraklar, son zamanlarda yaşananların aksine, organik madde i&#;eriklerini kaybettikleri i&#;in fakirdir ve normalde mevcut sel seviyelerinin &#;zerindeki seviyelerde bulunurlar.
Son zamanlardaki al&#;vyal topraklar s&#;rekli olarak oluşuyor ve her selde farklı materyallerin katkıları olabilir, bu nedenle belirgin bir tabakalaşma oluşur. Ayrıca y&#;zey altı kısmında durgun su da i&#;erebilirler.
Uygulamalar
Tarımsal
Yeni al&#;vyal topraklar, daha &#;nce de belirtildiği gibi, s&#;rekli malzeme tedariği nedeniyle verimli topraklardır. Ayrıca konsolide olmayan zeminler oldukları i&#;in hafif ve kullanımı kolaydır. Ek olarak, su kaynağının bir sınırlama olmadığı alanlarda bulunurlar. T&#;m bu &#;zellikler onları tarım i&#;in ideal kılar.
Bununla birlikte, bunların &#;oğu, periyodik su baskınlarına eğilimli oldukları i&#;in riskli topraklar olarak da kabul edilirler, bu nedenle bu selleri durdurmak i&#;in b&#;y&#;k altyapılara ihtiya&#; duyarlar.
Esas olarak al&#;vyal ovalarda ve nehir deltalarında oluşurlar. Dicle ve Fırat nehirleri, Nil nehri, Ganj nehri kıyılarında olduğu gibi ekilecek ve &#;nemli eski uygarlıkların gelişmesine izin veren ana topraklardı.
Bug&#;n, &#;rneğin Hindistan'ın tarımsal &#;retiminin% 40'ından fazlası bu topraklarda yetiştirilen mahsullerden geliyor.
Yakın zamandaki pek &#;ok al&#;vyal toprağın y&#;ksek &#;retkenliğine rağmen, oraya yerleşmiş n&#;fusun b&#;y&#;kl&#;ğ&#;n&#; artırarak bunların tarımsal kullanımlarını kentsel kullanımlara kaydırmaya y&#;nelik tarihsel bir eğilim vardır.
Su k&#;lt&#;r&#;
Al&#;vyal topraklar aynı zamanda su &#;r&#;nleri yetiştiriciliği faaliyetleri i&#;in de ilgi &#;ekicidir &#;&#;nk&#; topoğrafyaları genellikle neredeyse d&#;zd&#;r, sadece hafif dalgalanmalar vardır, bu nedenle araziyi d&#;zleştirmek ve k&#;lt&#;r havuzları inşa etmek i&#;in toprak işlerine yatırım minimumdur.
Buna ek olarak, i&#;erdiği kil seviyelerinden dolayı sıvıların tutulması da yeterlidir ve genellikle su ge&#;irmez taban ve setlere daha fazla malzeme eklenmesine gerek yoktur. Son olarak, &#;iftliğin ihtiya&#;larını karşılamak i&#;in genellikle yakınlarda bir su kaynağı vardır.
Su arıtma
Al&#;vyal topraklar aynı zamanda atık suyun filtrasyonuna ve arıtılmasına (Riberbank filtrasyonu) hizmet eder. Prosed&#;r, suyun bir nehir veya g&#;l&#;n al&#;vyal toprak bankalarından ge&#;irilmesinden oluşur. Almanlar bu s&#;reci 'lerden itibaren kullanmaya başladı.
Suyun al&#;vyal topraklardan ge&#;işi, fiziksel bir filtrasyona izin verir &#;&#;nk&#; toprak par&#;acıkları arasındaki boşluklar, suda asılı kalan ve toprak y&#;zeyinde kalan daha b&#;y&#;k par&#;acıkların ge&#;işini engeller.
Aynı zamanda, toprakta hem &#;&#;z&#;nm&#;ş hem de partik&#;l halindeki organik materyali ve kimyasal besinleri par&#;alayan ve sindiren &#;ok sayıda mikroorganizmanın varlığı sayesinde biyolojik bir filtrasyon ger&#;ekleşir.
Toprağın bileşenleri suda bulunan farklı kimyasal bileşiklerle reaksiyona girdiğinde kimyasal bir sızıntı da vardır.
Son olarak, suyun topraktaki boşluklardan ge&#;mesi i&#;in ge&#;en s&#;re, aynı zamanda bazı kimyasalların inaktive edilmesine ve a&#;ıklanan &#;&#; filtreleme mekanizmasından ge&#;miş olabilecek mikroorganizmaların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
Al&#;vyal topraklar ayrıca bu t&#;r ama&#;lar i&#;in oluşturulmuş yapay lag&#;nlerde s&#;z&#;lerek atık suyun arıtılmasına hizmet eder. Bu durumlarda, lag&#;nler zeminde biriken enkaz tabakasını gidermek ve b&#;ylece anoksik koşullardan ka&#;ınmak i&#;in periyodik bakım gerektirir.
