Amaç Bildiren Cümleler
Eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiğinin belirtildiği cümlelere amaç-sonuç cümleleri denir.
>Amaç-sonuç cümleleri, eyleme sorulan “hangi amaçla?” sorusuna cevap verir.
>Bu tür cümlelerde de &#;için, diye, üzere&#; gibi edatlardan yararlanılır.
Örnek(ler)
Yukarıdaki cümlede yükleme &#;hangi amaçla çalışmış?&#; sorusunu yönelttiğimizde &#;sınavı kazanmak için&#; cevabını alıyoruz. Yüklemin yapılış amacı bildirildiği için bu cümle amaç-sonuç cümlesidir.
»Bildiklerini anlatmak üzere karakola başvurdu.
»Kilo vereyim diye spor yapıyor.
» Yazar, eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.
» Ona sık sık öğüt verirdi; iyi bir insan olsun diye.
Amaç-Sonuç Cümleleri ile Neden-Sonuç Cümleleri Arasındaki Fark
Amaç-sonuç cümleleri, neden-sonuç cümleleri birbirine çok benzemekte bu yüzden sık sık karıştırılmaktadır. Amaç-sonuç cümleleri ile neden-sonuç cümlelerini ayırt etmek için şu yolu izlemeliyiz:
Amaç-sonuç ile neden-sonuç cümlelerinin karıştırılmasının en büyük sebebi amaç-sonuç cümlelerinin, neden-sonuç cümlelerini bulmak için kullandığımız &#;neden?&#; sorusuna da cevap verebilmeleridir. Bu yüzden amaç-sonuç cümlelerinin sorulduğu sorularda önce mutlaka &#;hangi amaçla?&#; sorusu sorulmalıdır. Eğer önce &#;neden?&#; sorusunu sorarsak neden-sonuç cümlesini amaç-sonuç sanarak yanılırız.
Örnek Soru
A) Dün akşam eve geldim
B) Çok çalıştığım için iyi not aldım.
C) Yaşlandığı için kulakları iyi duymuyor.
D) İlaç almak için eczaneye gitti.
Çözüm
Seçenekleri incelediğimiz b,c ve d seçeneklerinde &#;neden?&#; sorusuna cevap alabildiğimizi görüyoruz:
A) Dün akşam eve geldim. (neden geldim? → cevap yok)
B) Çok çalıştığım için iyi not aldım. (neden iyi not aldım? → çok çalıştığım için)
C) Yaşlandığı için kulakları iyi duymuyor. (neden iyi duymuyordu? → yaşlandığı için)
D) İlaç almak için eczaneye gitti. (neden eczaneye gitti? → ilaç almak için)
Yanlış soruyu sorduğumuz için birçok cevap çıktı. Bizden amaç-sonuç cümlesini bulmamız istendiğinde sadece &#;hangi amaçla?&#; sorusunu sorarsak kolayca cevabı bulabiliriz:
A) Dün akşam eve geldim. (hangi amaçla geldim? → cevap yok)
B) Çok çalıştığım için iyi not aldım. (hangi amaçla iyi not aldım? → cevap yok)
C) Yaşlandığı için kulakları iyi duymuyor. (hangi amaçla iyi duymuyordu? → cevap yok)
D) İlaç almak için eczaneye gitti. (hangi amaçla eczaneye gitti? → ilaç almak için)
Görüldüğü üzere &#;hangi amaçla?&#; sorusunu sorduğumuzda sadece D seçeneğinden cevap alabiliyoruz ve cevabı kolayca bulabiliyoruz.
Doğru cevap: D seçeneği
CÜMLEDE ANLAM İLİŞKİLERİ KONUSUNUN DİĞER BAŞLIKLARI
⇒Neden-Sonuç (Sebep-Sonuç) Cümleleri Konu Anlatımı
⇒Amaç-Sonuç Cümleleri Konu Anlatımı
⇒ Koşul-Sonuç (Şart-Sonuç) Cümleleri Konu Anlatımı
⇒ Karşılaştırma Cümleleri Konu Anlatımı
⇒Öznel ve Nesnel Yargılı Cümleler Konu Anlatımı
⇒ Doğrudan ve Dolaylı Anlatım Konu Anlatımı
⇒ Cümle Yorumlama Konu Anlatımı
⇒ Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri Konu Anlatımı
⇒ Cümleye Hakim Olan Duygu Konu Anlatımı
eğitim öğretim ile ilgili belgeler>konu anlatımlı dersler >Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar >cümlede anlam ile ilgili konu anlatımlar
AMAÇ SONUÇ CÜMLELERİ AMAÇ SONUÇ NEDİR TANIMI ÖRNEKLERİ ÖZELLİKLERİ KOLAY YOLLARI YOLU (CÜMLEDE ANLAM) (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)
Cümleyi okuduğumuz zaman işi yapan kişi o işi yapmak için bir "HEDEF, AMACI" olduğunu söylüyorsa bu tür cümlelere AMAÇ SONUÇ cümleleridir.
Cümlede anlatılan olayın, sonucun, yargının yapılmasının bir amacı varsa o cümleye amaç sonuç cümlesi denir.
Sonuç bildiren bir yargıyla o sonucun hangi amaçla yapıldığını anlatan bir başka yargıdan oluşan cümlelerdir.
İşi yapan kişi yaptığı işi (sonucu) hangi amaçla yaptığını söyler.
Amaç ve Sonuç bölümleri olmak üzere 2 cümleden oluşurlar.
Amaç Sonuç Mu Neden Sonuç Mu Anlamanın
1. Kolay Yolu Püf Noktası:
Cümlede geçen İÇİN kelimesinin yerine AMACIYLA kelimesini koyup okuyun. Anlamsızsa Sebep Sonuç, Anlamlıysa Amaç Sonuç cümlesidir.
Bu yöntemi kullanırsanız cümlenin amaç sonuç mu yoksa sebep sonuç mu olduğunu hemen kavrarsınız.
Örnek:
Parayı göndermek için bankaya gitti.
Parayı göndermek AMACIYLA bankaya gitti.
=>>Anlamlı oldu o zaman amaç sonuç cümlesidir.
Parası yetmediği için onu alamadı.
Parası yetmediği AMACIYLA onu alamadı.
=>> Anlamsız oldu o zaman sebep sonuç cümlesidir.
Hesabı ödemek için cüzdanını çıkardı.
Hesabı ödemek amacıyla cüzdanını çıkardı.
(ANLAMLI) (AMAÇ SONUÇ)
Bir Hatırlatma:
Bazı cümlelerde için kelimesi yerine bazı aynı görevi yapan kelime veya ekler kullanılmış olabilir. O kelime veya eklerin yerine AMACIYLA kelimesini koyun.
Parayı göndermeye bankaya gitti.
Parayı göndermek amacıyla bankaya gitti.
(ANLAMLI) (AMAÇ SONUÇ)
Parası yetmediğinden onu alamadı.
Parası yetmediği amacıyla onu alamadı.
(ANLAMSIZ) (NEDEN SONUÇ)
Derdini anlatmak üzere ayağa kalktı.
Derdini anlatmak amacıyla ayağa kalktı.
(ANLAMLI) (AMAÇ SONUÇ)
Amaç Sonuç Mu Neden Sonuç Mu Anlamanın
2. Kolay Yolu Püf Noktası:
Cümleyi okuduktan sonra cümleye AMACI NE veya HANGİ AMAÇLA sorusunu sorun. Cevap veriyorsa AMAÇ SONUÇ, cevap vermiyorsa NEDEN SONUÇ cümlesidir.
Örnek:
İlaç almak için eczaneye gittim.
(AMACIM NE=> İlaç almak)
Cevap verebildiği için AMAÇ SONUÇ CÜMLESİ)
Yaşlandığı için yürümekte zorluk çekiyor.
(AMACI NE=> Yaşlandığı için)
Cevap VEREMEDİ, cevap SAÇMA olduğu için NEDEN SONUÇ CÜMLESİ)
Amaç Sonuç Mu Neden Sonuç Mu Anlamanın
3. Kolay Yolu Püf Noktası:
Sonuç bölümü dışındaki bölümdeki olaya GERÇEKLEŞMİŞSE NEDEN SONUÇ, GERÇEKLEŞMEMİŞSİ AMAÇ SONUÇ'tur.
Örnek:
Su içmek için mutfağa gittim.
(Su içtim mi? Hayır, henüz içmedim.)
(GERÇEKLEŞMEMİŞ => AMAÇ SONUÇ)
Sular kesildiği için banyo yapamadım.
(Sular kesilmiş mi? Evet, sular kesilmiş.)
(GERÇEKLEŞMİŞ => NEDEN SONUÇ)
Su içmek için mutfağa gittim.
(Su içtim mi? Hayır, henüz içmedim.)
(GERÇEKLEŞMEMİŞ => AMAÇ SONUÇ)
Amaç Sonuç Cümlelerine Örnekler:
- Biraz hava almak ve dinlenmek için arkadaşlarıyla Pazar günü pikniğe gideceklermiş.
- Onunla bu durumu bütün ayrıntılarıyla değerlendirmek üzere tekrar bir araya geleceğiz.
- Ona sık sık öğüt verirdi; iyi bir insan olsun diye.
- Okula onu görmeye gittim.
- Borçlarından kurtulmak için evini satmış.
- Ailesini görmek için Almanyaya gitmiş.
- Başbakan, ticari anlaşmalar yapmak üzere yurtdışına çıkıyor.
- Bu, bizi birbirimize düşürmek maksadıyla söylenmiş bir sözdür.
- Birinci olmak için daha çok çalışmalıyım.
- Şair, şiirinde herkes anlayabilsin diye yalın bir dil kullanmış.
- Yazar,eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.
- Sınavı kazanmak için çok çalışmış.
- Bildiklerini anlatmak üzere karakola başvurdu.
- Dersi geçebilmek için gece gündüz çalışıyorum.
- Onu mutlu edelim diye ona bisiklet aldık.
- Öfkesini yenmek için dışarı çıktı.
- Yoksulluktan kurtulmak için şehre göç etmiş.
- Kardeşi iyileşsin diye Allah'a dua ediyor.
- Yürü, sağlıklı kal. (Sağlıklı kalmak için yürü.)
- Kilo vereyim diye spor yapıyor.
- Para kazanmak için memleketinden ayrıldı.
- Yazar, eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.
- Bildiklerini anlatmak üzere karakola başvurdu.
- Bu sıkıntılara sınavı kazanalım diye katlanıyoruz.
- Yabancı dil öğrenmek için kursa gidiyor.
KONUYU DAHA İYİ ANLAMAK İSTERSİNİZ
AŞAĞIDAKİ VİDEOMUZU İZLEYEBİLİRSİNİZ
NEDEN SONUÇ CÜMLESİ NEDİR
Cümleyi okuduğumuz zaman işi yapan kişinin o işi yapmasına başka bir iş SEBEP, NEDEN oluyorsa bu tür cümleler NEDEN SONUÇ veya SEBEP SONUÇ cümleleridir.
Bir cümlede ifade edilen yargılardan birinin neden, diğerinin sonuç olabilecek şekilde birlikte kullanılmasıyla meydana gelen cümleye neden sonuç cümlesi veya sebep sonuç cümlesi denir.
İşi yapan kişi meydana gelen olayın (sonucun) hangi nedenden meydana geldiğini söyler.
Neden ve Sonuç bölümleri olmak üzere 2 cümleden oluşurlar.
Sebep sonuç cümleleri, bir fiilin neden veya hangi sebeple yapıldığını söyleyen cümlelerdir.
Neden Sonuç Cümlelerine Örnekler:
- Hasta olduğu için işi erken bıraktı. (Bu cümleyi "İşi erken bıraktı." şeklinde söyleseydik sadece sonuç cümlesi olurdu. Çünkü "İşi erken bıraktı." diyor ama "İşi neden erken bıraktığını" söylemiyor olurdu.)
- Malzeme yetersizliğinden inşaat yarım kaldı.
- Yorgunluktan uyuyakaldı.
- Seni ziyaret edemedim, çünkü hastaydım.
- Yağmurun yağmasıyla herkes içeri kaçıştı.
- Kazanamama korkusuyla gece gündüz çalışıyor.
- Maddi imkansızlık yüzünden okuyamamış.
- Okulların açılmasıyla masraflar arttı.
- Seni uyandırmayalım diye radyoyu açmadık.
- Yağmur yağınca maç iptal oldu.
- Malzeme yetersizliğinden inşaat yarım kaldı.
- Fazla ışık gözlerime dokunduğundan perdeyi kapattım.
- Büyükbaba öldü, sonra üzüntüsünden büyükanne öldü.
- Müdür, yaşlı adama ters ters baktı. Adamcağız utancından büzüldükçe büzüldü.
- Saha çamur olduğu için maç ertelenmiş.
- Kar yağdığı için çocuklar kardan adam yapmaya başladı.
- Derse geç kaldım diye yok yazıldım.
- İçeri giremedik çünkü kapı kapalıydı.
- Hakan Bey'e katkılarından ötürü teşekkür ederiz.
- Hastalandığım için okula gidemedim.
- Çocukların susuzluktan dudakları çatlamıştı
- Şiddetli soğuklardan elleri ince ince yarılmıştı.
- İşler bitmediği (bilgi seafoodplus.info) için tatile çıkamadık.
- Unutkanlığı yüzünden havaalanından geri dönmek zorunda kalmış.
- İşlerin sıkışıklığından dolayı ne tiyatroya gidebiliyorum, ne sinemaya.
- Ağaçların dalları fırtınadan kırılmış.
- Dün gece ince giyindiğinden çok üşümüş.
- Gecikmesinden ötürü çocuğa çok kızdılar.
- Yoğun kar yağışı yüzünden Ankara - İstanbul seferleri iptal edilmiş.
- Elindeki işi bitiremediğinden bir hafta kadar yeni bir iş alamayacağını söyledi.
- Derslere sürekli geç gelmesi ve ödevlerini zamanında yapmaması öğretmenini çok kızdırıyordu.
- Sizi sevdiğimden dolayı böyle davranıyorum.
- Bundan dolayı akşam size gelemeyiz.
- Çiçekleri gece sula; daha çabuk büyür.
- Bir daha böyle konuşma; beni üzüyorsun.
- Yoğun kar yağışı yüzünden Ankara - İstanbul seferleri iptal edilmiş.
- Elindeki işi bitiremediğinden bir hafta kadar yeni bir iş alamayacağını söyledi.
- Derslere sürekli geç gelmesi ve ödevlerini zamanında yapmaması öğretmenini çok kızdırıyordu.