Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi uluslararası katılımla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 28 Kasım – 1 Aralık tarihinde gerçekleştirildi. Her yıl farklı bir merkezde yapılan Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi’ne bağımlılık alanında çalışan yurtiçinden ve yurtdışından bir çok uzman katıldı. Psikiyatri Uzmanımız Dr. İbrahim Karakaya da bu kongrede bir panelde konuşmacı olarak yer aldı. “Kumar Oynama Bozukluğu: Tanınmasında ve Tedavisinde Güncel Gelişmeler” başlığındaki panelde Kumar Bağımlılığı konusu ele alındı. Doç. Dr. Merih Altıntaş’ın oturum başkanı olduğu panelde; Doç. Dr. Merih Altıntaş “Gizli Bağımlılık: Kumar” konusunu anlattı. Hastanemiz Psikiyatri Uzmanı Dr. İbrahim Karakaya ise “Kumar Oynama Bozukluğunda Farmakolojik ve Psikososyal Tedaviler” konusunu anlattı.
Kumar Bağımlılığı; daha fazla kazanç sağlama umuduyla her hangi bir şeyi gözden çıkarma, riske atma eylemine denir. Kumar bağımlılığı, işlevsellikte bozulmaya neden olmaktadır. Kumar bağımlısı olan kişi kendine zarar vermekle birlikte ailesine ve çevresine de zarar verir. Büyük maddi kayıplara neden olan kumar bağımlılığı aile kurumunu parçalayabilmektedir. Kumar bağımlılığı tedavisi patolojik vakalarda sıklıkla madde bağımlılığı tedavisi yöntemi kullanılmaktadır. Bu bireyler madde bağımlılığı tedavi bölümlerine yönlendirilmelidir. Kişiye göre uygulanan tedavi yöntemiyle yüksek oranda başarı elde edilebilmektedir.
Kumar bağımlılığı, fonksiyonel olarak bozulmaya neden olan ve sürekli bir şekilde kumar oynama davranışına denir. Kumar bağımlılığı hem kişiye hem ailesine, hem de çevresine zarar verir. Ciddi maddi hasarlara sebebiyet vermesi ile birlikte ailelerin parçalanmasına neden olur. Kumar bağımlılığı gelişen teknoloji ile birlikte maalesef artış göstermiştir. Kumar bağımlılığı, ahlaki zayıflık veya irade eksikliği değildir.
Kumar bağımlılığı %3 oranında görülür. Her gelir grubunda görülebilir. yaş arasında erkeklerde daha sıktır. Gençler arasında da giderek yaygınlaşmaktadır.
Kumar bağımlılığı genellikle heves ile başlamaktadır. Fakat bu heves zamanla yerini daha çok kazanma hırsına bırakmakta ve kişiyi kumar oynamaya bağımlı hale getirmektedir.
Aşağıdaki maddelerden 5 tanesi ya da daha fazlasının bulunması ile sürekli ve yineleyen uygunsuz kumar oynama davranışı kumar bağımlılığı rahatsızlığı tanısına yatkın olunduğunu göstermektedir. Fakat tanıyı koymak için kişiyle ilgili uzmanların görüşmesi gerekmektedir.
Bir maddenin veya davranışın bağımlılık yapma özelliği o maddenin kişide ne kadar hızlı ve yüksek oranda dopamin salgılattığı ile ilişkilidir. Bu anlamda son yıllarda internet aracılığı ile oynanan bahislerin yaygınlığı artmaktadır. Yapılan bahislerin dakika içinde sonucunun alınması daha hızlı ve fazla hazza yol açmaktadır. Bu nedenle özellikle üniversite gençleri ve yüksek eğitimli kişiler bu alanda yalancı bir kendine güvene de kapılarak bu davranışa eğilim gösterirler. Özellikle her an her yerde bu sitelere ulaşımı sağlayan akıllı telefon gibi araçlar bu davranışın pekiştirilmesini ve bağımlılığa dek uzanmasına yol açmaktadır.
Kumar bağımlılığı kişiyi ve çevresini olumsuz yönde etkilemektedir. Kumar bağımlılığının birçok riski vardır. Bu risklerden bazıları şöyledir;
Kumarbazlar kaybettiklerini bir seferde geri almayı umarlar. Bu gerçekleşmeyince davranışlarını ve kayıplarını yalanlarla örtmeye çalışırlar. Kumarbaz sinirli ve sır saklar hale gelince ilişkileri bozulur. Kanun dışı yollara başvururlar, sahte çekler yazarlar, tasarruflarını tüketirler ve borçlanırlar. Sonuçta depresyon, intihar düşünceleri ve girişimleri olur. Hasta kayıplarını telafi edemeyeceğini fark eder. Ancak heyecan ve uyarılma için kumarı sürdürür. Hastalar genelde son aşamada ilişki problemleri ya da yasal sorunlar nedeniyle tedavi arayışına girerler.
Kumar bağımlılığı, tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Öncelikle bu tedavi belirli bir süreci gerektirir. Kişi ilk önce bağımlı olduğunu kabul etmelidir. Daha sonra kişi ailesinden ve uzman bir hekimden destek almalıdır. Tutum ve davranışlarını kontrol etmekte güçlük çeken kişinin içinde bulunduğu durum ailenin yardımıyla kontrol edilebilir. Aile, bağımlı kişinin maddi ilişkilerini kontrol altında tutmaya çalışır. Kişinin kumar bağımlılığından kurtulması için gerekli desteği sağlar. Patolojik olarak görülen kumar bağımlılığının tedavisinde genellikle madde bağımlılığı tedavi modeli uygulanmaktadır. Bu yüzden kumar bağımlısı hastalar madde bağımlılığı tedavi bölümlerine yönlendirilmelidir. Kişiye göre düzenlenen program ile bu bağımlılıktan kurtulmak mümkün hale gelebilir.
Bağımlılık tedavisi alınmalıdır. Bu tedavinin uzman kişiler tarafından yapılması gerekir. Kumar oynama düşüncesini yaratabilecek ortamlardan uzaklaşmak gerekmektedir. Hobiler edinerek sanat, spor, doğa gibi faydalı sosyal aktivitelere yönelmek gerekir.
Sürekli kumar oynama üzerine düşünceler geliştirmeye çalışır. İstenen heyecanı duymak için artan miktarlarda para ile kumar oynama devam eder. Kumar oynamayı kontrol altına alma, azaltma ya da bırakma yönünde hiçbir adımın atılmaz. Kumar oynamayı bırakma düşüncesinin kişide huzursuzluk hissi oluşturur.
Bu hastalığın tedavisi yapılabilmektedir. Kumar bağımlılığının tedavisinde genellikle madde bağımlılığı tedavisi yöntemi uygulanır. Bu yüzden bağımlı kişiler, madde bağımlılığı tedavi bölümlerine yönlendirilmelidir. Bireye özel uygulanan tedavi programıyla kişi bu bağımlılıktan kurtulabilir.
Ailede gelişen güven duygusu zamanla kaybolabilir. Ailede maddi sıkıntılar yaşanmasına neden olur ve bu kayıplar yüzünden psikolojik, ailevî ve toplumsal problemler meydana gelir. (boşanma, aile içi tartışma, şiddete başvurma). Kumarın finanse edilmesi için başvurulan yöntemler aile düzenini ve bireylerini olumsuz yönde etkiler.