Ana Düşünce Örnekleri
Ana Fikir Nedir? Nasıl Bulunur?
Ana fikir kelimesi; ana düşünce olarak da karşınıza çıkabilir. İkisi de aynı anlamı karşılar ve bir yazı içinde aktarılmak istenen ana mesaj olarak açıklanır. Büyük bir yapıt ya da herhangi bir yazı fark etmez, sonuç itibariyle ortaya çıkarılan bu yazınsal ürünler bir yazılış amacı barındırır. Bu amaç sizi, yazının ana fikrine götürecek en kısa yoldur. Oluşturulan yazılar bir ana fikir üzerine oturtularak inşa edilir. Yani başka bir bakış açısıyla tanımlama yapacak olursak. Bir yazının temeli; ana düşüncesidir, diyebiliriz. Ana düşünce, aktarılan konu içinde asıl vurgulanmak istenen düşünceyi temsil eder ve yan fikirlerle desteklenir.
Yazarlar genellikle yazdıkları yazının ana düşüncesini, açık olarak vermektense dolaylı olarak okura sunmayı tercih ederler. Böyle yazılarda okurun, yazıyı kavradıktan sonraana fikre kendisinin ulaşması beklenir. Bu durumda metin içinde aktarılmak istenen yargılardan çıkaracağınız sonuçlar, ana fikir olarak ele alınır. Bazı yazılarda ise, özellikle giriş - gelişme - sonuç bulunduran yazılar, bir cümle ile ana düşünce yazının içinde açıkça verilmiş olabilir. Bu tip cümleler, ana fikir cümlesi olarak da bilinirler.
Bir yazınsal eser içinde, birden fazla fikir bulmanız da oldukça olası bir durum. Ancak bu sizi yanıltmamalı. Çünkü bir yazının ana fikri, tektir. Var olduğunu fark ettiğiniz diğer düşünceler, ana fikri desteklemek amaçlı kullanılmış yan fikirleri oluşturur. Bir metnin ana fikrini bulduğunuzda adeta okuduğunuz kesitin bir cümlelik özetini yapmış olursunuz.
Ana Fikir Ne Demek?
Ana fikir, bir yazıda açık olarak sunulmaktansa dolaylı olarak anlatılan temel düşünce olarak da tanımlanır. Ana fikirlerin en belirgin özellikleri kısa, açıkça anlaşılır ve öz oluşudur. Ana düşünceler net bir ifadeye sahiptir ve okurlarına öğüt verir. Bu özelliklerinin yanı sıra ana fikir, sıklıkla yazının konusu ile karıştırılan bir ifade olduğundan internet ortamında araştırılan kavramlardandır.
Aslında ana fikir ve konu ilk bakışta birbirinin aynısıymış gibi bir hissiyat yaratmaktadır. Bu yanlış algı yüzünden yazıda, nelere dikkat edeceğinizi şaşırıp konu ve ana düşünceyi ayrı ayrı ve doğru şekilde bulamayabilirsiniz. Bu noktada bir yazının konusu veya bir yazının ana düşüncesi dendiğinde ne kastedildiğini kafanızda netleştirmeniz gerekli. Böylece zihninizde, herhangi bir tanı kargaşası yaşanmasının önüne geçebilirsiniz. Bunu yapabilmek için bu iki kavram arasındaki ince çizgiyi fark etmelisiniz. Peki, ana fikir ve konuyu ayıran ince çizgi nedir?
Ana fikir; bir yazının yazılış amacını ortaya koyan özet şeklinde bir cümleyken konu; en kısa tanımıyla üzerinde durulan, konuşulan olay ya da olgu şeklinde açıklanır. Konu; ana fikir etkisiyle şekillenen olay ve olguları içerir. “Bu yazıda neler anlatılıyor?” ya da “Bu yazıda nelerden bahsediliyor?”, dendiğinde cevap sizi konuya götürecektir. Yani konu; bir yazıda, konuşmada ya da yapıtta ele alınan düşüncelerin, bahsedilen mevzuların, üzerinde durulan kavramların hepsini barındırır.
Ana fikir bulunurken ise sorulması gereken soru; “Bu yazı ne amaçla kaleme alınmış ya da yazar okurlarına nasıl bir mesaj vermek istiyor?”, şeklindedir. Bu tip sorular yöneltilerek ana fikre diğer adıyla ana düşünceye, doğru ve kısa yoldan ulaşılmasını sağlar. Bu iki kavram arasındaki ilişkiyi kısaca özetleyecek olursak konu; basit şekilde yazıda nelerden bahsedildiğini ifade ederken ana düşünce; parçada asıl vurgulanmak istenen düşünceyi, ifade eder.
Ana Fikir Nasıl Bulunur?
Bir yazının ana düşünce cümlesi, yazarın yazma amacını da içinde taşır. Metinde yer alan birçok olay ve olguya bu ana düşünce yön verir. Yazarın tutumu, ana fikir cümlesinin yazıdaki konumunu etkileyebilir. Bu nedenle bazen paragrafın başında bazen ortasında bazen de sonunda yer alabilir. Örneğin yazının oluşturduğu paragraf, tümdengelim yöntemiyle oluşturulmuşsa ana düşünce cümlesini en başta görmeniz mümkün. Bu tip metinlerde okurlar daha ilk satırlarda konunun yazılış amacını çaba sarf etmeden bulabilirler. Eğer paragraf, tümevarım yöntemiyle kurulmuşsa ana düşünce cümlesi muhtemelen sonda yer alacaktır. Bu sayede ise sonuç cümlesi, yazının ana fikir cümlesi olmakla kalmayacak okurlar için parçada anlatılanların tümünü özetleyen bir kalıba da bürünecektir.
Ancak ana düşünce, her zaman yazı içinde okura sunulmaz. Böyle durumlarda yazının ana düşüncesi okur tarafından ortaya çıkarılır. Bunun için yazı metninin tamamının okunarak iyi şekilde kavranması gereklidir. Okur, eleştirel düşünme sayesinde yazının ana temasını destekleyen yardımcı fikirler ile asıl aktarılmak istenen düşünce birbirinden rahatlıkla ayrılabilir.
Tüm bu aşamaların yanında elbette ana düşünceyi doğru olarak bulmak için doğru soruyu yöneltmeniz gerekir. “Bu yazıda, yazarın asıl anlatmak istediği nedir?”, formundaki bir soru size aradığınız cevabı verebilir. Bu soru örneklerini çoğaltmak gerekirse; “Bu yazıdan nasıl bir ders çıkarılır?”, “Yazarın bu yazıyı yazma amacı nedir?”, “Yazar burada hangi öğüdü vermek istiyor?”, “Yazıda verilmek istenen ana mesaj nedir?”, “Yazıda vurgulanmak istenen yargı nedir?” tarzındaki sorular örnek olarak verilebilir.
Ana Fikir Bulmayı Kolaylaştıran Püf Noktaları
Ana fikri bulmak için bazı ipuçlarını izlemek işinizi kolaylaştırabilir. Bu ipuçlarından ilki düşünce akışının hangi yönde olduğunu bulmaktır. Düşünce akışından kasıt, yazının tümdengelim mi ya da tümevarım yöntemiyle mi kurgulandığıdır. Düşünce akışının genelden özele gittiği metinlerde, ana fikri yazının ilk başlarında aramalısınız. Çünkü böyle kurgulanmış yazılarda yazar, ilk cümlelerde kendi fikrini açıklar ve fikrini destekleyecek düşünce ve olaylarla devam eder.
Düşünce akışının özelden genele gittiği yazılarda ise ana fikri aramanız gereken yer yazının sonlarıdır. Metnin sonunda yazar, amacını açıklığa kavuştururken yazıyı da derleyip toplayarak bir netice sunar.Özellikle ana fikrin, yazı içinde bir cümle olarak sunulmadığı durumlarda; metni iyi okuyarak ardından bir özete ulaşmak gerekir. Sadece bir gelişme bölümü olarak sunulan paragraflarda genellikle ana fikir cümlesi olmaz. Çünkü ana düşünce paragrafın içinde verilmek yerine metnin geneline yayılmış şekilde olur. Burada ana fikri bulmak için okura düşen görev, bu metni en kısa şekilde özetlemeyi denemektir. Ayrıca yazı içinde verilen bazı ifadelere dikkat ederek ana fikre bizi götürecek işaretler bulabiliriz.
Eğer yazar; kanımca, bana göre, bence, yani, böylece gibi özet etkisine sahip sözlerle düşüncesini sunuyorsa bu noktalarda yazarın ana fikrine işaret ettiği açıklamalar yaptığını yakalayabiliriz. Yine bakış açısı da ana fikir bulma konusunda size yardımcı olacak bir ipucudur. Burada bakış açısı olarak ele alınan olgu, yazarın konuya karşı takındığı tavırdır. Yazarın bakış açısını belirleyen bu tavır nötr, eleştirel, destekleyici, alaycı ya da farklı şekilde olabilir.
Eğer yazarın takındığı tavır net olarak bulunabilirse ana fikri net şekilde bulmak da kolaylaşır. Son olarak ana fikir cümlesi yazı içinde verilmemişse ana düşünceyi bulmanın en güvenilir yolu şu şekilde açıklanabilir: İlk önce konu bulunarak herhangi bir anlam yanılgısı yaşanmasının önüne geçilir. Çünkü ana fikir konuya bağlı bir olgudur. Ve konu bulunmadan doğru şekilde saptanması mümkün olmaz. Ardından yazarın konuya bakış açısı saptanmaya çalışılır ve yazarın özetler nitelikteki cümleleri de göz önünde bulundurularak bir ana fikir çıkarımı yapılarak doğru sonuca ulaşılabilir.
Ana düşünce olarak da bilinir. Yazı içinde aktarılmak istenen ana mesaj olarak açıklanır. Yazının yazılış amacını, yazarın vermek istediği asıl mesajı ifade eder.
Bazen yazı içinde açıkça ana düşünce verilirken bazen de verilmez. “Yazarın bu yazıda asıl vermek istediği mesaj nedir?”, gibi sorular yönelterek ana fikir bulunabilir. Ana fikirden önce yazının konusunun saptanması olası yanılmaları önler.
Bir yazının konusu; aktarılan olay, olgu ve kavramlardan basitçe bahseder. Bir yazının ana fikri ise genel metnin özeti niteliğindedir. Yazarın yazış amacını ve vurgulamak istediği düşünceyi ifade eder.
Yazının konusu, küresel ısınmanın etkileri ve bu etkileri hafifletmeye yönelik çözümlerdir.
Yazının amacı, okuyucunun konu hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olmaktır. Yazı, okuyucuya konuyla ilgili gerçekleri, kanıtları ve düşünceleri sunarak, konu üzerinde düşünmesini ve konu hakkında bir fikir oluşturmasını sağlamak için kaleme alınmıştır.
Yazının temel fikri, insanların tarihsel olayların bir sonucu olarak toplumsal cinsiyet rolleri oynadıklarını ve bunun toplumsal cinsiyet ayrımcılığının önüne geçmek için değiştirilmesi gerektiğini vurgulamaktır.
Ana Fikir ve Konu Kavramları
Bir yazının ana fikrini ve konusunu ayırt etmek, okunan yazıyı daha iyi anlamamıza ve değerlendirmemize olanak sağlar. Bu bağlamda, ana fikir ve konu kavramlarının tanımlanması ve örneklenmesi gerekmektedir.
Ana Fikir Nedir?
Bir yazının ana fikri, yazarın iletmek istediği temel düşünce ve ifade ettiği en önemli noktayı işaret eder. Başka bir deyişle, yazarın okuyucuya vermek istediği mesajın özeti olarak değerlendirilebilir. Yazının ana fikrini belirlemek için dikkatlice okuma ve baştan sona süzülmesi önemlidir.
Konu Nedir?
Yazının konusu, ele alınan ve üzerinde durulan genel kavram ya da alanı belirtir. Başka bir deyişle, yazının alana ilişkin hangi boyutla ilgilendiğini gösterir. Konuyu belirlemek için yazının başlığı ve içeriği incelenmesi gerekmektedir.
Ana Fikir ve Konu Arasındaki İlişki
Ana fikir ve konu, bir yazının anlamını ve önemini belirleyen iki temel bileşendir. Ana fikir, yazının amacını ve okuyucuya ne anlattığını gösterirken, konu üzerinde durulan alana ilişkin bağlam ve kapsamı ortaya koyar. Bir yazının ana fikrini ve konusunu ayırt etmek için şu adımları izleyebiliriz:
1. Başlık İncelemesi: Yazının başlığı, genellikle konuyu ve önemli kavramları gösterir. Başlığı dikkatlice inceleyerek yazının konusu hakkında genel bir fikir edinebiliriz.
2. Giriş ve Sonuç Paragraflarını Okuma: Yazının başında ve sonunda yer alan paragraflar, genellikle ana fikir ve konuya ilişkin önemli ipuçları içerir. Bu paragrafları dikkatlice okuma ve değerlendirme, yazının amacını ve önemini anlamaya yardımcı olacaktır.
3. Ara Paragrafların İncelenmesi: Bir yazının orta kısımlarında yer alan ara paragraflar, konunun ayrıntılı olarak işlendiği bölümleri oluşturur. Bu paragrafları incelemek ve üzerinde durulan noktaları belirlemek, konu hakkında daha kesin bilgiler edinmemizi sağlar.
4. Anahtar Kelimeler ve İfadeler: Yazıyı incelerken ve okurken, önemli ve belirleyici kelimeler ve ifadeler üzerinde durmak gerekmektedir. Bu anahtar kelimeler ve ifadeler, ana fikri ve konuyu ortaya çıkaracaktır.
Sonuç olarak, bir yazının ana fikrini ve konusunu ayırt etmek için başlık, giriş ve sonuç paragrafları, ara paragraflar ve anahtar kelimeler üzerinde dikkatli bir değerlendirme yapmak gerekir. Bu adımları takip ederek yazının anlamını ve amacını daha iyi kavrar ve okunan metni değerlendirebiliriz.
Ana Fikir ve Ana Düşünce Arasındaki Farklar
Ana fikir ve ana düşünce, metinlerde sıklıkla kullanılan iki kavramdır. Bu kavramlar arasında belirgin farklar mevcuttur ve doğru bir şekilde kullanılması, metin analizi ve anlamayı geliştiren önemli unsurlardır.
Yazarın Amacı ve Ana Fikir
Ana fikir, bir metnin temel amacını ve yazarın ne söylemeye çalıştığını ifade eder. Genellikle bir yargı ya da sonuç cümlesiyle ifade edilir ve metnin merkezindeki düşünceyi özetler. Yazarın amacını ortaya çıkaran ana fikir, okuyucuyu bilgilendirmek, ikna etmek ya da eğlendirmek için kurulan temel argümandır. Özellikle akademik metinlerde bu kavram ön plana çıkar ve yazarın tez cümlesinde ifade edilir.
Metnin Detayları ve Ana Düşünce
Ana düşünce ise, metinde daha detaylara inen ve ana fikri destekleyen argümanlara işaret eder. Bu düşünceler, metindeki farklı bölümlerde ve paragraflarda ele alınır ve ana fikrin ayrıntılı bir şekilde işlenmesine katkı sağlar. Ana düşünce, yalnızca bir metnin genel amacını değil, aynı zamanda bu amaca ulaşmak için kullanılan yöntemleri ve dayanakları da ifade eder.
Ana Fikir ve Ana Düşünceyi Ayırt Etme Yolları
Ana fikir ve ana düşünceyi birbirinden ayırt etmek için, öncelikle metni dikkatlice okumak ve anlamaya çalışmak önemlidir. Daha sonra şu soruları sormak faydalı olabilir:
1. Yazarın amacı ve temel argümanı nedir? Bu sorunun yanıtı, ana fikri ortaya çıkaracaktır.
2. Metnin içinde hangi düşünceler ana fikri destekliyor? Bu soruyla, ana düşünceleri belirleyebiliriz.
Özetle, ana fikir ve ana düşünce arasındaki fark, metnin genel amacına odaklanan temel argüman ile bu argümanı destekleyen detaylar arasındaki ayrımdır. Bu iki kavramın doğru bir şekilde kullanılması ve ayırt edilmesi, metin anlamayı geliştirmekte ve daha kaliteli bir okuma deneyimi sunmaktadır.
Ana Fikre Ulaşma Stratejileri
Metin içinde aktarılmak istenen yargılardan ana fikre ulaşmak için öncelikle metnin türü ve amacının farkında olmak gerekir. Bu durum, metnin yapısını ve içinde bulunan argümanları daha iyi anlamayı sağlar.
Özellikle akademik metinlerde, tez ve ana fikir genellikle giriş bölümünde açıkça ifade edilir. Bu sebeple, metne dikkatli bir şekilde göz atarak ana fikri bulmak mümkündür. Bazı durumlarda ise, ana fikir doğrudan ifade edilmemiş olabilir. Bu durumda, metnin her bölümündeki argümanları ve yazarın sunduğu kanıtları göz önünde bulundurarak ana fikre ulaşmaya çalışmak gerekir.
Yargıları Analiz Etme
Metin içinde aktarılan yargıları analiz etmek için, öncelikle bu yargıların ne olduğunu belirlemek önemlidir. Yargılar, yazarın okuyucuya aktarmak istediği görüş ve düşüncelerdir. Bu amaçla, metni dikkatlice okumak ve yazarın sunduğu argümanları ve kanıtları incelemek gerekir.
Yargıların nasıl desteklendiğini anlamak için, yazarın öne sürdüğü örnekler, alıntılar ve verileri dikkate alarak bir değerlendirme yapılmalıdır. Bu şekilde, her bir yargının güçlü ve zayıf yanlarını anlayarak ana fikri çıkartmaya çalışabiliriz.
Metnin Özetini Çıkararak Ana Fikre Ulaşma
Etkili bir özet, metnin ana fikrine ulaşmada önemli bir rehberdir. Bu nedenle, metni anladıktan sonra tüm yargıları özetleyici kısa bir özet çıkarmak faydalı olabilir. Özet, metnin temel fikirlerini ve yapılarını yansıtmalıdır. Bu şekilde, yapılan özet metin üzerinde düşünülürken ve analiz yapılırken ana fikre ulaşmayı kolaylaştırır.
Sonuç olarak, metin içinde aktarılmak istenen yargılardan ana fikre ulaşabilmek için metnin türü ve amacını anlamak, yargıları analiz etmek ve etkili bir özet çıkarmak başlıca stratejilere örnek gösterilebilir. Bu şekilde yapılan analizler ve değerlendirmeler, metin üzerinde derinlemesine düşünmeyi ve ana fikre ulaşmayı kolaylaştırır.
Ana Fikir Nasıl Çıkarılır ve Bu Süreçte Hangi Sorular Yönlendirici Olabilir?
Yazının Ana Fikrine Ulaşma Yolları
Ana fikir, bir yazının temeli ve aktarılmak istenen ana mesajdır. Yazılı eserlerde ana fikre ulaşmak için yetenekli bir okur olmak önemlidir. Yazarlar, ana fikri dolaylı olarak aktarmayı tercih edebilir veya özellikle giriş-gelişme-sonuç bulunan yazılarda ana fikir cümlesi ile açıkça belirtebilir. Dolayısıyla metin içinde aktarılmak istenen yargılardan çıkaracağınız sonuçlar, ana fikir olarak ele alınır.
Ana Fikir ve Konuyu Ayıran İnce Çizgi
Yazılarda ana fikir ve konu bazen karıştırılabilir, bu yüzden bu iki kavram arasındaki ince çizgiyi fark etmek önemlidir. Ana fikir, bir yazının yazılış amacını ortaya koyan özet şeklinde bir cümleyken, konu ise üzerinde durulan ve ele alınan olay ya da olguları içerir. Öncelikle, ana fikir ile konu kavramlarını netleştirerek, yazının amacına ve anlatılmak istenen mesaja daha kolay ulaşabiliriz.
Zihinsel Odaklanma ve Sorular
Yazının ana fikrine ulaşırken, yazıda anlatılanlarla ilgili düşündüğümüz bazı sorular yönlendirici olabilir. Örneğin, 'Bu yazıda neler anlatılıyor?' ya da 'Bu yazıda nelerden bahsediliyor? gibi sorular, yazının konusuna ve ana düşüncesine ulaşmada faydalı olacaktır. Bu sorulara verdiğimiz cevaplar, yazının ana fikrine ulaşmamızı sağlayacak ve metnin özünü daha iyi kavramamıza yardımcı olacaktır.
Yan Fikirlerin Rolü
Bir metin içinde birden fazla fikir bulunsa da, ana fikir daima tek ve belirgindir. Diğer düşünceler, ana fikri desteklemek amaçlı kullanılan yan fikirler olarak değerlendirilir. Bu nedenle, yazıda sunulan bilgi ve düşünceleri analiz ederken, ana fikire odaklanmak ve bu ana düşünceyi destekleyen yan fikirleri anlamak önemlidir.
Sonuç olarak, ana fikir ve konu gibi kavramları anlamak ve kullanmak, yazıları daha doğru bir şekilde yorumlamayı ve değerlendirmeyi sağlar. Bu süreçte, sorular sorma ve düşünme becerisi, ana fikre ulaşmada ve yazının mesajını çözmekte oldukça yararlı olabilir.
Ana Fikri Destekleyen Yan Fikirlerin Önemi
Bir yazının güçlü ve ikna edici olması için ana fikrin yanında, onu destekleyen ve açıklayan yan fikirlere de ihtiyaç vardır. Yan fikirler, metnin ana düşüncesini zenginleştirir ve derinleştirir. Bu bağlamda, ana fikri destekleyen yan fikirlerin önemi büyüktür ve bu fikirlerin ana fikirle nasıl etkileşime girdiğine dikkat etmek gerekir.
Yan Fikirlerin Ana Fikirle Etkileşimi
Yazarlar, ana düşüncelerini yan fikirlerle pekiştirmekte ve böylece okurlarına ana fikrin çeşitli yönlerini sunarak, metnin kapsamlı bir anlayışını sağlarlar. Yan fikirler, hem ana fikrini güçlendirici özellikte olup, hem de ana fikre farklı perspektiflerle bakılmasına imkan tanır. Bu sayede, okuyucu metni daha derinlemesine anlayarak ana fikrin mantığına ve önemine ikna olur.
Ana Fikir ve Yan Fikirler Arasındaki Dengenin Sağlanması
Yan fikirlerin kullanımında dikkat edilmesi gereken temel nokta, onların ana fikrin başarılı biçimde açıklanması ve desteklenmesine yardımcı olmasıdır. Bu kapsamda, yan fikirlerin ana fikirle uyum içinde olup okuyucunun dikkatini dağıtmayacak nitelikte olmaları gerekmektedir. Yan fikirlerin ana fikre hizmet ettiği ve onunla dengeli bir şekilde etkileşime girdiği metinler, daha başarılı ve anlatımlı olacaktır.
Yan Fikirlerin Seçimi ve Sunumu
Ana fikri destekleyen ve açıklayan yan fikirler seçerken, metnin odak noktası olan ana düşünceye hizmet edecek ve onu zenginleştirecek argümanlar seçmek önemlidir. Bunun yanında, yan fikirlerin sunumunda düşünceyi akıcı ve tutarlı bir şekilde ifade etmek ve okuyucuya sunmak gerekmektedir. Bu sayede yazının ikna edici ve etkili bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanır.
Sonuç olarak, ana fikri destekleyen yan fikirlerin önemi büyüktür ve bu fikirlerin ana fikirle nasıl etkileşime girdiğine dikkat etmek gerekir. Yan fikirlerin seçimi, sunumu ve ana fikirle olan dengeleri, yazının başarısı ve okuyucu üzerindeki etkisi açısından önemli unsurlar olarak değerlendirilmelidir.
Ana Fikir ve Yan Fikirlerin Tespiti
Yazılı metinlerde, alınması amaçlanan mesajı belirleyen ana fikir ve yan fikirler bulunmaktadır. Peki, tek bir yazıda birden fazla fikir bulunabileceği durumlarında, ana fikri ve yan fikirleri doğru şekilde nasıl tespit edebiliriz? Bu soruya yanıt verirken, yukarıda verilen metinden yola çıkarak fikir oluşturabiliriz.
Ana Fikri Belirleme ve İnce Çizgi
Öncelikle, ana fikrin yazının aktarılmak istenen temel düşünce olduğunu ve yan fikirlerin onu destekleyen diğer düşünceler olduğunu anlamak önemlidir. Metni değerlendirirken ana fikri ve konuyu birbirinden ayırmak oldukça önemlidir. Bu ayrımı yapabilmek için ana fikrin yazılış amacını ortaya koyan özet şeklinde bir cümle olduğunu, konunun ise üzerinde durulan, konuşulan olay ya da olgu olduğunu bilmeliyiz.
Yazının İçeriği ve Yapısı Üzerinden Analiz
Bir metnin ana fikrine ulaşmak için yazının içeriğine ve yapısına dikkat etmek gereklidir. Özellikle giriş, gelişme ve sonuç kısımlarını inceleyerek metnin ana düşüncesini açıkça verdiği cümleleri tespit etmeye çalışmalıyız. Bu tür cümlelere 'ana fikir cümlesi' denir ve genellikle kısa, öz ve net bir ifade ile okura sunulur.
Yazarın Amaç ve Mesajlarını Keşfetme
Metnin ana fikrini belirlemekte önemli faktörlerden biri de yazının amacını ve yazarın kendisine özgü düşüncelerini incelemektir. Yazarın temel düşünceyi dolaylı olarak aktardığı ve okuyucdan yazıyı anladıktan sonra ana fikre ulaşması beklenen durumlarda, metin içinde aktarılmak istenen yargılardan çıkaracağımız sonuçları ana fikir olarak ele almalıyız.
Yan Fikirlerin Tespiti ve Ana Fikri Desteklemesi
Bir yazıda birden fazla fikir bulunması durumunda, bu yan fikirlerin ana fikri desteklemek amaçlı kullanıldığını göz önünde bulundurmalıyız. Yan fikirleri tespit ederken, ana düşüncenin altında yatan temel ile bağlantılı ve onu doğrulayan ya da güçlendiren ifadeleri incelemeliyiz.
Sonuçta, ana fikir ve yan fikirlerin doğru şekilde tespit edilmesi, metni anlaina ivme kazandıracak ve okuyucunun yazının amacına ve mesajına daha rahat ulaşmasını sağlayacaktır. Bu nedenle, yazıların doğru şekilde değerlendirilmesi ve analiz edilmesi büyük önem taşımaktadır.
Aralık doğumdur. İskenderun/ Hataylıdır. Konya Necmettin Erbakan üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Öğretmenliği (BÖTE) bölümünden mezun olmuştur. yılında Anadolu Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne başlamıştır, halen devam etmektedir. Yüz yüze İş güvenliği, online olarak içerik editörlüğü eğitimleri almıştır. Dijital İllüstratör çizimleri yapmakta ve yazar olarak çalışmaktadır.
Bir konuyla ilgili yazarın okura vermek istediği iletiye, anlatmak istediği düşünceye ana düşünce (ana fikir) denir. Paragraflarda ana düşünce daha çok mesaj içeren yazılarla ilgilidir.
Tam bir kural olmamakla birlikte ana düşünce; açıklama paragrafında sonuç cümlesinde, tanık gösterme paragrafında tanık sözünde, karşılaştırmanın olduğu paragraflarda üstün tutulanın yanında, tartışmada ise yazarın tezinin bulunduğu yerdedir. Kısacası:
- Genellikle tek cümleden oluşur.
- Paragraflarda ana düşünceyi destekleyen birçok yardımcı düşünce yer alır.
- Ana düşünce paragrafın bütününde de sadece bir cümlesinde de verilebilir.
- Ana düşüncenin olduğu paragraflara yazarın paragrafı yazma amacı da denilir.
- "Yazar ne demek istiyor?" veyahut "Paragrafı hangi amaçla yazdı?" sorularıyla ana düşünce bulunur.
- Ana düşünce sorularını çözerken mutlaka ana düşünceyi metin içerisinde aramalıyız. Metnin dışına kesinlikle çıkmamalıyız. Parçanın bir kısmını yansıtan yardımcı düşünceleri de ana düşünce ile karıştırmamak gerekir.
- Paragraflarda yer alan "-aslında, kısacası, sonuçta, bence, özetle, kanımca, oysa" gibi ifadelerin ana düşüncenin başında yer alma olasılığı oldukça yüksektir.
- Paragrafta bir örnek varsa ana düşüncenin örnekte olma durumu her zaman yüksek bir ihtimaldir.
- Ana düşüncede kendi düşüncelerimiz değil paragrafta yazılanlar esas alınmalıdır. Yani ana düşünce bulunurken ön yargılar bir tarafa bırakılmalıdır.
- Paragraflarda birden fazla yardımcı düşünce yer alabilir ama kesinlikle tek bir ana düşünce yer alır.
- Tümdengelim yöntemiyle oluşturulan paragraflarda ana düşünce cümlenin başında yer alır. Konuyla birlikte bulunur.
- Ana düşünce konuyu değil mutlaka bir düşünceyi belirtmelidir.
- Ana düşünce açık ve anlaşılır olmalıdır. Taşıdığı mesaj net olmalıdır. İfadelerden farklı yorumlar çıkmamalıdır.
- Ana düşünce sonuç bildirir. Bir sonuç bildirmeyen cümleler ana düşünce olamaz.
- Paragraf, tümevarım yöntemiyle kurulmuşsa ana düşünce cümlesi sonda olur. Bu durumda sonuç cümlesi, parçada anlatılanların tümünü özetler.
- Ana düşüncenin bulunmasında bakış açısı oldukça önemlidir. Bakış açısı yazarın konuya yaklaşımıdır. Bu yaklaşım negatif, pozitif, destekleyici veya eleştirel bir özellik taşıyabilir. Ana fikir cümlesi olumsuz bir bakış açısı içermez.
- Bazı parçalarda ana düşünce dolaylı olarak verilir. Bu durumlarda karşılaştırma ve benzetmeye başvurulur. Bu tip parçalarda ana düşünce parçada bir cümle olarak geçmez. Ana düşünce, parçanın bütününe yansımış biçimde yer alır.
Paragrafta ana düşünce (ana fikir) ile ilgili sorular şu şekillerde karşımıza çıkar:
Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
Paragrafta Ana Düşünce (Ana Fikir) ile İlgili Örnekler
Örnek 1
"Bir zamanlar bir bahçıvanın yanında çalışıyordum. Bahçıvan, bir defne ağacını budamamı istedi. Ağacın küre biçiminde olması gerekliydi. Ben hemen fazla uzamış filizleri kesmeye başladım. Ama bir defa bir yanını, bir defa öbür yanını fazla kesiyordum. Sonunda ortaya bir küre çıktı, ama çok küçüktü. Bahçıvan düş kırıklığıyla, Çok güzel! Bu bir küre, ama defne ağacı nerede?&#; dedi. Bu durum şiirde de böyledir." (ÖSS)
Paragrafın ana düşüncesi: Biçimle uğraşırken içerik de korunmalı.
Paragrafta Ana Düşünce (Ana Fikir) ile İlgili Test Soruları
SORU 1
İşinizde iyi olabilirsiniz ama bununla yetinmemeniz gerekir. İyi yaptığınız bir şeyde takılıp kalmanız, ölümü kabullenmek gibidir. İnsanın görevi, iyi yapamadığı şeyleri öğrenme umuduyla yapmayı denemektir. (YGS)
Bu parçada insanla ilgili olarak vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sorunların çözümünde farklı yollara başvurmalıdır.
B) Bildiklerini zenginleştirerek kendini yenilemelidir.
C) Yaşamı iyi ve kötü yanlarıyla tanımaya çalışmalıdır.
D) Yaptıklarını bir değerlendirmeden geçirmelidir.
E) Sorumluluklarını eksiksizce yerine getirmelidir.
ÇÖZÜM: Ana düşünce içeren paragraflar yazıların yazılış amacını ortaya koyan paragraflardır. Parçanın tümünde bir gelişmeden bahsedilmektedir. Ana düşünce bu paragrafta metnin tümüne yayılmıştır. Bu parçada insanla ilgili asıl anlatılmak istenen de "Bildiklerini zenginleştirerek kendini yenilemelidir." seçeneğidir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.
SORU 2
Dünyada arasanız da benden daha küreselini bulamazsınız. Hangi memlekete gitsem yalnız orada oturduğumu sanıyorlar. Küreselim ve bütün insanların dostluk, kardeşlik, barış içinde sevgi ve saygıyla yaşamasını, yardımlaşmasını istiyorum. (YGS)
Bu parçada yazar, aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
A) Farklı ülkeleri gezmeyi çok sevdiğini
B) Her memlekette bir evi olduğunu
C) Farklılıklara saygı duyulması gerektiğini
D) Bütün dünyayı kendi evi gibi hissettiğini
E) Her insanın bir bütünün parçası olduğunu
ÇÖZÜM: Soru, paragrafta ana düşünceyi (ana fikir) bulmaya yönelik bir sorudur. Metinde yer alan "küresel" kelimesi en önemli ipucudur. Parçanın geneline yansıyan düşünce "Her insanın bir bütünün parçası olduğu" düşüncesidir. Doğru cevap "E" seçeneğidir.
Paragrafta Ana Düşünce (Ana Fikir) ile İlgili Uyarılar
Ana düşünce bazen parçanın giriş kısmında yani ilk cümlede yer alır.
Çok defa bir romancı, romanına girerken hatta bir şair, şiirine başlarken kelimeler onu takar peşine ve götürür götüreceği yere. Ne konu kalır ne plan. Yazarlar ve şairler her zaman konularına tam hâkim olamaz. Ben bir saniye sonra kullanacağım cümlenin bir kelimesini şimdiden size söyleyebilir miyim? (YGS)
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kelimeler, sanatçının varacağı noktayı belirleyen esas unsurlardır.
B) Yazıda plan yapmak, yazarın düş dünyasını sınırlandırır.
C) Üslup kaygısı edebî metnin temel dinamiğidir.
D) Plan, kurgunun sağlamlığı açısından yazarın vazgeçilmez rehberidir.
E) Sanatçı temel yapıyı kurduktan sonra yazma işi kolaylaşır.
CEVAP: A
Ana düşünce, bazı paragraflarda son cümlede bulunabilir.
Sağlık personelinin, bilimsel verilere dayalı tanılar koymasının yanında, kendi düşüncelerini halka tam olarak anlatabilmesi için sağlıkla ilgili kavramların yerel karşılıklarını bilmesinde zorunluluk vardır. Halkın kullandığı sözcük ve deyimleri bilmek, yalnızca onlarla anlaşmaya değil; onların düşüncelerini, inanışlarını, değer yargılarını, kısaca kültürlerini anlamaya da yardım eder. Kültürel özellikleri dikkate almayan bir sağlık hizmeti verimli bir biçimde gerçekleştirilemez. (ÖSS)
Bazen de parçada anlatılanlar bir atasözüyle özetlenir.
Mustafa, daha küçük yaşlarda çevresini şaşırtacak davranışlarda bulunur. Büyüklerine saygı göstermede örnek biri olur. Bir kişinin hastalandığını duyduğunda ziyaretine gider Mustafa'nın birçok arkadaşı da ileriki yaşlarında Mustafa gibi olmaya çalışır ama kalıcı olamaz bunların davranışları. Mustafa'nın yaşı yetmiş olduğu zaman da Mustafa yine aynı Mustafa olur. Eee, atalarımız: "Ağaç yaş iken eğilir." sözünü boşuna söylememişlerdir.
Paragrafın ana düşüncesi: Küçük yaşlarda kazanılan olumlu davranışlar kalıcı olur.
Ayrıca bakınız
Paragraf Nedir?
Paragrafta Yapı-Paragrafın Bölümleri
Paragrafın Giriş Bölümü
Paragrafın Gelişme Bölümü
Paragrafın Sonuç Bölümü
Paragrafta Konu
Paragrafta Yardımcı Düşünceler
Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümle
Paragrafın Hangi Soruya Karşılık Yazıldığını Bulma
Paragrafta Başlık
Tümdengelim ve Tümevarım Paragrafları
Paragrafa Cümle Yerleştirme
Metni İki Paragrafa Bölmek
Paragraf Tamamlama
Paragraftaki Cümlelerinin Yerini Değiştirme
Paragraf Cümlelerini Sıralama
Paragrafın Şifreleri ve Paragraf Sorularını Çözme Teknikleri
Paragraf Konu Anlatımı Hepsi Bir Arada
Paragraf Konu Testleri
Paragraf Test 1
Paragraf Test 2
Paragraf Test 3
Paragraf Test 4
Paragraf Test 5
Paragrafta Anlatım Teknikleri (Biçimleri)
Öyküleyici Anlatım
Betimleyici Anlatım
Lirik Anlatım
Destansı (Epik) Anlatım
Emredici Anlatım
Öğretici Anlatım
Açıklayıcı Anlatım
Tartışmacı Anlatım
Kanıtlayıcı Anlatım
Düşsel (Fantastik) Anlatım
Gelecekten Söz Eden Anlatım
Söyleşmeye Bağlı Anlatım
Mizahi Anlatım
Paragrafta Anlatım Biçimleri Konu Testleri
Paragrafta Anlatım Biçimleri Test 1
Paragrafta Anlatım Biçimleri Test 2
Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları
Tanımlama
Örneklendirme
Tanık Gösterme
Sayısal Verilerden Yararlanma (Kanıt Gösterme)
Karşılaştırma
Benzetme
Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları Konu Testleri
Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları Test 1
Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları Test 2
Ana Sayfa