Ani Bebek Ölüm Sendromu Nedir
fazla oku
Çığır açan yeni bir araştırma, Ani Bebek Ölümü Sendromu'nun (ABÖS) gizemini çözmüş olabilir.
"Uykuda bebek ölümü" olarak da bilinen ABÖS görünüşte sağlıklı bir bebeğin, genellikle yaşamının ilk 6 ayı içindeyken ani, beklenmedik ve açıklanamayan şekilde ölmesi anlamına geliyor.
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu durum genellikle çocuk uyurken ortaya çıkıyor ve tıp camiasında pek çok kişi, bu olayın beyinde uykudan uyanmayı ve solunumu kontrol eden bir kusurdan kaynaklandığına inanıyor.
Mayo Clinic'e göre, tıp uzmanları arasındaki fikir birliği, bu kusurun uyku sırasında nefes almayı bırakan bir çocuğun ürpermesini veya uyanmasını önleyeceği yönünde.
Araştırmacılar şimdi ABÖS ve diğer bilinmeyen nedenlerden ölen yenidoğanlardan alınan kan örneklerini analiz ederek ve bunları sağlıklı bebeklerden alınan kanla karşılaştırarak bu teoriyi doğruladıklarını düşünüyor.
Hakemli bilimsel dergi The Lancet's eBioMedicine'de yayımlanan yeni bir çalışmada araştırmacılar, ABÖS'den ölen bebeklerde Butyrylcholinesterase (BChE) adı verilen bir enzimin aktivitesinin yaşayan bebeklere ve ABÖS dışı nedenlerden ölenlere kıyasla önemli ölçüde daha düşük olduğunu keşfetti.
BChE, beynin uyarılma yolunda önemli bir role sahip ve ABÖS'ün neden genelde uyku sırasında ortaya çıktığını açıklıyor.
Bu nedenle, enzimin düşük seviyelerde olmasının çocuğun uyanabilme becerisini azalttığı ve ABÖS'e karşı savunmasızlık yarattığı anlaşılıyor.
Eskiden beri, ABÖS'ü önlemek için ebeveynlere uyutulan bebekleri sırt üstü yatırmaları, oyuncakları ve battaniyeleri beşikten uzak tutmaları ve bebeklerin aşırı ısınmalarına izin vermemeleri tavsiye ediliyor.
Bu tür önlemlere rağmen birçok çocuk yine de öldü. Bu, ebeveynlerde büyük suçluluk duygusu yarattı ve onlara çocuklarının ölümünü önleyip önleyemeyeceklerini merak ettirdi.
Araştırmayı yöneten Dr. Carmel Harrington da 29 yıl önce kendi çocuğunu ABÖS nedeniyle kaybetmişti.
Harrington "Bu aileler artık bunun kendi hataları olmadığını bilerek yaşayabilirler" dedi.
Araştırmacılar çalışmada, "Bu bulgu, ABÖS riski taşıyan bebeklerin ölümden önce belirlenmesi olasılığını temsil ediyor ve özel müdahalelere yönelik gelecekteki araştırmalar için yeni yollar açıyor" diye yazdı.
Araştırmacılar şimdi gelecekte daha fazla ölümü ortadan kaldırmak amacıyla ABÖS riski altındaki bebekleri belirlemek için bir tarama testi oluşturmayı umuyor.
Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti'ne (NHS) göre, her yıl yaklaşık bebek ABÖS nedeniyle ani ve beklenmedik bir şekilde ölüyor.
ABÖS nedeniyle bebeğini kaybetmiş aileler için uzman desteği sunan ve daha güvenli bebek uykusu konusunda uzman tavsiyelerini teşvik eden The Lullaby Vakfı, araştırma devam ederken, "Bebekli tüm aileler için en iyi tavsiye ABÖS oluşma riskini azaltmak için kanıta dayalı daha güvenli uyku tavsiyesine uymak" açıklamasında bulundu.
Bu tavsiyeye şunlar dahil: Bebekleri düz, sağlam ve su geçirmez bir şiltede, etrafı açık bir uyku alanında, hantal yatak takımları, yastıklar veya karyola tamponları olmadan her zaman sırt üstü uyutmak.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
seafoodplus.info
Independent Türkçe için çeviren: Sevgi Aydoğan
Ani bebek &#;l&#;m&#; sendromu nedir? Ani bebek &#;l&#;m&#; nedenleri
Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Kış aylarında ani bebek ölümü sıklığı artıyor. Ani bebek ölümlerinin kesin nedeni belirlenememiştir ancak bu bebeklerde beyin kökündeki uyku uyanıklık durumunu, kalp damar sistemi ve solunum sistemini denetleyen merkezlerde problem olduğunu düşündüren bulgular saptanmıştır. Bir nedenle vücutta oksijen düzeyi azalıp, karbondioksit düzeyinde artış olduğunda uyanamazlar ve ani ölüm meydana gelir. Peki, ani bebek ölümü sendromu nedir? Ani bebek ölümü nedenleri
Bebekler neden hala ani bebek &#;l&#;m&#; sendromundan &#;l&#;yor?
Hunt,"Her yıl bu konuda daha fazlasını öğreniyoruz. Ailesel bir risk olduğunu biliyoruz. Bu nedenle bir bebeklerini kaybeden ebeveynler, başka bir bebek sahibi olduklarında daha büyük risk altında. Genetik çalışmaların çoğu, bu ani ölümlerde, beynin solunum ve kalp atış hızı kontrolü gibi otomatik işlevleri kontrol eden alanı olan beyin sapına işaret ediyor. Araştırmacılar, ölüm nedeninin uyarılma başarısızlığından kaynaklandığına inanıyor" diyor.
ABÖS’e neden olan patofizyolojik mekanizmanın tam olarak anlaşılamadığını vurgulayan Doç. Dr. Eda Sünnetçi ise sendromun genetik ile ilişkisinin bu nedenle net olmadığını söylüyor. Aynı ailede daha önce ABÖS olmasının riski artırdığını, bu nedenle vakaların genetikle ilişkili olabileceğinin düşünüldüğünü hatırlatan Sünnetçi, kalp ritim bozukluğu yapabilecek bazı genetik hastalıkların ABÖS’ü artırdığını sözlerine ekliyor.
Seattle Çocuk Hastanesi’nde ABÖS ve beyin fonksiyonlarını inceleyen Jan-Marino Ramirez, “Sağlıklı bir bebeği yüzüstü pozisyonunda uyuttuğunuzda soluduğu havayı yeniden solumaya başlar. Karbondioksit yükselir ve bebek hipoksi yaşar yani yeterince oksijen alamaz. Normal bir kardiyorespiratuar sistem buna yanıt verir ve bebek uyanır ancak ABÖS yaşayan bebeklerde bu sistemde bir arıza var" diyor. Ramirez, ABÖS'ün hem çevresel hem de fiziksel faktörlerin etkileşiminden kaynaklandığını düşünüyor.
Avrupa Hastalık &#;nleme ve Kontrol Merkezinin (European Centre for Disease Prevention and Control-ECDC) verilerine g&#;re AB&#;S bebek &#;l&#;mlerinde ilk &#;&#;te olduğu g&#;r&#;lmektedir. Bebek &#;l&#;mlerinin en &#;nemli nedenleri sırasıyla; ciddi doğumsal bozukluklar, erken doğum ve AB&#;S’t&#;r
BU BENİM BAŞIMA GELMEZ DEMEYİN
“Birçok yeni ebeveyn 'Bu benim başıma gelmez' diye düşünüyor, bu nedenle tüm tavsiyelere uymayabilirler fakat bu herkesin başına gelebilir” diyen Hauck, 'te ABÖS araştırmasına yeni başladığı sırada yaşadığı hâlâ dün gibi hatırladığını söylediği bir olayı da şöyle anlatıyor:
"O gün bebeğini ABÖS nedeniyle kaybeden bir anneden telefon almıştım. Çocuğunun ölüm yıl dönümüydü ve kendisi gibi yas tutan bir anne ile konuşmaya ihtiyacı vardı. Telefondaki kadına bebeğini ne zaman kaybettiğini sorduğumda '25 yıl önce' cevabını aldım ve çok sarsıldım."
Doç. Dr. Eda Sünnetçi, ABD’de 1'inci aydan sonra 1 yaşa kadar olan ölümlerin üçte birinin ABÖS kaynaklı olduğunu belirtiyor. Türkiye’de büyük çaplı çalışmalar ve net veriler bulunmamakla birlikte, döneminde tüm bebek ölümleri arasındaki ABÖS oranının, yüzde 2 ila 4 olduğunu ifade eden Sünnetçi, "Koruyucu faktörler; emzirme, emzik kullanımı ve bebeğin ebeveynlerin odasında, ebeveynin yatağına yakın ancak ayrı bir yatakta yatması olarak sayılabilir. ABÖS sıklığının erkek bebeklerde kızlara göre daha yüksek görüldüğüne dair kanıtlar mevcuttur" diye konuşuyor.
&#;ocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Do&#;. Dr. Eda S&#;nnet&#;i, beşik &#;l&#;m&#; sendromunun risk fakt&#;rlerini ş&#;yle sıralıyor.• Erkek cinsiyet,&#;• Premat&#;rite,&#;• D&#;ş&#;k doğum ağırlığı,&#;• aylık bebek,&#;• Genetik polimorfizmler,&#;• Kış mevsimi (soğuk iklim),&#;• Yan ve y&#;z&#;koyun yatma,&#;• Gen&#; anne olma yaşı (<20 yaş),&#;• Ebeveynlerle ya da &#;ocuk bakıcısıyla aynı yatağı paylaşmak,&#;• Annenin sigara, alkol, uyuşturucu gibi bağımlılık yapan madde kullanımı ya da Bebeğin sigara i&#;ilen ortamda bulunması,&#;• Sosyoekonomik gelişmişlik d&#;zeyinin d&#;ş&#;k oluşu,&#;• Aile &#;yk&#;s&#; (AB&#;S’den &#;lm&#;ş kardeş varlığı) ve enfeksiyon hastalıkları şeklinde sıralanabilir.&#;
BEBEĞİN YATAĞI NEREDE OLMALI?
Sünnetçi, birçok ülkede emziren anne ve bebeğin aynı yatağı paylaşmalarının yaygın olduğunu belirterek şu hatırlatmaları yapıyor:
"Araştırmacılar aynı yatağı paylaşmanın bebeğin vücut ısısını yükselttiğini, ebeveyn vücudunun bebeğin vücut çevresindeki hava dolaşımını engellediğini, yatak paylaşımının azaltılması ile ABÖS oranlarında önemli bir düşüş sağlanabileceğini öne sürüyor."
&#;LKEMİZDE NE KADAR YAYGIN?&#;zel, Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel M&#;d&#;rl&#;ğ&#;’n&#;n a&#;ıklamış olduğu verilerde T&#;rkiye’de bebek &#;l&#;m nedenlerinin yılında % iken yıllar i&#;erisinde d&#;şme g&#;sterse de yılında % 4, 3’e y&#;kseldiğini belirtiyor.&#;
UYKU POZİSYONU NEDEN ÖNEMLİ?
Ebeveynlerin hâlâ bakıcılar, büyükanne ve büyükbabalar gibi geleneksel ancak modası geçmiş uygulamalara inanan kaynaklardan tavsiye aldığını söyleyen Koso-Thomas, anne babalar için önemli bir kaynak olan doktorların güvenli uyku bilgilerini yayma konusunda baskın olması gerektiğini sözlerine ekliyor.
WellSpan Health'de yenidoğan bölüm başkanı ve Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nde klinik pediatri profesörü olan Michael Goodstein de Koso-Thomas ile aynı fikirde: “Pek çok ebeveyn farkında, ancak her neslin eğitilmesi gerekiyor. Bebeklerini yüzüstü uyutmalarını tavsiye eden büyükanne ve büyükbabalar, ebeveynlerin verdiği kararları etkiliyor olabilirler."
Bebeklerin yüzüstü yatırılmasını tavsiyesinin altında yatan en önemli nedenin gaz sorunu yaşayan yenidoğanın rahatlatılması ve kafa yapısının düzleşmesini engellemek olduğunu söyleyen Üzel, bunun bilimsel bir kanıtı olmadığını hatırlatıyor. Üzel, bebeğin omurilik kasları tam gelişmediğinden bedenini hareket ettiremediğini bunun da ani ölüm riski ile karşılaştığında kendini korumasını engellediğini sözlerine ekliyor.
Üzel, bebeğin yatağının aşırı yumuşak ya da aşırı sert olmasının sakıncalarını şu sözlerle anlatıyor:
“Aşırı yumuşak olması zaten kısıtlı olan beden hareketlerini engeller. Tepki verememesine neden olur. Aşırı sert yataklarda da uzun süre pozisyon değişikliği yapılmadığında omurilik kaslarının gelişmesine ve kas boylarının uzamasına engel olma riski vardır. Bebeğin (aşırı sert olmayan) sert yatakta uyuması Amerikan Psikoloji Birliği (APA) tarafından önerilen bir yaklaşımdır.”
Üzel, bebeğe uyurken üşüyeceği korkusundan kalın ya da birkaç kat kıyafet giydirmenin, battaniye ile sıkıca sarmanın, oda sıcaklığını yükseltmenin, odayı sık sık havalandırmamanın ABÖS riskini artırdığını, ayrıca yastık kullanımının da boynu katlayıp, hava yolunu daraltıp, oksijenlemeyi bozduğu için riskli olduğunu belirtiyor.
Tüm bunlara ek olarak yatak içerisinde peluş oyuncakların, göreceli olarak yatağa büyük gelen yorgan ve yastıkların bebeğin solunum alanını kapatarak risk oluşturabildiğini vurgulayan Üzel, çok ince ve aşırı yumuşak olmayan yastık kullanılmasını tavsiye ediyor.
Bebeğin yatağı veya uyku sırasındaki pozisyonu ile ilgili yanlış uygulamaların ABÖS’e neden olan çevresel faktörlerle ilişkili olabileceğini gösteren araştırmalar bulunduğunu söyleyen Sünnetçi, yüzüstü ya da yan yatırılan bebeklerin solunumunun, sırtüstü yatan bebeklere göre daha zor olduğunu, ayrıca yumuşak yüzeyde yüzüstü yatmanın da bebeğin solunumunu zorlaştırdığını sözlerine ekliyor.
Sünnetçi, "Bebeğin uyurken yüzünün örtülmesi, yastık kullanılması, yatağına oyuncak bırakılması, diğer çevresel faktörler içinde değerlendirilir" ifadelerini kullanıyor.
Ani bebek &#;l&#;m sendromu riskine karşı ailelerin g&#;zden ka&#;ırdığı &#;nemli bir nokta etkin emizirilemeyen bebeklerde tam bir tokluk s&#;z konusu olmadığından uykuda kan şekerinin d&#;şme olasılığı nedeniyle bebeklerde derin uyku eğilimi ile inaktif bir durumunun gelişmesidir. Bu durum uyku apnesi dediğimiz bebeğin 20 sn’den kısa nefes tutması, solunum yolunun herhangi bir nedenle kapanması vb. nedenlerde bebeğin tepki vermesine, aileye erken uyaran sinyaller dediğimiz k&#;&#;&#;k sesler &#;ıkarmasına engel olmaktadır. O y&#;zden bebeğin uykusunun sağlıklı olduğundan emin olmanın bir yolu da bebeğin tam tokluk ve g&#;venli uyku ortamında uykuya ge&#;mesidir.
Anadolu Ebeler Derneği Başkanı Uzman Ebe Nesibe &#;zelEMZİK KULLANIMI ABÖS RİSKİNİ AZALTIR MI?
Bu soru da yeni anne babaların en çok merak ettiği konulardan biri.
Uyku sırasında emzik kullanımının ABÖS riskini azalttığını gösteren çalışmalar bulunduğunu belirten Sünnetçi, emzik kullanımının, anne sütü ile beslenmeyi olumsuz etkilememesi için, bebeğin annesinin memesini emmeyi tamamen öğrendikten sonra, yaklaşık hafta arasında başlatılması gerektiğini, Amerikan Pediatri Akademisi’nin de (AAP) uyku sırasında emzik kullanmayı önerdiğini ifade ediyor.
Buna karşılık Üzel, emzik kullanımını tavsiye etmiyor ve neden kullanılmaması gerektiğini şu sözlerle açıklıyor:
“Bebek, sakinleştirmek için emzik verildiğinde doymasa bile çene kasları yorulduğu için uykuya dalacaktır. Doyma güdüsü ile hızla emziği emdiğinden hava yutma olasılığı artacaktır. Bu onun daha sık uyanmasına ve artık erken sinyallerin verildiği aşamayı geçtiği için ağlama krizlerine girmesine sebep olacaktır. Uykuda düşen kan şekeri nedeniyle bu uyaranları veremediği için hipoglisemi krizine girme riski de söz konusu. Ayrıca emzik, emzirme bağının kurulmasına da engel olabilir.”
Ani bebek &#;l&#;m sendromu riskine karşı ailelerin g&#;zden ka&#;ırdığı &#;nemli bir nokta etkin emizirilemeyen bebeklerde tam bir tokluk s&#;z konusu olmadığından uykuda kan şekerinin d&#;şme olasılığı nedeniyle bebeklerde derin uyku eğilimi ile inaktif bir durumunun gelişmesidir.&#; Bu durum uyku apnesi dediğimiz bebeğin 20 sn’den kısa nefes tutması, solunum yolunun herhangi bir nedenle kapanması vb. nedenlerde bebeğin tepki vermesine, aileye erken uyaran sinyaller dediğimiz k&#;&#;&#;k sesler &#;ıkarmasına engel olmaktadır.&#; O y&#;zden bebeğin uykusunun sağlıklı olduğundan emin olmanın bir yolu da bebeğin tam tokluk ve g&#;venli uyku ortamında uykuya ge&#;mesidir.&#;Anadolu Ebeler Derneği Başkanı Uzman Ebe Nesibe &#;zel
ABÖS İÇİN ENDİŞELENMEYİ NE ZAMAN BIRAKMALIYIZ?
Bebeklerin ilk 12 ayı en fazla risk altında oldukları dönem kabul ediliyor. Kendi solunumunu kendi kontrol edebildiği zaman örneğin tükürüğü solunum yoluna kaçtığında bunu kuvvetli refleks ile mideye atabildiğinde veya kaslarını kendisi kullanarak iskeletini hareket ettirebildiğinde bu risk azalıyor. Bunun için büyüme ve gelişimin iyi izlenmesi gerekiyor.