Anlatım Biçimleri
Anlatım biçimi
Anlatım biçimleri, anlatılacak olay veya kavramların nasıl anlatıldığını belirten edebiyat terimidir; yazarın anlatımını yaparken kullandığı üsluba, başvurduğu yönteme anlatım biçimi denir. Anlatılacakların türüne ya da amacına göre değişik anlatım biçimleri kullanılır. Örneğin romanda kullanılan anlatım biçimi ile bir makalede kullanılan anlatım biçimi birbirinden farklıdır.
Bir olay anlatımı ile, düşünce anlatımı aynı yöntemle olmaz. Düşünce yazılarında ve resmi mektuplarda anlatım daha ciddi; özel mektuplarda, anılarda daha içten; olay yazılarında sürükleyici, heyecan doludur.
Anlatımda kimi zaman konuşma dili, kimi zaman şiir dili kullanılır. Her ikisi için de iki anlatım biçimi vardır: Dolaylı anlatım, dolaysız anlatım.
Dolaylı Anlatım; Herhangi bir konuda başkasından öğrendiğimiz bir haberi başkasına aktarmamıza denir.
Örneğin: Arkadaşım okula geleceğini söyledi.
Doğrudan Anlatım; Öykü, roman gibi yazın türlerinde, olayların kahramanın ağzından anlatılmasıdır. Dolaylı anlatım bir şeyi dolandıra dolandıra, farklı yollardan anlatmaktır ama dolaysız anlatım bir şeyi direkt söylemektir.
Anlatım biçimleri[değiştir Anlatım Biçimleri ve Teknikleri Nelerdir? Hikayede ve Paragrafta Anlatım Biçimleri, Türleri ve Örnekleri
Paragraflar yazılırken, belirli anlatım tekniklerinden yararlanılır. Bunlar temel olarak dört kategoride ele alınır: Açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım, öyküleyici anlatım. Hikâyeler yazılırken de çeşitli paragraflarda bu dört temel anlatım tekniği kullanılır. Ancak hikâyenin yazımında kendine has bazı anlatım teknikleri vardır: Gösterme, tahkiye etme, pastiş, parodi ve ironi. Paragrafta ve hikâyede anlatım biçimleri nelerdir? Kaç tane anlatım biçimi vardır?
PARAGRAFTA ANLATIM BİÇİMLERİ
Paragrafta anlatım biçimleri, temel olarak dört başlık altında değerlendirilir:
- Açıklayıcı anlatım
- Tartışmacı anlatım
- Betimleyici anlatım
- Öyküleyici anlatım
Türkçe anlatım biçimleri, en genel şekilde bu dört kategoride ele alınır. Bunlar yalnızca anlatım biçimi değil, anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarıdır.
AÇIKLAYICI ANLATIM
Açıklayıcı anlatım, paragrafta işlenen konu hakkında bilgilendirmeye ya da bir şeyler öğretmeye yönelik olarak yazılan anlatım biçimidir. Makalelerde, eleştiri yazılarında vs. sıklıkla kullanılan bu anlatım biçimi doğrudan doğruya işlenen konuyla alakalı bilgilendirici ve açıklayıcı bilgi vermeye yarar.
TARTIŞMACI ANLATIM
Tartışmacı anlatım, işlenen konu hakkında yazarın düşüncesini karşı tarafa kabul ettirmek ya da okuyucuyu ikna etmek amacıyla kullandığı önemli bir anlatım biçimidir. Tartışmacı anlatımda, işlenen konu hakkında karşıt görüşler de işin içine dahil edilerek, savunulan görüş ile bir tartışma halinde okuyucuya aktarılır. Ancak bu yolla yapılmak istenen konu hakkındaki tüm görüşleri tarafsız şekilde okuyucuya aktarmak değil, tam aksine tartışmanın sonunda savunulan düşünceyi doğrulayarak diğerlerini çürütmektir. Bu yolla yazar okuyucuyu kendi düşüncesine ikna etmeye çalışır.
BETİMLEYİCİ ANLATIM
Betimleyici anlatım, birtakım varlıkları ya da durumları, sözcükleri kullanarak betimlemeye yarayan anlatım türüdür. Bu anlatım türünün kullanımındaki amaç genellikle bir şeyi ya da bir durumu betimleyerek göz önüne sermekten ibarettir.
ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM
Öyküleyici anlatım, olayları öyküleme yoluna başvurarak hikâye etmeye denir. Öyküleyici anlatımda anlatılan mesele kişiler, zaman ve yer gibi unsurlar üzerinden kurgulanarak anlatılır.
HİKAYEDE ANLATIM BİÇİMLERİ
Hikâyede anlatım biçimleri olarak da yukarıda sözü edilen dört temel anlatım biçimi kullanılabilir. Ancak hikâyenin içindeki paragraflarda bu anlatım biçimlerinin tamamının ya da bazılarının kullanımının dışında, anlatım biçimlerinin hikâye formuna özgü başka tasnifleri de vardır. Hikâye yazımında kullanılan anlatım teknikleri şunlardır:
Gösterme tekniğinde, diyaloglar, iç konuşmalar ya da bilinç akışı tarzında anlatım biçimleri kullanılarak hikâye okuyucuya doğrudan doğruya gösterilir gibi anlatılır. Okuyucu doğrudan anlatılan hikâyeyle bağ kurar, arada bir anlatıcı bulunmaz. Hikâyede bulunan kişilerin konuşmaları ya da davranışları doğrudan aktarılarak, okuyucunun eserle doğrudan bağ kurmasına imkân sağlanır.
Tahkiye etme ya da hikâye etme tekniğinde, okuyucuya anlatılan hikâye içindeki olaylar anlatıcının belagati yoluyla okuyucuya aktarılır.
Pastiş ya da öykünme ise, sanatçının eserini bu esere benzeyen türdeki başka eserleri taklit ederek yazmasına denir. Ancak bu öykünme, başka yazarın eserinin özellikleriyle hafiften alay ederek yapılan bir öykünmedir.
Parodi tekniği, başka bir eserin tamamını ya da bir kısmını alay ederek ele almaya denir. Ciddi bir eseri komik bir şekilde ele alarak yapılabilir.
İroni tekniğinde de, bir kişiyle, bir olayla, ya da başka bir eserle ilgili alaycı bir üslup kullanılır. İroni de hikâye yazımında kullanılan önemli tekniklerden biridir.
DENEMEDE HANGİ ANLATIM BİÇİMLERİ KULLANILIR?
Deneme türü yazılarda da, yukarıda paragrafta anlatım biçimleri başlığı altında verilen açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım, öyküleyici anlatım teknikleri kullanılabilir.
ANLATIM BİÇİMLERİ İLE YAZI TÜRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ NASIL KURULUR?
Anlatım biçimleri de, yazı türleri de, belirli bir anlatım üslubuna sahiptir, bu kaçınılmazdır. Aslında her yazı türü, kendi içeriği ve özellikleri doğrultusunda belirli anlatım biçimlerinden yararlanılarak kurulur. Bu nedenle, her yazı türünün kendi biçimsel özellikleri ve aynı zamanda işlediği özgün konunun özelliklerine göre farklı farklı anlatım biçimlerinden yararlanması mümkündür. Böylece yazı türleri ile anlatım biçimleri arasında mutlaka doğrudan bir ilişki olmak zorundadır.
nest...
Anlatım Biçimleri ve Teknikleri Nelerdir? Hikayede ve Paragrafta Anlatım Biçimleri, Türleri ve Örnekleri
Paragraflar yazılırken, belirli anlatım tekniklerinden yararlanılır. Bunlar temel olarak dört kategoride ele alınır: Açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım, öyküleyici anlatım. Hikâyeler yazılırken de çeşitli paragraflarda bu dört temel anlatım tekniği kullanılır. Ancak hikâyenin yazımında kendine has bazı anlatım teknikleri vardır: Gösterme, tahkiye etme, pastiş, parodi ve ironi. Paragrafta ve hikâyede anlatım biçimleri nelerdir? Kaç tane anlatım biçimi vardır?
PARAGRAFTA ANLATIM BİÇİMLERİ
Paragrafta anlatım biçimleri, temel olarak dört başlık altında değerlendirilir:
- Açıklayıcı anlatım
- Tartışmacı anlatım
- Betimleyici anlatım
- Öyküleyici anlatım
Türkçe anlatım biçimleri, en genel şekilde bu dört kategoride ele alınır. Bunlar yalnızca anlatım biçimi değil, anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarıdır.
AÇIKLAYICI ANLATIM
Açıklayıcı anlatım, paragrafta işlenen konu hakkında bilgilendirmeye ya da bir şeyler öğretmeye yönelik olarak yazılan anlatım biçimidir. Makalelerde, eleştiri yazılarında vs. sıklıkla kullanılan bu anlatım biçimi doğrudan doğruya işlenen konuyla alakalı bilgilendirici ve açıklayıcı bilgi vermeye yarar.
TARTIŞMACI ANLATIM
Tartışmacı anlatım, işlenen konu hakkında yazarın düşüncesini karşı tarafa kabul ettirmek ya da okuyucuyu ikna etmek amacıyla kullandığı önemli bir anlatım biçimidir. Tartışmacı anlatımda, işlenen konu hakkında karşıt görüşler de işin içine dahil edilerek, savunulan görüş ile bir tartışma halinde okuyucuya aktarılır. Ancak bu yolla yapılmak istenen konu hakkındaki tüm görüşleri tarafsız şekilde okuyucuya aktarmak değil, tam aksine tartışmanın sonunda savunulan düşünceyi doğrulayarak diğerlerini çürütmektir. Bu yolla yazar okuyucuyu kendi düşüncesine ikna etmeye çalışır.
BETİMLEYİCİ ANLATIM
Betimleyici anlatım, birtakım varlıkları ya da durumları, sözcükleri kullanarak betimlemeye yarayan anlatım türüdür. Bu anlatım türünün kullanımındaki amaç genellikle bir şeyi ya da bir durumu betimleyerek göz önüne sermekten ibarettir.
ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM
Öyküleyici anlatım, olayları öyküleme yoluna başvurarak hikâye etmeye denir. Öyküleyici anlatımda anlatılan mesele kişiler, zaman ve yer gibi unsurlar üzerinden kurgulanarak anlatılır.
HİKAYEDE ANLATIM BİÇİMLERİ
Hikâyede anlatım biçimleri olarak da yukarıda sözü edilen dört temel anlatım biçimi kullanılabilir. Ancak hikâyenin içindeki paragraflarda bu anlatım biçimlerinin tamamının ya da bazılarının kullanımının dışında, anlatım biçimlerinin hikâye formuna özgü başka tasnifleri de vardır. Hikâye yazımında kullanılan anlatım teknikleri şunlardır:
Gösterme tekniğinde, diyaloglar, iç konuşmalar ya da bilinç akışı tarzında anlatım biçimleri kullanılarak hikâye okuyucuya doğrudan doğruya gösterilir gibi anlatılır. Okuyucu doğrudan anlatılan hikâyeyle bağ kurar, arada bir anlatıcı bulunmaz. Hikâyede bulunan kişilerin konuşmaları ya da davranışları doğrudan aktarılarak, okuyucunun eserle doğrudan bağ kurmasına imkân sağlanır.
Tahkiye etme ya da hikâye etme tekniğinde, okuyucuya anlatılan hikâye içindeki olaylar anlatıcının belagati yoluyla okuyucuya aktarılır.
Pastiş ya da öykünme ise, sanatçının eserini bu esere benzeyen türdeki başka eserleri taklit ederek yazmasına denir. Ancak bu öykünme, başka yazarın eserinin özellikleriyle hafiften alay ederek yapılan bir öykünmedir.
Parodi tekniği, başka bir eserin tamamını ya da bir kısmını alay ederek ele almaya denir. Ciddi bir eseri komik bir şekilde ele alarak yapılabilir.
İroni tekniğinde de, bir kişiyle, bir olayla, ya da başka bir eserle ilgili alaycı bir üslup kullanılır. İroni de hikâye yazımında kullanılan önemli tekniklerden biridir.
DENEMEDE HANGİ ANLATIM BİÇİMLERİ KULLANILIR?
Deneme türü yazılarda da, yukarıda paragrafta anlatım biçimleri başlığı altında verilen açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, betimleyici anlatım, öyküleyici anlatım teknikleri kullanılabilir.
ANLATIM BİÇİMLERİ İLE YAZI TÜRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ NASIL KURULUR?
Anlatım biçimleri de, yazı türleri de, belirli bir anlatım üslubuna sahiptir, bu kaçınılmazdır. Aslında her yazı türü, kendi içeriği ve özellikleri doğrultusunda belirli anlatım biçimlerinden yararlanılarak kurulur. Bu nedenle, her yazı türünün kendi biçimsel özellikleri ve aynı zamanda işlediği özgün konunun özelliklerine göre farklı farklı anlatım biçimlerinden yararlanması mümkündür. Böylece yazı türleri ile anlatım biçimleri arasında mutlaka doğrudan bir ilişki olmak zorundadır.