Anneler Günü Büyük Harfle Mi Yazılır
Yazım Kuralları
Gösterilen Sayfa 10 / 12
12) Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler:
1)Her cümle büyük harfle başlar:
*Sana bakmak bütün rastlantıları reddedip bir mucizeyi anlatmaktır.
*Yazdığım bütün şiirler,sana başlayan bir kitap için önsöz.
*Aşk sorgusunda şahanem yalnız kelepçeler sanıktır.
2)Yazı başlıklarının her sözcüğü büyük harfle başlar:
*Türk Dilinin Korunması *Aile Eğitiminin Önemi
3) Bütün özel adlar büyük harfle başlar.Özel adların başlıcaları aşağıda belirtilmiştir:
a)Kişi ad ve soyadları:
*Faruk Nafiz Çamlıbel *Halit Ziya Uşaklıgil
b) Hayvanlara verilen adlar:
*Sobanın başında uyuyan Pamuk mu?
*Bugün Boncuk keyifsiz gibi.
c) Ulus,mezhep,tarikat din adları:
*Biz İslamiyet'i yüzyılda kabul ettik.
*Anadolu'da kurulan tarikatlardan biri de Aleviliktir.
d) Ülke adları:
*Türkiye ile Yunanistan ilişkileri eskisine göre şimdi daha iyi.
e) Bulvar,sokak,mahalle adları:
*Biz Turgut Özal Bulvarı'nda oturuyoruz.
*Mimar Sinan Mahallesi'ne yeni bir okul yapılıyor.
f) Kıta,bölge,dağ ,ova,deniz,göl,ırmak…adlarıağ,ova,deniz,göl,ırma k adları eğer kendinden önceki özel isme dahilse büyük harfle başlar,dahil değilse küçük harfle başlar.
*Konya Ovası Türkiye'nin buğday ambarıdır.
Yukarıdaki cümlede ‘ova' sözcüğü özel isme dahil olduğu için yani ikisi bir olup bir yeri karşıladığı için büyük harfle başlar.Eğer ‘ova' sözcüğünü çıkarıp sadece Konya dersek aklımıza Konya Ovası değil, Konya şehri gelecektir.
*Toros dağları Akdeniz'dedir.
Yukarıdaki cümlede ‘dağ' sözcüğü özel isme (Toros) dahil olmadığı için küçük yazılır.
Özel ismin önündeki dağ sözcüğünü çıkarttığımızda Torosların tek başına yer adını karşıladığını görürüz.Öyleyse ‘dağ' sözcüğü özel isme dahil değildir ve küçük harfle başlatılmalıdır.
*Siz Tuz Gölü'nü hiç gördünüz mü?
Yukarıdaki cümlede ‘göl' sözcüğü büyük harfle başlamalıdır;çünkü ‘göl' sözcüğü özel isme dahildir.Göl sözcüğünü cümleden çıkartıp tek başına ‘tuz' dediğimizde yine tek başına kast edilen yeri karşılamadığını görüyoruz.Öyleyse buradaki göl sözcüğü özel isme dahildir ve büyük harfle başlatılmalıdır.Aşağıdaki örnekleri de bu mantık çerçevesinde inceleyiniz.
*Meriç nehri *Alp dağları *Van Gölü *Ağrı Dağı *Çanakkale Boğazı
g) Kurum,kuruluş,örgüt,parti,dernek adları:
*Sosyal Sigortalar Kurumu bugün zor durumdadır.
*Cumhuriyet Halk Partisi ,Atatürk tarafından kurulmuştur.
h) Yapı,yapıt,kitap,dergi,gazete adları:
*Ben Topkapı Sarayı'nı görmeyi çok isterdim.
*Sizlere Küçük Ağa'yı ve Çalıkuşu'nu okumanızı tavsiye ediyorum.
*Geçenlerde bu makalem Türk Dili'nde de yayımlandı.
Not:Özel ada dahil olmayan gazete ve dergi adları büyük harfle başlamaz:
*Dün Hürriyet gazetesinde yayımlanan köşe yazısını okudun mu?
*Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı.
*Dergah dergisinde yayımlanan Kırık Aynalar adlı öyküyü okuduktan sonra öyküyü sever oldum.
i) Ünvanlar,takma adlar:Lakaplar, ünvanlar büyük harfle başlar.
*Tarık Buğra eserinde Çolak Salih'in fiziki betimlemesini çok güzel yapar.
*Ahmet Mithat Efendi adeta bir yazı makinesidir.
*Ahmet Bey içeride mi?
*Sultan Hanım da mı yok?
*Dün Doktor Ahmet Bey bizdeydi.
*Ahmet doktor olmak istiyormuş.
Not: Akrabalık bildiren sözcükler küçük harfle başlar.
*Ne güzel komşumuzdun sen Fahriye abla!
*Yarın Ayşe teyzem gelecek.
Ancak akrabalık bildiren sözcük kişinin lakabı olmuşsa büyük harfle başlatılmalıdır.
*Burada ona herkes Nene Hatun derdi.
ı) Dil adları:
*Türkçeye,Arapça ve Farsçadan pek çok kelime girmiştir.
j) Din ve mitoloji kavramları:
*Tanrı,Allah,Cebrail,Zeus …
Not: Tanrı sözcüğü özel ad olarak kullanılmadığı zaman küçük harfle başlatılır.
*Yunanlılar da tanrılarına kurban sunarmış.
Bazı dini kavramlar gelenekselleşmiş olarak küçük harfle başlar:cennet,cehennem,sırat köprüsü…
k) Milli ve dini bayramların adları büyük harfle başlar:
*Kurban Bayramı *Ramazan Bayramı *Cumhuriyet Bayramı….
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
* Cümlelerin ilk harfi büyük yazılır.
Üç beş şiir okumadan gözüme uyku girmez.
Tatilin gelmesini iple çekiyorum.
Yayla havası bana çok iyi geliyor.
* Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen sözcük küçük harfle yazılır.
yılı benim için oldukça başarılı ve neşeli geçti.
yılında araç satışlarında ciddi bir düşüş yaşandı.
* Cümle içinde, tırnak içine alınan aktarma cümlelerinin ilk harfi büyük yazılır.
Victor Hugo, “Ey şair, bana yağmurdan bahsetme, yağdır.” der.
Babam, “Çok geciktim!” diyerek aceleyle çıktı.
Eve gelene kadar annem, “Oğlum biraz yavaş sür.” diye söylendi durdu.
* Şiirlerde dizelerin ilk harfi büyük yazılır.
Terk etmedi sevdan beni,
Aç kaldım, susuz kaldım.
Hayın, karanlıktı gece.
Can garip, can suskun
Can paramparça
Ve ellerim kelepçede,
Tütünsüz, uykusuz kaldım,
Terk etmedi sevdan beni
Ahmed Arif
* Özel adların ilk harfi büyük yazılır.
* Kişi ad ve soyadlarının ilk harfi büyük yazılır.
Cahit Sıtkı Tarancı, Peyami Safa, Serdar Ortaç, Şener Şen.
* Hayvanlara verilen adların ilk harfi büyük yazılır.
Minnoş, Boncuk, Tekir, Karabaş, Garip.
* Ülke, ulus, dil, lehçe adlarının ilk harfi büyük yazılır.
Türkiye, Fransa, İngiltere, Arap, Yunan, Rus, Türkçe, İngilizce, Azerice, Türkmence.
* Din, mezhep, tarikat adlarının ilk harfi büyük yazılır.
İslamiyet, Hristiyanlık, Müslüman, Hristiyan, Katolik, Hanefî, Şafii, Hanbeli, Maliki, Nakşibendi, Mevlevilik, Alevilik, Melamilik.
* İl, ilçe, köy, kasaba, semt, mahalle, cadde, bulvar, sokak adlarının ilk harfi büyük yazılır.
Adana, Isparta, İzmir, Seyhan, Kozan, Karaisalı, Pozantı, Şambayadı, Bağtepe, Çamdere, Gazipaşa Bulvarı, Turgut Özal Bulvarı, Bankalar Caddesi, Kıyıboyu Caddesi, Obalar Caddesi, Sarmaşık Sokak, Kanarya Sokak.
* Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.
Adana ili, Karaisalı ilçesi, Düzağaç köyü
* Kıta, bölge, dağ, ova, deniz, göl, nehir, akarsu adlarının ilk harfi büyük yazılır.
* Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci adlar büyük harfle başlar.
Asya, Avrupa, Van Gölü, Ağrı Dağı, Erciyes Dağı, Ege Denizi, Akdeniz, Kızılırmak, Seyhan Nehri, Çukurova, Konya Ovası, Çanakkale Boğazı, Zigana Geçidi, Süveyş Kanalı.
* Kitap, dergi, gazete, film adlarının ilk harfi büyük yazılır.
* Şayet ad birden fazla sözcükten oluşuyorsa, her sözcüğün ilk harfi büyük yazılır.
Dudaktan Kalbe, Aşk-ı Memnu, Şu Çılgın Türkler, Varlık, Türk Dili, Atlas, Hürriyet, Sabah, Radikal.
* Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi vb. sözcükler küçük harfle yazılır.
Milliyet gazetesi, Akşam gazetesi, Türk Dili dergisi, Atlas dergisi.
* Millî ve dinî bayramlar ile bayram niteliği kazanmış gün adlarının ilk harfi büyük yazılır.
Cumhuriyet Bayramı, Zafer Bayramı, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Öğretmenler Günü, Anneler Günü, Babalar Günü, Sevgililer Günü.
* Yön bildiren adlar, yer adlarından önce kullanıldığında büyük harfle, sonra ya da tek başına kullanıldığında küçük harfle başlar.
Yer adından önce : Büyük harf
Yer adından sonra : Küçük harf
Tek başına: Küçük harf
Rize, Doğu Karadeniz’in güzel bir şehridir.
Yaklaşık on yıl Batı Anadolu’da öğretmenlik yaptım.
Sapanca Gölü, Güney Marmara Bölgesi’ndeki tatlı su göllerinden biridir.
Emlakçımız ev fiyatlarının Kuzey Adana’da çok yüksek olduğunu söyledi.
Antalya’nın kuzeyinde kış yaşanırken, güneyinde sımsıcak bir yaz yaşanıyor.
Yüz metre ileriden güneye sapacaksın.
Rüzgâr kuzeybatıdan hafif hafif esiyor.
* Yön bildiren sözcükler belli bir yeri ya da orada yaşayan halkı anlatmak amacıyla kullanıldığında büyük harfle başlar, sonlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.
Şimdiye kadar Batı hangi konuda bize gerçek anlamda destek oldu?
* Resmî kurum, kuruluş, parti, dernek, örgüt, vakıf adları büyük harfle başlar.
Garanti Bankası, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, Verem Savaş Derneği, Tüketici Hakları Derneği, Emekli Sandığı, Türkiye İş Kurumu, Mehmetçik Vakfı, Kalp Vakfı.
* Kişi adlarıyla kullanılan unvanlar, ister addan önce gelsin ister addan sonra gelsin büyük harfle başlar.
Mimar Sinan, Doktor Feyyaz Etiz, Muhtar Hayri, Mahmut Ağa, Halil Çavuş, Genç Osman, Deli İbrahim, Çolak Salih, Bıçkın Ali, Yüzbaşı Cengiz Topel
* Akrabalık bildiren unvanlar küçük harfle yazılır.
Bu kitabı bana Gülçin teyzem önermişti.
Sevgi halam iki gündür yoğun bakımda yatıyormuş.
Sami dayım öyle hızlı araba sürüyor ki…
Doğum günümde Ayça yengem bize kendi elleriyle pasta yapmıştı.
* Kişi adlarından sonraki unvanlara gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.
Hasan Efendi’ye iki de gazete almasını söyler misin?
Yanına gelebilmek için Adnan Bey’e ne diller döktüm.
Özlem Hanım’dan kaç lira borç aldın?
Öğrencilerin tümü Hayat Öğretmen’i çok seviyor.
Mehmet Hoca’nın önerdiği kitapların hepsi birbirinden güzel.
* Özel adlardan türetilen sözcüklerin ilk harfi büyük yazılır.
Türkçe, Atatürkçü, Adanalı, Avrupalı.
* Özel adlardan sonra gelen çekim ekleri, kesme işareti (’) ile ayrılır.
Sarıkamış’ta şehit düşen askerlerimizi saygıyla anıyoruz.
Nurullah Ataç’ın deneme ve eleştiri türlerindeki yazılarını okumalısın.
Edebiyat dersinde Yaban’dan sonra Yaprak Dökümü’nü işleyeceğiz.
Bu çiçekleri benim adıma Duygu’ya sen verir misin?
* Yazılara konan başlıkların her sözcüğü büyük harfle başlar.
Güzel Türkçemiz, Sait Faik’in Hikâyeciliği, Orhan Veli’nin Şiir Dünyası, Sinemanın Büyüsü, Av Tutkusu, Gençliğin Sorunları
* Başlıkta bulunan “ve, ile, de, ki” gibi bağlaçlar ile “mi” soru edatı küçük harfle yazılır.
Dil Kirliliği ve Alınması Gereken Önlemler, Leyla ile Mecnun, Ağustos Böceği ile Karınca, Güler misin, Ağlar mısın?, Ben de Çocuktum.
* Başlıkta bulunan sözcüklerin her harfi büyük yazılabilir. Bu durumda başlıkta bulunan “ve, ile, de, ki” gibi bağlaçlar ile “mi” soru edatının her harfi büyük yazılır.
SANAT VE YAŞAM, SUÇ VE CEZA, KEREM İLE ASLI, AKTÖR DEDİĞİN NEDİR Kİ?, PARA MUTLULUK GETİRİR Mİ?
* Hitap sözlerinde sözcüklerin ilk harfi büyük olur.
Değerli Öğretmenim,
Canım Arkadaşım,
Sayın Okul Müdürüm,
Sevgili Öğrenciler,
Yazar Bülent Sakça
Konuk Yazarlar
Fakiri, zengini, orta hallisi, Alevi’si, Sünni’si, Ermeni'si, hacısı, hocası, orospusu, delisi ve de pavyon kabadayıları, sarhoşlarıyla
Ben vakitlice davranmış, gün batımını da izlemek için kahvelerin gürültüsünden uzakça bir bankı gözüme kestirip oturmuştum. Bir süre sonra,
daha fazla