Squat kadn erkek spor yapan hemen hemen herkes tarafndan bilinen, her yerde yaplabilecek, arlk çalmasnn da temel egzersizlerinden biridir.
Powerlifting sporunda temel egzersiz olduu gibi hem bacak kaslar için kas gelitirmek; hem de atletik performans için hzlanmak, güçlenmek isteyen herkese hitap eder.
Bir yere oturup kalkarken bile yaptmz bu hareket, insan doasnn en temel hareketidir. Ancak ne yazk ki bilinçsizlikten dolay bu harekete gereken ehemmiyet verilmiyor ve bu da birçok sebepten problem yaratyor.
Bu yazda aadaki sorular ile birlikte, squat nasl yaplr, squat yaparken yaplan yanllar gibi birçok konu ile ilgili bilgi sahibi olacaksnz.
O halde bu video size oldukça yardmc olacak!
Bu videoda örenecekleriniz:
Squat çömelme anlamna gelir. Vücudumuzun yapt temel hareket modellerinden biridir. Atletik performans ve kas gelitirme için squat hareketi yaplr. Vücut arlyla veya dambl, halter gibi ekipmanlarla squat yaplabilir.
Squat (çömelme), Arsalam Egzersiz Rehberi serisindeki en komplike ve dier hareket modelleri arasnda en çok stabilizasyon isteyen hareket modelidir.
Squat yapmayanlar hangi faydalardan mahrum kalyor?
Unutmayn, burada halterci squatndan bahsetmiyoruz, herkes kadn erkek kendi vücuduna göre kendisini zorlayacak ve gelitirecek seviyede squat yapabilir. Bu bazen vücut arldr, bazen kgdir. Bu faydalarn tamam iki durum için de geçerlidir.
lk defa yapyorsanz bu videodan balayn:
Öncelikle düzgün squat nasl yaplr örenebilmemiz için kendimize en uygun ayak açkln bulmalyz.
Bildiiniz gibi temel ne kadar salam olursa hareket modelini de o kadar rahat uygularz. Bunun için elleriniz ve dizleriniz zemine temas edecek ekilde emekleme pozisyonuna gelin.
Ayak açklnz bulmak için dizleriniz sabitken ellerinizle üst gövdenizi kalçanza, yani geriye doru itin.
Omurganzn doal pozisyonu bozulana kadar bunu sürdürün, omurgada bozulma olduunda durun, bunu farkl diz açklklarnda deneyin ve size en uygun açkl bulun.
Bulduunuz ayak açkln ayaktayken uygulayarak karnzda duran herhangi bir nesnenin yardm ile çömelin.
Eer bu hareket modelini ilk defa yapyorsanz bunu kaslarnzn rahat olduunu hissedene dek tekrarlayn. Dikkat etmeniz gereken nokta, arlk merkezinize sadk kalp kalça ve dizleri ayn anda bükebilmeniz, bunu yaparken de dizleri karya deil yana doru açmak.
Kendinizi rahat hissetmeye baladnzda karnzda tutunduunuz nesneyi brakp ellerinizi uzatarak bu modeli tekrarlayn.
lk admda air squat yaparken eer bir türlü dengenizi kuramayp dizleri önce krp parmak ucuna çkma ya da kalçanz önce krp geriye düme hissi yaadysanz ilacnz wall squat.
Wall squat egzersizi parmak uçlarnz karnzdaki duvara cm uzaklktayken squat yapmaya çaltnz bir egzersizdir. Bu sizin arlk merkezinize odaklanp dizden ve kalçadan eit ve yeteri ekilde bükülmenize ve düzgün squat formunu elde etmenizi salar.
lk yapnzda tam derinlie inememeniz gayet normaldir, bunu devaml bir ekilde uygulayn ve her seferinde biraz daha derine inmeye çaln. Tam derinlie rahatça inip tekrar yapabildiinizde çömelme modelinde dengenizi oturtumu olduunuz anlamna gelir.
Aslnda bu adm tam anlamyla anlamanz için AER #1: Nefes ve Core bölümünü iyice anlam olmanz gerekiyor. Çünkü bu hareket modelinde omurgay doal pozisyonda tutmann tek yolu doru nefes tekniini bilmek ve üst srtnz sk tutabilmek.
Yapmanz gereken egzersiz goblet squat.
Bunun için uygun arlkta bir dumbella ve ilk aamada bir box veya benche ihtiyacnz var çünkü oturarak olan varyasyonu ile balayacaksnz. Dumbell elleriniz arasnda gösünüzün tam önünde tutun ve sadece arkanzdaki box/benche oturun. Bunu birkaç set tekrar uygulayabilirsiniz (Asl önemli olan kendinizi bu pozisyonda rahat hissetmek).
Oturarak olan varyasyondan sonra normal goblet squata geçi yapabilirsiniz. Yapmanz gereken air squatta örendiiniz gibi gerekli derinlie inmek ve wall squatta örendiiniz gibi dizleri ve kalçay senkronize bir ekilde krmak ve aaya inmek.
Ayrca omurganz doal formunda tutmak için de doru nefes tekniini uygulamalsnz.
Öncelikle deinmem gereken nokta barbell squatn 2 ana varyasyonu olduu:
1- Öncelike rack boyunu kendinize göre ayarlayn (Bar üst gösünüzün biraz üstüne denk gelmeli).
2- Daha sonra tutu geniliinizi ayarlayn, high bar yaptnz için omuzlarna yakn olmas size avantaj salayacaktr.
3- Daha sonra ayaklarnz uygun ayak açklnda barla ayn düzleme getirip, çeki modelinde örendiiniz gibi kanatlarnz ve trapezinizi kasarak barn altna girmeniz gerekiyor. Srtnz kasabildiiniz kadar kasn.
4- Nefesinizi tutup kalçanzn yardmyla bar rackten çkartn ve 3 adm tekniini kullanarak geri gelin (3 adm teknii basitçe bar aldktan sonra 2 adm geri gelip 3. admda öndeki ayanz aradaki ayanzla ayn düzleme getirdiiniz adm tekniidir). Buradaki amaç mümkün olduunca az adm atarak stabilizasyonu korumanz ve enerji kaybn minimuma indirmenizdir.
5- AER #1. bölümde örendiiniz doru nefes tekniini kullann (Nefesinizi karnnza doldurun ve omurga pozisyonunuzu bozmadan çömelin, nefesinizi vermeden yukar doru çkn. Nefes verip tekrar karnnz doldurun ve devam edin.).
6- Nefesinizi tutarken aandan yukarya çktnzda dizlerinizin de içeri bükülmemesine dikkat edin. Dizleriniz her zaman çok fazla olmasa da dar dönük olsun. Kalçanz da ileri sürerek balangç pozisyonuna geri dönün.
Squat (çömelme) nedir, nasl yaplr, bunlarn hepsini örendik; fakat hareketin uygulan esnasnda yaplan birçok yanl var. Yaznn devamnda bu yanllar nelermi biraz da onlara deineceiz.
Skl koruyamama
Balangç pozisyonunda snma setleri de dahil skln korunmas çok önemlidir. Barn srtnz üzerinde olabildiince stabil olmas ve bir o kadar da vücudunuzun sk ve harekete hazr olmas yapacanz tekrar srasndaki gücünüzü çok etkilemektedir. Bu skl vücut arlnz ile yapacanz squatta da korumanz kaslarnzn daha aktif olmasn salayacak ve daha salkl hareket balangc oluturacaktr.
Kalçay kilitlememek
Yaplan büyük hatalardan biri hareketin balangcnda ve sonunda kalçann kitlenmemesidir. Arl srtnza alacanz esnada (veya vücut arl ile uygulanacak ise ayakta durur pozisyonda) dizlerden kitleme deil öncelikle kalçadan kitleme yaparak sk bir pozisyon oluturmanz gerekmektedir. Hareketin devamnda çöküp kalktnz anda tekrar kalçanz skarak aktif etmeniz gerekiyor. Her tekrarda buna dikkat etmenizi öneriyoruz.
Ba yukarya kaldrma
Hareket esnasnda hareket balad esnada banz tavana bakacak ekilde kaldrmamanz gerekiyor. Bu ekilde hareketi uygulamak hem sizi sakatlayabilir hem de rahat bir çömelme gerçekletirmenize engel olacaktr. Banz omurganz ile ayn hizada stabil ekilde olmaldr. Gözlerinizi m kadar önünüze bakar pozisyonda tutmak bunu salayacaktr.
El bilei pozisyonu
Özellikle bar ile yaplan squat hareketinde en çok yaplan hatalardan biridir. Bar srtnza aldnz pozisyonda el bilekleriniz bükülü bir pozisyonda olmamaldr. Bu durum bileinize binen yükü arttrarak sizi sakatlayabilir. Bileklerinizin düz bir pozisyonda olmas hareketi daha güvenli uygulamanza yardmc olacaktr.
Fazla adm kullanma
Vücut arl ile yapldnda pek bir önemi olmamasna ramen özellikle bar ile yaplan squat hareketinde arln alndktan sonraki admlama çok önemlidir. Çok fazla adm kullanlr ise denge kaybna ve fazla enerji kullanmna sebep olabilir, bu da harekete balamanz için sizi kötü etkileyebilmektedir. Bunun üzerine biraz düerek balangç admlamanz 3 adm eklinde sabitleyerek çok daha dengeli ve sk olarak harekete balayabilirsiniz.
Çömelme hatalar
Çömelme hatalarnda genellikle yaplan ilk hata dizlerin parmak ucunu geçmeyecek düüncesi ile ilk önce gövdenin öne doru eilmesidir bu durum omurganz ciddi stres altnda brakarak sizi sakatla götürebilir. Squat hareketinde dizlerin parmak ucunu geçmesi normal bir durumdur ve diz dominant bir egzersizdir. Kalçanz kullanarak çökmeniz ve omurganz olabildiince sk bir pozisyonda olmaldr.
Dizlerin içine dönmesi
Çömelirken dizlerin içe dönmesinin birden çok sebebi olabilir. Postür bozukluunuz bulunuyor ise öncellikle bunun tespit edilmesi ve ona göre bir ilerleme kaydedilmesi gerekmektedir. Fakat kiinin hiç bir problemi olmadn düünürsek dizler ayaklar takip etmelidir ve içe doru dönmemelidir.
Ayaklarn hafif çapraz ekilde (30 derece dar) konumlandrlmas daha rahat çömelme pozisyonuna inmeniz açsndan iinize yarayacak ayrca kaslarnz daha rahat aktif etmenizi de salayacaktr.
Topuklarn kalkmas
Hareketi uygulama esnasnda topuklarnz yerden kalkyor ise bunun birden çok sebebi olabilir. Bu durumda baz kaslarnz güçlü bazs ise gergin durumda olabilmektedir. Örnein olas güçlü kas soleus ve olas zayf kas anterior tibialis kas ise bu probleme yol açabilmektedir. Ayrca ayakkab seçiminiz de burada rol oynamaktadr.
Topuklarn kalkmas dengenizi bozarak sakatlanmanza ve hareketi yanl uygulamanza sebep olabilir.
Karn kaslarn aktif etmeme
Hareketi uygulama esnasnda karn kaslarnn skl ve aktif oluu çok önemlidir. Sizi harekete hazrlayarak daha iyi pozisyon olmanz ve daha güçlü bir ekilde hareketin uygulanmasna yardmc olacaktr. Balangçta nefesinizi tutup karn kaslarnz skarak aktif edin ve çömelip kalktktan sonra nefesinizi verin.
Yeterli derinlie inmeme
Yaplan en büyük hatalardan biri de yeterince derinlie inmeme problemidir. Çou kiinin ar kaldrmak uruna yapt bu hatay siz yapmayn. Kötü ekilde sakatlanabilirsiniz ayrca harekette alacanz verim ciddi miktarda düecektir. Gerekli olan derinlik, kalçanzn diz hizasnn altna inmi olmasndr.
Fakat öyle bir durum söz konusu, eer kiinin mobilite (arsalam sözlüe göz at) yeterli deil ise kii yeterince çökemeyebilir. Bu durumda kiinin mobilite arttrlarak zamanla yeteri kadar derinlii ulamas salanmaldr.
Yanl ayakkab seçimi
Squat hareketinde ayakkab seçimi oldukça önemlidir. Spor salonlarnda genelde giyilen alt yumuak, yüksek tabanl, erili veya farkl ekillerde taban bulunan ayakkablar squat için uygun olmamaktadr. Yeteri kadar sk bir pozisyon salanamaz ve birçok probleme yol açabilir.
Squat için en uygun ayakkab seçimi lift ayakkablar olacaktr. Bu ayakkablarn topuklar yüksek ve tabanlar düz, geni ve serttir. Yere daha salam basmanza yardmc olmakla birlikte topuk salnz açsndan da önemlidir.
Fakat bu ayakkablarn fiyatlar biraz pahaldr eer bu tarz ayakkaby almak istemiyorsanz, seçeceiniz ayakkabnn altnn düz olmasna ve çok yumuak yapda olmamasna dikkat edin. Yer ile temasnz olabildiince salam olmas gerekmektedir.
Fitness giyim ve ayakkablar hakkndaki makalemizi inceleyebilirsiniz.
Ana aksesuar olarak kullanabileceiniz en iyi aksesuar egzersiz pause squattr. Genel olarak çömeldikten sonra aa pozisyonda bir saniye durup yukar patlayc ekilde çkmaya çaln.
Ayrca quadricepslerinizi, yani ön bacaklarnz iin içine biraz daha katmak isterseniz çömeldikten sonra yukar çkarken paralalelin biraz üstü pozisyonda da pause uygulayabilirsiniz.
Bununla birlikte eer ön bacaklarnz güçsüzse, front squat egzersizi kesinlikle uygulamanz gereken aksesuar egzersizi diyebilirim. Bunun yannda ksa adm lunge veya leg extension egzersizlerini de yapabilirsiniz.
Eer çömeldikten sonra kalkarken kalçada tepme oluyorsa kalçanz güçsüz denebilir, bunun için de pause squatn yannda hip thrust egzersizini de uygulayabilirsiniz.
Midenizi de güçlendirmeyi unutmayn, AER #1. bölümde önerdiim egzersizleri uygulayabilirsiniz (plank, mc. gills big 3 gibi).
Front Squat da olimpik haltercilerin squat biçimi olarak bilinir. Bu pozisyonda vücudumuz daha dik durmak zorundadr ve srtmz daha aktif olmak zorundadr. Uygulamas biraz daha zor ama atletik kapasite açsndan daha verimlidir, daha hafif arlk kaldrmaya olanak vermesine ramen quadriceps için daha verimlidir. Aadaki video ile FS. nasl yaplr örenebilirsiniz:
Beendiniz mi? Arkadalarnzla paylaabilirsiniz!
Sorularnz m var? Yorumlarda size yardmc olmak için sabrszlanyorum!
Kalça kaslarını da çalıştırmaktadır. Gluteus, priformis gibi kalça kaslarını da çalıştırır.
Yardımcı olarak kullanılan kas grupları ise sırt kasları, karını kasları core bölgesini de çalıştırır.
Squat Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Düz bir hizada olunmalı.
Ayaklar aynı hizada ve omuz genişliğinde olmalı.
Yüksek ağırlıklarda kemer kullanılmalı.
Çömeldiğinizde üst bacağınız yere paralel olmalı.
Egzersiz esnasında suratınız karşıya bakmalı.
Barı ortalayarak yapılmalı.
Nefes alışveriş düzenli olmalı.
Hareket formu daima korunmalı.
Squat Hareketine Alternatif Ne Yapılabilir?
Dumbell Squat
Dead lifth
Lunges
Dumbell Lunges
Barbell Lunges
Ruck Row
Romanian Deadlifth
Leg Pres
Leg Curl
Sumo Squad
Squat Faydaları Var mıdır?
Squat hareketi bacak gelişimini sağlayan en önemli egzersizdir. Ön bacak, iç bacak, arka bacak ve kaçla kaslarını çalıştırır. Yardımcı olarak ise core bölgesini ve sırt kaslarını çalıştırır. En büyük kas topluluğunu çalıştıran harekettir. Yağ yakımın da yardımcı olur.