+ işleminde çarpma işlemlerinin her ikisinde de 3 sayısı çarpım durumundadır, yani ortak çarpandır. Dolayısıyla bu işlemi ortak çarpan parantezine alarak şu şekilde de yazabiliriz:
+ = 3.(5+8)
+ işlemi ile 3.(5+8) işleminin sonuçları aynıdır.
ÖRNEK: işlemini ortak çarpan parantezi yöntemi ile yeniden yazınız.
ÇÖZÜM: Her iki çarpmada da 7 çarpım durumundadır. yani ortak çarpandır. Öyle ise;
= 7.() şeklinde ortak çarpan parantezine alınarak yazabiliriz.
7.(10+3) işleminin sonucu + işlemi yapılarak da bulunabilir. Buna çarpma işleminin toplama işlemi üzerine dağılma özelliği denir. Yani;
7.(10+3) =+
9.() işleminin sonucu işlemi yapılarak da bulunabilir. Buna çarpma işleminin çıkarma işlemi üzerine dağılma özelliği denir. Yani;
9.() =
ÖRNEK: 6.(5+15) işleminin sonucunu dağılma özelliğini kullanarak bulunuz.
ÇÖZÜM: 6.(5+15) = + = 30 + 90 =
NOT: Dağılma özelliği zihinden hızlı pratik çarpmada kullanılan bir yöntemdir. Örnek verecek olursak 8 ile 19 sayılarını çarpalım. Zihinden bu işlemi şöyle yapabiliriz; 19 sayısı 20 sayısının 1 eksiğidir. Dolayısıyla 8 ile 20 sayısını çarpıp, bulunan sonuçtan bir tane 8 çıkarmamız gerekir. Aslında zihinden yaptığımız işlem aşağıdaki gibidir:
=?
19=
=8.() Dağılma özelliğini uygularsak;
=
=
=
If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.
Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *seafoodplus.info ve *seafoodplus.info adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.
Çarpma işlemlerinde ortak çarpan parantezi ile dağılma özelliğini kullanmak bize kolaylık sağlar. Böylece işlemleri daha kısa süre içerisinde ve zorlanmadan yapabiliriz. Şimdi dağılma özelliği ve ortak çarpan parantezi nasıl yapılıyor inceleyelim.
Ortak Çarpan Parantezi ve Dağılma Özelliği
Ortak çarpan parantezi ve dağılma özelliğini anlamak için bunları ayrı ayrı ele almamız gerekmektedir. O yüzden şimdi öncelikle dağılma özelliği ile başlayalım ve nasıl yapıldığını inceleyelim.
Dağılma Özelliği
Dağılma özelliği matematikte hem toplama hem de çıkarma işlemi için yapılabilmektedir. Burada yapılan işlem aynı olsa bile bir tarafta toplama işlemi bir tarafta çıkarma işlemi yaparız.
Çarpmanın toplama üzerine dağılma özelliği: Bir doğal sayı parantez içindeki toplam sayılarla çarpılarak açılır ve daha sonra bunlar toplanmak suretiyle işlem gerçekleşir. Bu da çarpmanın toplama özelliği anlamına gelmektedir. Şimdi bu konuda bir örnek yapalım ve anlamaya çalışalım.
Örnek: 3 x (12 + 5)
Burada öncelikle 3 sayısını 12 ile çarpılacağız ve daha sonra 3 sayısının 5 ile çarpacağız. Daha sonra ortaya çıkan sayıları birbirleriyle toplayarak sonucu bulacağız.
3 x (12 + 5) =
(3 x 12) + (3 x 5) = 36 + 15 = 51
Gördüğümüz gibi 3 sayısından önce 12 ve ile sonra da 5 ile çarptık. Ardından ortaya çıkan 36 ile 15 sayısını topladık ve sonuç olarak 51 bulduk.
Çarpmanın çıkarma üzerine dağılma özelliği: Burada yine toplama işlemi gibi bir doğal sayı parantez içindeki diğer doğal sayılarla çarpılır ve ortaya çıkan sonuç birbirinden çıkarılır. Şimdi bu konuda bir örnek yapalım ve nasıl çözüm gerçekleştiğini öğrenelim.
Örnek: 7 x (15 - 4)
Şimdi Yukarıdaki işlemde Öncelikle 7 ile 15'i çarpalım. Daha sonra 7 ile 4 sayısının çarpalım. Ardından çıkan sayıları birbirinden çıkaralım ve sonucu bulalım.
7 x (15 - 4) =
(7 x 15) - (7 x 4) = - 28 = 77
Gördüğümüz gibi bu defa ayrı ayrı parantezleri alarak 7 ile diğer sayıları çarptık. Daha sonra ve 28 sayılarına elde ettik. Buradan yola çıkarak sayısından 28 sayısını çıkardık ve 77 sayısını bulduk.
Ortak Çarpan Parantezine Alma
Ortak çarpan parantezine alma bize işlem konusunda çok büyük kolaylık sağlar. Burada her iki toplamaya da çıkarma işlemlerinde ortak bir çarpan var ise bu parantez dışına alınır. Daha sonra diğer sayılar parantez içine alınır ve işlem yapılır. Şimdi bunu daha iyi anlayabilmek için örnekler yapalım.
Örnek: 6 x 15 + 6 x 12
Şimdi yukarıdaki işe mi ele alalım ve ortak çarpan parantezine alarak sonucu bulalım.
Öncelikle eğer ortak çarpan parantezine almasaydık ilk olarak 6 ile 15'i çarpacaktık. Daha sonra 6 ile 12 sayısına çarpacaktık. Çıkan sayılar ise toplayarak sonucu bulacaktık.
6 x 15 = 90
6 x 12 = 72
90 + 72 =
Şimdi de bu sayıları ortak çarpan parantezine alalım ve işlemi yapalım.
6 x 15 + 6 x 12 =
6 x (15 + 12) =
6 x 27 =
İşte gördüğünüz gibi yukarıda ortak çarpan parantezine alarak işlemi çok daha kolay bir şekilde tamamladık. Bu şekilde siz de farklı örnekleri ele alabilir ve hem dağılma özelliğini hem de ortak çarpan parantezine kolayca öğrenebilirsiniz. Ancak mutlaka yukarıdaki tanımlamalara ve örnekleri incelemeyi unutmayın.
Çarpmanın toplama üzerine dağılma özelliği: Bir doğal sayı parantez içindeki toplam sayılarla çarpılarak açılır ve daha sonra bunlar toplanmak suretiyle işlem gerçekleşir. Bu da çarpmanın toplama özelliği anlamına gelmektedir.
dağılma özelliği: Çarpma işlemindeki sayının, parantez içinde yer alan toplama ve çıkarma işlemlerindeki sayıların her biri ile çarpılması.
Bu çarpmaya, "çarpmanın toplama üzerine dağılma özelliği" denir. Yukarıdaki 2, 1 ve 3 yerine herhangi reel sayılar konulursa, yine eşitlik sağlanır. Buna da, "reel sayılarda çarpmanın toplama üzerine dağılma özelliği" denir.
Bir çarpma işleminde çarpılan sayının kaç kez tekrarlanacağını gösteren sayı, çoğaltan.
Her terimdeki aynı (ortak) çarpanların parantez dışına alınmasına ortak çarpan parantezine alarak çarpanlara ayırma denir. 9x + 12 ifadesini çarpanlarına ayıralım. Her iki terimin ortak olan çarpanını (3) parantezin önüne yazalım.
Bir sayının çarpanları, aynı sayının katlarının da çarpanları olmaktadır. Yani o sayının katlarını da kalansız bölmektedir. Çarpanlar ve katlar konusu birbirleri ile bağlantılı konulardır. Aynı zamanda bu çarpanlar o sayıyı kalansız böldükleri için çarpanlara bölen sayıları da denilebilir.
c'nin ortak çarpanıdır. Eşitliğin sağında ise, ortak çarpan parantezine alınmış ifadeleri görüyoruz. Buna göre, bir tarafta aynı sayıyla çarpıldıktan sonra toplanan veya çıkarılan sayıları parantez içerisinde yazıp, bu parantezi ortak olan çarpanla çarpabiliriz. Bu işleme ortak çarpan parantezine alma ismini veriyoruz.
Paranteze Alma (Epokhe) Zihnin bütün önyargı ve kabullerini askıya alma işlemidir.
Eğer parantez içinde hem çarpma hem bölme işlemi varsa işlemler soldan sağa doğru yapılır. Parantez içinde hem çarpma hem de bölme işlemi olduğu için işlemler soldan sağa doğru yapılmalı. Elde ettiğimiz sonucu parantezin dışındaki 2 ile çarparak işlemin sonucunu buluruz. Önce 2 ile 2 çarpılır ve sonuç 1'e bölünür.
Cevap : Birden fazla işlemin olduğu durumlarda hangi işlemin önce yapılacağını parantezlerle belirtiriz. Öncelik hakkımız paranteze aittir. Parantez yoksa önce çarpma veya bölme sonra toplama veya çıkarma yapılır.
Cevap: A seçeneğidir. 32-8:4
Klavyede köşeli parantez yapma Bilgisayar klavyelerinde özel karakterleri oluşturmak için ctrl, alt, fn, shift gibi bazı özel tuşlardan yardım alırız. Ancak bugün köşeli parantez için ALT GR ve üst tuşlarını kullanacağız. Alt GR ile 8 tuşuna bastığımızda cümle başı için [ bu işaret yapılıyor.