Onbaşı, silahlı kuvvetlerde erlikten sonra gelen ilk rütbenin sahibi. Türkiye'de ilk kez batılı tarz Osmanlı askeri kuvvetinde kullanılmış olup Alman Gefreiter rütbesinden uyarlanmıştır. Er ile Uzman onbaşı arasındaki rütbedir.
Onbaşı, emrine verilen birliğin amiri ve çavuşun yardımcısıdır. Birliğin içinde disiplini korumak, emrinde bulunan personeli savaş için hazırlamak, sevk ve idare etmek, en küçük birlik olan manganın bütün iç hizmetlerini iyi bilmek, bunları astlarına öğretmek, araç ve gereçlerin bakımını yapmak zorundadır. Onbaşı, kendi erleriyle bir masadayemek yer. Sofranın temizlik ve düzenine, yemeğin eşit olarak dağıtılmasına, nöbette olan erlerin yemeğinin ayrılmasına dikkat eder. Erlerine, birlikte bulunan subayları tanıtır. Erlerin uygunsuz kimselerle görüşmelerine engel olur, onların sağlık durumlarıyla ilgilenir, hasta olanları doktora gönderir. Onbaşı, yönetmelikte yazılı olan özel nöbetleri tutar, kışla ve ordugâh hizmetinde çalışan erlerin başında âmir olarak bulunur. Aldığı emirlere göre yapacağı işler ve birlik içinde disiplinle ilgili olayları zamanında, âmiri olan çavuşa bildirir. Silâhlı kuvvetlerde onbaşılığa yükselme, özel talimatına uygun olarak, acemi eğitimini başarıyla bitirenler arasından ayrı bir sınavla olur. Onbaşı, kolunun pazu kısmına kırmızı çuhadan "V" işareti takar.
Sözleşmeli Onbaşı, sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er kanunu kapsamında, Sözleşmeli Er olarak en az 2 yıl görev yaptıktan sonra kadro görev yeri uygun olduğu takdirde, yeterlilik durumu da göz önüne alınarak Sözleşmeli Er'in Türk Silahlı Kuvvetlerinde aldığı Onbaşı rütbesidir.
Sözleşmeli Onbaşılar, Sözleşmeli Er, yükümlü er ve yükümlü onbaşıların üstü olup, Erbaş sayılırlar.
Sözleşmeli Onbaşılar sınıf değişikliği yapabilirler. Ayrıca askerlerde olduğu gibi sözleşme görev süresince kışlada iskan edilirler. Sözleşmeli Onbaşıların sözleşmeleri, 1 yıldan az 3 yıldan fazla olmamak şartıyla en fazla 29 yaşın bitirildiği yılın aralık ayı sonuna kadar uzatılabilir.
Sözleşmeli Onbaşılardan, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar, ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla Uzman Erbaşlığa veya Astsubaylığa başvurabilirler. Başvuruda bulunan sözleşmeli Onbaşılara yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde öncelik verilir.
Bu yazımızda Uzman Erbaş alımlarının sözlü mülakatında sorulan bazı sorulara yer verdik. Uzman Erbaş mülakat soruları ve benzeri yazılara sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.
1- Uzman Erbaş olmayı neden istiyorsunuz?
2- Kitap okur musunuz, en son okuduğunuz kitap hakkında bilgi verir misiniz?
3- Tarihimizin önemli olaylarında biri olan Menemen Olayı hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Ne zaman gerçekleşmiştir?
4- Ülkemizde son zamanlarda yaşanan terör örgütlerinin isimleri ve bu örgütlerin ortaya çıkardığı sorunlar nelerdir?
5- Mavi Akım ne demektir?
6- Türkiyenin Doğu Bölgesinde yaşanan olaylar nedir?
7- Birleşmiş Milletler ve NATO hakkında neler biliyorsunuz?
8- Son bir ay içerisindeki güncel olaylar nelerdir?
9- İstiklal Marşımızın yazarı ve bestecisinin adı nedir?
Petrol boru hatları nelerdir?
Jandarma Kuvvet Komutanı kim?
Şuan yönetimi sürdürmekte olan hükumet kaçıncı hükumettir?
Geçmiş tarihimizden bu yana görev alan bütün Cumhurbaşkanlarımızın isimleri sayar mısınız?
Mustafa Kemal Atatürkün ilke ve inkılaplarını nelerdir?
Rütbeler hakkında bilgi veriniz.
Milli Savunma Bakanlığının görevleri neler?
Neden asker olmayı tercih ediyorsunuz?
Eşinizin mesleği nedir?
Anne ve babanızın mesleği nedir?
Türkiye ile Avrupa Birliği ilişkileri nasıl?
Kıbrısın önemi nedir?
Büyük Ortadoğu planı hakkında neler biliyorsunuz?
İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışan kurumlar hangileridir?
Kıta sahanlığı ne demektir
Parti kapatmak ne anlama gelir?
Genel olarak sözlü mülakatta sorulan çıkmış sorular bunlardır. Sözlü mülakatta başarı elde edebilmek için tarihimiz, ülkemiz siyaseti ve güncel genel kültür konularına hakim olmanız gerekmektedir.
Uzman Erbaş sözlü mülakatına giderken yanınızda bulundurmanız gereken evraklar şunlardır;
FacebookTwitter
Askeri Disiplin Kanunu, Askeri Disiplin Hukuku, Askeri Disiplin Cezaları ile ilgili makalemizle sizlerleyiz. Türk Silahlı Kuvvetlerinde etkin bir disiplin sisteminin kurulması, bunun devamı ve işleyişi için mevzuatta düzenlemeler yapılarak bu durum koruma altına alınmıştır. Askeri düzenin korunması bakımından sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu ilk sırada yer almaktadır. Bu Kanun, Kanun’a tabi olan personelin uyması gereken usul ve esasları, disiplinsizlikleri ve bu disiplinsizliklere yönelik uygulanacak disiplin cezalarını, soruşturma ve tahkikatı, itirazı ve yargı yolunu düzenlemektedir.
sayılı Askeri Disiplin Kanununa göre; subaylar, astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, erbaş ve erler ile askeri öğrenciler bu Kanun kapsamında askeri disiplin hukukuna tabidirler. Başka bir ifade ile TSK Disiplin Kanunu denilince akla sayılı kanun gelmektedir.
Kanun kapsamındaki disiplin cezaları hakkında ceza uygulanacak kişiye göre üç kısma ayrılmıştır. Bunlar; Subay, Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları, Askeri Öğrenciler Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları ve son olarak Erbaş ve Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezalarıdır.
Disiplin: Kanunlara, nizamlara ve amirlere mutlak bir itaat ve astının ve üstünün hukukuna riayet demektir. Askerliğin temeli disiplindir. Disiplinin muhafazası ve idamesi için hususi kanunlarla cezai ve hususi kanun ve nizamlarla idari tedbirler alınır. Bu düzenleme sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu maddesinde düzenlenmiştir.
Kanun’un maddesine göre, Subay, Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler hakkında verilebilecek disiplin cezaları şu şekildedir:
Verilecek Disiplin Cezalarının Gerektirdiği Disiplin Ceza Puanları ise şu şekildedir:
Cezanın Cinsi | Ceza Puanı |
Uyarma | 1 |
Kınama | 1,5 |
Hizmete kısmi süreli devam | 2 |
Aylıktan kesme | 3 |
Hizmet yerini terk etmeme (Disiplin amiri tarafından verilen) | 3,5 |
Hizmet yerini terk etmeme (Disiplin kurulu tarafından verilen) | 4,5 |
Oda hapsi (Disiplin amiri tarafından verilen) | 4 |
Oda hapsi (Disiplin kurulu tarafından verilen) | 4,5 |
Kanun 11/2. maddesine göre; uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından verilirken, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezaları disiplin kurulları ve disiplin amirleri tarafından, Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası ise yüksek disiplin kurulları tarafından verilmektedir.
a) Askeri Disiplin Kanunu Uyarma Disiplin Cezası
Uyarma cezası; personele, görevinin icrasında veya hâl ve hareketlerinde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Uyarma cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
b) Askeri Disiplin Kanunu Kınama Disiplin Cezası
Kınama cezası; personele, görevinin icrasında veya hâl ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
c) Askeri Disiplin Kanunu Hizmete Kısmi Süreli Devam Disiplin Cezası
Hizmete kısmi süreli devam cezası; disiplin cezası verilen personele mesai sonrasında günde üç saati ve her hâlde saat ’ü geçmeyecek şekilde, kadro görevinde veya kadro görevi dışında statüsüne uygun askeri hizmetlerin yaptırılmasıdır.
Bu ceza, tatil günleri dışında yerine getirilir ve cezanın yerine getirilmesi sırasında ceza alan personel hizmette sayılır.
Hizmete kısmi süreli devam cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
ç) Askeri Disiplin Kanunu Aylıktan Kesme Disiplin Cezası
Aylıktan kesme cezası; disiplin cezası verilen personelin, sosyal güvenlik mevzuatına göre hesaplanan prime esas kazanç tutarından 1/20, 1/16, 1/12, 1/10, 1/8 oranlarında kesinti yapılmasıdır. Ceza, aylığı tahakkuk ettiren birimce personelin aylığından kesilmek suretiyle yerine getirilir. Aylıktan kesme disiplin cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
d) Askeri Disiplin Kanunu Hizmet Yerini Terk Etmeme Disiplin Cezası
Hizmet yerini terk etmeme cezası; personelin mesai bitiminden sonra görev yaptığı yerden ayrılmayıp resmî daire, kışla, eğitim alanları ile sair yerlerdeki hizmetine devam etmesidir.
Bu ceza disiplin amirleri tarafından 1 ila 3 güne kadar verilebilirken, disiplin kurulları tarafından dört ila on güne kadar verilebilmektedir. Bu disiplin cezası tatil günlerinde uygulanmaz, ara verilir.
Hizmet yerini terk etmeme cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
e) Askeri Disiplin Kanunu Oda Hapsi Disiplin Cezası
Oda hapsi cezası; bu amaçla tahsis edilecek hapis odasında yerine getirilir. Bu disiplin cezası seferberlik ve savaş zamanında; Kanun’daki tüm disiplinsizlik hallerinde ve hizmet yerini terk etmeme cezası ile cezalandırılmayı gerektiren disiplinsizlik hallerinde disiplin kurulları tarafından on günden otuz güne kadar verilebilir. Barış zamanında ise Türk karasuları dışında bulunan gemilerde görev yapan personele, sadece buralarda bulunduğu süre içinde işledikleri ve hizmet yerini terk etmeme cezası ile cezalandırılmayı gerektiren disiplinsizlikler için verilebilir.
f) Askeri Disiplin Kanunu Silahlı Kuvvetlerden Ayırma Disiplin Cezası
Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası, personelin tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi veya durumuna göre sözleşmesinin feshedilmesi sonucunu doğurur. Bu cezayı alan personelin seferberlik ve savaş hâlleri haricinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde herhangi bir şekilde görev alması mümkün değildir.
Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığında oluşturulacak yüksek disiplin kurulları tarafından verilir ve ilgili kuvvet komutanı, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının onayı ile yerine getirilir. General ve amiraller hakkında ise Genelkurmay Başkanlığında teşkil edilecek yüksek disiplin kurulu tarafından verilir ve yerine getirilir.
Silahlı kuvvetlerden ayırma cezasını gerektiren disiplinsizlik fiil ve hâlleri şunlardır:
Bazı disiplinsizlik hâllerinin alışkanlık hâline getirilmesi halinde sözleşmeli subay ve astsubaylar hariç subaylar, astsubaylar ve uzman jandarmalar hakkında silahlı kuvvetlerden ayırma cezası verilir. Kanun’un maddesine göre ayırma cezası verilecek hâller:
Kanun’un maddesine göre, Askeri Öğrenciler hakkında verilebilecek disiplin cezaları şu şekildedir:
Kanun, nizam ve emirlerle verilmiş görev ve sorumlulukları yerine getirmeyen veya uyulması zorunlu olan kurallara uymayan veya yasaklanan fiilleri yapan askeri öğrenciler hakkında durumun niteliğine göre yukarıdaki disiplin cezalarından biri verilir.
Kanun’un maddesine göre, Erbaş ve Erler hakkında verilebilecek disiplin cezaları şu şekildedir:
Kanun’un 25/2. maddesine göre; izinsizlik, ilave hizmet yükleme ve oda hapsi cezaları disiplin amirleri tarafından verilirken hizmetten men cezası disiplin kurulları tarafından verilmektedir.
a) İzinsizlik Disiplin Cezası
İzinsizlik cezası, erbaş ve erin hafta sonu tatilinden faydalandırılmamasıdır.
İzinsizlik disiplin cezasını gerektiren fiil ve hâller; uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli devam cezasını gerektiren disiplinsizlik hâlleri ile nitelik ve ağırlıkları açısından benzer diğer eylemleri kapsamaktadır.
b) İlave Hizmet Yükleme Disiplin Cezası
İlave hizmet yükleme cezası; erbaş ve erin, mesai içinde, mesai sonrasında veya hafta sonu tatil günlerinde, nöbet hizmeti dâhil askeri hizmetlerde veya disiplinsiz davranışının ıslah edilmesine katkı sağlayacağı değerlendirilen ve bu kapsamda cezayı veren disiplin amirleri tarafından belirlenen bir vazifede aralıklı veya sürekli olarak ve günde sekiz saatten fazla olmamak üzere görevlendirilmesidir.
İlave hizmet yükleme disiplin cezasını gerektiren fiil ve hâller; uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli devam cezasını gerektiren disiplinsizlik hâlleri ile nitelik ve ağırlıkları açısından benzer diğer eylemleri kapsamaktadır.
İlave hizmet yükleme disiplin cezası ve izinsizlik disiplin cezası disiplin amiri tarafından takdir edilerek erbaş ve erin hizmet ve disiplin geçmişi göz önüne alınarak verilir veya olumlu bir geçmiş söz konusu ise disiplin cezası verilmeyebilir.
c) Oda Hapsi Disiplin Cezası
Oda hapsi cezası; bu amaçla tahsis edilecek hapis odasında yerine getirilir. Bu disiplin cezası seferberlik ve savaş zamanında; Kanun’daki tüm disiplinsizlik hallerinde ve hizmetten men cezası ile cezalandırılmayı gerektiren disiplinsizlik hallerinde disiplin kurulları tarafından on günden otuz güne kadar verilebilir. Barış zamanında ise Türk karasuları dışında bulunan gemilerde görev yapan personele, sadece buralarda bulunduğu süre içinde işledikleri disiplinsizlikler için verilebilir.
ç) Hizmetten Men Disiplin Cezası
Hizmetten men cezası; disiplinsizlik yapan erbaş ve erin, bozulan disiplinin yeniden tesis edilmesi amacıyla günlük hizmetten uzaklaştırılmasıdır. Bu ceza disiplin kurulları tarafından verilir. Hizmetten men disiplin cezasını gerektiren fiil ve hâller; aylıktan kesme ve hizmet yerini terk etmeme cezalarını gerektiren hâlleri kapsamaktadır. Verilecek disiplin cezası yedi günden az olmamak üzere on beş güne kadar verilebilir.
Hizmetten men cezası veya seferberlik ve savaş hâllerinde disiplin kurulları tarafından oda hapsi cezası verilmesini gerektiren disiplinsizlik hâllerinde, erbaş ve erin olumlu hizmet ve disiplin geçmişi göz önüne alınarak disiplin amirleri tarafından daha alt bir ceza olan izinsizlik veya ilave hizmet yükleme cezalarından birisi verilebilir. Bu durumda, erbaş ve erler disiplin kuruluna sevk edilmezler.
Disiplinsizlik yaptığı belirlenen personele Kanun’undaki yetki sıralamasına göre disiplin amiri tarafından disiplinsizliğine uygun bir ceza verilir. Kanun’un 8. maddesine göre, disiplin amiri olabilmek için; amir konumunda olunması, disiplin cezası verilecek personelden rütbe veya kıdemce büyük olunması, disiplin cezası verilecek kişinin subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş statüsünde olması hâlinde bu personele sicil verme yetkisinin bulunması gerekir.
Disiplin amiri, maiyetindeki bir kişinin disiplinsizlik teşkil edecek fiil veya tutumunu herhangi bir şekilde öğrenmesiyle birlikte olayın araştırılması gerektiğine kanaat getirirse yazılı olarak bir soruşturmacı görevlendirebilir veya şahsen bu bir disiplin soruşturması yürütür.
Belirli istisnalar haricinde belli hâllerde ilgili personelin üst disiplin amirleri tarafından da disiplin soruşturması yapılabilir ve disiplin cezası verilebilir. Bu hâller:
Ancak, bu yetkinin üst disiplin amiri tarafından kullanılmaması durumunda, disiplin cezası verme görev ve yetkisi disiplin amiri tarafından kullanılabilir.
Disiplin amirlerinin maiyetine hatalarını göstermesi, maiyetini eleştirmesi, sözlü ya da yazılı olarak uyarıda bulunması disiplin cezası olarak nitelendirilemez. Disiplin cezası ancak yukarıda sayılan hâllerde meydana gelir.
Disiplin amirlerinin yanı sıra disiplin kurulu da ceza verme görev ve yetkisine sahiptir. Kanun’un maddesine göre, disiplin amirleri tarafından sevk edilmesi halinde; subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erlerin hizmet yerini terk etmeme cezası gerektiren disiplinsizliklerine ilişkin tahkikatı yapmak veya yaptırmak ve hizmet yerini terk etmeme ile cezalandırmakla, disiplin amirleri tarafından sevk edilmesi halinde; erbaş ve erlerin hizmetten men cezası gerektiren disiplinsizliklerine ilişkin tahkikatı yapmak veya yaptırmak ve hizmetten men cezası ile cezalandırmakla, seferberlik ve savaş halinde işlenen ve disiplin kurullarının görevine giren disiplinsizliklerde hizmet yerini terk etmeme veya hizmetten men cezası yerine oda hapis cezası vermeye görevli ve yetkilidir.
Disiplinsizliğin disiplin kuruluna sevk edilmesi ile yürütülen tahkikat sonucunda, disiplin cezası verilmesine yer olmadığına veya disiplin cezası verilmesine yahut kurulun yetkisizliğine karar verilebilir.
Türk Silahlı Kuvvetleri başta olmak üzere dünyadaki birçok askeri yapıda askerlik rütbe sıralaması oldukça önemlidir. Bu çerçevede TSK rütbe sıralaması aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
Kara Kuvvetleri Komutanlığı | Deniz Kuvvetleri Komutanlığı | Hava Kuvvetleri Komutanlığı |
Mareşal | Büyük Amiral | |
Orgeneral | Oramiral | Orgeneral |
Korgeneral | Koramiral | Korgeneral |
Tümgeneral | Tümamiral | Tümgeneral |
Tuğgeneral | Tuğamiral | Tuğgeneral |
Albay | Albay | Albay |
Yarbay | Yarbay | Yarbay |
Binbaşı | Binbaşı | Binbaşı |
Yüzbaşı | Yüzbaşı | Yüzbaşı |
Üsteğmen | Üsteğmen | Üsteğmen |
Teğmen | Teğmen | Teğmen |
Asteğmen | Asteğmen | Asteğmen |
Astsubay Kıdemli Başçavuş | Astsubay Kıdemli Başçavuş | Astsubay Kıdemli Başçavuş |
Astsubay Başçavuş | Astsubay Başçavuş | Astsubay Başçavuş |
Astsubay Kıdemli Üstçavuş | Astsubay Kıdemli Üstçavuş | Astsubay Kıdemli Üstçavuş |
Astsubay Üstçavuş | Astsubay Üstçavuş | Astsubay Üstçavuş |
Astsubay Kıdemli Çavuş | Astsubay Kıdemli Çavuş | Astsubay Kıdemli Çavuş |
Astsubay Çavuş | Astsubay Çavuş | Astsubay Çavuş |
Yedek Astsubay | Yedek Astsubay | Yedek Astsubay |
Uzman Çavuş | Uzman Çavuş | Uzman Çavuş |
Uzman Onbaşı | Uzman Onbaşı | Uzman Onbaşı |
Çavuş | Çavuş | Çavuş |
Onbaşı | Onbaşı | Onbaşı |
Benzer Yazılar:
Disiplinsizlik, Kanun’da ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde kasten veya taksirle işlenebilmektedir. Yani disiplinsizliğin mevcudiyeti için kasten yapılması şart değildir. Ancak aynı fiil nedeniyle Kanun’daki disiplin cezalarından birden fazla ceza verilemeyeceği gibi bir fiil ile birden fazla disiplinsizliğin meydana gelmesi hâlinde ağır olan disiplin cezası verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, bir fiilin diğer kanunlarda idari bir yaptırıma bağlanmış olması veyahut bu fiil nedeniyle ilgili kişi hakkında adli soruşturma ve kovuşturma yapılması aynı fiil nedeniyle disiplin soruşturması ve tahkikat yapılmasını, disiplin cezası verilmesini ve bu cezanın yerine getirilmesini engellememektedir.
İlgili kişi hakkında disiplin cezası verilirken ölçülü, adaletli ve hakkaniyetli şekilde takdir hakkı kullanılması ve bu gerekçeli olarak kullanılmalıdır. Bu takdir hakkının, disiplinsizliğin işleniş biçim, işlendiği zaman ve yer, askeri hizmete olumsuz etkisinin ağırlığı, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı, personelin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığı, personelin önceki disiplin durumu, personelin samimi ikrarı ve gösterdiği pişmanlık dikkate alınır.
Kanun’un Silahlı Kuvvetlerden Ayırma disiplin cezasını düzenleyen maddedeki istisnalar haricinde disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından savunma alınmadan disiplin cezası verilemez. İsnat olunan hususlar ilgilisine bildirilerek üç iş gününden az ve on iş gününden fazla olmamak üzere savunma için süre verilir. Ancak bu sürelere riayet etmeyen ilgili savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.
Kanun’un maddesine göre; “Disiplin amirleri tarafından, disiplinsizliğin kendileri tarafından öğrenilmesinden itibaren bir ay ve her hâlde disiplin cezasını gerektiren fiil ve hâllerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra disiplin cezası verilemez. Fiil, inceleme ve araştırma yapmayı gerektirmiş ise, bir ay içerisinde inceleme ve araştırmaya başlanmış olmak ve altı ayı geçmemek kaydıyla, inceleme ve araştırma için geçen süre bir aylık süreye dâhil edilmez.”
Disiplin kurullarında yapılacak tahkikatlarda, fiil disiplin amirinin öğrenmesinden itibaren altı ay ve her halde cezayı gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra disiplin cezası verilmesi mümkün değildir. Yani disiplin amirinin öğrenmesiyle birlikte disiplin kuruluna sevk edilen dosya altı ay içinde ve her halde iki yıl içinde sonuçlandırılmak zorundadır.
Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezasını gerektirecek durumlarda ise disiplin amirinin tespitinden itibaren bir yıl ve her halde fiil ve halin meydana geldiği tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra yüksek disiplin kurulu tarafından ceza verilmesi mümkün değildir.
Yukarıda belirtilen zamanaşımı süreleri disiplinsizliğin mahkeme, savcılık, disiplin kurulu tarafından cezayı gerektirdiği anlaşılırsa buna ilişkin kararın yetkili merciiye iade edildiği tarihten itibaren başlamaktadır.
Şayet fiilin hatalı olarak nitelendirildiği veya düzeltilebilir bir şekil noksanlığının varlığı mahkeme tarafından tespiti ve iptali halinde, kararın kesinleştiği tarihteki yetkili disiplin kurulu veya disiplin amiri, kararın tebliği ile birlikte belirtilen süreler içinde yeniden değerlendirme yapar.
Disiplin amirleri ve disiplin kurulları tarafından verilen bütün disiplin cezalarına karşı itiraz mümkündür. Yani bu disiplin cezalarına karşı idare mahkemelerinde iptal davası açmadan önce yetkili merciiye itiraz edilerek söz konusu cezanın kaldırılması mümkündür.
Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezalarına karşı, cezanın tebliğinden itibaren üç iş günü içinde bir üst disiplin amirine itiraz edilebilir. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir. İtiraz halinde, üst disiplin amiri beş iş günü içinde karara bağlar. İtiraz haklı görülürse, üst disiplin amiri verilen cezayı hafifletebileceği gibi kaldırabilir. Aksi halde itiraz reddedilir. Kabul veya ret kararı itiraz edene tebliğ edilerek kesinleşir.
Disiplin kurulu tarafından verilen kararlara karşı tebliğden itibaren beş iş günü içinde teşkilatında disiplin kurulu kurulan komutan veya askeri kurum amiri ile hakkında karar verilen kişi tarafından bir üst komutanlığın disiplin kuruluna iletilmek üzere itiraz edilebilir. Süresinde itiraz edilmemesi halinde ceza kesinleşir. İtiraz üzerine üst komutanlık disiplin subayı tarafından, beş iş günü içinde gerekli inceleme yapılarak dosya disiplin kuruluna sevk edilir. Disiplin kurulu en geç on iş günü içinde dosyayı inceleyerek karar verir. Gerekirse tahkikat yapabilecek olan disiplin kurulu, itirazı yerinde görürse yeni kararı kendisi verir aksi halde itirazı reddeder. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Kanun’un maddesine göre, “Askerî öğrenciler ile erbaş ve erler hakkında verilen disiplin cezaları ile subay, astsubay, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında verilen (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 1/6/ tarihli ve E.: /10, K.: /72 sayılı Kararı ile.) kınama (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi’nin 1/6/ tarihli ve E.: /10, K.: /72 sayılı Kararı ile.) cezaları hariç bu Kanunda yer alan disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir. Seferberlik ve savaş zamanında ise yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası hariç bu Kanunda yer alan diğer disiplin cezaları yargı denetimi dışındadır.”
Buna göre; kınama cezaları hariç bu kararlara karşı önce itiraz yolu işletilebileceği gibi idare mahkemeleri nezdinde iptal davası açılması da mümkündür.
Anayasa Mahkemesi, sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunun maddesi sayılı kanunla değiştirilen UYARMA ve KISMİ SÜRELİ HİZMETE DEVAM cezalarına itiraz edememe ve idari dava açamama maddesini iptal etmiştir. Bu cezalarında yargı denetiminde olması gerektiği kararını vermiştir.
Bu cezalara karşı da idari yargıda itiraz davaları açılabilir.
Kanun’un 43/2. maddesine göre, “Dava açma süresi, cezanın kesinleşmesinden itibaren başlar.” Yani itiraz üzerine kesinleşen veya itiraz edilmeden kesinleşen disiplin cezalarına karşı iptal davası bu cezanın kesinleşmesi ve ilgilisine tebliğinden itibaren başlamaktadır.
İtiraz üzerine veya itiraz edilmeden kesinleşen disiplin cezalarına karşı açılacak iptal davası genel iptal davası hükümlerine tabidir. Buna göre disiplin cezası kararının kesinleşmesi ile tebliğden itibaren İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 7 uyarınca 60 gün içinde idare mahkemeleri nezdinde iptal davası açılır.
Disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından tesis edilen disiplin cezası kararlarına karşı iptal davası açılsa dahi bu dava disiplin cezasının uygulanmasını durdurmamaktadır. Yani verilen disiplin cezası kurum tarafından uygulanmaya devam etmektedir.
Buna karşın İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 27 gereğince “idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda” idari işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verilebilmektedir. Yani her ne kadar verilen disiplin cezasına karşı iptal davası açılması uygulanmasını engellemiyor ise de talep halinde bu disiplin cezasının uygulanması durdurulabilecektir.
Yürütmenin durdurulmasına ilişkin verilen kararları davalı idare gecikmeksizin yerine getirmeye mecburdur. Kanun’un maddesine göre, yerine getirilmesi gereken karar idareye tebliğinden itibaren 30 gün içinde yerine getirilmek zorundadır.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesine göre, “idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları” idari dava türü olarak sayılmış ve idare mahkemesinin görev alanına girdiği belirtilmiştir.
Her ne kadar Kanun’un maddesinde görevli mahkemenin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi olduğu düzenlemişse de 21/07/ kabul tarihli Kanun ile Askeri Yüksek İdare Mahkemeleri’nin kaldırılması nedeniyle görevli mahkeme genel görevli olan idare mahkemeleridir. Yani askeri disiplin cezalarına karşı idare mahkemelerinde dava açılmaktadır.
İYUK’un 33/2 ve 33/3 maddesine göre, “Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmesi, emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırılmaları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir. Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayan disiplin cezaları ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak ve diğer özlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmalarıyla ilgili davalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir.”
Buna göre Silahlı Kuvvetlerden Ayırma disiplin cezasına karşı açılacak iptal davalarında yetkili idare mahkemesi personelin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir. Bunun yanında; subay, astsubay, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı açılacak iptal davalarında yetkili idare mahkemesi ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir.
Yukarıda belirtilen disiplin cezaları haricinde kalan askeri öğrenciler ile erbaş ve erlere verilen tüm disiplin cezaları ile subay, astsubay, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erlere verilecek uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli disiplin cezalarına karşı yargı yolu kapalı olup idare mahkemeleri nezdinde iptal davası açılamaz. Ancak Disiplin Cezalarına Karşı İtiraz Yolu başlıklı kısımda da belirtildiği üzere bu kararlara karşı itiraz yolu mümkündür.
silahli-kuvvetlerden-ayirma-cezasi-yurutmeyi-durdurma-karariİndir
Askeri disiplin cezaları askeri personelin özlük dosyasına işlemektedir.
Uyarma
Kınama
Hizmete kısmi süreli devam
Aylıktan kesme
Hizmet yerini terk etmeme
Oda hapsi
Silahlı Kuvvetlerden ayırma