Asmaya Göz Aşısı Nasıl Yapılır

Kivide Aşılama Teknikleri: Actinidia, çeşitli aşılama tekniklerinin başarı ile uygulanabildiği bir türdür. Diğer odunsu bitkilerde uygulanan kalem ve göz aşılarında olduğu gibi aşıda başarı, aşı tekniği, beceri ve aşılanacak materyalin özelliğine göre değişiklik gösterir. Uygulanacak aşı çeşidi aşılanacak bitkinin yaşına ve zamana göre farklıdır. Erken İlkbahar’da kalem, geç İlkbahar’da göz aşıları uygulanması önerilir.
Kalem aşıları: Kalem aşıları odunlaşmış aşı kaleminin anaç olarak kullanılan anaç olarak kullanılan bitkiyle uygun zamanda ve uygun şekilde birleştirilmesidir. Bunun için yaprak dökümünden ve ilk soğuklar geçtikten sonra aşı kalemleri alınır. Aşı kalemi alınacak bitkiler hastalıksız, iyi gelişen ve iyi ürün veren bitkiler olmalıdır. Aşı kalemleri de odunlaşmış ve olgunlaşmış olmalıdır. Bunlar polietilen torbalar içinde C de soğuk muhafaza odaları, hatta ev soğutucularında muhafaza edilebilirler. Aşı kalemleri hafif nemli talaş, kum veya perlit içinde de aşı zamanına kadar saklana bilirler. Kalem aşılari için uygun zaman yöreye göre şubat-mart aylarıdır. Bu ay da henüz bitkilerde ağlama (özsu) akışı başlamamıştır. Aşılarda başarı oranı 95'in üzerindedir. Bitkilere su yürüdükten sonra yapılacak aşılarda başarı oran düşer. Gelen özsu kalemle anaç dokuları arasına girerek sıkı şekilde mas etmelerini Bu da aşıların tutmasını engeliler. Bu durumda aşılama biraz daha geciktirilerek özsuyunun durmasından sonra yapılır. Bu devrede yapılan aşılamalardan da olumlu sonuç alınır.
Kivide Yarma Aşı: kalem aşılarından en çok bilinen ve en yaygın olarak kullanılan aşı şeklidir. Yarma aşıda anaç ve kalem eşit kalınlıkta olmalıdır. Anaç (yerinde aşıda)topraktan yukarıdan üst kısımdan düzgün sonra, ortadan 2, cm derinliğinde Kalem 2 gözlü olarak kesilir. Alt kısım anaç ta açılan yarığa tam oturacak şekilde üst kısmı kalın, alt kısmı ince olarak hazırlanır. Sonra, kalem anaçtaki yerine yerleştirilir (Şekil). Burada dikkat edilecek nokta anaç ve kalemin kabuk (biyum) dokularının karşılıklı olarak sıkı şekilde temas etmesidir Kesim yerlerinin kurumasını önlemek için, açık uygun bir macunla kapatılmalıdır. Plastik bantla anacın yerinin bağlanarak sıkılması, dokuların temasını dolaysı ile aşıda başarıyı arttırır.

Kakma Aşı: Aşılanacak materyalin çapı aşı kaleminden fazla olduğu zaman uygulanır. Anacak yer düzgün olarak kesilir. Keskin bir bıçakla dıştan içe ve yukarıdan aşağıya doğru V şeklinde incelen dış üst genişliği mm olan oyuk açılır. Derinliği cm kadardır Kesim yerleri çok düzgün olmalıdır. Kalem de çoğunlukla 2 gözlü hazırlanır. Alt kısmı anaçtaki yarığa uyacak şekilde dıştan içe ve üstten alta inceltilir. Alt gözün dışta olmasına dikkat edilmelidir. Öyle ki kalem yerine yerleştirildiği zaman sıkı şekilde durmalı ve anaçla kalemin kabuk kısımları tam olarak çakışmalıdır. Anacın kesik olan üst kısmi ile yara yerleri kurumayı hastalık meni girişini önlemek için aşı macunu ile kapatılmalıdır. Anaç, kalemin oynamasını önlemek için de plastik aşı bandı ile dıştan sıkıca bağlanır (Şekil)

Dilcikli Aşı: Yaklaşık eşit kalınlıktaki anaç ve kalemin aşılanmasında uygulanan bir kalem aşısı yöntemidir. Anaç ve kalem 45°C eğimle kesilir. Her ikisinin de ortasında aşı bıçağı ile ,5 cm derinliğinde bir kesik açılır. Sonra diller iç içe gelecek şekilde kalem anaç üzerine yerleştirilir. Bu durumda anaç ve kalemin kabuk kısımları çepeçevre çakışacaktır (Şekil). Dıştan anaç ve kalem sıkıca uygun bir bağ ile bağlanır Dilcikli aşı, tutma oranı yüksek bir aşı şeklidir. Aşı kalemleri C'de soğuk ortamda uzun süre muhafaza edilebilirler. Bu şekilde saklanan aşı kalemleri ile tarladaki bitkilere haziran ve temmuz ayların da aşı yapılabilir. Ancak haziranda yapılan aşılarda tutma oranı daha yüksektir. Bu ayda 90'dan fazla tutum sağlanmışken temmuzda yapılan aşlarda başarı oranı yarıya düşer.
Göz aşıları da Actinidia'ların aşılanmalarında başarı ile uygulanabilen bir yöntemdir Göz aşları yapıldıkları zamana göre durgun ve sürgün göz aşıları olarak adlandırılırlar. Göz aşları, diğer meyvelerde de kullanılan aşılardan farklı değildir.

Yongalı Göz Aşısı: Başar oranı yüksek ve uygulaması zor olmayan bir yön temidir. İlkbahar’da (mayıs) yapılırsa sürgün, sonbahar ‘da (ağustos-eylül) yapılırsa durgun göz aşısı olur. Sonbahar ‘da yapılan aşılamalarda tutum oranı hava uygun gitmezse yüksek olmayabilir. Buna karşılık ilkbahar aşları daha güvenlidir. Bunun için, kişin alınan aşı kalemleri °C'de hafif nemli olarak muhafaza edilirler. Aşı kaleminden göz ve altındaki odun dokusu keskin bir bıçakla yukarıdan aşağıya doğru 2, cm uzunluğunda ve mm genişliğinde kesilir. Sonra dip kısmı dıştan içe doğru 45 C eğimli olarak kesilerek göz "yongalı'' olarak çıkarılır. Aynı şekilde anaçta da benzer bir kesim yapılarak gözün yerleşeceği yer hazırlanır. Göz yerine oturtulduğu zaman kabuk kısımları tam çakışmalı, boşluk veya fazlalık kalmamalıdır (Şekil) Anaç, kalemden kalın ise yalnızca bir kenarın tam çakışması da yeterli olur. Sonra plastik bantla yukarıdan aşağıya doğru sarılarak bağlanır. Böylece göz yuvaya sıkıca oturur. Kaynama hafta içinde olur. Gözün sürmesinden ve iyice kaynaşmasından sonra plastik bağ kesilir. Aksi halde çok sıkarak, aşı yerini boğar veya doku içinde kalır. Göz aşılarında gözün doğru olarak kesilmesine ve yerleştirilmesine dikkat edilmelidir Gözler yaprak koltuklarında olduğundan, yerine oturtulan göz yaprak sapı izinin üzerinde olur. Aşı tutması, iki doku arasında yara dokusu oluşarak birleşmeleri demektir. Yara dokusu oluşması için anaç ve kalemin canlı ve sağlıklı olması gerekir ayrıca çevre koşullarının da yara dokusu oluşumu için uygun olması gerekir. Öncelikle sıcaklık 15°C'nin yukarısında olmalıdır. Yara dokusu oluşurken oksijene ihtiyaç duyulur. Bu yüzden aşı bağlarının hava geçirimli olması gerekir.

Göz aşısı pek çok insanın daha önce duyduğu, ancak yeterli bilgiye sahip olmadığı bir kavram. Sizler için bu farklı aşılama yöntemine dair her şeyi derledik.

Göz Aşısı Nedir?

Göz aşısı bir kalemden birkaç tane tomurcuk (göz) alınarak, birçok bitkiye hızlı ve kolay bir şekilde yapılan aşılama şeklidir. Yapılması kolaydır. Bu sayede amatörlerde rahatlıkla bu yöntemi kullanabilmektedir. Kısa sürede sonuca ulaşılır. Bu yüzden çok tercih edilen bir aşıdır.

Aşı Gözü Nasıl Alınır?

Göz aşılarında en önemli hareketlerden biri aşı gözünü almaktır. Diyelim ki komşunuzun bahçesinde çok güzel ürün veren bir erik yada kiraz ağacı var. Sizde bu ağaçtan göz alıp kendi erik yada kiraz ağacınıza aşılamak istiyorsunuz. Nasıl yapacaksınız? İnanın çok kolay. 

Üzerinde meyve olan dal yada sürgün mutlaka yaz ayları boyunca meyve sürgünü vermeye yani uzamaya devam eder. Bu dalın uzayan uç kısımları seneye verimli meyve verecektir. Biz de uç kısımlara doğru kalemimizi alırsak, aşılama yapacağımız ağacımızdan da seneye hızlı bir şekilde verim alırız. Bu uzayan daldan yada sürgünden belli bir kısmını, meyvelerin olduğu yere çok yaklaşmadan kesiyoruz.

Kolay Eğilen Kısımları Kullanmayın

Aldığımız dal parçası aşıya hazır bir kalemdir.  Bu dal parçasının bazı kısımları bizim işimize yaramayacaktır. Örneğin, dalın uç kısımları odunsulaşmadığı için çok kolay eğilir. Kolay eğilen kısımları dal parçamızdan ayırmamız lazım. Zaten dalımız mor bir gövdeye sahip olduğu için, uç kısımlarına gidildikçe mor rengi kalmayacaktır. Bu kısımda yer alan gözler olgunlaşmamıştır ve aşılama yönteminde bize başarılı sonuç vermez. O yüzden dalımızın çok kolay eğilen yada mor rengi olmayan yerlerini kesiyoruz. Elimizde kalan kalem yada dalımızı gelişme aşamasında kestiğimiz için çok çabuk nem kaybedecektir. Bu yüzden hızlı hareket ederek dalımızdaki yaprakları sap kısmında kesiyoruz.

Bu şekilde gözleri alacağımız sürgünü yapraksızlaştırmış olduk. Elimizdeki kalemi suyun içerisine koyduğumuzda nemini kaybetmeyecektir. Eğer su imkanımız yoksa o zaman nemli bir bezin içerisine koyup yine nemini kaybetmesini önlemiş oluruz. Evet aşı yapmak için kalemimiz hazır.

Göz Aşısı İçin Göz Nasıl Çıkartılır?

Göz aşısı yapılırken en önemli noktalardan biri gözün çıkarılmasıdır. Aşı gözü alırken kalem üzerinde küçük bir hesaplama yapmamız gerekir. Gözün 1,5 cm altından ve 1,5 cm üzerinden kesici bir aletle yatay çentik atıyoruz.

Bu atmış olduğumuz çentiklerin sağından ve solundan göze zarar vermeden çizik atarak çentikleri birleştiriyoruz. Gözün çevresinde bir dikdörtken alan çizmiş olduk. Gözü dalın birleştiği yerden hafifçe sağa yada sola doğru hareket ettirdiğimizde kabuğu ile birlikte kolayca çıkarmış oluruz. Gözün kabuk ile birleştiği yerde tomurcuğu olur. Bu tomurcuğun tam simetriğinde, kabuğun içerisinde bir siyah nokta görmeniz lazım.

Dala Yatay Bir Çentik Atın

Eğer bu noktacık kabuğun içerisinde yoksa aşınız tutmayacaktır. Mutlak suretle o parça orda olmak zorundadır. Bizim gözümüzde siyah noktacık var. Artık hedeflediğimiz ağacımıza hazırladığımız gözü aşılayabiliriz. Aşılama yapmak istediğimiz dala yatay bir çentik atıyoruz. Gözümüzün kabuk uzunluğuna eş, yukarıdan aşağıya doğru bu yatay çentiğimize kadar dalımızı çiziyoruz. Dikey çizginin sağ ve sol kabuklarını hafifçe kaldırıyoruz.

Sonrada gözümüzü bu hafif kalmış kabukların olduğu yere yerleştiriyoruz.  Gözümüzün alt kısmı, ilk yatay çentik attığımız yer ile aynı hizada olmalıdır.

Bu aşamayı da bitirdikten sonra bağlama işlemine geçebiliriz. Bağlamaya aşağıdan başlıyoruz ve sıkı olmasına dikkat ediyoruz.

Aşı yerinin hava almaması gerekiyor. Sıkıca bağlarken gözümüze zarar vermemeye ve üstünü örtmemeye dikkat ediyoruz. Yara kısımlarının tamamını sarıyoruz.

Sıkı sarma tekniği sayesinde bitkideki iletim demetleri kendini onarmaya başlayacak ve aşımız tutacaktır. Aşımızı yaptık.

Peki Aşımızın Tuttuğunu Nasıl Anlayacağız?

Aşı gözünü alırken yaprakların sap kısmını almıştık. Kabuğu ile birlikte bu sap kısmını da aşılamada kullandık. Aşılama yaptığımız bu sap, hafta içerisinde kurur düşerse veya dokunduğumuzda düşerse bu aşı tutmuştur. Dokunduğumuzda sap sertçe aşı yaptığımız yerde duruyorsa, ciddi bir darbe ile düşüyorsa o zaman bu aşı tutmamış demektir. Tekrar aşı işlemini yapmamız gerekir.

Evet göz aşısı tekniğini anlatmış olduk. Bu işlemi çok daha kolaylıkla yapmak da mümkün. Tıklayın ve göz aşısını kolaylaştıracak olan aşı makası ile tanışın!
 

Konu ile ilgili Diğer Yazılarımız İçin

Aşılama için Kalem Nasıl Alınmalı ve Muhafaza Edilmeli?

Aşılama Nedir?

Kalem Aşısı Nasıl Yapılır?

Bizden ve birbirinden zengin içeriklerimizden haberdar olmak için sizi Facebook sayfamıza davet ediyoruz.