Çatlatma Iğnesi Etkisi Ne Zaman Gecer Kadınlar Kulübü

Tüp bebek tedavi sürecinde hasta her zaman tedavinin merkezinde yer alır. Tedavi sürecinde hastanın ilaçlarını doğru şekilde kullanması, tedavinin başarısını olumlu etkiler.

Kadınlar, doğal aylarında, her ay bir yumurta geliştirip yumurtlarlar. Tüp bebek tedavisinde amaç çok sayıda folikül (yumurta) elde etmektir. Bu amaçla, tüp bebek tedavilerinde hastalar, diğer hastalıklarda olduğu gibi “gerçek anlamda hasta” olmasa da, tedavi sürecinde birçok ilacı kullanmak durumunda kalırlar. 

Tedavi sürecinde hastaların en fazla tedirgin olduğu konulardan biri de ilaç kullanımı konusudur. Hastalar ; ‘ilaç dozlarını yanlış ayarlarsam, yanlış bölgeye uygularsam ya da bu nedenlerden dolayı tedavim iptal olursa’ gibi endişelere kapılabiliyorlar. Çünkü tedavinin gün süren ovülasyon indüksiyonu (yumurtlama takibi ve tedavisi) döneminde hastaların kendisine yumurta büyütme iğneleri yapmasını istiyoruz. Elbette bu durum onları endişelendiriyor. Endişelerin giderilmesi için yapılması gereken en önemli şey, hastanın detaylı bir şekilde bilgilendirilmesidir.

• “Tek beden herkese uymayacağı” gerçeği ışığında, tüp bebek merkezimizde kişiye özel tedavi protokolleri uygulanır.

• Adetin 2. ya da 3.günü başlangıç ultrasonografisi yapılıp, uygun ise yumurtalıkları uyarıcı iğnelere başlanır.

• Yumurtalıkların uyarılması amaçlı kullanılan ilaçlar ( Gonal-F, Menogon, Menopur, Merional, Fostimon, Luveris) buzdolabında (buzlukta değil, yumurtalık veya raf kısmında +4°C’de) saklanması tercih edilir. Bununla birlikte 25°C ‘nin altında olmak kaydıyla, oda sıcaklığında da uzun süre muhafaza edilebilir.

• Doğru şekilde uygulanması son derece önemli olan bu iğneler, dozu ayarlandıktan sonra göbek deliğinin 2 parmak yanları ve 2 parmak aşağısını kapsayan yarım ay şeklindeki bölgeye uygulanmalıdır.

• Yumurta büyütme iğnelerinin kullanım sürelerinin, dozlarının, saatinin ve bir sonraki ultrasonografiyle yapılan takip gününün hastaya detaylı bir şekilde anlatımı hemşirelerimiz tarafından yapılmaktadır.

• Ayrıca kliniğimizde tedavi gören tüm hastalarımıza, iğnelerin kullanımını uygulamalı olarak hemşirelerimiz göstermektedir.

• İlaç kullanımı konusunda dikkat etmesi gereken noktaları içeren “İlaç tarif formu” da yazılı olarak hastaya, hemşirelerimiz tarafından verilmektedir.

• Hastalarımız,  tedavi sırasındaki yapılan değişikliklerle ilgili doktoru ve hemşiresi tarafından uyarılmaktadır. Yanlış bir kullanım söz konusu olmaması için,  hastalarımızın da her zaman ve her konuda hekimine ve hemşiresine dürüst davranması gerekmektedir.

• Yumurta büyütme sonunda HCG (Yumurta çatlatma) iğnesi uygulanmaktadır.

• Yumurta çatlatma iğnesinin (Ovitrelle, Choriomon, Gonapeptyl) uygulanmasındaki amaç yumurtaları çatlatmak değil, yumurtaların son olgunlaşmasını sağlamaktır.

• Yumurtalar çatlamadan önce, bunların toplanması gerekir. Genellikle HCG iğne saatinden saat sonra yumurta toplama işlemi (OPU) yapılır. HCG iğnesi buzdolabında (buzlukta değil, yumurtalık veya raf kısmında +4°C’de) saklanması tercih edilir.

• HCG iğnesini uygulama saati son derece önemlidir. Hastaya detaylı bir anlatım sonrası yazılı form hemşirelerimiz tarafından verilmektedir.

• Bu iğnenin zamanlamasında yapılacak bir hata yumurtaların erken çatlamasına veya olgun yumurta alınamamasına neden olur.

• Bu yüzden HCG iğnesinin yapılacağı gün hemşirelerimiz, hastalarımızı arayarak iğnenin saati konusunda hatırlatma yapmaktadır.

• OPU ( yumurta toplama ) işlemi ardından toplanan yumurtalar, baba adayının spermleriyle döllenir ve embriyolar oluşturulur. Oluşturulan en kaliteli embriyo anne adayına transfer edilir. Tüm bu işlemler esnasında ve sonrasında anne adayına ağızdan alınan ilaçlar, vitaminler, östrojen ve progesteron hormonları destek amaçlı tedavi olarak verilir. Bu hormonların iğne ve vajinal jel formu bulunur.

• Kişiye özel tedavi protokolleri gerçeği ışığında hekimlerimiz hastayla iletişime geçip,  hastanın da uyumunu gözeterek en uygun tedaviyi belirlerler.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların geçici yan etkileri bulunmaktadır. Yumurta büyütme iğnesi, enjeksiyon (uygulama) bölgesinde hafif tahrişe neden olabilir. Göğüslerde hassasiyet, kasık ağrısı ve duygusal hassasiyetler nadiren görülebilir. Tüm bunlar kendiliğinden düzelen, geçici etkilerdir. 

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar, vücutta su tutulumuna bağlı birkaç kilo artışına sebep olabilir. Fakat iştaha dikkat edildiği sürece kalıcı bir kilo artışı yapmaz.

Yumurta rezervi yüksek olan hastalarda, yumurtalıkların aşırı büyümesine bağlı OHSS (yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu) adı verilen bir durum karşımıza çıkabilir.Günümüzde aşırı uyarım sendromuna en eğilimli olan polikistik over sendromlu hastalarda bile, tecrübeli hekimlerimiz tarafından uygulanan tedavi ile neredeyse bu risk sıfırlanmaktadır. Bu hastalarda uygun protokol, uygun uyarıcı ilaç dozu kullanımı, uygun çatlatıcı iğne kullanımı ve 15’den fazla yumurta toplandığında hiç taze transfer yapmayıp, tüm embriyoların dondurularak saklanması tercih ettiğimiz bir yoldur. Hastanın yumurtalıkları eski durumuna döndükten sonra, dondurulmuş embriyolar çözdürülerek hastaya transfer edilir. Böylece hasta şiddetli OHSS’den korunmuş olur. Çok başarılı bir embriyo dondurma programımız olduğu için, bu yaklaşımla, yüksek canlı doğum oranlarını da sunabilmekteyiz.

Adet döngüsü düzenli olan, 28 günde bir adet gören bir kadında yumurtlama günü 14 gündür. Fakat adet döngüsü düzensiz veya 28 günden farklı olan bir kadın için yumurtlama gününü sabit bir gün olarak belirlemek zordur. Bu nedenle yumurta çatlamasının olduğu günü tespit etmek için vücudumuzda oluşan bazı belirtileri belirtilere dikkat etmek gerekir.

Vajinal akıntıda değişiklik, yumurta çatlaması belirtisidir. Adet bittikten sonra yumurta olgunlaşmaya başladığında akıntı miktarı artmaya başlar ve yumurtlama günü geldiğinde ise kıvamı yumurta akı gibi şeffaf olur. Yumurta çatladıktan sonra akıntı tekrar opak hale gelir. Vajinal akıntıyı takip ederek yumurta çatladığı günü tahmin edebilirsiniz.

Yumurtanın çatladığının bir göstergesi de kasıklardaki ağrıdır. Kasık ağrısı yumurta çatlaması ile yumurtayı taşıyan folikül sıvısının karın iç zarında yaptığı irritasyona bağlı oluşur. Yumurta çatladığı gün görülür ve genelde bir gün devam eder.

Yumurta çatlamasına yakın artan östrojen hormonu nedeniyle cinsel istek de artar.

Yumurta çatladıktan sonra adet başlayana kadar vücut ısısı 0,5 C kadar yüksek seyreder. Vücut ısısını her gün sabah uyandığınızda ölçerek yumurtlamanın olduğu günü tespit etmek mümkün olur. Vücut ısısının yükselmesi, vücutta şişkinlik, memelerde hassasiyet, duygusal durum değişikliği yumurta çatladıktan sonra salgılanan progesteron hormonu ile ilişkilidir. Yani bu belirtilerin başlaması yumurtanın sağlıklı bir şekilde çatladığının göstergesidir.

Çatlatma iğnesi nedir?

Yumurta yeterli olgunluğa ulaştığında hipofiz bezinden salgılanan LH hormonu çatlamaya sebep olur. Çocuk tedavisi uygulanan infertilite hastalarında yumurta çatlamasını dışarıdan enjeksiyon şeklinde uygulanan HCG hormonu ile gerçekleştirilir. Enjeksiyon şeklinde uyguladığımız HCG hormonu doğal hipofiz bezinden salgılanan LH hormonunu taklit ederek yumurtanın çatlamasını sağlayan bir ilaçtır. Çatlatma iğnesi Polikistik Over Sendromu gibi yumurtanın düzenli her ay çatlamadığı durumlarda, aşılama yönteminde veya tüp bebek tedavisi sırasında oluşan yumurtaların eş zamanlı çatlaması için uygulanır.

Tüp Bebek tedavinizin başarısı açısından çatlatma iğnenizi tam olarak size ekibimiz tarafından söylenen zamanda yapmanız ve yumurta toplamaya tam zamanında gelmeniz çok önemlidir. Neden olduğunu merak ediyor musunuz? İşte cevabı:

Tüp Bebek tedavisinde ilk aşama yumurtalıkların uyarılmasıdır. Bu aşamada kadına yüksek dozda FSH içeren bir ilaç enjekte edilerek, birden fazla yumurta üretmesi sağlanır. Yumurtalıkların uyarılmasına adetin ikinci günü başlanır ve enjeksiyonlar ortalama 11 gün sürer. Bu süre içinde kez ultrason yapılarak yumurtaların gelişimi izlenir.

Yumurtalar mm büyüklüğe ulaştığında, yumurta çatlatma iğnesi (Pregnyl veya Ovitral) yapılır. Bu işlemden 48 saat sonra yumurtlama gerçekleşir. Yumurtaların bu süre dolmadan önce (ncı saatte) toplanması gerekir.

Tüp bebek tedavisinin başarısı açısından hastanın çatlatma iğnesini tam olarak kendisine söylenen zamanda yapması ve yumurta toplamaya tam zamanında gelmesi çok önemlidir.

Çatlatma İğnesinin Zamanlaması Neden Çok Önemli?

Daha önceki yıllarda tüp bebek tedavisinde karşılaşılan en büyük problemlerden biri, beyin sapından salgılanan ve yumurtlamayı tetikleyen bir hormon olan LH'nın erken salgılanması sonucu yumurta toplama işleminden önce yumurtlamanın gerçekleşmesiydi. Yumurtlama gerçekleşmese bile, yumurtlama öncesi yüksek LH seviyesine maruz kalmak, gelişmekte olan yumurtaya zarar verebiliyordu. Yumurtalıkların uyarıldığı siklusların %20'sinde erken LH salgılanması yaşanmaktaydı.

Ayrıca yumurtalıkların uyarılması, beyin sapından salgılanan LH salgısının miktarını azalttığından ve değişime uğrattığından, erken LH salgılanmasının tesbit edilmesini de zorlaştırıyordu. Bu da hastanın tüp bebek merkezinde yatırılmasını ve LH salgılanmasını tespit etmek için 3 saatte bir idrar tahlili yapılarak hormonların dikkatle takip edilmesini gerektiriyordu. Salgılanmanın idrarda tespit edilmesinden saat sonra veya kanda tespit edilmesinden saat saat sonra yumurtaların toplanması gerektiğinden, yumurta toplama işleminin ne zaman olacağı belli değildi. Bu durum, tüp bebek merkezi için izlemede lojistik açıdan sorunlar yaratıyor ve yumurta toplama işlemi zamanının planlanmasını engelliyordu. Sonuçta tedavi sikluslarının %'u yumurta toplama işlemine geçilemeden iptal ediliyordu.

Ancak GnRH (gonadotropin salgılayan hormon) agonistlerinin kullanılmasıyla birlikte, tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılması daha basit bir hale geldi. Bunların tüp bebekte kullanımı ilk olarak yılında oldu.

Üstüste uygulandığında GnRH agonistleri (Decapeptyl, Suprefact, Suprecur, Lucrin, Synarel, Zoladex) hipofiz üreme hormonları (yumurtalıkta yumurtanın büyümesini sağlayan hormon-FSH) üzerinde ilk 48 saat uyarılma etkisi (alevlenme etkisi) yaratır ve daha sonra bir baskılanma devresi olur. Baskılanma devresinde hipofiz GnRH salgılama faaliyetini tamamen durdurur.

Yumurtalıkların uyarılmasından önce GnRh agonistlerinin kullanılması ile endojen (iç kaynaklı) LH artışı ortadan kalkmış oldu ve dolayısıyla bu dönemde hastayı yoğun olarak izleme zorunluluğu da kalmadı. Ayrıca yumurta toplama zamanının önceden planlanması mümkün oldu. Bu bileşenler tüp bebek tedavisini sadece kolaylaştırmakla kalmadı, aynı zamanda başarı oranlarını da artırdı. GnRh agonistlerinin rutin olarak kullanılması ile ilgili yapılan çalışmalar, iptal edilen siklus sayısının önemli ölçüde azaldığını ve yumurta sayısında ve hamilelik oranlarında olumlu gelişmeler olduğunu gösteriyor.

Ancak öte yandan LH artışı, yumurtanın olgunlaşması için gereklidir. LH yükselmesinden yaklaşık 36 saat sonra, döllenmeye hazır, olgunlaşmış yumurtanın serbest kalması ile yumurtlama gerçekleşir. Bu süre içinde çift kromozom sarmalına sahip yumurta hücresi çekirdeği tek kromozom sarmalı kalacak şekilde bölünür. Kromozom sarmalının diğer yarısı döllenme sonucu sperm hücresinden gelecektir. GnRH agonistlerinin kullanıldığı uyarılmış tüp bebek tedavilerinde LH artışı olmaması nedeniyle, yumurtadaki bu son yumurtlama öncesi aşamanın tamamlanması için hCG(human chorionic gonadotropin) yani çatlatma iğnesi kullanılır.

hCG ya da çatlatma iğnesi uygulandıktan sonra çok uzun süre beklenirse, folikül çatlar ve eşzamanlı olarak yumurta karın boşluğuna dökülür. Bu nedenle çatlatma iğnesinden sonra yumurta toplamanın doğru zamanda yapılması çok önemlidir. Araştırmalar folikül yırtılmasının çatlatma iğnesinden sonra en erken 39 saat ve en geç 41 saat içinde olduğunu göstermektedir. Ayrıca tüm foliküller aynı anda çatlamaz ve ilk çatlayan folikül her zaman en büyük olanı değildir. Bu nedenle genellikle yumurta toplamanın hCG enjeksiyonundan 36 saat sonra yapılması planlanır.

Yumurta Toplamaya Geç Gelinirse Ne Olur?

Yumurta toplamaya geç gelirseniz foliküllerinizin çatlayarak karın boşluğuna dökülmüş olması çok muhtemeldir. İzlenebilecek yollar şunlardır:

seafoodplus.infoa Toplama İşlemini ve Tedaviyi İptal Etmek:

Bu durumda olumlu sonuç alma ihtimali çok düşüktür. Üstelik hastanın anestezi ve operasyon risklerine ve maliyetine katlanması gerekeceğinden tedavinin iptal edilmesi en mantıklı olanıdır. Çatlatma iğnesinden sonra bu kadar geç kalındığında yumurta toplama ihtimali çok düşüktür ve toplanabilse dahi yumurtaların hamileliğin gerçeklemesi için fazla olgunlaşmış olması çok muhtemeldir.

seafoodplus.infolama Belirtileri Yoksa Yumurta Toplama İşlemini Gerçekleştirmek:

Çatlatma iğnesinden 60 saat sonra foliküllerden veya rahmin arkasında barsaklarla arasındaki boşluktan (douglas boşluğu) yumurta toplanabildiği bazı vakalar bildirilmiş olmakla birlikte bu çok seyrek görülen bir durumdur. Öte yandan bu şekilde yumurta bulunsa dahi, bu yumurtaların döllenme ve bunun sonucunda oluşan embryolardan hamilelik oluşma ihtimali de çok düşüktür. Eğer bu yol izlenecekse, hasta sonucun belirsizliği ve başarı olasılığının düşüklüğü konusunda çok iyi bilgilendirilmiş ve bu durumu tamamen anlamış olmalıdır.

Yumurta Toplamanın Gecikmesini Önlemek İçin Ne Yapılmalı?

Tüp bebek tedavilerinde kullanılan değişik ilaçların sayısını ve hepsinin farklı zamanlamalarını göz önünde bulundurduğumuzda, bazı hastaların bunların bir kısmını yanlış yapmaları beklenebilir. Tedavinin sonucunu en çok etkileyenin de çatlatma iğnesinin zamanlaması olduğu söylenebilir. Doğru zamanın yakalanması için sadece birkaç saat vardır ve tek bir siklusta ikinci bir şans yoktur. Bu nedenle tüp bebek hastalarına çatlatma iğnesinin doğru zamanlanmasının ne kadar büyük önem taşıdığı hem sözlü hem yazılı olarak çok iyi anlatılmalıdır.

Tüp Bebek Tedavisindeki Hastalarımıza Önerimiz:

Tüp bebek tedavilerinde yumurtaların vücut dışına alınması çatlatma iğnesinden ortalama saat sonra yapılmaktadır. Bu zaman aralığı dışında yumurtlamanın bu yumurtaları vücut dışına almadan gerçekleşme riski vardır. Bu durumda ise tedaviniz büyük olasılıkla iptal edilecektir. Bu nedenle çatlatma iğnesinin saatini çok iyi anlamak ve uygulamak gerekir. Kuşkuya düştüğünüz durumlarda bizi aramaktan çekinmeyiniz. Art Sağlık Merkezi ekibi sizi bilgilendirmekten mutluluk duyacaktır.