1 Türkçe Konuşan Devletlerin İşbirliği Konseyi Almatı da Yapılacak Kazakistan da yayın yapan Liter Gazetesi nde yer alan röportajında TDİK Genel Sekreteri Akıncı, zirvenin son derece önemli sonuçları olacağına dikkat çekti. Almatı Zirvesi nin Türk Cumhuriyetleri nin bağımsızlıklarını kazanmasının 20 inci yılına denk geldiğini ve Türk Konseyi Genel Sekreterliği nin de ilk büyük organizasyonu olacağını vurguladı. Türkçe Konuşan Devletlerin İşbirliği Konseyi çerçevesinde ekonomik alanda işbirliğini güçlendirmek istediklerini ifade eden Halil Akıncı, Türkçe Konuşan Ülkeler Bölgesel İş Konseyi kuracaklarını ifade etti. Türk devletleri arasındaki ortak iş projeleri önündeki engelleri kaldırmak için böyle bir konseyi kurmayı amaçladıklarını vurgulayan Akıncı, Türkiye nin Türk Dünyası Zirvesi ne her türlü desteği verdiğinin altını çizdi. 2 de. В Бишкеке открыт памятник Манасу Великодушному 31 августа, в день празднования летия независимости Кыргызстана, в Бишкеке был торжественно открыт памятник «Айкол Манас» («Манас Великодушный»). По мнению властей, изваяние эпического героя Манаса, установленное на главной площади столицы, должно стать символом, который объединит нацию. Церемония открытия памятника сопровождалась чтением отрывков из эпоса «Манас» и небольшим театрализованным представлением. Скрывавшее памятник полотно слетело с него в тот момент, когда к микрофону подошел премьер-министр Алмазбек Атамбаев, который не преминул воспользоваться данным фактом и увидеть в этом знамение небес. Kazakistan ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi milyon dolara ulaştı 7 Eylül / Сентябрь [email protected] Мехрибан Алиева Первая леди Азербайджана, президент, Фонда Гейдара Алиева и Фонда друзей культуры Азербайджана, президент Федерации гимнастики Азербайджана, Посол доброй воли ЮНЕСКО, ООН, ОИК и ИСЕСКО. Мехрибан Алиева (урождённая Пашаева) родилась 26 августа года в Баку. Её отец, Ариф Пашаев, сын писателя и литературоведа, заслуженного деятеля науки Азербайджанской ССР, доктора филологических наук Мира Джалала Пашаева, является ректором Национальной академии авиации, а мать - Аида Имангулиева (умерла в года), дочь выдающегося азербайджанского журналиста Насира Имангулиева, видный учёныйвостоковед, исследователь современной арабской литературы, доктор филологических наук, профессор, директор Института востоковедения АН Азербайджана. Cупруга Президента Азербайджана Ильхама Алиева, депутат Милли Меджлиса Азербайджана, руководитель рабочей группы по азербайджано-французским межпарламентским связи. В году Мехрибан Алиева окончила с золотой медалью бакинскую среднюю школу В том же году она посту- пила в Азербайджанский государственный медицинский институт, затем продолжила обучение в Первом московском государственном медицинском университете имени И. М. Сеченова, который окончила с красным дипломом в году. В период с го год. Мехрибан Алиева работала в Московском научно-исследовательском институте глазных болезней под руководством академика Михаила Краснова. В году она основала и возглавила благотворительный фонд «Друзья культуры Азербайджана», а в следующем году учредила культурно-исторический журнал «Наследие Азербайджана», печатающийся на азербайджанском, русском и английском языках, и стала его редактором. В году Мехрибан была избрана президентом Федерации гимнастики Азербайджана. С момента основания года - Мехрибан Алиева - президент Фонд Гейдара Алиева. Алиева также является первой женщиной-кавалером ордена Рубинового креста, врученного ей Международным благотворительным фондом «Меценаты столетия». Devamı 6 da. Azerbaycan First Ladysi 2 de. TEBRİK EDİYORUZ! T.C ALMATI YENİ BAŞKONSOLOSU SADİN AYYILDIZ yılında Elazığ da doğdu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü nden mezun olduktan sonra yılında Dışişleri Bakanlığı nda göreve başladı. Önce konsolosluk, ekonomi ve insan kaynakları departmanlarında çalıştı. Yurtdışında ise Türkiye nin üç yıl Taşkent Büyükelçiliği, Birleşmiş Miletler Viyana Ofi si Nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği ve son olarak da dört yıl Moskova Büyükelçiliği nde görev yaptı. T.C Almatı Başkonsolos görevine 30 Ağustos tarihinden başladı. Читайте в следующем номере Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu Kırgızistan da Değerli konuklar, Dost ve kardeş Kırgızistan ın bağımsızlığının yılında, Bakanlığımızın Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu nu Kırgızistan da görevlendirmiş olmaktan mutluluk duyuyorum. O sahnede izleyeceğiniz dans gösterisi, bir konser değil; Anadolu dan yükselen Mevlana nın sesidir. Gel, gel, ne olursan ol yine gel ister kafi r, ister Mecusi, ister puta tapan ol yine gel, yüz kere tövbeni bozmuş olsan da yine gel diyerek, hiç bir ayrım yapmadan insanlığı sevgi, barış, birlik ve beraberlik içinde yaşamaya çağıran bir sestir. İşte bu programda tasavvuf müziğinin ezgileriyle bir an gözlerinizi kapattığınızda o sevgiyi içinizde hissedeceksiniz ve gözlerinizi açtığınızda o ezgiler eşliğinde insanın mükemmele ulaşma çabasını simgeleyen semazenleri göreceksiniz. Bu konser vesilesiyle tüm izleyicilere, dost ve kardeş Kırgız halkına sevgi, saygı ve selamlarımı iletiyorum. Kırgızistan ın bağımsızlığının Yılı kutlu olsun. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanı Ertuğrul GÜNAY 2 de. Познакомьтес: Динара Айдарбековна Туменбаева заведующая oтделением нефрологии с блоком гемодиализа Национального госпитала Минздрава КР Инервью с Командующим Внутренними войсками МВД Кыргызской Руспублики полковником Советбеком Асановичом Арбаевым.
2 2 7 Eylül / Сентябрь Geçen hafta Kazakistan Başbakanı Karim Masimov, Kırgızistan a bir günlük çalışma ziyaretinde bulundu. Bir dizi üst düzey temasta bulunan Karimov, Kırgızistan meslektaşı Almazbek Atambayev ile görüştü. İkili görüşmenin ardından her iki başbakan, Kazakistan ın Kırgızistan a gaz ihracatını öngören anlaşmayı imzaladı. Karim Masimov un Kırgızistan a gerçekleştiği ziyaretten sonra ise iki ülke arasındaki ikili ilişkileri ile ilgili bazı bilgiler verildi. Kazakistan Başbakanlığı resmi web sitesinde verilen bilgiye göre, yılının ilk altı ayında Kazakistan ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacminin milyon dolar tutarına ulaştığı belirtildi yılının ilk yarısında iki ülkenin toplam ihracat hacmi bir önceki yılın aynı döneminde göre kat artarak milyon dolar, ithalat ise milyon dolar tutarına ulaştı. RESMİ - ОФИЦИАЛЬНО Kazakistan ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi milyon dolara ulaştı Kırgızistan ın enerji, doğalgaz, sanayi, inşaat malzeme üretimi ve bankacılık sektörü başta olmak üzere dolayında ortak Kazak Kırgız şirketin faaliyet gösterdiği açıklanırken Kazakistan da turizm, inşaat, reklam ve ulaştırma sektörlerinde yaklaşık ortak Kırgız- Kazak şirketin bulunduğu belirtildi. tüseafoodplus.info Türkçe Konuşan Devletlerin İşbirliği Konseyi Almatı da Yapılacak Devamı. Başı 1 de. Kazakistan ın eski başkenti Almatı da yapılacak toplantıya Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile beraber Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu nun da katılacağını söyleyen Akıncı, sözlerine şöyle devam etti: Türk Devletleri İş Konseyinin iki yıl önce Türkçe Konuşan Ülkeler Zirvesinde Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından ilk defa gündeme getirildi. Bu organizasyon Türk halkları arasında birliği güçlendirmeyi İlham Aliyev Kazakistan a gidecek amaçlamaktadır. Amacımız, Türk devletleri arasındaki işbirliğinin daha da geliştirilmesi ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir ortam oluşturmaktır. Türk devletleri olarak tarih, kültür, din ve dil olarak aynı duyguları paylaştıklarını ifade eden Akıncı, ülkeler arası ekonomik işbirliğinin önündeki engelleri düzenleyen yeni mekanizmaların kurulacağını belirtti. Kurulacak iş konseyinin zirveye katılacak Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan cumhurbaşkanları tarafından imzalanacağını vurgulayan Halil Akıncı, Türkmenistan ve Özbekistan ın zirveye katılmamalarını da Kendi tercihleri diye yorumladı. Öte yandan dünyada yalnış anlaşılmalardan dolayı İslamafobi oluşturulduğunun da altını çizen Halil Akıncı, bu yalnış anlayışın her dönemde olduğunu ve bu hatanında medya tarafından Batı ülkelerine empoze edilmeye çalışıldığını ifade etti. Двусторонние отношения Кыргызстана и Казахстана обсудили в Бишкеке премьеры стран Премьер-министр Казахстана Карим Масимов в рамках рабочего визита в Киргизию встретился с главой правительства страны Алмазбеком Атамбаевым, сообщается на официальном сайте Масимова. В ходе беседы обсуждены вопросы развития двусторонних отношений в сфере торгово-экономического и культурно-гуманитарного сотрудничества, говорится в сообщении, пишет ИА Новости-Казахстан. После завершения переговоров Карим Масимов принял участие в открытии второго заседания казахстанскокыргызского межправительственного совета, по итогам которого был подписан ряд документов. Я сильно надеюсь на то, что все встречи кыргызской и казахской сторон будут заканчиваться конкретными результатами, цитирует главу казахстанского правительства киргизское агентство 24kg. С момента последнего заседания нами проделана серьезная работа. По всем направлениям есть четкие ориентиры, но есть и вопросы для обсуждения. Я уверен, что в результате мы найдем решения на благо народов наших стран и процветания экономик, сказал Масимов. Наши отношения развиваются динамично, но есть большой нереализованный потенциал. Сегодняшнее заседание даст мощный толчок новому развитию отношений, станет этапной встречей для того, чтобы принятые решения отвечали интересам обеих стран, в свою очередь отметил Атамбаев. Президент seafoodplus.infoева приняла премьер министра Казахстана seafoodplus.infoва Президент Кыргызстана Роза Отунбаева приняла премьер-министра Казахстана Карима Масимова. В ходе встречи были обсуждены итоги прошедшего II заседания кыргызско-казахского межправительственного совета, на котором были обсуждены вопросы экономического, культурно-гуманитарного, приграничного взаимодействия Кыргызстана и Казахстана. С удовлетворением было отмечено, что практически по всем вопросам стороны нашли понимание и достигли договоренностей, сообщает пресс-служба Президента КР. seafoodplus.infoева обратила внимание на необходимость активной работы сторон по наращиванию торговоэкономических связей, укреплению культурно-гуманитарного взаимодействия между двумя странами. Стороны затронули вопросы сотрудничества в сфере привлечения инвестиций в Кыргызстан, а также развития банковской системы и туристической отрасли республики. Глава государства подчеркнула, что кыргызская сторона открыта для казахстанского капитала и ведения совместного бизнеса. «Мы придаем большое значение развитию взаимовыгодного сотрудничества с Казахстаном», отметила seafoodplus.infoева. Торага Жогорку Кенеша и премьер-министр Казахстана обсудили перспективы двусторонних отношений Торага Жогорку Кенеша Ахматбек Келдибеков и премьер-министр Казахстана Карим Масимов на встрече в Бишкеке обсудили перспективы двусторонних отношений. Как сообщает пресс-служба кыргызского парламента, seafoodplus.infoеков, приветствуя гостя, отметил, что официальный визит парламентской делегации Кыргызстана в апреле этого года в Казахстан имел положительные последствия для обеих стран. «Мои встречи с Вами, а также с председателем Мажилиса парламента РК Уралом Мухамеджановым, с председателем Сената парламента РК Кайратом Мами решили многие вопросы наших взаимоотношений. Мы и дальше готовы тесно сотрудничать с братским казахским народом», подчеркнул торага. seafoodplus.infoв рассказал seafoodplus.infoекову об итогах встреч с руководителями республики и высказал твердую уверенность в том, что братские взаимоотношения между двумя государствами будут и дальше развиваться и углубляться на благо народов. Показателем этого является создание Инвестиционного фонда с капиталом в миллионов долларов. Торага Жогорку Кенеша и премьерминистр Казахстана обсудили вопросы бюджета, гидроэнергетики, Таможенного союза, поставок газа. seafoodplus.infoеков еще раз поднял вопрос о пребывании кыргызстанских мигрантов на территории Казахстана. Премьер-министр РК подчеркнул, что он решил вопрос открытия дополнительных пропускных пунктов. Но из-за того, что Кыргызстан не входит в Таможенный союз возникли трудности организационно-технического характера, которые он надеется решить в ближайшем будущем. Спикер парламента Кыргызстана попросил премьер-министра seafoodplus.infoва передать свои пожелания успехов в работе председателю Мажилиса парламента РК Уралу Мухамеджанову и председателю Сената парламента РК Кайрат Мами. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 20 Ekim de Kazakistan a resmi ziyarette bulunacak. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, iki gün sürecek ziyaret çerçevesinde bir takım belgeler imzalanacaktır. Президент Азербайджана примет участие в саммите Совета сотрудничества тюркоязычных стран октября состоится визит Президента Азербайджана Ильхама Алиева в Казахстан. Как передает seafoodplus.info, об этом на пресс-конференции в Баку, посвященной летию принятия Конституции Казахстана, заявил журналистам посол Казахстана в Азербайджане Серик Примбетов. По его словам, в рамках визита намечены встречи Ильхама Алиева в Астане с руководством Казахстана. « октября глава государства примет участие в саммите Совета сотрудничества тюркоязычных стран (ССТС), который пройдет в Алмате», сказал дипломат. Касаясь пакета документов, которые будут подписаны в рамках T.C. Kültür ve Turizm Bakanı seafoodplus.infoğrul Günay ın Astana da yapılmakta olan TÜRKSOY Kültür Bakanları Daimi Konseyi Dönem Toplantısı vesilesiyle Kazakistan ziyareti çerçevesinde Almatı da bulundukları 19 Eylül Pazartesi günü KATİAD Başkanı seafoodplus.info Pilge, T.C. Kültür ve Turizm Bakanı seafoodplus.infoğrul Günay ve eşi seafoodplus.info визита Ильхама Алиева в Казахстан, посол отметил, что данные документы будут согласованы в ходе 8-го заседания межправительственной комиссии сентября в Баку. T.C.Kültür Bakanı Almatı Ziyareti Günay, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sn.Düsen Kaseinov ve Bakana eşlik eden heyet KATİAD tarafından tertiplenen öğle yemeğinde biraraya geldiler. KATİAD Sekreteryası Суфийская музыка в Кыргызстане В рамках II Всемирного фестиваля эпосов народов мира «Традиционные ценности национальной культуры и эпическое наследие», проводимого Министерством культуры и информации Кыргызской Республики, приглашенный представительством по культуре и информации посольства Турции в Кыргызстане турецкий ансамбль Суфийской музыки города Коньи проводил концерт «Таинство мистической музыки и танца дервишей - Сема» в Кыргызской национальной филармонии seafoodplus.infoанова. Перед началом выступления гостей поздравил от имени министра культуры Турции Эртогрула Гюная с прошедшим праздником представитель по культуре и информации посольства Турции в Кыргызстане Нафиз Шахин. Наиболее отличившимся сотрудникам в сфере культуры Кыргызстана были вручены денежные премии. После этого собравшимся зрителям был показан документальный фильм о дервишах, их образе жизни, целях и идеях суфизма. Позже ансамбль из Коньи сыграл старинную музыку дервишей, показав их знаменитый древний круговой танец. Для справки: Суфизм - религиозное течение, последователи которого ведут аскетический и глубоко религиозный образ жизни, поклоняются Аллаху. Его приверженцев называли дервишами, что в переводе с персидского означает «бедняк», «нищий». Частью мистических церемоний суфизма стал завораживающий и головокружительный танец.
3 «Terörle Mücadeleyi Birlikte Vereceğiz» Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama ile bir araya geldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Terörle mücadeleyi birlikte vereceğiz, gerek teknolojik noktada gerekse planlama, projelendirme noktasında müşterek atmamız gereken adımlar var. Ki bu noktada terör örgütlerine karşı müşterek adımımız devam ediyor, bundan sonra da devam edecek dedi. Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama ile Waldorf Astoria Otelinde gerçekleştirdiği görüşme öncesinde yaptığı açıklamada, şunları kaydetti: BMnin Genel Kurulu nedeniyle bulunduğumuz New Yorkta kendileriyle bir arada olmamız, özellikle de kendi ifadeleriyle model ortaklık süreci içinde gerçekten çok önemli adımları attık, atıyoruz. Bu arada terörle mücadelede ortak mücadele platformu oluşturmamız Ankarada meydana gelen patlamanın ardından Siirtte dört tane bayanın içinde olduğu araca da teröristler tarafından bir saldırı neticesinde dört tane bayanı, sivil vatandaşımızı kaybettik. Bu da bizim için tabii gerçekten ayrı bir üzüntü sebebi. Tabii terörle mücadele bitirilir mi denildiğinde, minimize edilir, ama ben bitirilmesi noktasında çok çok iyimser değilim. Fakat bu mücadeleyi birlikte vereceğiz, gerek teknolojik noktada gerekse planlama, projelendirme noktasında müşterek atmamız gereken adımlar var ki bu noktada terör örgütlerine karşı müşterek adımımız devam ediyor. Bundan sonra da devam edecek. Nitekim bugün burada bunları da geniş manada görüşeceğimize inanıyorum. Erdoğan, Son dönemde Mısır, Tunus, Libyayı kapsayan ziyaretlerimiz ve bunun dışında yine Afganistandaki birlikteliğimiz, Iraktaki gelişmelerin değerlendirilmesi, bunlar bizim müşterek attığımız adımlar oluyor. Temennim odur ki Türkiye, ABD arasındaki bu model ortaklık neticesini vererek, bundan sonra da devam etsin dedi. Obama Taziyelerini Sundu ABD Başkanı Barack Obama, Ankara daki terör saldırısında 3 kişinin hayatını kaybetmesi dolasıyla «çok derin taziyelerini» sundu. Obama, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile ABD nin New York kentindeki Waldorf Astoria Oteli nde bir araya geldi. Başkan Obama, görüşmenin başında Başbakan Erdoğan ve beraberindeki heyete «ABD ye ve New York a hoşgeldiniz» dedi. ABD Başkanı Obama, «Ankara daki saldırıya ilişkin soruşturmanın devam ettiğini biliyorum» diyerek «bu saldırının da terörizmin dünyanın her yerinde olabileceğini ve terörle mücadelede Kırgızistan Başbakanı Atanbayev den Taşkent e Sürpriz Ziyaret Kırgızistan Başbakanı ve Sosyal Demokrat Partisi(SDP) lideri Almazbek Atanbayev, Özbekistan a sürpriz bir ziyarette bulundu. Atanbayev i Taşkent Havaalanı nda Özbekistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Bahtiyar İslamov ve Kırgızistan ın Özbekistan Büyükelçiliği ilgilileri karşıladı. Atanbayev, Taşkent te Özbek mevkidaşı Şavkat Mirziyoyev birlikte çalışılması gerektiğini gösterdiğini» ifade etti. «Türkiye ve ABD çok güçlü ortaklardır» diyen Obama, güçlü ortaklar olarak terörle mücadele çalışmalarına devam edileceğini belirtti. Türkiye nin, ABD nin bir NATO müttefi ki, aynı zamanda da son derece iyi bir dost ülke olduğunu belirten Obama, bu kapsamda iki ülkenin değişik konularda, Afganistan da işbirliğinden dolayı teşekkür etti. Obama, Libya nın özgürlük sürecinde de işbirliği yaptıklarını söyledi. ABD Başkanı Obama ayrıca, Türkiye nin NATO nun yükümlülükleri çerçevesinde Türkiye ye füze savunma radarının yerleştirilmesi aşamasında da işbirliği yaptıklarını belirtti. Başkan Obama, Başbakan Erdoğan ın sergilediği liderlik, demokrasiye olan taahhütleri nedeniyle ile de kendisine teşekkür etmek istediğini söyledi. Görüşmede Hazır Bulundular Görüşmede, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik, Türkiye nin Washington Büyükelçisi Namık Tan, Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Hulusi Akar da hazır bulundu. Toplantıya ABD tarafından Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Dışişleri Bakanlığı nın Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Bakan Yardımcısı Philip Gordon, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Avrupa Kıdemli Direktörü Elizabeth Sherwood-Randall, BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Tom Donilon da katıldılar. NEW YORK (A.A) - Özlem Şahin Şakar - Adem Kadam ile bir araya geldi. Yabancı basının takip edemediği ziyarette iki tarafın, güvenlik, etnik durum, ve iki ülke arasında tartışmalı olan sınır ve su konuları üzerinde müzakerelerde bulunduğu belirtildi. Ziyaretin detayına ilişkin ise herhangi bir açıklama yapılmadı. Almazbek Atanbayev in Kırgızistan ın güneyinde Özbeklerle-Kırgızlar arasında yaşanan kanlı etnik çatışmalardan sonra yapılan ilk ziyaret olması bakımından ayrı bir önem taşıyor. 30 Ekim de yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimine aday olan Atanbayev, dün öğleden sonra Taşkent ten ayrılarak Çin e hareket etti. Haber Merkezi TÜRKSOY İLHAM VERİCİ BİR ÖRNEKTİR Astana da Radisson Oteli nde gerçekleşen, TÜRKSOY Kültür Bakanları Daimi Konseyi Dönem Toplantısı nda Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, bakanlığın yeni projesi olan TÜRKSOY a üye tüm devletlerin önemli kültür büstlerini içeren park hakkında bilgi verdi. Ayrıca bakan, bu proje için sadece yer satın almak kaldı dedi. Kazakistan Kültür Bakanı Muhtar Kul-Muhammed, TÜRKSOY konseyine Türkiye nin bir şehri olan Eskişehir in, yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti olması fi krini sundu. Bu konuda TÜRKSOY un genel sekreter yardımcısı Fırat Purtaş bilgi verdi. Daha sonra ise üyeler, TÜRKSOY un genel sekreterinin seçimi konusunu gözden geçirdiler dönemi için TÜRKSOY un genel sekreteri olarak Düsen Kaseinov atandı. Örgütün yeni geçici koordinatörü Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay oldu. Son olarak Kültür Bakanları Daimi Konseyi nin Sonuç Bildirgesini imzalama töreni yapıldı. seafoodplus.info SİYASET - ПОЛИТИКА 7 Eylül / Сентябрь Президенту официально присвоят титул «Аркадаг» («Покровитель») В Туркменистане Президенту Гурбангулы Бердымухамедову планируется официально присвоить титул «Аркадаг» («Покровитель»). Об этом сообщает seafoodplus.info со ссылкой на «Радио Азаттык» (региональная служба «Радио Свобода»). Данный вопрос планируется обсудить на предстоящем Совете старейшин, заседание которого уже назначено на 25 октября года. В повестку заседания будут включены «первоочередные задачи государственной жизни». Вероятно, присвоение громкого титула Президенту и является такой первоочередной задачей страны. За то, чтобы официально присвоить Президенту упомянутое звание, высказался представитель совета Мурат Каррыев, в прошлом занимавший пост Посольство Узбекистана в Кыргызстане устроило официальный прием по случаю национального праздника страны й годовщины государственной независимости. Были исполнены государственные гимны обеих стран. Затем исполняющий обязанности посла, советник посольства Узбекистана Рахматулла Назаров, поприветствовав гостей, рассказал о путях развития его страны за прошедшие 20 лет, подчеркнул, что достигнут большой прогресс в экономической и культурной сферах. Он сообщил, что Узбекистан наладил торгово-экономические связи со странами. Дипломат отметил: Касаясь узбекско-кыргызских отношений, хотел бы подчеркнуть, что в Узбекистане всегда дорожили и дорожат узами дружбы и взаимного уважения, всем тем позитивным, что накоплено веками. Мы - близкие соседи, а соседей не выбирают. Наши народы всегда объединяла и объединяет духовная, религиозная и культурная общность, близость языков и менталитета. Заведующий отделом внешней политики аппарата правительства Кыргызской Республики Сапар Исаков, выступая на приеме, сказал: Наши государства почти одновременно отмечают национальные праздники независимости. И это, видимо, не случайно, ибо кыргызские и узбекские народы связывают глубокие исто- главы Центризбиркома республики. Совет старейшин Туркмении является общественной организацией, которая собирается раз в году и выносит решения по различным вопросам государственного значения. Решения не имеют обязательной силы, а носят совещательный характер. При прежнем Президенте Сапармурате Ниязове Совет старейшин был трансформирован в Народный совет, который стал фактически дополнительным парламентом с широкими полномочиями (подконтрольным Президенту). Однако при новом Президенте этот орган был ликвидирован, его полномочия распределены между Президентом и парламентом. После этого Совет старейшин был восстановлен в прежнем виде, уточняет seafoodplus.info рические корни, родство языка и добрососедские отношения. Наша общая задача - беречь это историческое достояние двух народов и предупреждать любое посягательство на это бесценное богатство. В Кыргызстане высоко ценят мудрый, взвешенный подход и поддержку Президента Республики Узбекистан Ислама Каримова во время прошлогодних трагических событий на юге Кыргызстана. Именно в такой взаимной поддержке наших народов видится сила единения и сотрудничества двух стран. Говоря о развитии связей между Кыргызстаном и Узбекистаном во всех сферах, Сапар Исаков далее сказал: С удовлетворением отмечаю, что в ходе недавнего рабочего визита премьер-министра Кыргызской Республики seafoodplus.infoева в Узбекистан правительственными делегациями двух стран был обсужден широкий спектр вопросов кыргызско-узбекского двустороннего сотрудничества. Кыргызстан нацелен на последовательное развитие кыргызско-узбекских добрососедских отношений и укрепление взаимовыгодного сотрудничества с Узбекистаном в духе Договора о вечной дружбе. На приеме присутствовали послы зарубежных стран, аккредитованные в Кыргызстане, представители общественности. seafoodplus.infoва, seafoodplus.infoгасанлы Что касается титула «Аркадаг», то неофициально он уже широко используется в Туркмении по отношению к Президенту. Презентация титула, как сообщалось, прошла на параде в году. Девушки в спортивных костюмах изобразили надпись «Аркадаг», а затем участники торжественного мероприятия хором исполнили песню «Алкыс сана, Аркадаг!» («Благодарим тебя, о покровитель!»). Недавно стало известно, что в Туркмении выведены новый сорт дыни, получивший название «Аркадаг», а также сорт арбуза под названием «Президент». Первый Президент Туркмении Сапармурат Ниязов носил звания Туркменбаши (Отец туркмен) и Акбар Сердар (Великий Вождь). Период его правления именовался «золотым веком». Время правления нынешнего Президента получило название «Эпоха великого возрождения». В Бишкеке отметили летие независимости Узбекистана
4 4 7 Eylül / Сентябрь EKONOMİ ЭКОНОМИКА DAVOS TÜRKiYE YE GiDiYOR Davos zirvesini düzenleyen Dünya Ekonomi Forumu İcra Kurulu Başkanı Klaus Schwab dan ilginç talep Başbakan Tayyip Erdoğan la görüşmek için Türkiye ye gelen, İsviçre deki ünlü Davos zirvesini düzenleyen Klaus Schwab, Başbakan Tayyip Erdoğan ın da bulunduğu iftara katıldı. Milliyet gazetesinin haberine göre; Başbakan Schwab ı önceki gün İstanbul daki ofi sinde kabul etmişti. Schwab ın Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ın bulunduğu masaya oturması için masa düzeni değiştirilirken, Schwab ın yakın arkadaşı Cüneyd Zapsu da bu masaya geçti. Schwab ın iftara katılma süreci sorulan Egemen Bağış şunları söyledi: Türkiye de, kuzeyle güney, doğuyla batının buluşacağı bir zirve düzenlemek istiyorlar. Böyle bir toplantı için Başbakan dan izin almak istediler. Yaptıkları görüşmede bunun için Başbakan dan destek istediler. Başbakan, Biz memnun oluruz. Siz AB Bakanımız Egemen Bağış ve yakın arkadaşınız Cüneyd Zapsu ile bir çalışma yapın, sonra yine değerlendiririz dedi. Schwab, Somali ziyaretinizi yakından takip ettik. Dünyaya bir cesaret örneği oldunuz dediği Başbakan ın iftar davetini, Ramazan da bir iftar tecrübesi yaşamaktan onur duyarım sözleriyle kabul etti. Schwab Davos taki One minute sözüyle tarihe geçen diyaloglar nedeniyle üzüntülerini yinelerken Erdoğan ı seçimdeki büyük başarısı ve olumsuz küresel koşullara karşın büyüyen Türk ekonomisi nedeniyle tebrik etti. Başbakan, Schwab a Somali gözlemlerini aktarırken, Avrupa nın Somali ye daha duyarlı olması gerektiği uyarısında bulundu. Almanyadan 2 milyon bin , Rusyadan 2 milyon 78 bin , İngiltereden 1 milyon bin , İrandan 1 milyon bin 67, Bulgaristandan bin ve Hollandadan bin ziyaretçi geldi. Aynı dönemde Almanyadan gelen turist sayısı yüzde 14, 29, Rusyadan 11, 79, İngiltereden 7, 95, İrandan 6, 28, Bulgaristandan 4, 62 ve Hollandadan 4, 08 oranında arttı. Yedi aylık dönemde Türkiyeye gelen yabancı ziyaretçiler yüzde 33, 57lik oranla en çok Antalyadan giriş yaptı. Bu dönemde Antalya Havalimanından 5 milyon bin turist giriş yaptı. Diğer il- TURİST SAYISI YÜZDE ARTTI Türkiye ye gelen turist sayisi ler ise yüzde 25, 41 ile İstanbul, yüzde Artarak 17 milyon yüzde 9, 48 ile Muğla, yüzde 9, 11 Rusya , 79, İngiltere bine ulaşti. ile Edirne ve yüzde 4, 20 ile İzmir Türkiyeye yılın ilk yedi ayında gelen turist sayısı geçen yılın sıralandı , 95, İran , aynı dönemine göre yüzde 10, 64 TEMMUZ AYINDA 4, 5 MİLYON 28, Bulgaristan artarak 17 milyon bin a TURİST GELDİ , 62, yükseldi. Temmuz ayındaki ziyaretçi Temmuz ayında Türkiyeye ge- Hollanda sayısı da yüzde 5, 49 artış len turist sayısı da geçen yılın 4, 08, Fran- göstererek 4 milyon bin aynı ayına göre yüzde 6, 67 oranında sa , 94, Gürcistan artarak 4 milyon bin 3, 45, Suriye , 11, oldu. Ocak-Temmuz döneminde Türkiyeye en fazla ziyaretçi yine olarak gerçekleşti. Temmuz A. B. D , Almanyadan geldi. Temmuz ayında Türkiyeye turist gönderen ülkeler arasında Almanya ilk sırada yer alırken, Rusya ikinci, İngiltere ayında en fazla turist gönderen ülkeler sıralaması ise değişmedi. Almanya, Rusya, İngiltere, Hollanda ve İran temmuz ayında en fazla turist gönderen ül- üçüncü oldu. Yedi ayda gelen 17 milyon bin turistin bin keler oldu. Bir aylık dönemde sı (yüzde 5, 62) günübirlikçilerden Almanyadan gelen ziyaretçi oluştu. Ocak-temmuz döneminde sayısı yüzde 13, 11, Rusyadan yüzde 12, 77, İngiltereden yüzde 9, 46, Hollandadan yüzde 5, Tabigat adlı Kazakistan Ekoloji Derneği Başkanı Mels Yeleusizov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev e Kazakistan ve Kırgızistan Arasında Teleferik Yolu Projesini takdim ederek Almatı ve İssık-Kol şehirleri 28 ve İrandan 4, 17 artış gösterdi. Temmuzda Almanyadan bin , Rusyadan bin , İngiltereden bin , Hollandadan bin , İrandan ise bin ziyaretçi geldi. Temmuz ayında Türkiyeyi ziyaret eden 4 milyon bin yabancı ziyaretçinin bin i (yüzde 6, 75) günübirlikçiler olarak kaydedildi. Temmuz ayında en çok giriş yapılan sınır kapıları Antalya, İstanbul, Muğla, Edirne ve İzmir olarak sıralandı. Ocak-Temmuz dönemi turist dağılımı Ülke Turist sayısı Payı (Yüzde) Almanya , 29 arasında teleferik yolunun inşa edilmesini teklif seafoodplus.infoa ilgili bilgi veren Ekoloji Derneği Başkanı Mels Yeleusizov, Söz konusu proje, iki ülke arasında ulaştırma kolaylığını sağlayacak eşsiz bir proje olabilir. Almatı dan özellikle yaz Популярность турецких курортов постоянно растет, число туристов в году бьет все рекорды Число туристов, побывавших в Турции в этом году, увеличилось на % по сравнению с прошлым годом. Всего за период с января по август года на турецких курортах отдохнуло человек туристов ( %) находились в Турции всего один день, сообщает веб-сайт «Анталия сегодня» туристов посетили Турцию только в июле этого года, что на % больше, чем в июле года. Наибольшей популярностью турецкие курорты по-прежнему пользуются у немцев, за которыми следуют туристы из России и Великобритании. Из тех туристов, которые уже успели в этом году aylarında Issık-Göl e giden turistlerin yıllık ortalama sayısı e ulaşmakta, dedi. Kazakistan ve Kırgızistan arasında inşa edilecek teleferik yolunun, BDT ülkeleri turistlerinin de çekmesini sağlayabileceğini söyleyen отдохнуть в Турции, % прибыли из Германии ( туриста), % из России ( турист), % из Англии ( туриста), % из Ирана ( туристов), % из Болгарии ( туристов), % из Нидерландов, % из Франции, % из Грузии, % из Сирии, % из США. Если в году Турция занимала е место в мире по популярности среди туристов из других стран, то уже в году страна вышла по данному показателю на 9-е место, согласно данным ВТО. В году в Турции отдохнули миллиона туристов, в миллиона. В последние годы Турция установила безвизовый режим со многими странами мира, что привело к существенному увеличению потока иностранных туристов. Однако в этом году политические восстания на Ближнем Востоке и в Северной Африке значительно сократили число отдыхающих из этих стран. Almatı Issık Göl Arasında Teleferik Yolu İnşa Edilecek Mels Yeleusizov, Almatı dan Issık-Göe kadar teleferik yolu ile 5 saatte varılabilir, dedi. Haberde, Nazarbayev in bu proje ile ilgili her hangi bir açıklamada bulunmadığı belirtildi. Kaynak: seafoodplus.info KAZAKİSTAN DA, DEVLET BÜTÇESİ GELİRİ 20 MİLYAR DOLAR OLDU АСТАНА-БАКУ Между Казахстаном и Азербайджаном ведутся переговоры об открытии прямого рейса казахстанской авиакомпании SCAT между Астаной и Баку, сообщил посол Казахстана в Азербайджане Серик Примбетов. Три раза в неделю осуществляются регулярные рейсы Алматы - Баку - Алматы. Сейчас прорабатывается вопрос об открытии прямого рейса между Баку и Астаной, - сказал Примбетов на прессконференции. Посол отметил позитивную динамику в развитии авиасообщения между Казахстаном и Азербайджаном, напомнив, что еще несколько лет назад приходилось летать через третьи страны, что создавало массу неудобств. Авиасообщение осуществлялось самолетами старого образца Ту- и Ту Сейчас между Казахстаном и Азербайджаном летают современные модели самолетов - Boeing и Airbus, - сказал Примбетов. Говоря о развитии двустороннего сотрудничества между двумя странами, посол отметил позитивную динамику торговоэкономических связей. Двусторонний товарооборот между Казахстаном и Азербайджаном, по его словам, достиг миллионов долларов. В Азербайджане успешно функционирует совместное предприятие с участием казахстанского капитала - Бакинский зерновой терминал, сказал посол. В прошлом году Казахстан поставил в Азербайджан около тысяч тонн зерна. Сейчас ведутся переговоры о закупке Азербайджаном в этом году казахстанской пшеницы, - сказал Примбетов. В подтверждение Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakan Yardımcısı Ruslan Dalenov, Twitter sayfasında, Kazakistan ın, devlet bütçesi gelirinin 20 milyar dolar olduğunu bildirdi. Ayrıca seafoodplus.infov da, 1 Eylül itibariyle devlet (merkez) bütçesinin geliri 20 milyar dolardır diye ifade etti. Transfer haricinde yılının devlet bütçesi tahmin olarak ,7 milyar tenge veya gayrisafi yurt içi hâsılanın %12 si olarak belirlenmiştir yılında ,1 milyarlık gider planlamaktadır yılında planlanan bütçe eksikliği ise ,8 milyar tenge ya da gayrisafi yurt içi hâsılasının %3 üdür. В КАЗАХСТАНЕ ДОХОД РЕСПУБЛИКАНСКОГО БЮДЖЕТА ДОСТИГ 20 МИЛЛИАРДОВ ДОЛЛАРОВ Доход республиканского бюджета на 1 сентября года составил 20 миллиардов долларов, сообщает КазТАГ со ссылкой на вице-министра финансов Казахстана Руслана Даленова. «На 1 сентября доходы республиканского (центрального) бюджета - 20 миллиардов», - написал Даленов в Twitter. Как ранее сообщалось, общий объем поступлений республиканского бюджета на год определен законодательством в 4,25 триллиона тенге (свыше 29 миллиардов долларов). В году правительство прогнозирует поступление доходов в бюджет в размере 3,31 триллиона тенге (свыше 22,7 миллиарда долларов). Напомним, как ранее сообщалось, в ходе открытой V сессии парламента Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев сообщил о том, что республиканский бюджет на годы приблизит Казахстан к развитым странам. «Следует взвешенно, обоснованно подойти к формированию трехлетнего бюджета на годы. Там ставятся очень серьезные, амбициозные задачи выхода на 15 тысяч долларов на человека по объему ВВП», - отметил глава республики. позитивной тенденции развития посол привел экономические показатели года. Если в году двусторонний товарооборот составлял 48 миллионов долларов, то в году это были миллиона долларов, - сказал Примбетов, добавив, что самого большого объема товарооборота в миллионов долларов удалось достичь в году, до кризиса. Сравнивая показатели экспорта и импорта, посол сообщил, что в году объем экспорта составлял 23 миллиона долларов, в настоящее время это миллиона долларов. Импорт в году составлял 25 миллионов долларов, сейчас миллиона долларов. TAŞKENT İLE SEMERKANT A HIZLI TREN Orta Asya ülkeleri arasında ilk olarak hayata geçirilen ve Taşkent ile tarihi Semerkant şehri arasında sefer düzenleyecek olan Yüksek Hızlı Trenin tanıtımı yapıldı. Geçen haftasonu, ülkenin en büyük iki şehri arasında ticari olmayan tanıtım seferini düzenleyen "Afrasiyab" adı verilen Yüksek Hızlı Trenin, bugün Taşkentte düzenlenen tanıtım törenine, ülkedeki yabancı misyon şefleri, yerli ve yabancı gazeteciler ile Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri demiryolu işletmeleri üst düzey yöneticileri ve hükümet üyeleri katıldı. Özbekistan Senatosu Başkanı İlgizar Sabirov, Başbakan Yardımcısı Batır Hocayev ve çok sayıda hükümet üyelerinin katıldığı törende konuşan Özbekistan Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürü Açılbay Ramatov, İspanyanın Patentes Talgo AŞ şirketi ile Kasım da, 2 adet YHT AVE trenini satın alınmasıyla ilgili 38 milyon Avroluk bir kontrat imzalandığını hatırlatarak, bu çerçevede, bu ay ilk Yüksek Hızlı Treni teslim aldıklarını belirtti. Ramatov, Eylül ayı başında hizmete girecek Yüksek Hızlı Trenin, geçen haftasonu, ticari amaçlı olmayan tanıtım seferini düzenlediğini hatırlatarak, saatte kilometre hız yapan söz konusu trenin, Taşkent ile Semerkant arasındaki kilometre mesafeyi, 3,5 saat yerine 2 saatte geçtiğini vurguladı. Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri arasında, Rusyanın ardından 2. olarak düzenlenen Taşkent - Semerkant YHT hattı projesinin toplam maliyetinin milyon doları bulduğunu ifade eden Ramatov, İspanyanın Talgo şirketinden satın aldıkları ikinci Yüksek Hızlı Trenin ise sonbahar aylarında teslim edileceğini belirtti. Из Ташкента в Самарканд теперь можно добраться поездом всего за 2 часа Первый пробный рейс по маршруту Ташкент - Самарканд - Ташкент совершил новый скоростной поезд Afrosiyob (Афросиаб), названный в честь обнаруженного археологами древнего городища. Об этом сообщила "Курсору" пресс-служба МИДа Узбекистана. В поездку были приглашены главы аккредитованных в Узбекистане зарубежных дипломатических миссий, которые менее чем за 2 часа преодолели км и приняли участие в торжественном открытии традиционного Международного музыкального фестиваля "Шарк тароналари" ("Восточные напевы") в Самарканде. На отдельных участках состав набирал скорость км/ч. По словам главы представительства ЮНИСЕФ Ж. Дельмота, "Узбекистан стал восьмым по счету государством мира, использующим высокоскоростные железнодорожные сообщения". До сих пор пассажиры популярного среди зарубежных туристов направления поездом добирались из Ташкента в Самарканд за часов. По информации пресс-службы, в августе испанская компания Patentes Talgo S.A. поставила в Узбекистан два высокоскоростных железнодорожных состава, которые эксплуатируются с сентября года между Ташкентом и Самаркандом. Также отмечается, что запуск скоростного поезда приурочен к летию независимости Республики Узбекистан.
5 VATANSEVERLİK ПАТРИОТИЗМ 7 Eylül / Сентябрь Внутренним войскам МВД Кыргызстана лет Праздничное мероприятие с участием ряда высокопоставленных чиновников прошло во Дворце спорта в столице Кыргызстана. В мероприятии приняли участие вице-премьер-министр по блоку силовых структур Шамиль Атаханов, министр внутренних дел Зарылбек Рысалиев, а также мэр Бишкека Иса Омуркулов. Также присутствовали офицеры и часть военнослужащих Внутренних войск, военные атташе ряда иностранных посольств в Кыргызстане. В ходе мероприятия министр внутренних дел Зарылбек Рысалиев представил гостям новый штандарт Внутренних войск, врученный командующему полковнику Советбеку Арбаеву несколько дней назад. Также гостей ознакомили с изделиями, изготовленными руками военнослужащих Внутренних войск. Далее гостям, присутствовавшим офицерам и солдатам показали документальный фильм об истории Внутренних войск. Мероприятие завершилось театральным представлением и праздничным концертом. Изъято свыше 45 тонн наркотиков и прекурсоров За восемь месяцев года в Кыргызстане изъято из незаконного оборота свыше килограммов гашиша, более килограммов героина и около 15 тонн каннабиса. Об этом сообщил на прессконференции начальник Главного управления по борьбе с незаконным оборотом наркотиков МВД КР Адилбек Ботобаев. По его словам, количество изымаемых наркотиков по сравнению с аналогичным периодом года существенно возросло: каннабиса - на 14,4 тонны, гашиша - на килограммов, героина - на килограммов. Часть наркотиков имеет афганское происхождение. Как отметил Адилбек Ботобаев, Кыргызстан сталкивается с проблемами не только из-за того, что на территории страны произрастают растения каннабисной группы, но и из-за близости республики к Афганистану. Большая часть границы с Таджикистаном, через который проходит трафик опиатов и гашиша из ИРА, - горная гряда с многочисленными конно-пешими тропами. Силовики разделяют их на пять маршрутов. Первый - в направлении Алайского района Ошской области с территории Горно-Бадахшанской автономной области Таджикистана. Преимущественно по трассе Хорог - Ош и прилегающим к ней конно-пешим тропам или в обход перевала Кызыл-Арт по территории КНР. Второй - в направлении Чон-Алайского района Ошской области из ГБАО или районов Гармской группы. Третий - в направлении Баткенского района одноименной области. Четвертый - в направлении Ляйлякского. Пятый - в направлении Кадамджайского района. Кроме того он отметил, что за 8 месяцев текущего года органами внутренних дел выявлено преступлений, связанных с незаконным оборотом seafoodplus.info за прошедший период сотрудниками внутренних дел было произведено более арестов наркозаготовителей и торговцев, сказал seafoodplus.infoев. В целом с начала года, согласно оценкам ГУБНОН МВД КР, в Кыргызстане изъято свыше 45 тонн наркотиков и прекурсоров. На пресс-конференции также присутствовали начальник Управления ГУБНОН МВД Эстебек Жумабеков и начальник межрегионального отделения ГУБНОН МВД Турат Исаев. Göç Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Rektörlüğü tarafından desteklenen Göç adlı kısa metrajlı film Kazan da düzenlenen İslam Ülkeleri Film Festivalinde birincilik ödülüne layık görüldü yılından bugüne İletişim Fakültesi öğrencileri tarafından den fazla kısa metrajlı film çekildi. Bunlardan 50 ye yakını uluslararası festivallerde ödül kazandı. Göç filminde alınan birincilik ödülü ve Manasçı Cusup Mamay adlı belgesel film projesiyle ilgili bilgi vermek için ( ) Kabar Haber Ajansında basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Mahmut İZ- CİLER, basına yaptığı açıklamada iki filminde tamamen üniversite bütçesi tarafından karşılandığını belirtti. Türk Dünyasının önemli bir değeri olan Çin de yaşayan 95 yaşındaki Manasçı Cusup Mamay ın üniversitemizce belgeselinin yapıldığını, Göç belgeselinin üniversitemizce desteklenerek hazırlandığını ve bu filmin tarihi ipek yolunu konu aldığını söyledi. Yine Özbekistan da düzenlenen Spor Festivalinde iki filmimiz ödül aldı. Bu ödüller Kırgızistan ın Özbekistan Büyük Elçisi Anvar Mokoev e teslim edildiğini söyledi. İzciler konuşmasında üniversitemizin, uluslar arası bir üniversite olduğunu, teknolojik ve fiziki alt yapısının çok iyi olduğunu, mezunlarımızın da dünyanın her yerinde çalışabilecek bir donanımla mezun olduklarını belirtti. Basın açıklamasının ardından gazetecilerin filmlerle ilgili soruları cevaplandı. Мировая премьера фильма «Коч» Мировая премьера фильма «Коч» («Кочевье») пройдет на Амстердамском международном фестивале документального кино (Нидерланды). Об этом пресс-конференции в агентстве «Кабар» рассказал кинорежиссер Артык Суюндуков. По его словам, фильм с глубокой задумкой молодых режиссеров Кыргызско-Турецкого университета (КТУ) «Манас» понравился многим участникам фестиваля в Татарстане, где из работ победило именно кыргызское кино. «По итогам конкурса к нам обратились представители центрального телеканала Амстердама. Они заинтересованы в показе отечественного короткометражного фильма для аудитории Европы. Сейчас ведутся переговоры по этому вопросу. Показ состоится примерно в октябре-ноябре этого года» - сказал seafoodplus.infoков. В Кыргызстане премьера фильма и других работ молодых режиссеров КТУ приурочат к дню рождения писателя seafoodplus.infoова, и состоится она 12 декабря в Бишкеке на симпозиуме под названием «Айтматов и кино». Важно отметить, что фильм «Коч» («Кочевье») занял I первое место на VII Международном фестивале игрового и документального кино в Казани. Подготовили страницу Хокума Халилова, Рамиз Мешадигасанлы.
6 6 7 Eylül / Сентябрь AKTÜEL АКТУАЛЬНО Azerbaycan First Ladysi Profesör Arif Paşayev ve Aida İmanguliyeva ailesinden olan Mehriban Aliyeva, Azerbaycan ın başkenti Bakü de doğdu. Mehriban Aliyeva de Bakü deki 23 sayılı liseden mezun olduktan sonra Azerbaycan Tıp Üniversitesi ni kazandı. İkinci sınıftan eğitimini Seçenov Birinci Moskova Devlet Tıp Üniversitesi nde devam ettirdi yılları arasında Moskova Göz Hastalıkları Araştırma Enstitüsü nde çalıştı. 90 lı yılların ortalarında Mehriban Aliyeva, Azerbaycan Medeniyetinin Dostları Fonu nu kurdu. Ülkenin Birinci Hanımı hala bu Fonda başkanlık ediyor. Fon Azerbaycan kültürünün tanıtımı amacıyla üç dilde yayınlanan (Azerbaycan, İngilizce, Rusça) Azerbaycan-İRS dergisini çıkarıyor. Mehriban Aliyeva 10 Mayıs tarihinden itibaren Haydar Aliyev Vakfına Başkanlık ediyor. Vakıf şimdiye kadar birçok projeye imza attı. Bakü de Mehriban Aliyeva nın girişimiyle Modern Sanat Müzesi açıldı ve hala faaliyet göstermektedir. Azerbaycan kültürünün tanıtımı amacıyla Haydar Aliyev Vakfı nın girişimi ile Gebele`de tüm dünyadan olan bir çok ünlü müzisyenin katılımı ile Uluslararası Müzik Festivali düzenlendi. Haydar Aliyev Vakfı`nın diğer ülkelerde de temsilcilikleri bulunmaktadır ve Azerbaycan dışında da birçok projeleri başarıyla uygulamakta. Haziran `de Haydar Aliyev Vakfı nın Başkan Yardımcısı Leyla Hanım Aliyeva nın girişimiyle Bakü de Küreselleşme Ortamında Kültürlerin Diyalogu konusunda forum yapıldı. Vakıf Evrensel Kültür Anıtlarının restorasyonuna da katkıda bulunmaktadır. Vakıf Paris in Versay sarayının parkında iki anıtın restorasyonunu gerçekleştirdi. Azerbaycan da da birçok cami, sinagog ve kilise restore edildi. 17 Şubat tarihinde Paris te Azerbaycan Cumhuriyeti nin bağımsızlığının yıldönümü ve Azerbaycan kitabının tanıtımına ilişkin tören yapıldı. İlham Aliyev in Azerbaycan Cumhuriyeti nin bağımsızlığının yıldönümü kutlamalarına uygun olarak, Nisan tarihinde Haydar Aliyev Vakfı ve Azerbaycan ın Fransa daki Büyükelçiliği Paris te bayram töreni düzenledi. Bayram günleri çerçevesinde 19 Nisan`da UNESCO nun merkezinde Azerbaycan Halısı nın sergisi açıldı. 17 Mayıs tarihinde Heyder Aliyev Vakfı nın girişimiyle Moskova da Kremlin Devlet Sarayı nda Azerbaycan Cumhuriyeti nin bağımsızlığının yıldönümü dolayısıyla Azerbaycan gecesi yapıldı. Haydar Aliyev Vakfı nın faaliyetlerinin önceliklerinden biri de dünya kamuoyuna Dağlık Karabağ sorununun gerçeklerini anlatmaktır. Gerçekleştirilen projeler arasında birkaç dilde yayınlanmış, Ermenistan ın Azerbaycan a karşı saldırı tarihini yansıtan Karabağ gerçekleri broşürlerini, Ermeni vahşetini anlatan Savaş ve Kültürel Tarihi Anıtlarımız, Azerbaycan a Karşı Savaş: Kültürel Miras Hedef Altında kitapları belirtilebilir. Ayrıca, Vakıf, dünyanın çeşitli ülkelerinde Hocalı soykırımına ilişkin eylemler, fotoğraf ve video sergiler gibi faaliyetler gerçekleştiriyor yılı Ağustos ayında Mehriban Aliyeva Azerbaycan sözlü edebiyatının ve müzik mirasının korunması ve gelişmesi için çabalarından dolayı UNESCO nun iyi niyet elçisi ilan edildi. İki yıl sonra First Lady, çeşitli alanlardaki kapsamlı ve özverili çalışmaları, geniş medeniyetlerarası diyalog, ilgiye ihtiyaç duyan çocuklara yardım, onların yaşam koşullarının ve eğitiminin iyileştirilmesi için büyük desteğine göre İSESCO nun (İslam ülkelerinin bilim, eğitim ve kültür örgütü) iyi niyet elçisi seçildi. Bu tür saygın uluslararası kuruluşların Büyükelçisi olmak çok onurlu ve sorumlu bir görevdir. UNESCO ve İSESCO, tüzüklerinde de belirtildiği üzere, siyasi bir kurum değiller. Aynı zamanda bu, Mehriban Aliyeva nın kendi ülkesini temsil ettiği uluslararası bir sahnedir. Bu, çağdaş Azerbaycan ın, eski tarihi ve kültürel köklere sahip halkımızın, sanatımızın, müziğimizin ve edebiyatımızın başarılarının tüm dünyaya ulaştırılması için bir fırsattır yılında sponsorluk ve hayırseverlik faaliyeti, eğitim ve kültürün organizasyonuna desteği, Rusya ve Azerbaycan halkları arasında dostluğun pekiştirilmesine büyük katkıları için Mehriban Aliyeva, Rusya nın Yüzyılın Mesenatları Uluslararası Yardımseverler Vakfı nın Yakut Haç nişanı ile ödüllendirildi. Dünya Sağlık Örgütü Yönetim Komitesi ise First Lady yi Ana, çocuk ve aile sağlığının korunması ve güçlendirilmesi çalışmalarında hizmetlerinden dolayı özel ödülü ile ödüllendirdi. Hayırseverlik faaliyeti, insanlığın yüksek ideallerine hizmet alanında başarılarından dolayı Mehriban Aliyeva yılında Altın Kalp uluslararası ödülü aldı. Mehriban Aliyeva nın geniş faaliyeti bununla da sınırlı değil yılından beri Azerbaycan Jimnastik Federasyonu Başkanı dır ve yıllarında Dünya Jimnastik Kupası yarışının, yılında ise Dünya jimnastik Şampiyonasının, ve yıllarında Avrupa şampiyonasının Azerbaycan da yapılması konusunda kararın kabulünde önemli rol oynamıştır. Bugün Azerbaycan jimnastik milli takımı dünyada büyük nüfuza sahiptir. Sporcular uluslararası turnuvalarda başta geliyorlar de Mehriban Aliyeva felsefe bilimleri adayı akademik unvanını aldı. Ayrıca Mehriban Aliyeva, ve yıllarında Azerbaycan Parlamento (AMM) seçimlerinde milletvekili seçildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev in 5 Mayıs tarihli kararı ile Mehriban Aliyeva, Azerbaycan ın sosyo-politik ve kültürel hayatında etkin çalışmalarından dolayı Haydar Aliyev Ödülü ne layık görüldü. 14 Eylül da Mehriban Aliyeva, Azerbaycan ve Polonya arasında dostluk ilişkilerinin gelişimine sağladığı katkılarından dolayı Polonya Cumhuriyeti Hizmetlere göre Büyük Kumandan Haçı, 10 Şubat da ise Fransa Cumhurbaşkanı kararı ile Fahri Lejyonun Büyük Haç Kumandanı nişanı ile ödüllendirildi. Bunun yanı sıra Mehriban Aliyeva, 30 Temmuz da insanlığın maddi ve maddi olmayan kültürel miras ve kültürlerarası diyalogun gelişimine, aynı zamanda kültürel çeşitliliğin güçlendirilmesine sağladığı katkılar ve UNESCO misyonuna gösterdiği sadakatten dolayı UNESCO nun Mozart Madalyası na layık görüldü. 2 Haziran de Mehriban Aliyeva, mülteci ve zorunlu göçmenler için Haydar Aliyev Vakfı nın gerçekleştirdiği insani projeler, ayrıca Türk Dünyası kültürel mirasının zengin bir parçası olan Azerbaycan Türklerinin maddi ve manevi kültürel mirasın korunması ve tanıtımı alanında yaptığı çalışmalardan dolayı Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı nın (TÜRKSAV) Türk Dünyasına Hizmet ödülünü aldı. 24 Haziran de ise Mehriban Aliyeva ya, Brüksel de Krans Montana Forumu nun Altın madalyası takdim edildi. Söz konusu madalya verdiği emek ve bulunduğu özel hizmetler ile dünyada büyük nüfuz kazanan kişilere verilmektedir. Mehriban Aliyeva, bu madalyayı kültür, bilim, eğitim, sağlık, sosyal ve diğer alanlar olmak üzere uluslararası arenada gerçekleştirdiği çok yönlü çalışmalarından dolayı aldı. Haydar Aliyev Vakfı Azerbaycan ın Eurovision şarkı yarışmasına katılımını himaye etti. Azerbaycan bu yarışmaya toplam dört kez katıldı ve Azerbaycan temsilcileri her defasında yarışmanın liderleri arasında yer aldılar. Mayıs ta Azerbaycan ın genç şarkıcıları Eldar ve Nigar Eurovision birincisi oldular. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev in kararı doğrultusunda Mehriban Aliyeva, gelecek yılın Mayıs ayında Bakü de yapılacak Eurovision şarkı yarışmasının Organizasyon Komite Başkanı olarak tayin edildi. Mehriban Aliyeva nın, Leyla ve Arzu adında iki kızı, Haydar adında bir de oğlu ayrıca Mikayıl ve Ali adında iki torunu var. Hayırlı Uğurlu Olsun! Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Cengiz Aytmatov Kampüsü İİBF Konferans Salonunda yapılan devir teslim törenine Kırgızistan Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Muhtar Orazbekov, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Kurucu Eski Rektörü Karıbek Moldobayev, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Eski Rektörü Prof. Dr. Suleyman Kayıpov, Rektör Prof. Dr. Sebahattin Balcı, Rektör Vekili Prof. Dr. Asılbek Kulmırzayev ve üniversitemizin Akademik ve idari personeli katıldı. İki Ülkenin milli marşlarının okunması ile başlayan tören, Kırgızistan Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Muhtar Orazbekovun rektör değişliği ile ilgili kararı okumasıyla devam etti. Orazbekov yaptığı açıklamada : Türkiye Cumhuriyeti Hükümetiyle Kırgızistan Cumhuriyeti Hükümeti arasında 26 Nisan tarihinde Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinin işleyiş esaslarına ilişkin yeni bir anlaşma imzalanmıştır. Söz konusu anlaşmanın 6. Maddesi gereğince üniversite rektörü mütevelli heyetinin önerisi üzerine Türkiye Cumhuriyeti tarafından, rektör vekili ise Kırgızistan tarafından atanacaktır. Kırgızistan Cumhuriyeti Başbakanının 23 Ağustos tarih ve sayılı kararıyla Prof. Dr. Süleyman Kayıpovun Rektörlük görev süresine son verildiğini, rektörlük görevine ise Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyelerinin oy birliği ile ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Öğretim Kurumunun onayı ile 25 Ağustos tarihinde Prof. Dr. Sebahattin Balcının ve rektör vekilliği görevine ise seafoodplus.info Asılbek Kulmırzayev atandığını bildirdi. Görevi devralarak rektörlük binişi giyen Prof. Dr. Sebahattin Balcı ise, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi çok özel bir misyonla kurulmuştur, 16 yıldır bu ülkeye hizmet vermiş, bugüne kadar ki kazanımlarıyla daha büyük işler yapmak üzere görevini tazelemiş, misyonunu belirlemiş, vizyonunu çok daha fazla genişletmiş bir üniversitedir. 1,5 yıllık hizmet dönemde çok değerli Suleyman Hocamla birlikte ve sizlerle iç içe, gönül gönüle ve her zaman sizlere yakın olarak yaşadım. Bu güzel ülke benim ülkem, bu güzel topraklar benim topraklarım, bu toprak için en güzel duyguları besledim. Bu güzel insanlar benim öz kardeşlerim ve onlar için burada bulunmanın büyük mutluluğunu yaşıyorum. Burada bulunmamın başka hiçbir sebebi de yoktur. Bence hiçbir sebep bizi km uzaklıktan buraya getiremez. Evlerimizi, ailelerimizi, dostlarımızı bırakıp bizi buraya getiremezdi. Bu şartlarda başka hiçbir ülkeye gitmezdik. Ama Kırgızistana geldik, Türk Dünyasına geldik, çünkü bizim bu ülkelere, atalarımızın topraklarına büyük saygımız ve büyük sevgimiz vardır. Bu toprakların altında Kırgız kardeşlerimin ataları kadar benim atalarımda yatıyor. Ben burada kendimi hiçbir zaman yabancı olarak görmedim, yabancı olarak da hissetmedim. Göreve ilk başladığım andan itibaren Kırgız kardeşlerimde beni yalnız bırakmadı. Sanki yıllarca beraber olduğum, bir uzun hayatı paylaştığım ortak kader birlikte yürüdüğüm, kardeşlerimle beraber olduğum ve onun sıcaklığıyla, onun rahatlığıyla burada kalıp hizmet ediyorum. Bu üniversite bütün emeği geçenlerce, başta kuranlar olmak üzere, bütün yöneticilerce başta sayın rektörümüz ve onlarla birlikte yürüyen çok değerli arkadaşlarımızla birlikte bu görevi verenleri mahcup etmemek için çalışmıştır, üretmiştir ve üretmeye devam etmektedir. Zaman hızla değişmektedir. Yıllar çok hızlı geçmektedir. Yüz Yıllar, on yıllara sığmaktadır. Bizim vizyonumuz da buna göre çok gelişecek ve genişleyecektir. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistanın gelişmesine, değişmesine ve istikrarına katkı sağlamaya devam edecektir. Kırgızistan örneğinden Türk Dünyasına cesaret verelim. İşte Kırgızistan başardı dedirtelim. Bizim üniversitemizin başaramama gibi bir ihtimali yoktur. Bizim üniversitemizin yerinde durmak gibi bir hakkı yoktur. Onun için çok çalışmamız lazım, birlik içerisinde çok çalışmamız lazım. Biz burada nüfus cüzdanımızı, pasaportumuzda yazanları çoktan unuttuk. Ben Türkiyeliyim, siz Kırgızsınız biz burada bunları unuttuk. Biz burada ortak kadere beraber yürüyoruz ve yeni bir kimlik inşa eden bir üniversitenin, büyük sorumluluk taşıyan mensuplarıyız. Hangi görevi kimin yaptığının bir önemi yoktur. Bu bir nöbettir. Biz bu nöbeti devralırken neyi devraldığımızı, hangi imkanları devraldığımızı biliyoruz. Hangi emeklerle, hangi çalışmalarla, hangi gayretlerle, hangi çabalarla bu üniversitenin bugünlere geldiğini biliyoruz. Bundan sonrada yine bu hedefi n üzerine, bu başarıların üstüne daha yeni başarıları, hedefl eri gerçekleştirmiş olarak çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Biz iki bedende bir canız, böyle olmaya da gönülden talibiz km öbür tarafta olsa da bir olmayı başarabilmeliyiz. Her arkadaşımın kendisi aşmasını bekliyorum, daha çok çalışmasını, daha çok gayret etmesini bekliyorum. Bu kutlu yolda yorulmak, bıkmak yoktur. Çalışmaları yaparken, sizlere danışarak, devletlerimizin en yetkili organlarına danışarak yapacağız. Görevler insanlara hizmet için vardır, ben bu üniversitenin hizmetkarıyım. Herkesin hizmetinde olacağım, herkes için çalışacağım. Kırgızistanın, Türkiyenin ve Türk Dünyasının gelişmesi için yılmadan, durmadan çalışacağım. diye konuştu. Rektör Vekilliğine atanan Prof. Dr. Asılbek Kulmırzayev ise yaptığı konuşmada: Bu görevin büyük bir sorumluluk verdiğini, verilen görevi layıkıyla yerine getirmeye çalışacağını dile getirdi. Yapılan konuşmaların ardından makam odalarında görev değişikleri Kırgızistan Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Muhtar Orazbekov ve Aksakalların huzurunda gerçekleştirildi. seafoodplus.info Kırgızistan daki Türk Vatandaşları Ramazan Bayramını Kutladı Kırgızistanın başkenti Bişkekteki Türk vatandaşları, Kırgızistan-Türkiye Sanayiciler ve İş Adamları Derneği (KITİAD) tarafından düzenlenen etkinlikle Ramazan bayramını kutladı. Kutlamaya, Türkiyenin Kırgızistan Büyükelçi Yardımcısı Seyfullah Şahin başta olmak üzere Kırgızistanda faaliyet gösteren Türk şirketlerinin temsilcileri ve vatandaşlar katıldı. Bayramların coşku ve sevinçle kutlandığını açıklayan Şahin Kırgızistandaki Türk toplumunun Ramazan bayramı münasebetiyle bir araya geldiklerini belirtti. Şahin, "Sabah Kırgız kardeşlerimiz ile birlikteydik. Dün merhum yazar Cengiz Aytmatovun heykelinin açılış törenine katıldık. Bugün de Manas heykelinin açılışında birlikte olduk" şeklinde konuştu. Şahin, Kırgızistan Cumhuriyetinin kuruluşunun yılı dolayısıyla düzenlenen törenleri izlediğini ve Kırgız halkının bağımsızlığının coşkusuna ortak olduklarını da sözlerine ekledi. Kırgızistan Müslümanlarının bayramını kutlayan KITİAD Yönetim Kurulu temsilcisi Osman TAŞAR, Bugün üç bayramın mutluluğunu yaşıyoruz. Zafer Bayramımız, Ramazan Bayramı ve Kırgızistan ın Bağımsızlık günü. Allah yardımcımız olsun. Hayatta sağlık ve başarılar diliyorum! şeklinde konuştu. Yapılan konuşmaların ardından, gelen konuklara yemek ve tatlı ikramı yapıldı.
7 GERÇEKLER, OLAYLAR, YORUMLAR - ФАКТЫ, СОБЫТИИ, КОММЕНТАРИИ 7 Eylül / Сентябрь Зарылбек Рысалиев выступил в Жогорку Кенеше Министр внутренних дел Кыргызской Республики генерал-майор Зарылбек Рысалиев рассказал депутатам о работе органов внутренних дел, а также о нелегальных поставках нефтепродуктов в Республику Таджикистан. Председатель Комитета по топливно-энергетическому комплексу и недропользованию, депутат seafoodplus.infoев задал вопрос о действиях МВД в отношении него и возглавляемого им частного предприятия. В связи с тем, что депутаты получают большое количество жалоб в адрес действий сотрудников милиции, принято решение о том, чтобы депутаты задали накопившиеся у них вопросы министру. С Днем города Алматы 18 сентября алматинцы и гости южной столицы отметили День города. Праздник прошел на площади Астана. С 11 до 16 на площади проводилась ярмарка яблок Apple Fest, которая проходит в Алматы каждый год. Также прошел праздничный концерт с участием казахстанских звезд. Ведущими концерта были участники телевизионной программы «Наша Казаша». Веселому настроению в праздничный день сопутствовала теплая и солнечная погода. Но главный сюрприз, приготовленный организаторами, ожидал людей, пришедших на праздник, вечером. С 19 и до 22 вечера прошел еще один концерт с участием групп «Т9» и «Danzel», а после концерта был праздничный фейерверк. Но не просто фейерверк, а пиротехническое мультимедийное 3D шоу. Разработчик - американский дизайнер, режиссер-постановщик 3D шоу Альберто Наваро. Также помимо прошедших мероприятий 18 сентября, в Алматы 15 и 16 сентября на площади seafoodplus.infoнова напротив Академии наук прошел музыкальный фестиваль «Парад оркестров». Лучшие оркестры страны исполняли оркестровою духовую, симфоническую и народную музыку. Карина Агаева, seafoodplus.info Almatı da Spor Bayramı Yapıldı Kazakistan Ahıska Türkleri Milli Merkezi Spor Komite başkanı Celal MEMMEDOV tarafından Kazakistan da Spor Bayramı nedeni ile bir kutlama programı düzenlendi. Ahıska Türkleri yaşlıları arasında Futbol antremanı ardından, DATÜB Genel başkanı Sayın Ziyatdin KAS- SANOV, Gençlerimiz, hayatta bize emanet edilmiş en güzel, en değerli varlıklardır. Onlar için çalışırız, onlar için kazanırız, onlar için birçok sıkıntılara katlanırız. Ülkemizde eğitimin daha sağlıklı koşullarda verilebilmesi için okullarımızın fi ziki ve genel durumu iyileştirilmiştir. Biz de Ahıska Türkleri olarak Kazakistan boyunca 43 okulda Türkçe eğitimi vermekteyiz. Gençlerimizin daha sağlıklı ortamda spor yapmaları için, desteğimizi her zaman sürdüreceğiz. Her fırsatta Ahıskalı yetenekli sporcularımıza katkı sağladık. Spor salonları yaptık. Önemli olan burada gençlerimizin daha sağlıklı ortamda spor yapmaları bizi daha çok mutlu eder, gururlandırır. Bugünkü organizasyondan dolayı Ahıska Türkleri Milli Merkezi Spor Komite başkanı Celal MEMMEDOV a ve sponsor olan işadamı Sayran ÇULAGOV a da çok teşekkür ediyorum dedi. KASSANOV, daha sonra Spor alanında faaliyetlerinden dolayı başarılara imza atan antrenörlere, sporcu ve gazetecilere hediye ve başarı belgeleri takdim etti. Başarı Belgesi ile ödüllendirilenler arasında Ahıskapress Basın Bilim Merkezi ve Kazakistan Ahıska Türkleri Milli Merkezine bağlı Ahıska gazetesi de yer aldı. TEBRİK EDİYORUZ! Bişkek te bulunan Ayçürök Kız Lisesi Müdürü iken Sebat Eğitim Kurumları ilköğretim koordinatörlüğü görevine atanan Ömer ÖZ- KAYA Beyefendi yi tebrik eder başarılarının devamını dileriz! Saygılarla TÜRKEL Gazetesi yetkilileri. Denktaş ın Sağlık Durumu Ciddiyetini Koruyor İngiltere, Ermeni sekreteriyle aşk yaşayan Ermenistan elçisini görevden aldı. Yerine James Aves ve Jonathan Leach çiftini Erivan a dönüşümlü elçiler olarak atadı. Erivan atamaya itiraz etti. Ermeniler Erivan değil, aşk elçiliği oldu sözleriyle tepki gösterd. İngiltere aşk yaşadığı Ermeni sekreteriyle evlendiği ortaya çıkan Erivan Büyükelçisi Charles Lonsdale i görevden almaya karar verdi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı gelecek yıl ocak ayında boşalacak olan koltuğa James Aves ve eşi Jonathan Leach ı birlikte atadı. Üç çocuk sahibi James ve Jonathan Leach çifti Erivan Büyükelçiliği görevini dörder aylık dönemlerle dönüşümlü olarak üstlenecek. Eşlerden biri dört ay boyunca büyükelçiliği yönetirken, diğeri üç çocuklarına bakacak. Ancak Erivan daki İngiliz Büyükelçiliği nin ciddiyetinin sorgulanmasına neden olan Lonsdale in yerine yapılan atama, Ermenilerin tepkilerinin daha da artmasına neden oldu. ERMENİSTAN İTİRAZ ETTİ Ermenistan yönetiminin bu atamaya itiraz ettiği ama daha sonra Londra hükümeti tarafından ikna edildiği söyleniyor. İngiliz Dışişleri, çiftin Güney Kafkaslar konusunda büyük tecrübe ve bilgilere sahip olduklarını söyleyerek Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ) HAstanesi yoğun bakım servisinde tedavisi süren, KKTC nin 1. Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş a verilen antibiyotikten olumlu cevap alındığı, ancak sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu belirtildi. YDÜ Hastanesi Hasta ve Dışilişkiler Başkanı Ahmet Savaşan, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Denktaş ın tedavisine, yoğun bakım ünitesinde solunum desteği ile genişletilmiş doktorlar heyeti tarafından devam edildiğini söyledi. Savaşan, açıklamasında şunları kaydetti. kararını savunuyor. Ancak Ermeni siyasetçilerin itirazları devam ediyor. İngiliz Mail on Sunday Gazetesi, Ermeni politikacılar büyükelçiliğimize aşk elçiliği adını taktı diye yazdı. Mail on Sunday Gazetesi ne konuşan adının açıklanmasını istemeyen üst düzey bir Ermeni yetkili de Bu bizim için sürpriz oldu.. Ancak bunun İngiliz elçiliklerindeki yeni bir trend olduğu söylendi dedi. CİDDİYE ALINMIYORUZ Eski Ermenistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Arman Navasardyan da İngilizler biz Ermenileri ciddiye almıyorlar. ABD ye böyle bir çifti, büyükelçi olarak gönderirler miydi merak ediyorum. Ermenistan a Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz günlerde Kurucu Cumhurbaşkanımızın akciğer enfeksiyonunu kontrol altına alabilmek için gerekli olan antibiyotik üniversitemize ait uçakla İstanbul dan çok kısa bir süre içerisinde getirilmiş ve Sayın Denktaş a verilmeye başlanmıştı. Bugün yapılan tetkiklerde Sayın Kurucu Cumhurbaşkanımızdan verilen antibiyotiğe cevap alındığı sevindirici şekilde gözlemlenmiştir. Cumhurbaşkanımızın şuurunun açık, fakat sağlık durumunun ciddiyetini halen koruduğunu söyleyebiliriz. Londra-Erivan Hattında Aşk Büyükelçiliği Krizi yapılan bu muameleyi ise hiç anlamıyorum diye konuştu. BİRİ ÇALIŞACAK DİĞERİ BAKACAK Ocak ayında göreve başlayacak Jonathan Aves ve Jonathan Leach çiftinin Maddie, Mimi ve Joe isminde üç çocuğu bulunuyor. Çift dörder ay arayla dönüşümlü olarak çocuklara bakacak. Çocuklara bakmayan büyükelçiliği yönetecek. SEKRETERİYLE EVLENMİŞTİ İngiltere nin Erivan Büyükelçisi Charles Lonsdale uzun süre aşk yaşadığı Ermeni basın sekreteriyle iki ay önce evlenmişti. TÜRKÇEVİZYON FESTİVALİ NDE MUHTEŞEM FİNAL Denizli Valiliği, Denizli Belediyesi ve TRT işbirliğiyle bu yıl 3. sü düzenlenen Türkçevizyon Uluslararası Türkçe Müzik Festivali, grupların muhteşem performansıyla sona erdi. Türkçevizyon Festivali nin son bölümünde İncilipınar Parkı ve Ziya Tıkıroğlu Açık Hava Tiyatrosu nda konser programı düzenlendi. İncilipınar Parkındaki konserde, K.K.T.C, Azerbaycan, Makedonya, Kırım, Gagavuzya, Romanya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Yunanistan ve Başkurdistan grupları sahne aldı. Festival grupları ilk olarak festivalde yer alan eserleri Türkçe seslendirdi ve ardından her biri kendi dillerinde bir şarkı söyledi. Yaklaşık 2 saat süren festival programının ardından Denizlili sanatçı Efe, sahne aldı. Efe, Denizli ve Ege yöresine ait birbirinden güzel eserleri hayranlarına okudu. Festivalin diğer bölümü ise Ziya Tıkıroğlu Açık Hava Tiyatrosu nda gerçekleşti. Buradaki etkinliğe Denizli Belediye Başkanı Osman Zolan, Başkan Yardımcısı Şamil Çınar, ve TRT Dış Yayınlar Dairesi Başkanı ve Türkçevizyon TRT Festival Başkanı Süleyman Köksoy ile binlerce Denizlili katıldı. Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Gürcistan, Bulgaristan, Filistin, Suriye, Tataristan ve Altay dan (Doğu Türkistan) gelen festival sanatçıları hem festival şarklarını Türkçe olarak seslendirdi hem de kendi dillerinden birer eser okudu. Binlerce kişi ellerinde Türk Bayrakları yla festival coşkusuna katıldı. Azerbaycan Devlet Sanatçısı Azerim de festival programının ardından birbirinden güzel şarkıları okudu. Binlerce kişi Azerim e eşlik etti. Başkan Zolan, yardımcısı Çınar ve TRT Dış Yayınlar Daire Başkanı Köksoy, festivalin ardından Azerim e plaket sundu. Başkan Zolan, 3 yıl önce Türkçenin doğru kullanılması ve dünya genelinde yaygınlaştırılması amacıyla tohum ekildiğini, bugün fi lizlenen tohumun gelecekte ulu bir çınara dönüşeceğini söyledi. TRT Dış Yayınlar Daire Başkanı Köksoy da, Türkçevizyon Festivali nin artık bir yarışmaya dönüşmesi gerektiğinin altını çizdi. Kırgızistan da faili meçhuller için soruşturma Kırgızistan Başbakanı Almazbek Atambayev, devrik lider Kurmanbek Bakiyev dönemiyle son yıllardaki şüpheli ölüm ve faili meçhul cinayet gibi olayların yeniden soruşturulması talimatıni verdi. Atambayev, Organize Suç ve Yolsuzlukla Mücadele biriminin önceki dönemin tanınmış siyasetçileri arasında yer alan ve dönemin Cumhurbaşkanlığı bürokrasisini yöneten Medetbek Sadırkulovun iki yıl önce esrarengiz bir trafi k kazasına kurban gitmesiyle ilgili ayrıntıları açığa çıkarmasını çok başarılı bulduğunu belirterek, söz konusu olayda iktidarın mafya ve organize suç örgütleri liderleriyle işbirliğinin ortaya çıkarıldığını kaydetti. Daha önce 4 milletvekilinin öldürülmesi, gazetecilerin saldırıya uğraması gibi olayların yaşandığını hatırlatan Atambayev, "Bu cinayetlerin arkasında kim olursa olsun yeniden araştırılması gerektiğini" belirterek, hükümetin, güvenlik güçlerinin mafya ile mücadelesine bundan sonra da destek olacağını vurguladı. Арестованы Посольство Кыргызской Республики в Российской Федерации информирует, что в августе т.г. в Москве и Московской области проведены совместные оперативно-розыскные мероприятия МВД Кыргызской Республики и МВД Российской Федерации при практической поддержке Бюро по координации борьбы с организованной преступностью и иными опасными видами преступлений на территории государств участников СНГ. В результате проведенных спецопераций арестованы лидеры организованных преступных группировок: Казаков Эрнисбек (кличка Казак), Билалов Казбек (кличка Черный Казбек), Камбаралиев Замир. Бахтияр Капаров (кличка Баха), пытаясь при задержании скрыться, выпрыгнул с 4-го этажа и разбился. В отношении остальных участников ОПГ совместные оперативные мероприятия продолжаются. В ходе оперативной разработки криминальных группировок было установлено, что преступные организации во главе с Э. Казаковым, seafoodplus.infoалиевым, seafoodplus.infoвым, и seafoodplus.infoвым на протяжении длительного времени занимались вымогательством денежных средств у наших соотечественников предпринимателей на строительных рынках г. Москвы и Московской области. Многих граждан избивали и под угрозой убийства насильственным путем отнимали у них крупные суммы денег и автомашины. Опасаясь за свою безопасность, большинство пострадавших в правоохранительные органы России не обращались. Некоторые из тех, кто обращался с заявлением в полицию РФ, в последующем из-за поступающих угроз отзывали свои заявления либо отзывались от собственных показаний в отношении преступников. В этой связи в правоохранительных органах России по поступающим материалам выносились решения об отказе в возбуждении уголовных дел. После задержания лидеров криминальных группировок их преступные группы разобщены и в настоящее время уровень преступности в отношении лиц кыргызских трудовых мигрантов значительно снижен. МИД КР.
8 8 7 Eylül / Сентябрь DİPLOMASİ ДИПЛОМАТИЯ ÇAM ın Mesajı Türkiye, uluslararası ilişkilerden ekonomiye, sanattan sosyolojiye etkin olduğu her alanda yüksek performans göstermiş; etkili kararlar alarak ve doğru adımlar atarak kalkınma tecrübeleri konusunda diğer ülkeler için bir model haline gelmiştir. Barışın, huzurun ve refahın çok yönlü bir kalkınma ile mümkün olacağına inanmış, sahip olduğu siyasi, sosyal ve teknik altyapı ile bölgesel ölçekte ve dünya ölçeğinde pek çok projede koordinasyonu sağlamıştır. Bunun yanı sıra yaşanılabilir bir yeryüzü için bilgisini ve tecrübesini paylaşmıştır. Türkiye, geçtiğimiz on yılda uyguladığı politikalarla, dünya ülkelerini daha iyi bir gelecek için ortak paydalarda buluşturmayı başarmış ve yaptığı işbirliği çalışmalarıyla kalkınma tarihinde yeni bir dönem başlatmıştır. Ülkemizde kurumlar geliştirilen sosyal, siyasi, ekonomik ilişkilere paralel olarak işbirliği ve kalkınma eksenli değişimi sağlamak ve yaygınlaştırmak için hızlı çalışma temposuyla her geçen gün kendilerini daha çok yenilemişler; yaşanan değişimlere ve dönüşümlere duyarsız kalmamışlardır. Uluslararası arenada faaliyetleriyle Türkiye yi temsil eden kurumların yaptığı çalışmalar dünya gündeminde yankı bulmuştur. Türk İşbirliği ve Kakınma İdaresi Başkanlığı (TİKA), kurulduğu yılından bu yana Türkiye nin dünyaya yansıyan yüzü olmuş, uluslararası çalışmalar yürütmüş, projeleriyle dünya kamuoyunda saygınlık kazanmıştır. Ülkemizin özellikle yılından sonra yakaladığı büyümeyi TİKA da takip etmiş ve yılında 12 ülkede ofi slerimiz aracılığı ile yapılan sunmuştur. DR. SERDAR ÇAM TİKA YENİ BAŞKANI Bir süredir vekâletle yürütülen TİKA Başkanlığı görevine Dr. Serdar Çam getirildi. Dr. Çam, Eylül Ağustos tarihleri arasında yedi yıl süresince, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın TBMM deki makamında Özel Kalem Müdürü olarak görev yaptı. Ağustos tarihinden beri Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mehmet Ali Şahin in Özel Kalem Müdürlüğü görevini yürütmekte olan Dr. Çam, yılları arasında, Türkiye de ve yurtdışında özel şirketlerde üst düzey yönetici olarak çalıştı. Çeşitli üniversitelerde uluslararası yatırım, uluslararası ticaret ve yönetim dersleri verdi. çalışmalar yıllar içinde büyüyerek bugün 23 ülkede 26 ofi s aracılğı ile gerçekleştirilir hale gelmiştir. Kurumumuz den fazla ülkede projelere imza atmış, Moğolistan dan Kosova ya, Senegal den Afganistan a, Ukrayna dan Madagaskar a kadar geniş bir coğrafyada işbirliği ve destek çalışmaları yapmış, milyonlarca insana hizmet Ülkemizin yapmış olduğu dış yardımlar bağlamında kurumumuzun yılına kıyasla çalışmaları % oranında artmıştır. Dış yardım bütçesi de aynı doğultuda sürekli artma eğilimi göstermiştir yılında 85 Milyon Dolar olan dış yardım miktarı yılı itibari ile (STK lar dahil) 1 milyar Milyon Dolara çıkmıştır. TİKA, Türkiye nin kalkınma tecrübesinin başka ülkelerle paylaşılması ve işbirliği ortaklığı anlayışı ile çalışmaktadır. Bu anlayışın temelini uyumlu sürdürülebilir ve çok boyutlu bir işbirliği düşüncesi oluşturmakta, projeler aktörlerin uygun pozisyonlarda uygun görevler almasının bir sonucu olarak yüzde yüz başarıyla tamamlanmaktadır. Ülkemizin kalkınma alanında izlediği politikalar ve uygulamalar, ilgili ülkelerin ulusal stratejik planlarını gerçekleştirilmesine de olanak sağlamaktadır. Kurumumuz yaptığı çalışmalarda birbirine paralel hareket eden, birbirinden beslenen interaktif bakış açısı ve çalışma anlayışı ile hareket etmektedir. Bu anlayışın ilk ayağını kalkınma yardımını temel alan iş birliği ortaklığı oluşturmaktadır. Teknik destek verilmekte olan ya da verilmesi öngörülen ülkelerde öncelikler ve ihtiyaçlar belirlenmekte, uzun vadeli kalkınma hedefl eri ve stratejiler hazırlanmaktadır. Geçici çözümler üzerine odaklanmak yerine, sabır ve istikrarla çalışmaların sürdürülmesine öncelik verilmektedir. Uzun vadeli hedefl er çerçevesinde teknik altyapının geliştirilmesi, iyileştirilmesi, yetişmiş insan kaynağının aktif hale getirilmesi için analizler yapılmakta, sürdürülebilir bir Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Dr. Çam, Boston Üniversitesi nden İşletme alanında yüksek lisans, Marmara Üniversitesi nden ise Uluslararası Pazarlama alanında doktora dereceleri aldı. Dr. Çam, babasının Dışişleri Bakanlığı ndaki görevi nedeniyle ilköğrenimini Libya ve Fransa da, ortaöğrenimini ise Lefkoşa Türk Maarif Koleji nde tamamladı. Başkan Dr. Çam İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerini bilmektedir. 30 Mart Ankara doğumlu olan Dr. Serdar Çam, evli ve 3 çocuk babasıdır. kalkınma stratejisinin sağlaması amaçlanmaktadır. Bu çalışma yönteminde öncelikli hedef, Türkiye nin kalkınma yolundaki tercübelerinin sistematik ve sağlıklı bir şekilde yerel şartları da dikkate alarak aktarılmasıdır. Çalışma anlayışının diğer ayağını ise kalkınma hedefl eri doğrultusunda belirlenen, uzun vadeli stratejileri destekleyen, kısa vadeli ve acil çözüm önerilerini içeren projeler oluşturmaktadır. Projelerin önceliği temel ihtiyaçların giderilmesidir. İlgili ülkenin içinde bulunduğu özel şartlar dikkate alınarak, yaşanan doğal afetlerin veya ekonomik krizlerin yarattığı tahribat tespit edilmekte, öncelikli ihtiyaçları gidermeye yönelik bir çalışma planı belirlenmekte ve uygulama safhasına geçilmektedir. TİKA nın yapmış olduğu çalışmaları sadece teknik destek hizmeti olarak görmek yanıltıcı olacaktır. TİKA, projelerin yürütüldüğü ülkelerde insan odaklı bir yaklaşımın benimsenmesiyle, ilgili ülkeler nezdinde ve dünya genelindeki kalkınma kuruluşları arasında hak ettiği saygınlığa daha yaşanılabilir bir dünya hedefi yle kavuşmuştur. TİKA devlet kurumu ciddiyeti ile hareket eden, bir şirketin yatırım planlaması ilkeleriyle proje üreten, bir STK gönüllüsü gibi çalışan disiplinler arası başarı prensiplerini benimsemiştir. Yeni dönemde TİKA, dünyanın dört bir yanında dil, din ve ırk ayırdetmeden çalışmayı sürdürecek; uygulayacağı projelerle birbirinden farklı gelişmişlik düzeyinde olan ülke halklarına Türk insanının sıcak yüreğini ve yardımseverliğini, samimi ve kesintisiz bir anlayışla hissettirmeye devam edecektir. Barışın, huzurun ve refahın kalkınmadan; kalkınmanın işbirliğinden geçtiği bir dünyada farklı ülkeleri ve coğrafyaları ortak paydalarda buluşturan bir platform olma misyonunu sürdürecektir. Türkiye nin kalkınma yardımı yaklaşımına hayat veren TİKA nın çalışmalarının kıtalar ve coğrafyalar boyunca milyonlarca insan için fayda sağlamasını, insan odaklı çalışmalara bugün olduğu gibi gelecekte de ilham kaynağı olmasını içtenlikle diliyorum. Mеморандум о сотрудничестве В seafoodplus.info подписан Меморандум о сотрудничестве между Национальным институтом стратегических исследований Кыргызстана и Центром стратегических исследований при Министерстве иностранных дел Турции. Об этом сообщили в пресс-службе НИСИ. По ее информации, директор НИСИ КР seafoodplus.infoв и директор ЦСИ Турции seafoodplus.info, который также является советником министра иностранных дел Турции, отметили, что подписание Меморандума стало важным шагом по установлению долгосрочного плодотворного сотрудничества. Меморандум предполагает двухсторонний обмен опытом, обмен экспертами для проведения исследований, совместное проведение исследований, семинаров, конференций, «круглых столов». Турецкой стороной было высказано удовлетворение тем, что при правительстве КР был создан современный, отвечающий международным стандартам исследовательский центр для поддержки принятия важных государственных решений путем вовлечения в процесс научных и экспертных кругов Кыргызстана. Доктор seafoodplus.info отметил, что ЦСИ Турции приветствует появление подходящего партнера для совместной работы. Национальный институт стратегических исследований Кыргызской Республики планирует в ближайшее время подписать Меморандумы о сотрудничестве с крупными стратегическими центрами России, Казахстана, Узбекистана, Азербайджана, Франции, Германии и других стран, говорится в сообщении. Gülnara Kerimova New York da Defile Düzenledi Diplomat, şarkıcı, işkadını, moda tasarımcısı, aynı zamanda Özbekstan ın hem İspanya hem BM büyükelçisi. Özbekistan ın lideri İslam Kerimov un kızı, Gülnara Kerimova nın New York s Fashion Week de dün planlanan defilesi, babasının insan hakları ihlalleri yüzünden programdan çıkarılmıştı. 39 yaşındaki Gülnara nın defi lesinin orjinal moda haftası mekanı dışında New York ta bir başka yerde gerçekleşeceği, organizasyon komitesince açıklandı. Tüseafoodplus.info da yer alan habere göre, insan hakları örgütleri tepkili. Tüseafoodplus.info Renkli Yemek Festivali Bayramlaşma Etkinliği Düzenlenmiştir KATİAD tarafından Ankara Oteli nde, Ramazan Bayramı vesilesiyle bayramlaşma etkinliği düzenlendi. Bayramlaşmaya, T.C. Başkonsolosu Sadin Ayyıldız, KATİAD Başkanı Zeki Pilge, fi rmaların üst düzey yetkillileri aileleriyle birlikte katıldı. Bayramlaşmada konuşma yapan KATİAD Başkanı Zeki Pilge, Ramazan Bayramı nın hayırlara vesile olmasını dileyerek, davetlilerin bayramını kutladı. Daha sonra ise T.C. Başkonsolosu Sadin Ayyıldız da davetlilerin Ramazan bayramını en içten dilekleriyle kutladı. Bayramlaşma Salonu nda çocuklar için düzenlenen aktivitiler büyük beğeni toplayıp, çocuklara eğlenme imkanı sağladı. Taşkent te görev yapan yabancı diplomatların aileleri tarafından düzenlenen milli yemek festivali renkli görüntülere sahne oldu. Özbekistan ın bağımsızlığının yıl dönümüne atfedilen festivale aralarında, Mısır, Lübnan, İran, Kırgızistan, Çin ve Hindistan ın da olduğu 15 dolayında ülke iştirak etti. Katılımcı ülkeler milli yemeklerinden örnekler sergiledi. Festival alanında kurulan değişik ülkelere ait stantlarda birbirinden farklı görüntü ve tattaki türlü yemekler ve tatlılar davetlilerin beğenisine sunuldu. Taşkentlilerin ilgi gösterdiği festivalde davetliler, değişik ülke mutfaklarına ait yemekleri bir arada görebilme fırsatı buldu. Davetliler birçok stantta yemek alabilmek için uzun kuyruklar oluşturdu. Değişik ülkelere ait yemekler bir taraftan iştah kabartırken bir taraftan farkı görünüşleriyle göz kamaştırdı. Bu arada kimi ülkeler ise yemeklerle birlikte kültürlerini yansıtan el işi becerilerini de sergilemeyi ihmal etmedi. Festivalde Özbekistan standında hazırlanan ülke bayrağı desenli pilav ise dikkat çekti. Фестиваль национальных блюд «Тасанно» В Ташкенте прошел фестиваль кулинарного искусства «Тасанно- ». Данное мероприятие, посвященное летию независимости Узбекистана, организовано при сотрудничестве Совета обществ дружбы и культурнопросветительских связей Узбекистана с зарубежными странами и Ассоциации поваров Узбекистана. На фестивале, регулярно проводимом с года, продемонстрированы национальные блюда Узбекистана, Китая, Индии, Чехии, Италии, Греции, Украины, Вьетнама, Иордании, Южной Кореи, Индонезии, Ирана, Туркменистана, Кыргызстана и многих других стран. Данный фестиваль важен и тем, что дает возможность ознакомиться с культурой и обычаями различных народов. «В Узбекистане ведется достойная восхищения широкомасштабная работа по укреплению сотрудничества и дружественных связей с другими странами мира, говорит Чрезвычайный и Полномочный Посол Пакистана в Узбекистане Мохамад Вахил ул-хасан. Проводимые в вашей стране подобные мероприятия играют важную роль в дальнейшем укреплении взаимных культурных отношений. Узбекистан богат уникальными обычаями, национальными традициями и ценностями. Изысканные узбекские национальные блюда славятся во всем мире своим неповторимым вкусом». На мероприятии были представлены культура и обычаи, традиции, национальные наряды и блюда, песни и танцы народов различных стран мира. Отдел инфрмации.
9 DOSTLUK KÖPRÜSÜ - МОСТ ДРУЖБЫ 7 Eylül / Сентябрь Посвящается летию независимости Кыргызстана Как известно, Кыргызстан является многонациональной страной, в нем проживают представители более ста двадцати национальностей. Все диаспоры объединяются под эгидой Ассамблеи народа Кыргызстана. Уйгурская диаспора является одной из таких активных представителей общества, которые участвуют в общественной, политической и экономической жизни республики. Среди них есть академики, писатели, бизнесмены, художники, деловые люди из всех сфер общественной и культурной жизни страны. Руководители и активисты уйгурской диаспоры очень часто организуют мероприятия на разные темы, посвященные государственным и национальным праздникам, знаменательным датам. На днях было организовано очередное мероприятие, посвященное Дню независимости Кыргызской Республики, куда были приглашены председатель совета АНК Бектемир Мурзубраимович Мурзубраимов, депутаты ЖК, представители других диаспор, знаменитые личности уйгурской диаспоры, СМИ и т.д. Танцевальная группа из Алматы и певцы из Урумчи своим талантом и ярким выступлением обрадовали публику. Музыка и песни, которые исполнялись на родном языке, колорит и разнообразные национальные одежды особенно пришлись по вкусу зрителям. Вечер открыл известный и очень популярный певец, заслуженный артист КР Султан Каримов с патриотической песней «Кыргызстан». Также прозвучал Государственный Гимн Кыргызстана. Далее слово было предоставлено руководителю АНК Б.М. Мурзубраимову, который подчеркнул роль, вклад, успехи и достижения уйгурской диаспоры в общественной жизни Кыргызстана. Высокому гостю в знак уважения была подарена национальная одежда. В конце своей речи он высказал самые наилучшие пожелания народу Кыргызстана и поздравил всех с Днем независимости. После него выступил депутат ЖК Турсунтай Салимов. Он отметил, что уйгурская диаспора является одной из неотъмлемых частей общества, она всегда поддерживала и сейчас поддерживает государственную экономическую и национальную политику страны и как диаспора способствует поддержанию мира и межнационального согласия. Руководитель уйгурской диаспоры в Кыргызстане Артык Хаджиев в своем выступлении поддержал депутата ЖК Т. Салимова и сказал: «Мы, уйгуры Кыргызстана, и впредь будем активно участвовать во всех общественных и государственных мероприятиях, будем стараться, чтобы всегда царили на этой земле мир, дружба и стабильность». İş Konseyi Toplantısı Kırgızistan da faaliyette bulunan Uygur Türkleri İTTİPAK Milli Birliğine bağlı Bişkek teki Uygur işadamları, İş Konseyi toplantısında bir araya geldi. Toplantı Kırgız Milli Marşı nın çalınması ile başladı. Kırgızistan ın başkenti Bişkek te gerçekleştirilen toplantıya Kırgızistan Halklar Assamblesi başkanı Bektemir Murzubraimov, Kırgızistan Jogorku Keneşi (Parlamentosu) milletvekili, uygur kökenli Tursuntay Salimov ve işadamları katıldı. Uygur Türkleri İTTİPAK Milli Birliği başkanı Artık Haciyev yaptığı konuşmanın ardından aktif iş adamlarına Kaşkarlı Mahmut un resmini ve teşekkür belgeleri verdi. İş konseyi toplantısının ana amacı ithalatın arttılması ve yatırımların geliştirilmesini sağlamak olduğu kaydedildi. Milletvekili Salimov, sermayeye olan güvencelerini de her zaman ortaya koymak istediklerini belirterek, Kırgızistan da özel sektörün gelişmesi ve yatırımların çoğalması bakımından bu birliktelik güzel bir örnek. Birlikten güç doğar boşuna söylenmemiştir. Bir araya geldiğinizde, bizim işadamlarımızın Anavatanımız için yapamayacağı şey olmadığını kanıtlamış oluyorsunuz. Çünkü biz özel girişimin becerisine inanıyor ve faaliyetlerinizden dolayı sizi tebrik ediyorum. Uygur tacirlerimiz her zaman Kırgızistan da örnek olmaktadır. Kırgızistan Uygurlarının hayırseverlik desteği, Kırgız halkı için çok önemli bir destektir. Ülkemizin zor durumunda hayırseverlik yapan, insanlarımıza destek olan iş adamlarına teşekkür ediyorum diye konuştu. Kırgızistan Halklar Assamblesi başkanı Bektemir Murzubraimov toplantıda yaptığı konuşmada, etnik alanda daha kaynaştırıcı, birlik ve bütünlüğe yönelik bir siyasete ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Murzubraimov, sivil toplum ve ülkedeki etnik grupların işbirliği içinde çalışması gerektiğine dikkat çekerek, «Ülkede 90 dan fazla etnik unsur bulunmaktadır. Hepsi de kanunlar çerçevesinde Kırgızlar la aynı haklara sahiptir. Uygurların aktif faaliyette olmaları ise bir örnektir.» dedi. Bişkek teki Uygur işadamları İş Konseyi toplantısı konser programı ile sona erdi.
10 10 7 Eylül / Сентябрь YAŞAM TARZI - ОБРАЗ ЖИЗНИ Tarihin Ak Sayfaları: Cengiz Aytmatov un Babası Ve Kırgız Halkının Dramı Büyük bir çaresizliği anlatan bu cümleler, Sovyetler Birliği döneminde İçişleri Bakanlığı nın istihbarat birimi olan GPU de bekçi olarak çalışan bir babaya, Abıkan a ait yılında ölüm döşeğinde yatarken yanında bekleyen kızı Bübüra ya Stalin baskısında öldürülenlerden bahsediyor çünkü kimseye söylemeden, yerlerini kimselere gösteremeden ölüp gideceğinden korkuyor. Çağrıldığı zaman 2 veya 3 günde bir yazlığa giderek oradaki işleri halleden eve döndüğü zaman ise kimseyle konuşmayarak yaşadıklarını içine atan Abıkan, gün geçtikten sonra ailesini geri Çontaş a götürmeye karar verir. Gitmeden önce ise eşi ve çocuklarına tembihte bulunur: Gittiğimizde orada bazı değişiklikler olmuş olabilir. Fakat siz hiçbir şey olmamış gibi davranın. Kimseye bir şey sormayın Çontaş a yaklaşırlarken, Abıkan ın kızı Bübüra, kerpiç fabrikasının yerinde yüksek bir tepeciğin meydana geldiğini fark eder. Çocukluğuna aldanarak, onca hatırlatmalara rağmen Baba, hani fabrika nerede? diye sorar babasına. Babası ise kızına Kızım artık fabrika filan yok. Ben sana hiç bir şey bilmiyormuş gibi davran ve hiç kimseden hiç bir şey sorma demedim mi? Biliyorum sen her şeyi bilmek isteyen, meraklı kızsın. Ama oradakilere en ufak bir şey çaktırırsanız, başta ben olmak üzere hepimiz öldürülürüz. Bunu mu istiyorsunuz? diye çıkışır. Bir gün gece, Abıkan ın, o tepeye giderek kerpiç fabrikasının ocağının yanında gizli gizli Kuran okuduğunu, ağladığını ve huyunun değişerek sinirli bir hal aldığını fark eder ailesi. Bu arada baharın gelmesi ve havaların ısınmasıyla birlikte tepecikten tahammül edilemeyecek kadar ağır kokular gelmeye başlar. Burada bir şeylerin yaşandığını, bir muammanın olduğunu hisseden Bübüra, babasına hep sorular sormaya devam edip durur. Babası ise kızını azarlayarak açıklamada bulunmaz. Bu vasiyetin ardından vefat eden Abıkan ın kızını azarlayarak açıklama yapmadığı konu, yılında Kırgızistan ın başkenti Bişkek yakınlarındaki Çontaş civarında bulunan toplu mezardır. Stalin in zulmü Bulunan bu mezarlığa, Rus lideri Stalin baskısı zamanında tutuklanarak topluca kurşuna dizilenlerin defnedildiği anlaşılır. Mezarlığın olduğu yerde, Selvi Boylum Al Yazmalım, Beyaz Gemi ve Gün Uzar Yüzyıl Olur gibi eserlerin sahibi dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov un babası Törökul Aytmatov dâhil öldürülen dört kişiye atfedilen suçlar içeren iddianame bulunur. Yıllar sonra bulunan bu iddianameyi içeren belge, yarım asır toprak altında kalmasına rağmen Kızım, orayı bir tek sen biliyorsun. Elbet ileride bir gün bu sistem değişecektir. İşte o zaman masum olarak öldürülen o şehitlerin ailelerine ve topluma bu gerçekleri anlat. Bu benim boynumda bir borç olarak kalmasını istemem. Sana vasiyet ediyorum Erden ÖZKANT (Ankara). çürümeden lu yıllarda yapılan zulmün yüzünü günümüzde göstermeye yardım eder. Aynı zamanda yılının Kasım ayında gerçekleştirilen olayı da tastikler yılı Kasım ayının başında Moskova dan, Sovyet yüksek mahkemesinin askeri hâkimleri Alekseev, Zaytsev ve başkan olarak Batner, rejim muhaliflerini yargılamak üzere Bişkek e gelirler. Kasım tarihlerinde mahkemenin üyeleri, 40 mahkûma ölüm cezası kararı verirler ve bu kararın geciktirilmeden uygulanması gerektiğini ifade ederler. Zaten tam o günlerde tutuklama ve idamlarla ilgili olarak Dvoyka ve Troyka hapishanelerinde de çok yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmaları yapan hâkimler, lu yılların ikinci yarısında Üst Düzey Sovyet Partisi nin onayıyla İçişleri Halk Komitesine bağlı çalışıyorlardı. Hapishanelerde ne ile suçlandıkları bile belli olmayan 97 mahkûm bulunuyordu. Bu 97 mahkûmla beraber tutuklanan 40 kişinin, yani toplam mahkûmun, ortadan kaldırılmasına karar verilir. İçişleri Halk Komitesinin verdiği karar listesinde 5 Kasım dan 8 Kasım a kadar kurşuna dizilen kişinin kaydı bulunmaktadır. Kazı sırasında ise kafatası bulunur. Ancak bu kafatasının kime ait olduğu ile ilgili bugüne kadar net bir bilgiye ulaşılamamıştır. SSCB Merkez Yürütme Komitesinin tarihli N- 58 maddesine göre alınan infaz kararının en kısa zamanda yerine getirilmesi gerekiyordu. Ölüm cezası verilen tüm tutuklular, hapishanenin bahçesine çıkartılarak ardı ardına infaz edilir. Ölüler yük arabalarına yüklenip, üzerlerine kalın tente kapatılarak, sabaha kadar şu anki Toktogul ve Logvinenko sokaklarından geçirilerek Çontaş a doğru taşınırlar. Yük arabalarının geçtiği köylere barikatlar kurularak (şu anki Taş- Döbö) orada yaşayanların dışarı çıkmaları da önlenir. Buna rağmen insanlar, bir yolunu bularak üst üste dizilmiş olan tezeklerin arasındaki deliklerden dahi olsa geçen arabaları görürler. Halk arasında Kırgızlar ın kaymaklarını yani dâhileri toplayarak öldürdüler ve gömmeye gidiyorlar gibi söylentiler çıkmaya başlar. Bübüra, babasının vasiyetini yerine getirir Beklenen gün 18 yıl sonra 31 Ağustos de gerçekleşir. Bugünlerde yılını halkıyla beraber coşkuyla, 7 den 77 ye herkesin katılımıyla kutlayan Kırgızistan ın bağımsızlığının kazanıldığı ve Bübüra nın babasının hayal ettiği gün nihayet gelmiştir. İşte tam sırası diye Bübüra, Rus İstihbarat Servisi KGB ye giderek, Stalin döneminde öldürülen insanların yattığı yeri göstermeye hazır olduğunu söyler. Fakat oradaki idareciler, bu habere pek itibar etmezler. Çünkü bunu ispatlamak için ellerinde yeterli bir delil yoktur. KGB nin Olağanüstü Hal Bakanlığı Komisyonunu desteklediği her halinden bellidir. Bübüra, diğer devlet idarecilerine ve şehitlerin ailelerine mektup yazarak yıllardır sakladığı bu sırrı paylaşır. Stalin döneminde öldürülenlerin şehre yakın bir yere gömüldüğü hakkında söylentiler vardır. Tam olarak yerini kimse bilmese de Bübüra ya da inanmazlar. Bütün bu ilgisizliğe rağmen Bübüra Kansere karşı koruyucu yiyecekler Doğru beslenerek kanser riskinin azaltılabileceği belirtildi. İşte kanserden koruyan mucizevi yiyecekler Beslenme ve Diyet Uzmanı İpek Cirit, doğru beslenerek kanser riskinin azaltılabileceğini belirtti. Kanserden korunma konusunda en etkili yöntemlerin başında antioksidanlardan zengin beslenme geldiğini ifade eden Cirit, şöyle devam etti: Yapılan bir araştırmada incelemeye alınan adet kanser türünün sinde antioksidanlardan zengin mücadelesine devam eder. Bir yandan babasının vasiyetini yerine getirmek, diğer yandan da kendi insanlık borcunu ödemek için bu işi sonuna kadar götürür. Bübüra, KGB de çalışan Bolot Abdurahmanov adındaki bir delikanlıyla görüşür. Mezarlığı araştırmak Bolot un görevi değildir hatta ilgi alanına da girmez. Ama o, Bübüra nın söylediklerine inanmış ve Çontaş ın sırrını açmaya karar vermiştir. Bübüra ve Bolot, KGB nin görevlileriyle buluşarak, Çontaş a giderler ve kazı işlemini başlatırlar. Yıllar sonra Bolot, kazı işleminin başladığı o günle ilgili hatıralarında ayrıntılı açıklamalarda bulunur: Çontaş daki kazı yapılan yerde Çeklilerin kurduğu kerpiç fabrikası vardı. Bu fabrikada kerpici pişirmek için 3,5 3,5 3,5 metre büyüklüğünde kurduğu ocakların diplerine er kişilik vali sekreterleri, halk komiserleri, işçiler ve sıradan çiftçiler şeklinde cesetler atılmış ve üzerleri toprakla örtülmüş sonra tekrar cesetler atılmış. Bu kazıda arkeolojik açıdan farklı bir şey çıkmıştı ortaya. 53 sene toprağın altında kalmasına rağmen, ceza raporunun özeti çürümeden bu günlere ulaşmış. Abdıray Abdrahmanov, Cusup Abdrahmanov, Törökul Aytmatov ve Yusup Bulatov ların ceza raporu bulunmuştu. Bunun dışında Sultanbekov kendi ismini ipek iple gömleğinin yakasına ve pantolonun kemerine dikmiş ve bu dikili yazı da olduğu gibi duruyordu. Bu çok şaşırtıcı bir durumdu! Açıkçası böyle bir durumla karşılaşacağımızı beklemiyorduk (seafoodplus.infohmanov, «Temmuzdaki iki hafta» kitabından, «Törökul Aytmat oğlu», Bişkek ) Ölüm cezasına çarptırılanların listesi Törökul Aytmatov un birkaç sayfalık ceza raporunun özeti olduğu gibi durur. Belgeler, iki metre toprak altında bulunduğu için iyice yıpranmış durumdadır. Bu ceza raporunun sağlam kalmış olması, KGB arşivinden diğer şehitlerin de isimlerinin bulunmasına kolaylık sağlar. Çontaş ta bulunan listede Kasım yılında ölüm cezasına çarptırılan mahkûmların ad ve soyadları ortaya çıkar. O listede isimleri geçenler şunlardır: Abdıkadır Abdrahmanov, Cusup Abdırahmanov, İmanalı Aydarbekov, Törökul Aytmatov, Osmonkul Aliyev, Abdıray Abdırahmanov, Abdıraman Bulatov, Yusup Bulatov, Asanbay Camansariyev, Hasan Ciyenbayev, Omor Cumayev, Dali Zulfibayev, Bayalı İsakeev, İyosif Kuzmin, Pavel Lvov, Murat Salihov, Eşbay Sultanbekov, Kasım Tınıstanov, Sıdık Çonbaşev, Kocokan Şorukov, Erkinbek Esenamanov. Listede adı geçen isimler, li yıllardaki Kırgızistan ın aydınları ve Sovyetlere de gönülden inanmış Çarlık döneminden sonra Kırgızistan ın bir devlet olarak kalkınması için fedakârlık yapan insanlardır. Tarihin Ak Sayfaları Yukarıdaki bilgilerin ayrıntıları ve lu yıllardaki Stalin sürgününde kurşuna dizilerek öldürülen Kırgız halkının siyaset ve iş dünyasındaki önemli ismi, devlet adamı Törökul Aytmatov un hayatı, Törökul un kızı Roza Aytmatova nın kaleme aldığı, ülkemizde de Salkımsöğüt Yayınları tarafından bu yıl yayınlanan sayfalık Tarihin Ak Sayfaları adlı kitapta yer alıyor. Bu acılı hayata ortak olan ve aynı acıları paylaşan ailesi ve akrabalarının başından geçen zor günler, kurşuna dizilen Törökul Aytmatov un hayat serüveni, hanımının yaşadığı acılar ve onun cesareti ile çocuklarının, akrabalarının çektiği sıkıntılar bu eserde bulunuyor. Yazar, Yirminci asrın 30 lu ve 50 li sebze ve meyve tüketerek beslenmenin kansere karşı koruyucu etkisinin olduğu saptanmıştır. Bu da sağlıklı beslenmenin koruyucu etkisinin yüzde 77 lerde olduğu anlamına gelir. En önemli antioksidanlar C, A, E vitaminleri, selenyum ve bazı antioksidan gibi hareket eden kartenoidler, fl avonoidler, inositol, fi tatlar ve fenol içeren bileşiklerdir. KİVİ, BÖĞÜRTLEN, SARIM- SAK Önemli antioksidan kaynakları olarak kuşburnu, yeşil yapraklı sebzeler, kivi, yeşil ve kırmızı biber, domates, havuç, kayısı, sarı ve turuncu renkteki tüm sebze ve meyveler, fındık, yılları arasında kurşuna dizilen suçsuzlara armağan ediyorum dediği kitabın önsözündeki şu cümlelerle tarihin karanlık sayfalarından tozlu bir yaprak önümüze sermekte: Ben o mezarlığın bulunduğu günü hatırlıyorum, heyecandan yerimde duramıyordum. Aynı zamanda babamı acımasızca suçsuz yere öldürdüklerini haykıra haykıra söyleyerek içimdeki saklı kini çıkarmak istedim. Ama kime ne diyeceksin, kiminle neyi paylaşacaksın? Haykırmak değil öylesine oturup anlatmaya bile kalp dayanamaz İşte bütün ruh gücümü toplayarak kalemime sarıldım. Bari dille anlatmaya kalp dayanamazsa kalem anlatsın da gelecek nesiller bu gerçeği bilsin ve bu olaydan ibret alsın. Okuyucu bu kitabı eline aldığı zaman haklı olarak: Bir ailenin yaşamış olduğu olaydan kime ne? Hatta o ünlü, tanınmış biri olsa bile? diye sorabilir. Ben de buna cevap olarak: Bu acılar sadece tek bir ailenin yaşamış olduğu acı, keder değildir aksine binlerce ailenin yaşamış olduğu hüsrandır. derim. Repressi yani baskı döneminin eğri aynası binlerce ama binlerce ailenin kaderini ve geleceğini kararttı lu yıllarda Sovyetler Birliği, parti üyelerini ve işçilerini tutuklayarak sürgün etmiştir. Bu baskı li yıllardan başlayarak li yıllarda tam zirveye ulaşmıştır. Bu yıllarda sürgünler toplu halde yapılmıştır. Suçsuz insanlar bulunduğu görevine, ünvanına rağmen, kadın erkek demeksizin, ırkına, dini inancına ve sosyal statüsüne v.s. bakılmaksızın çeşitli cezalara çarptırılmıştır. Böylece kendi ülkesine samimice, fedakârca, hiç bir art niyet beslemeden çalışan insanlar yine kendi devleti tarafından en olunmayacak derecede haksızlıklara maruz bırakılmışlardır Sadece Kırgızistan da tutuklananların sayısı genel olarak e yakındır (Ruh Kençi gazetesinin Kasım ayındaki sayısında ise Stalin baskısı devrinde tutuklananların den fazla olduğu belirtilmiştir). Bu rakamlar ispatlanmış resmi araştırmalardır: Yüz bin kişinin kaderi, bu bir istatistikî gerçektir. Acıdır ama gerçektir. Tek kişinin kaderine gelince fert olarak bu, büyük bir trajedik durumdur. Gerçekten de yüz bin kişi sözünü ağza almak kolay ama düşününce insanın beyni zonkluyor. Oradaki her bir kişiyi ele alacak olursak onlar Kırgızistan ın önemli bireyleri olarak gecesini gündüzünü ülkesi için veren kahramanlardı. Onların ailesi, akrabaları, arkadaşları, yakınları, telafisi mümkün olmayan acılar yaşadı ve bu acılar hala da devam etmekte. Kolay mı babasız yaşamak? Başkaları baba derken hüzünlenmemek Ya onların hayat hakkı Olay sadece onları tutuklamakla sona ermedi ve bu sefer de onların aileleri takip altına alındılar. Çocuklarına halk düşmanlarının çocukları denilerek uzun yıllar boyunca her konuda yükselmelerine engel olmaya çalıştılar. Bu engeller çocukların geleceklerini etkiliyordu. Onların önemli karar mercilerine gelmeleri hep engellendi. Önlerine hep zorluklar çıkarıldı. Bu yapılan zulmü devlet yıllar boyu sakladı. Gerçeği insanlara söylemekten hep korktular. Ortaya çıkmaması için ya sustular ya da tarihe gidecek doğru yolu saptırmaya çalıştılar. Hala lu yıllara ait bilgiler ortaya çıkarılamamış ve eksiktir. Elinizdeki bu kitap hakikati ama sadece ve sadece hakikati kapsamaktadır. Ben bu eserin, tarihin tamamlanamamış eksik kalan bölümünün bir kısmının tamamlanmasına katkı sağlayacağına inanıyorum. ceviz gibi sert kabuklu meyveler, özü ayrılmamış tahıllar, kurubaklagiller, kara üzüm, kiraz, ahududu, böğürtlen, erik, çilek, beyaz üzüm, elma, şeftali, bezelye, soğan, patates, soya fasülyesi, kakao, yeşil çay, sarımsak, soğan, pırasa, turp, fesleğen, nane, dereotu, rezene, kereviz, maydanoz, roka, tere gibi besinleri sayabiliriz. Fakat bu besinlerle beraber tüm sebzeler, meyveler, kurubaklagiller, tahıllar, zeytinyağı, balık gibi besinlerin de yine antioksidanlardan zengin besinler oldukları unutulmamalı ve günlük beslenmede hepsine mutlaka yer verilmelidir. Ermenilerin İncirlik Dedelerimizin Yasadışı El Konulan Toprakları Üzerine Kuruldu iddiasıyla açtığı tazminat davasında ABD Dışişleri nin Türkiye ye, Davaya savunma gönderin diye diplomatik nota gönderdiği ortaya çıktı. Osmanlı döneminde yaşayan Dikran Efendi ile Kalina Hatun isimli Ermenilerin yakınlarının, ABD de İncirlik Üssü nün kurulduğu arazinin bir kısmının kendilerine ait olduğu iddiasıyla açtığı davada kritik bir gelişme yaşandı. Vatan gazetesinin haberine göre, İncirlik in yüzde i üzerinde hak iddia eden 3 Ermeni nin California Federal Mahkemesi nde açtığı davada ABD Dışişleri nin bir diplomatik nota ile Ankara yı uyarmasına rağmen savunma göndermeyen Türkiye nin sorumluluklarını yerine getirmediği için gıyabında mahkûm (default) ilan edilmesi tehlikesi belirdi. Dava dosyasına göre Alex Bakalian, Anais Harotunian ve Rita Mahdessian tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Ziraat Bankası ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası aleyhinde açılan davada davacı taraf, yılında el konularak Ziraat Bankası na devredildiğini iddia ettikleri 4 parça arazi ve evlerinin toplam büyüklüğünün dönüm olduğunu ve bu toprakların şu an tamamının İncirlik Üssü içerisinde kaldığını ileri sürüyor. Davacı Ermenilerin bunun karşılığında istediği miktar ise arazi ve apartmanlar için milyon dolar. Buna ek olarak arazinin ABD ordusuna kiralanmış olması nedeniyle şimdiye dek elde edilen kira gelirlerinden pay ve geriye dönük faiz de talep ediliyor. Tüm bunlar bir araya getirildiğinde Türkiye ye mahkemeden yaklaşık milyon dolarlık bir fatura çıkarılıyor. AVUKAT ÖNERİSİ ABD vatandaşı olan Ermeni asıllı davacılar, söz konusu arazinin ABD tarafından üs olarak kullanılması ve İncirlik üssünde Pizza Hut, Taco Bell gibi Amerikan firmalarının faaliyet göstermesi amacıyla California Federal Mahkemesi ne dava açabilme imkânı bulmuş ve mahkeme de gerekçeleri ciddi görerek davalı taraflardan savunma alınmasına karar verdi. Bu talep Lahey Konvansiyonu aracılığıyla Türkiye devletine Mart ayında bir resmi yazışma ile iletildi. Ancak Türkiye, güvenlik ve devlet sırlarını içeren gizlilik gerekçesiyle bu talebi reddetti. Bu kez davacılar 14 Nisan tarihinde ABD Dışişleri ne başvurarak Türkiye den diplomatik yollarla savunma talep edilmesini istedi. Nitekim 20 Haziran tarihinde Amerikan Dışişleri Bakanlığı, Ankara Büyükelçiliği aracılığıyla gönderdiği CONS dosya numaralı diplomatik notada Türkiye den davaya savunma göndermesini resmen talep etti. Notada, ABD yasalarına göre davalı taraf olarak savunma vermek zorundasınız. Size ABD de bir avukat tutmanızı öneriyoruz. Bu konuda ABD Dışişleri yardımcı olmaya hazırdır. 60 gün içinde savunma göndermezseniz mahkemeden default kararı çıkma ihtimali bulunuyor denildi. BANKALAR CİDDİYE ALDI ABD Federal Mahkemeleri, default kararını savunma vermesi istenen kişinin mahkemeye gelmemesi ya da savunmasını göndermemesi durumunda veriyor. Hukukçuların hükmen mağlubiyet olarak tanımladıkları bu karar verildiği an, davalı tarafın dava süresince bir daha hiçbir şekilde duruşmalara müdahil olma şansı kalmıyor. Bu durumda da mahkeme genellikle suçlanan kişinin suçunu kabul ettiğini varsayarak kararını davalı tarafı haklı bularak veriyor. ABD nin verdiği bu notanın üzerinden 70 günden fazla süre geçmesine rağmen Türkiye nin savunma göndermemesi nedeniyle davacılar mahkemeye default başvurusu yaptı ve kararın birkaç gün içinde çıkması bekleniyor yılları arasında davaya konu olan mülkleri sahiplenen Ziraat Bankası ile ten sonra devredilen Merkez Bankası ise durumun Allah Rahmet Etsin! Kazakistan da Türk Diaspora Aktiflerinden sayılan İşadamı Süleyman BAHA- LOVA Babası Şerafetdin BAHALOV UN Vefatından Dolayı Üzüntülerimizi bildiriyor, Merhuma Tanrıdan rahmet, kederli ailesi ve yakınlarına başsağlığı iletiyoruz! Allah Rahmet Etsin! TÜRKEL Gazetesi Yayın Kurulu. Ermenilerin Sersem İddiaları ciddiyetinin farkına vararak Amerika daki bir hukuk firmasıyla anlaştı ve mahkemeden savunma vermek için 19 Eylül e kadar süre istedi. Talep kabul edildi. HANGİ ARAZİLER? Dava dosyasına eklenen haritada Google Earth üzerinden konulan görüntüler yer alıyor. İncirlik üssünün güneydoğu kısmında yer alan 4 parça toprağın üzeri boyanmış şekilde gösteriliyor. Üzerinde hak iddia edilen arazinin İncirlik Üssü nün % ine karşılık geldiği belirtiliyor. Karşılığında istenen 69 milyon dolarlık tazminat bedelinin ise ABD ordu dokumalarında yer alan ve İncirlik üssünün değerinin kayıtlı olduğu belgeden alınan veri ile hesaplandığına vurgu yapılıyor. Dosyada ayrıca Osmanlı vatandaşı Ermeniler in pasaport örneği ve Osmanlı arşivinden alınmış tapu bilgileri de var. Ntvmsnbc ПОТОМКИ ЖЕРТВ ГЕНОЦИДА АРМЯН ТРЕБУЮТ ОТДАТЬ ИМ ТЕРРИТОРИЮ БАЗЫ США В ТУРЕЦКОМ ИНДЖИРЛИКЕ Потомки жертв армянского геноцида, проживающие в США, выдвинули новый судебный иск против Турции. Как сообщает Hurriyet, адвокат Вардкес Егиян обратился в Федеральный суд США с иском от имени жертвы армянского геноцида, который во время событий года потерял свою недвижимость, а также страховую компанию. Егиян требует компенсации у турецкого правительства за потерянную землю, на которой он жил сам. В иске указывается конкретное месторасположение этой территории, где сейчас находится американская военная база в Инджирлике. В иске выдвигается обвинение против Турецкой Республики и ее предшественницы в конфискации, продаже и получении доходов от использования недвижимого и движимого имущества, принадлежащего семье этого армянина, имя которого почемуто не раскрывается. В частности, по этому иску выдвигается требование вернуть те суммы, которые были незаконно присвоены и в одночасье отданы в турецкое хранилище органам государственного правления и другим организациям турецкого государства. Адвокат уже оценил эту сумму в размере 63 миллионов долларов. Федеральный окружной суд Лос-Анджелеса принял решение по поводу иска трех армян против властей Турции, которым обязал Анкару стать сторонойответчиком в судебном процессе. Об этом сообщает Center for Armenian Relief, называя решение суда преждевременной победой армянской стороны-истца в тяжелой судебной битве. Суд обязал обвиняемую сторону представить до 19 августа защиту. В декабре года группа проживающих в США армян представила иск против правительства Турции и двух крупных банков этой страны Центрального банка и Сельхоз банка. Истцы, в числе которых жена адвоката, за потерянное их дедами имущество требуют у правительства Турции и турецких банков компенсацию в размере 63 млн. тысяч долларов США. Их дедам в Адане якобы принадлежали земельные участки в 49,5 га, в том числе территория нынешней американской военной базы в Инджирлике.
11 EĞLENCE - РАЗВЛЕЧЕНИЕ 7 Eylül / Сентябрь POYRAZ BİŞKEK TE İFTAR Kazakistan ın Almatı vilayetinde, Ahıska Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Talgar, Enbekşi Kazak, Isık, Karasay İlçesi ve Almatı şehrinde bulunan camilerde Ramazan ayı boyunca toplu iftar yemekleri verildi. DATÜB Genel Koordinatörü Sadyr EİBOV ve ailesi tarafından iftar verildi. Kazakistan ın Güney Başkenti ve çevresinde yaşayan bir grub Ahıska Türkünü bir araya getiren bu gecede, iftarı takiben dualar okundu. Gecede okunan dualarda, diğer ülkelerde yaşayan gariban Kırgızistan ın Başkenti Bişkek te Moskovskaya/ Tınıstanov sok., T.C. Bişkek Büyükelçiliği karşısında Avni ÖZDEMİR ve Mehmet AKTAŞ ın ortak olduğu, Türk yemeklerinin sunulduğu yeni bir lokanta, POYRAZ KAFE si hizmete açıldı. Dualarla açılan törene katılanlar hayırlı olsun dileklerinde bulundular. Lokantanın menüsü Bişkek teki diğer Türk lokantaları aratmayacak kadar zengin. Lokanta da kuzu eti, kebap, kuzu haşlama, ciğer ve çoban kavurma gibi Türk yemeklerinin yanı sıra, her gün bir kaç çeşit çorbanın bulunduğu işletmede, etli sarma, dolma, pilavlar, sebze yemekleri ve diğer yemekleri bulmak da mümkün. Lokantada Türk mutfağına ait yemek kültürünün geliştirilerek yaygınlaştırılması amacıyla Kırgız ve Türk müşterilerine seçkin kaliteli yemek menüsü ile hizmet verecek olan POYRAZ lokantası ortağı Avni ÖZDEMİR, Kırgızistan da Türk lokantası açmayı kendine bir hedef olarak belirlemiş. Kemaliye hanım, Tüm lokanta hizmetlerini vereceğiz. Kebap ve sulu yemek olmak üzere tüm yemek çeşitlerimiz mevcuttur. Toplu yemek Ahıska Türklerinin DATÜB genel başkanı Ziyatdin KASSANOV başta olmak üzere birlik ve beraberlik içinde olmasının önemi vurgulandı, vatana dönüş mücadelesinde canlarını kaybeden liderlerimizin ruhu anıldı, Allah tan rahmet dilendi! İftar gecesine katılanlar, düzenlenen iftar sofrası için teşekkür ederek, EİBOVLAR ailesinin üyeleriyle bir araya gelmekten memnuniyet duyduklarını ifade ettiler. organizasyonları da yapacağız. Bişkek te en güzel, birebir hizmeti müşterilerimize sunacağız, şeklinde konuştu Yılından günümüze kadar Kazakistan ve Kırgızistan dan Türkiyeye bağırsak ihracatı yaptığını ve Türk yemek kültürünü geliştirerek yaygınlaştırmak olduğunu söyleyen ÖZDEMİR, yolculuk yapan kişilere ve yerli müşterilerine helal yemek hazırlayarak hizmet vermeye gayret edeceklerini kaydetti. Davetliler Türk mutfağına yoğun ilgi gösterdi. Törenin sonunda misafirlere Bişkek te faaliyette bulunan BAHAR firmasının ürünleri hediye olarak dağıtıldı. Dünya Turizm Günü Azerbaycan da törenle kutlanacak Azerbaycan da Turizm yılı çerçevesinde Dünya Turizm Günü nün törenle kutlanması dolayısıyla 27 Eylül de Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından etkinler düzelecek. Bakanlığın basın servisinden verilen bilgiye göre, o gün turizm konferansı düzenlenecek. Saat dan a kadar Sahil Milli Park ta el sanatı ürünleri sergilenecek. Akşam da parkta konser gerçekleşecek. Bunun yanı sıra, müzelerde Açık kapı uygulaması hayata geçirilecek. Verilen bilgiye göre, Paris te yapılan TOP RESA uluslararası turizm fuarına Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakanlığı da katılıyor. В Азербайджане утверждена программа мероприятий Всемирного дня туризма Министерством культуры и туризма АР утверждена программа мероприятий, посвященных Всемирному дню туризма. Ежегодно этот день - 27 сентября - отмечается во всем мире. Как сообщает seafoodplus.info со ссылкой на пресс-службу Министерства культуры и туризма АР, согласно программе, 27 сентября в в комплексе Kempinski Hotel Badamdar начнется Общереспубликанская конференция на тему «Развитие внутреннего туризма». В тот же день на территории Национального приморского парка с до пройдет выставка декоративно-прикладного искусства, а в начнется праздничный концерт. Напомним, что Всемирный день туризма (World Tourism Day) учрежден Генеральной ассамблеей Всемирной туристской организации в году в испанском городе Торремолино (Torremolinos). GENÇLİK BAKANLIĞINDAN TEŞEKKÜR Bişkek teki faaliyetlerini her geçen gün artırarak Türkçenin her alanda konuşulması ve bir dünya diline dönüşmesi için çalışmalarını aralıksız olarak sürdüren TTEÖMER in başarılı Müdürü Ebubekir AYDIN a bir ödül de Gençlik Bakanı Alyasbek ALIMKULOV dan geldi. Geçen yıl Gençlik Bakanlığı ile işbirliği yaparak Bakanlık çalışanlarına da Türkçe öğreten TTEÖMER, bu yıl da Bakanlıkla işbirliğine devam ediyor. İki kardeş ülkenin birbirini daha iyi anlaması için en büyük araç olan, adeta bir kardeşlik köprüsü kuran TTEÖMER e olan ilgi ise çığ gibi büyüyor. TTEÖMER in başarısına, gayretli çalışmalarıyla yön veren Müdür Ebubekir AYDIN a ödülünü Gençlik Bakanı Alyasbek ALIMKULOV verdi. Ve gayretli çalışmalarından ötürü teşekkür etti. TTEÖMER Müdürü Ebubekir AYDIN ise ödülünü aldıktan sonra yaptığı konuşmada: Bu ödülü gece gündüz demeden aşkla, şevkle, gayret ve fedakârlıkla çalışan öğretmenlerim adına alıyorum dedi. Ayrıca kendisini bu ödüle lâyık gören seafoodplus.info Alyasbek ALIMKULOV a teşekkür etti. Şeyh Edebali nin Nasihati Bak dostum! Cahil ile dost olma: İlim bilmez, irfan bilmez, söz bilmez; üzülürsün. Saygısızla dost olma: Usul bilmez, adap bilmez, sınır bilmez; üzülürsün. Aç gözlü ile dost olma: İkram bilmez, kural bilmez, doymak bilmez; üzülürsün, Görgüsüzle dost olma: Yol bilmez, yordam bilmez, kural bilmez; üzülürsün. Kibirliyle dost olma: Hal bilmez, ahval bilmez, gönül bilmez; üzülürsün. Ukalayla dost olma: Çok konuşur, boş konuşur, kem konuşur; üzülürsün. Namertle dost olma: Mertlik bilmez, yürek bilmez, dost bilmez; üzülürsün. İlim bil, irfan bil, söz bil. İkram bil, kural bil, doyum bil. Usul bil, adap bil, sınır bil. Yol bil, yordam bil. Hal bil, ahval bil, gönül bil. Çok konuşma, boş konuşma, kem konuşma. Mert ol, yürekli ol. Kimsenin umudunu kırma. Sen seni bil; ömrünce bu yeter sana. seafoodplus.infoır ÇETİN. Tasisci ve sahibi: TÜRKEL İctimai Teşkilatı Başkan, baş Editör yardımcısı Höküme HALİLOVA Genel Yayın Yönetmeni - Ramiz MEŞEDİHASANLI Baş Hukukcu Umud MİHMANDARLI (Türliye) Mühabirler Talip ÖZ (Türkiye), İslam YILDIRIM, Mira Jenişbayeva (Orta Asya), seafoodplus.info VELİYEV (İstanbul) Menecerler Rahib MEŞEDİYEV, Seymur HALİLOV Bilgisayar-dizayn seafoodplus.infoĞLU, seafoodplus.infoŞKİNA, seafoodplus.infoAYEV Gazete Kırgız Cumhuriyeti Adalet Bakanlığında kaytdan geçmiştir Kayıt: No ГР Adres: Kırgızistan Bişkek, Budyonov Cad. a Telefon: Bişkek: ( ) , ( ) , ( ) ; Bakü: (+) , (+) ; İstanbul:+() ; Almatı: (+) , ; Taşkent: (+) (Ö.SALMAN); Moskova:+() (seafoodplus.infoOV). [email protected] Учредитель: ОФ TÜRKEL Президент и seafoodplus.infoдактора - Хокума ХАЛИЛОВА Главный редактор Рамиз МЕШЕДИГАСАНЛЫ Юрист-консультант Умут МИХМАНДАРЛЫ (Турция) Представители: - Т. ОЗ (Турция), М. ЖЕНИШБАЕВА (ЦА) Менеджеры - Сеймур ХАЛИЛОВ, Рагиб МЕШАДИЕВ Компьютерная верстка - seafoodplus.infoГЛУ, seafoodplus.infoИНА, seafoodplus.infoАЕВ Зарегистрирована в МЮ КР Регистрационный ГР Адрес: , Кыргызская Республика, г. Бишкек, seafoodplus.infoого а Тел: +( ) , +( ) , seafoodplus.infoв; Баку: +() ; Анкара: (seafoodplus.infoы); Стамбул: +() ; Алматы: +() , ; Ташкент:+() (seafoodplus.info), Москва: +() (seafoodplus.infoОВ) [email protected] Отпечатано в типографии «Цент поддержки СМИ» Заказ Газета распространяется в Казахстане, Кыргызстане, Узбекистане, Центральной Азии, Турции, Азербайджане, России, на Северном Турецком Кипре и в других странах. Т.2Т
12 12 7 Eylül / Сентябрь КЫРГЫЗСТАН ТРАССА АЛМАТЫ-БИШКЕК КМ. Тел.: ,
Daha göster
со
о
гз
GJ
ТУРЕЦКОГО
ЯЗЫ КА
^БК-9*(5Туц)
К 89
Печатается по постановлению
Издательского совета
Института стран Азии и Африки при МГУ
и Издательского Дома «Муравей»
Рецензенты
профессор Э. А. Грунина
доцент Г. П. Александров
Издательский совет
ИСАА прн МГУ и ИД «Муравей»:
ISBN
© П, И. Кузнецов,
О Издательский Дом «Муравей-Гайд»,
ПРЕДИСЛОВИЕ
гг“-аЧ "^“
построенныхКпо v НаЧШ1ЬНЫЙ Курс’ “ ™ °raet и уроков (№№ 15—28), ,
тыре темы} слои * извеР™°и схеме: грамматическая часть (три-че-
вообразовательные^
прнипй „„ , аффтс^ы^с** ^раж невд^И^ на
; L упражнениями Ю^С ЯНеК°Т°РЫе ^вве
закрепление
денной
стовымилексики и фразеологии и пйпИ.
общая (текстовая) часть с послетек-
стовыми Упражнениями.
чепгий гг В уучебнике ппспг^.
синике представлены также гГраммати-
лагаи,щ „йрео™ н” ™ и 1 Х Г е « Г “ еЛ
кто занимается языком без нренода^ля Г Ш> ’ - Т 0"
виду дополнить учебник фономаториатами лальне — ■
Лингнит^чГсктГтпГ,еРНЬг “ р"ант у ,е 6 »ика набирали студенты
ного университета ГИТУ иского государственного гуманитар-
Азии и Африки ГИГА д и ^ илологического отделения Института стран
ман, О. Хадарцев Е Копы ЛеЗКИНа’ ° ' СтреЛкович, М- Вуль, М. Гольд-
признательность.’ това и ДРУгие, которым автор выражает свою
3
УРОК 15{1)
ПРЕЖДЕПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ
(b e lir s iz g e ç m iş z a m a n ın h ik â y e s i)
4
3. Форма на -mıştı может обозначать действие, представляющееся гово
рящему давно прошедшим.
— Babama bir şey söyleyeceğim. Karağıyı beiı kırm ıştım , otıu
söyleyeceğim.(Ö. Seyfettin). — Я должен признаться отцу. Это я (тогда)
сломал скребницу, вот об этом я (ему) скажу.
В видовом отношении давнопрошедшее I время равноценно формам
на-dı и -mış(tır): им обозначаются как однократные, так и многократные
действия.
Adamın yüzüne baktım ve hatırladım. Bu dairede onu birkaç defa
görmüştüm, bir gün konuşmuştukbile. Я взглянул ему в лицо и вспомнил. Я
его несколько раз видел в этом учреждении, однажды мы дажеразгова
ривали.
В спряжении формы преждепрошедшего I времени нет никаких осо
бенностей (по сравнению, в частности, с формой на -yordu — см.
урок 12).
Утвердительная форма
Отрицательно-вопросительная форма
ПРЕЖДЕПРОШЕДШЕЕ ИВРЕМЯ
( b e li r li g e ç m iş z a m a n ın h ik â y e s i)
ALIŞTIRMALAR
6
gitm iş gelm iş, kahveye gitm iş gelm iş, sonunda yemeğe oturmuştuk.
(S. Kocagöz) 5. Düşünün bir kere, yüzünü ben bile unutmuşum. Hiç olmazsa
elli resmini çekmiştim. Çok değişmiş. (N. Hikmet). 6. Hani, sen ata binmeye
bayılırım (= binmeyi pek severim) demiştin. Unuttun mu? İşte Hakkı Bey
unutmamış. — A, ben ata binemem. O gün lâf olsun diye öyle bir şey
söylemiştim. (Y. Kadri) 7. Babam Andrey Petroviç Grinev gençliğinde graf
Münnich’in maiyetinde (=yanında)A/z/wef etmiş, yılında orâaâanayrılmıştı.
O zamandan beri Simbirsk’teki köyündeyayamı.? ve orada Avdotya Vasiliyevna
Yuile evlenmişti. Biz dokuz çocuktuk. Bütün erkek ve kızkardeşlerim daha
pek küçükken (= pek küçük yaşta) öldüler. (A. Puşkin. «Yüzbaşının kızı»
romanının başlangıcı) 8. Taş merdiveni koşarak indim, atımın yanına gittim. At
yiyemediği otların üstüne uzanmış, yatıyordu. 9. çitasını nereye koydun,
hanım?— Gene çocukların eline geçmesin diyesakladtydım. (İ. T.) Radko
beş dakikayı boş geçirmek istemedi Sabahtanberi hiç bir şey yememişti.
Hizmetçisini çağırdı. (Ö. Seyfettin) Dün gene Fakı Haşanın kızı buraya
gelmiş. — Geldi idi, ne olacak? (M. Yesari) Dün gece radyoyu neden
kapamadın? — Ben kapadımdı, geceyansma doğru odaya giren ağabeyim
açık bıraktı. kuyruğu (=sırasım) kim dinliyor? Ben kuyruğagirdimdi, birisi
önüme geçti. Başıma geleceği biliyordum. Kendisine söylediydim.
korkuyorum, dediydim. (O. Kemal) Vay, Nevres, nerede idin yahu?—
Dün Mısır’dan geldim. — Mısır’dan mı geldin? Sen Mısır’a mıgitmiştiri? Niçin
gittin? (seafoodplus.info) Burası eski bir kontaktı. Altmış sene evvel, doksan yaştan
sonra on dört yaşında bir kızla evlenen bir ihtiyar tarafından yaptırılmıştı.
Mal sahibi bahçenin duvarlarını yapan ustaya mütemadiyen (=durmadan)
«İçerisini kargalar (=kara renkli kuşlar) bile görmesin!» demişti. (Ö. Seyfettin)
Yeryüzünde görmediğim memleket, gezmediğim yerkalmamış gibi idi. Yalnız
Sovyetler Birliğiyle Çini ziyaret etmemiştim. Bu iki memleketi görüp yakından
tanımak benim için bir ideal idi. (Z. Sertel)
2. Aşağıda sıralanan eylemlerden birini alıp Belirli geçmiş zamanın hikâyesi (= -diydi)
ve Belirsiz geçmiş zamanın hikâyesi (= -mişti)nin asıl (=olumlu), olumsuz, soru ve
olumsuz soru biçimlerine kişi ekleri getirerek sıra ile çekimlerini yapınız (çekimleyiniz):
işitmek, üşümek, korkmak, yanılmak, dökmek.
3. Üç noktanın yerine -mış, -mıştı, -dı, -dıydı, -yor, -yordu gibi biçimlerden birini
koyun, gereğinde bir kişi eki de ekleyin.
1. Evden çıkıp kenti dolaşmaya koyulduk. Arkadaşım kentimize ilk kezgel
Bu gezinti onun için çok ilginçti. 2. Yavaşça içeri girdim. Kardeşim kanapeye
otur, bir şey oku 3. Bunu bir defa Hilmi Bey Sabiha Hanımaлву/г (H. Edip)
4. Ne düşünüyorsun?— Bir gün Handan seni tarif et(=tanımla-, anlat-), onu
düşün (seafoodplus.info) 5. Sokak kapısından bahçeye doğru bakındı. Herkes#//
Kendisi gitmek için geri dönüp şapkasını al, bu sırada kulağına müzik
odasından piyano seslerime/ (S. Ali) 6. Ona elbiselerimden bir şey ver. Pek
7
hafif giyin (A. Puşkin) 7. Annesine: — Kendine bir iş bulsun. Ne derdi var?
Neden bir şey yapmak isteme'? diye sordum. Esasen bu soruyu kendisine de
defarca sor 8. Yüzüme şaşkın şaşkın bakıyordu. Her halde sözlerimden bir
şey anlayama 9. Nihayet kapı açıldı, Nâzım göründü. Basit giyin Yavaş
adımlarla bize doğruyürü (Z. Sertel)
Сложная форма на -dığı zaman (или -dığı sırada, -dığı sıra, в старых
текстах-dığı vakit) состоит из нмени действия на-dık в сочетании с каким-
либо аффиксом принадлежности и служебного слова zaman (sıra, sırada,
vakit). Форма на-dık с аффиксом принадлежности может также стоять в
местном падеже: (-dığında1). Всеми этими формосочетаниями обознача
ется сказуемое придаточного временного предложения. Подлежащее
такого предложения всегда ставится в основном падеже.
Перечисленные формы соответствуют по-русски словосочетанию:
союз «когда»+ та или иная форма изъявительного наклонения. Абсолют
ное время совершения действия определяется по сказуемому главного
предложения, поэтому форма-dığı zaman (и другие) может переводиться
на русский язык не только прошедшим или настоящим, но также и буду
щим временем. Названными формосочетаниями может обозначаться
действие завершенное или незавершенное, однократное или многократ
ное.
Порядок слов внутри придаточного временного предложения обыч
ный: форма -dığı zaman, как и всякое сказуемое, помещается в самом
конце придаточной конструкции, а сама эта конструкция обычно либо
ALIŞTIRMALAR
ДОЛЖЕНСТВОВАТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ
(g e r e k lik k ip i )
Образец спряжения
11
Ona bu soruyu sormamaksınız.
— Вы не должны задавать ему этого вопроса.
Bu bilgileriyaymalı değil miyiz!
— Разве мы не должны распространять эти сведения?
(или: yaymamalı mıyız?
— Нам не следует распространять эти сведения?)
Образец спряжения
в отрицательно-вопросительной форме
(ben) aramalı değil miydim? (aramamalı mıydım?)
разве я не должен был искать? (следовало ли мне
не искать?)
(sen) aramalı değil miydin? (aramamalı miydin?)
(разве) ты не должен был искать?
(о) aramalı değil miydi? (aramamalı mıydı?)
(разве) он не должен был искать?
(biz) aramalı değil miydik? {aramamalı mıydık?)
(разве) мы не должны были искать?
(siz)aramalı değil miydiniz? (aramamalı mıydınız?)
(разве) вы не должны были искать?
(onlar) aramalı değil ıtriydiler? (aramamalı mıydılar?)
(разве) они не должны были искать?
%
ПРИМЕРЫ:
Çûcuğa bu kitabı okutmamalıydınız.
— Вам не следовало давать ребенку читать эту книгу.
О da mıgitmeliydn — Ему тоже следовало идти?
Особенностью форм 3-го лица единственного числа в настоящем и
прошедшем времени (-malı(dır), malıydı) является то, что они использу
ются и в тех случаях, когда субъект действия является неопределенным
(неопределенно-личные предложения). Подлежащее в таких предложени
ях отсутствует.
ПРИМЕРЫ:
Oraya bir gitmeli(dir). — С лезет сходить туда.
Bu soruyu sormamalıydi. — Не следовало задавать этого вопроса.
12
Формы долженствовательнош наклонения от глагола olmak («быть,
становиться») имеют дополнительное значение: «должно быть». Они мо
гут присоединяться не только к именам, но и к основе настоящего време
ни (-yor) или прошедшего субъективного (-mış) времени.
ПРИМЕРЫ:
Herhalde Tüıkçekonuşuyor olmalılardı ki anlamıyordum. (R. Nuri)
— Безусловно, они (должно быть) говорили по-турецки,
ноль скоро я не понимала
ALIŞTIRMALAR
7. Aşağıdaki eylemleri asıl gereklik kipi (-ıhalı) ile bu kipin geçmiş zamanı, yani
Bileşik hikaye zamanı (-malıydı)nın olumsuz, soru, olumsuz soru gibi çeşitli
biçimlerine sokarak çekimleyiniz:
tutmak, yıkamak, yüzmek, seçmek.
13
ло навестить больного товарища? Я не понял: куда я должен ехать?
Он, должно быть, ничего н,е понял. Смотрит на нас с большим удивлени
ем. Надо было верить ему или не верить? Разве не следует написать
ему письмо? Следует ли не писать ему писем?
ALIŞTIRM ALAR
Sözlük
16
9. ek — 1) (ilâve) добавление, при -lenmek — развеселиться
ложение; 2) аффикс randevu— свидание, встреча
eklemek (ilâve etmek) — доба alıcı (reseptör, almaç, ahize) —
вить; присоединить приемник; телефонная трубка
sağlam — прочный; здоровый; на kulak — ухо
дежный ~ı ağır — он туг на ухо, глуховат
katı — твердый, жесткий ~ asmak — прислушаться
sa k in — 1) спокойный, тихий yapıştırmak — приклеить, приле
2) житель, обитатель пить, влепить
dik — отвесный, крутой; перпен yapışkan — липкий, навязчивый
дикулярный özür (zrü) —•извинение, оправда
lâf — слово; словеса; болтовня ние
(sizden) - dilerim — прошу (вас)
~ olsun diye для красного словца;
простить меня
для проформы
af (ffı) — прощение, извинение
dert(di) — горе, беда; боль (ду
affınızı rica ederim — прошу (вас)
шевная); болезнь
извинить меня
~li — огорченный; страдающий
affetmek — прощать, извинять
yuvarlak— 1) круглый; округлый
kahraman — герой, храбрец
2) шар dikmek — 1) втыкать, водружать
yer ~ı — земной шар 2) шить
tez — быстро, скоро bıyık — усы
- elden — быстренько, на скорую ~ bırakmak — отпустить усы
руку sakal — борода
hafif ■— легкий ak— - почтенный старец, аксакал
ağır— тяжелый; медленный sarışıh — блондин, светловолосый
—başlı — серьезный, степенный kumral — шатен, светло-коричне
~lık — тяжесть; вес вый
merdiven— лестница esmer — брюнет; (yağız) темный,
-den (veya -i) çıkmak, inmek—под смуглый
няться, спуститься по лестнице tüccar — купец, торговец
çehre (=yüz) — лицо, облик
* * *
kılık— внешность, внешний вид;
alışfmak (-e) — привыкать (к че одеяние
му, каиу-л.) * * *
~kan — привычный; привыкший
-kanlık (itiyat*(dı)) — привычка şişmek — пухнуть, раздаваться
öğüt (nasihat) — совет; наставле -kin — опухший, припухлый
ние -m an — полный, толстый (о чело
tavsiye— рекомендация, совет веке)
~de bulunmak — дать совет omuz — плечо
~ etmek — рекомендовать (кого, parm ak — палец
что-л.), советовать - oynatmak — шевельнуть паль
neşe (=sevinç) — радость, весе цем
лость dudak — губа
-1İ — веселый, радостный (о чело yanak — щека
веке) zayıf — слабый
17
-lam ak — слабеть, худеть kurt (du) — 1) волк;
zavallı— несчастный, бедный 2) червь; червь сомнения
olasılık (ihtimal) — вероятность yorgan — одеяло
olası (muhtemel, ihtimal) —г ве sarmak — обвязывать, перевязы
роятный, вероятно вать; завертывать; окружать
boyun (ynu) — шея sanlmak(-e) — браться (за что-
bağ — узел, связка, связь то); бросаться, припадать (к
boyun ~ı (kıra vat) — галстук
eğmek — сгибать, наклонять
чему-л.)
baş (boyun)склонить голову; korumak — защищать, охранять,
смириться оберегать
kaş — бровь top — 1) пушка; 2) мяч;
~la göz arasında — в мгновенье kar topu — снежки
ока nikâh — обручение; бракосочета
nöbet — 1) дежурство; черед ние
2) приступ (болезни) (i) ~ altına almak— взять в жены;
muhatap (bı)— собеседник жениться
buyurm ak— повелеть ipek — шелк; шелковый
-unuz! — пожалуйте! пожалуйста! adalet— справедливость; юстиция
kurtarm ak — спасать; выручать - yerini bulur — справедливость
vait, vaat (dı) —1обещание
восторжествует
-te bulunm ak— дать обещание
inşallah — если будет угодно Ал
vadetmek — обещать
лаху; дай-то Бог; надеюсь (на
ilâç (cı) — лекарство
şü k ü r (teşekkür) — благодар это)
ность el — посторонний, чужак
ço k премного благодарен el oğlu — посторонний, незнако
allah a слава богу мец
hele (еще) спасибо (что) aziz — а) дорогой, милый
ümit (di) (umut) — надежда б)святой
- (-ini) kesmek (-den)— потерять adî— простой, обычный; низкого
надежду качества
~siz— безнадежный; потерявший bizzat — лично
надежду alâka (= ilgi) — 1) (-е) интерес;
reçete — рецепт
2) (ile) отношение, связь
* * • müteşekkir— благодарный, при
знательный
nitelik (vasıf (sfı)) — качество, medeni (uygar) — цивилизован
свойство ный, культурный
tavır (vrı)— вид, манера boz — серый, бурый
Türemiş sözcükler
1. kapak— крышка; обложка (книги)
2. boyuna— беспрерывно
3. iler(i)lemck— продвигаться; прогрессировать
4. duygu (his (ssi)) — чувство
18
5. vııryUmak (-p)— влюбиться
6. bakış (nazar*)— взгляд, взор
ilk - t a — с первого взгляда
7. tam dık-г- знакомый
8. oyuncak — игрушка
9. benzetmek (-i, -e) — 1) находить сходство (с чем-л.)
2) принять за (другого)
3) сломать
b akan — министр
baş премьер-министр
başlangıç— начало
doğrulmak— 1) выпрямиться, подняться
2) направиться (куда-то)
Deyimler
1. ne çare k i—-увы
2. görülüyor (ki) — видно (что)
3. neredeyse (nerede ise) — того н гляди, вот-вот
4. akl(ın)a gelm ek— прнйти на ум; вспомнить(ся)
5. yan gözle bakm ak — посмотреть искоса
6. ne yapıp yapıp — во что бы то ни стало, приложив все усилия
7. nâsılsa (nasıl ise) —-как-то, каким-то образом
К ом м ентарий
Имена ağır и h a fif — антонимы, и соответствуют русским прилага
тельным «тяжелый» и «легкий» в их основных значениях: «тяжелый ка
мень», «тяжелая болезнь», «Тяжелая (=трудная) работа», «тяжелое ^ д о
рогое) пальто», «тяжело (медленно) идти» (ağır ağır уйгйтек)и т. п. В зна
чении «это (сделаггь) легко/трудно» употребляются слова kolay/güç, zor.
Имя ihtimal в значении «вероятно» употребляется только как в в о д
н о е с л о в о (İhtimal gelir. «Вероятно, он придет»)иВ настоящее время
заменяется неологизмом olası, который употребляется и как п р и л а
г а т е л ь н о е : Buolası (muhtemej*) değil. «Это невероятно».
Глагол buyurmak «повелевать» при вежливо-почтительном обраще
нии к собеседнику может заменять собою такие глаголы, как girmek, geçmek,
gitmek, almak, söylemek, а также вспомогательный шагал etmek.
ПРИМЕРЫ:
Şu odaya buyurun.
— Пожалуйте (=проходите, войдите) в эту' комнату.
Ne buyurdu?— Что он соизволил сказать?
19
Словообразовательный,аффикс -gan/-kan
20
— Ah doktor, tuhaf bir derdim var. Dert ağlatır,aşk söyletir, (atalar
sözü). Yani dert. ıstırap verir, aşk sevindirir.
1. Надо навестить больного товарища. 2. Шаг за шагом они приближа
ются. 3. Я хотел нанести ему визит. Не получилось. 4. Тяжелая болезнь.
5. Дорогое пальто. 6. Он одет очень легко. 7. Каков вес этого камня? 8.
Легкая головная боль. 9. Лавочник огорчен. Это мы делаем не для
проформы. Прочное здание. Твердый согласный. Почему вы
скрываете истину? Сколько миллиардов лкщей проживает на земном
шаре! Собраться за круглым столом. Что у вас за беда? Видно, что
вы страдаете.
1. Bu yeni kurallara alışamıyorum. 2. Evet, bunlara alışkanlık (itiyat) gerek.
3. Şen neşeli bir delikanlı. seafoodplus.infoeni çıktığında Öğüt terinizi kendinize
saklayın. 6. Reseptörü (alıcıyı, almacı) kulağına yapıştırdı. 7. Sizden özür
dilerim. Affediyor musunuz beni? 8. Biri esmer, biri sarışın, biri de kumral saçlı
üç çocuk Şu tuhaf kılıklı sakallı bıyıklı adam neci? Bîr tüccar mı?
Öykünün baş kahramanı kim? Kentin çehresi değişti. Bahçeye
ağaç diktiler. Gözleri yere dikilmişti. Ben o kıza randevu vermedirn.
Bu kılıkta sokağa çıkılır mı hiç?
1. Детям шьют одежду. 2. Поставьте («воткните») сюда часового. 3. Ка
кой геройский поступок! 4. Он вдруг развеселился. 5. Вы не смотрите на
внешний облик этого смуглого человека. Он очень богатый купец. 6. Я
вперил взор в его лицо. 7. Рекомендую вам этого товарища. 8. Я никак не
могу привыкнуть к его наставлениям.
1. Geniş omuzlu gür sesli bir adam. 2. Siz önden buyurun. 3. Buyurunuz
kahvenizi. 4. Hastanın harareti yükseliyor. Sıkı bir ilâç için doktora fcay vurmalı
(müracaat etmeli). 5. Bir zamanlar pek şişmandı. Bak, ne kadar (ne denli)
zayıflamış. Buna olasılık (ihtimal) bile vermiyordum. 6. Muhatabım temiz
kıyafetli, boyun bağlı (kravatlı) efendiden bir adamdı. 1. Hasta ümitsiz gibi
görünüyor, fakat Allaha şükür, doktor hâlâ umutlu. Hattâ bir reçete yazdı.
8. Ne? Nöbet bende mi? Bir yanlışlık olacak. Benparmağımı bile oynatmam.
9. İnsanparmakları şöyle adlanır: baş parmak, ikinci parmak (işaret parmağı),
orta parmak, dördüncü parmak (adsız parmak), küçük parmak. Kız annesinin
boynuna atıldı. Aralarında kardeşlik bağları var. 12 . Zavallı adam derdine
ilâç bulamıyor. İnanmayın. Bunlar boş vaitler. Size hastayı kurtarmayı
vadeden kim? Istırap veren dert (hastalık), ıstırap çeken de zavallı
m uhatabınızın).
1. На лице каждого человека два таза, две брови, два уха, две щеки, и две
губы", верхняя губа и нижняя губа. 2. Премного благодарен, лекарство у
меня есть. 3. Ваши обещания нас не спасут. 4. Вы сегодня заступаете («вхо
дите», «выходите») на дежурство! 5. Ярецептов не выписываю. Обра
21
титесь к другому специалисту. 6. Вероятность этого мала . 7. В мгновенье
ока верхняя губа у негораспухла. 8. Надежда умирает последней. 9. Не
счастная девушка все еще очень слаба. Я вам обещаю это. ^
B ir randevu
Sabahleyin gözümü açtığım zaman saat dokuzu geçiyordu. Demek, ona bir
saatten az bir zaman vardı. Hemen yataktan kalktım. Dünkü telefon konuşması
aklıma gelmişti. O konuşan kimdi acaba? Bu koskocaman kentte ne akrabam
22
vardı, ne de bir tanıdığım. Oysa (halbuki) dün gecenin geç saatinde, buraya
geldiğim gündenberi masamın üstünde gereksiz bir oyuncak gibi duran telefon
birdenbire çalmıştı. «Acaba kim olabilir?» düşüncesiyle telefonu açmıştım (yani
reseptörü kaldırıp kulağıma yapıştırdım). Tanımadığım bir ses:
— Sermet Beyle görüşmek istiyordum Dedi. ‘
— Sermet Bey benim.
— Affımzı rica ederim, beyim. Sizi böyle geç saatte rahatsız ediyorum
daFakat başka çare yoktu—
— Zaran yok. Kiminle konuşuyorum?
— Siz beni tanımazsınız. Zaten ben de yalnız adınızı biliyorum.
— O halde
— O halde yarın sizinle görüşmeliyiz, daha doğrusu ben sizi bir iş için
görmek istiyorum (Bir rahatsızlık hissetmiştim. Çünkü böyle tanımadığım
kimserlerle görüşmek alışkalığı yok bende).
— Ne işi?
— Şimdi telefonla söyleyemem. Yarın buluşur, konuşuruz. Saat ondan sonra
boş vaktiniz var mı?
— Öğleye dek var.
— Ne âlâ. Öyleyse nerede buluşuruz?
— Oturduğum «Atlantik Palas» otelinin tâ karşısında bir kahve var. Sabahlan
orası bomboş
— Tamam efendim. O kahveyi bilirim. Yarın sabah saat onda beni orada
bulursunuz. İçeri girdiğinizde dikkat edin: solumda bir gazete bulunduracağım.
İsmimi de yazınız: Lütfı Bey.
I
***
23
Şaşkınlığımdan olduğum yferde durdum ve kendi kendime: «Acaba
hangisi?» dedim. Arkadaki müşteri geldiğim tarafa başını bile çevirmemişti.
Rahat rahat kahvesini içmeye devam ediyordu. Oysa daha yakın olanı
okuduğu gazeteyi biraz indirerek yan gözle bana bakmıştı. Birini bekliyor
gibiydi. Ben de nihayet kararımı verdim, oturduğu masaya doğru gittim.
Kulağına eğilerek: «Lütfi Bey?» dedim. Kaşlan yukarıya kalktı. Gülümseyerek:
«Benzetiyorsunuz, bayım. Dedi. Adım bambaşka». Bu kez şaşmak nöbeti
bana geldi. Demek, beni arayan öteki adamdı. Salonun arka tarafına doğru
yürümeğe yükümlü (mecbur) kaldım.
Evet, tüccar kılıklı adam, Lütfi Beydi. Selâmlaştık. Meğer babamın eski
ahbaplarından biriymiş. İzmir’deki telefon numaramı nasılsa öğrenmiş, babam
için yazdığı mektubu şimdi bana uzatıyordu.
— Son görüştüğümüz zaman babanız esmer, gür saçlı, yuvarlak yüzlü, şen
neşeli bir delikanlıydı. Eh, nerede o günler! Acaba şimdi nasıl görünüyor? Ne
yapıp yapıp görüşmeliyim onunla.
Muhatabım sordu, ben yanıt verdim. Böylece yarım saatten fazla konuştuk.
Öteki müşteri çoktan gitmişti. Nihayet ayağa kalktım: «Bayım, bana müsaade.
Öğleden sonra göreceğim acele bir işim var. Sizinle tanışmaya pek memnun
oldum. Konya’ya gittiğinizde bizlere buyurunuz (hanemize teşrif buyurunuz).»
Dedim. Hararetle el sıkıştık, ayrıldık.
24
haberiniz var mı? Acaba şimdi nasıl oldu? İyi midir?
İ t: Maalesef, hastalığı epey ağır. Doktoru bile ümidini kesti.
Ş.: Vah zavallı! Hastalığı nasıl başladı?
K : Bay Hakkı’nın, çocukluğundan beri gözleri zayıftı. Bu derde bir çare
bulunamıyor.
Ş.: Ne yapıp yapıp yüksek nitelikli göz hastalıkları uzmanı doktor Orhan Beye
başvurmalı.
K: Ne çare ki Orhan Bey pek pahalı bir doktormuş. Hani, söz var ya: yorganına
göre ayağını uzat. Biliyorsunuz, Hakkı Bey zengin bir adam sayılamaz.
Ş,: Evet, fakat sağlığı korumaktan önemli şey yok, sanırım. Nitekim medeni
insanlarız.
K : Doğrusunuz (hakkınız var). Gördüğüm vakit doktor Orhanı onlara bizzat
tavsiye ederim. Şimdi nasılsınız? Başınızın ağrısı hafifledi mi? Dışarıya
çıkabilir misiniz?
Ş.: Tamamiyle geçti.
К : O halde çıkalım. Şimdi arkadaşımız Nuri Beyin ziyaretine gideceğiz, değil
mi?
Ş.: Hay hay. Biliyorsunuz, bir(kaç) zaman önce Nuri Bey ipek saçlı güzel bir
kızı nikâh altına aldı.
K : Artık adalet yerini bulur. EskidenNuri Bey futbol topuna vurulmuştu.
Bundan böyle işine ve ailesine sarılır.
Ş.: İnşallah!
25
çıkmıştı. Kumral sakalım karıştırarak düşünceli düşünceli odanın ortasında
durdu. Şişman adam başını çevirdi, parmağıyla boş sandalyeyi göstererek:
«Müsaade eder misiniz?» diye sordu. Öteki müşteri ona şaşkın' şaşkın
baktıktan sonra «Rica ederim. Oturunuz.» dedi ve başını eğerek gazetesini
okumaya devam etti. (O. Kemal) Niyazi hastalanmış, yattyordu. (O. Kemal)
Sonra «Şimdi ne yapmalı?» diye kendi kendime sordum. (S. Ali)
İçimden: «Mutlaka bütün bunlara alışmalıyım» diyordum. (Y. Kadri)
Ayol zavallı Hocanın kimi var ki? Kendi ölmüş, kendi geldi haber verdi!
Bizim de kimimizvaı? Kendi yazımızı kendimiz yazarız. (B. Felek) Meraktan
yerimde duramıyordum. Kalkacağım sırada o doğruldu, tekrar gitti. (S. A.)
Sonra, elindeki paralan sayacağı sıra Beytullah’i gördü. (B. Y.)
26
одну из скамеек. Поодаль сидел средних лет мужчина. Это был круглоли
цый человек с каштановыми усами и внешностью чиновника или бизнес
мена. Он не был толст, однако был крупным мужчиной. Одет он был
просто и легко, в парк пришел без пиджака и без галстука. Когда я сел, он
искоса взглянул на меня. Кого-то он мне напоминал (=я находил сход
ство), но кого? Вдруг, поднявшись (со своего места), он подошел ко мне
и сказал:
— Прошу прощения, вы такой-то,
— Да, вы не ошибаетесь, я он (самый),— ответил я, несколько удивив
шись. — А выНе могу узнать.
— Омер. Ваш одноклассник.
— Да, теперь узнал. Но до чего же ты изменился! Ты же был слабень
ким, болезненным ребенком, а стал широкоплечим, сильным мужчиной.
Ты в Измире живешь?
— Да, работаю в резиденции губернатора. Пойдем,^) дороге погово
рим.
Мы двинулись в направлении Лозаннских ворог.
ПРИДАТОЧНЫЕДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ
(tü m le y ic i tü m c e )
Образец спряжения
30
Alıştırma İ. Aşağıdaki tümceleri Rusçaya çeviriniz:
1. Sen Yüzbaşım, vapurların geldiğine, geleceğine şaşıyorsun. (S. Kocagöz)
2. Benim vefat ettiğimi (=öldüğümü) gazetelerde okumadınız mı? (A. Nesin)
3. Benim de Camus gibi bir ahmak olduğuma karar verdi. (O. Atay) 4. Hangi
insan kendisinin de hakikaten (^gerçekten) öteki insanlar gibi günün birinde
mutlaka öleceğine inanır. (N. Hikmet) 5. Nigâr nereye gittiğine bakmayınız,
nasıl gittiğine bakınız. (Y. Kadri) 6. Mühendislerin kesinliği olmayan (kesin
olmayan) sorunlarla ilgilenmediğini mi söylemek istiyorsunuz? (O. Pamuk)
7. Kurtulduğuma hâla inanamıyorum. («Milliyet») 8. Yeni öğreniyorum kimlerle
arkadaş olduğunu. Son zamanlarda ne yaptığını da kimse bilmiyor. 9. Şükür,
tek bacağımı kaybettiğime. (B. Yıldız) Alzylabaktıklarmı sandjm. (O. Kemal)
Kabahat(!) kimde olduğum biliyor musunuz? Babamda mı, onda mı?
(Y. Kadri) Pek yakında ordularımızla birlik İstanbul’a dönebileceğimizi
sanıyoruz. (S. Kocagöz) Ne zaman geleceklerini demin söylememiş miydim?
(Y. Kadri) Hepsi ne yapacağıma bakıyordu. (Ö. Seyfettin) Benbirşeyler
yapılacağına inanıyorum. (O. Pamuk) zamangel; beni kitaplarımın temiz
arkadaşlığından ayıracağından korkma. (S. Ali) Zeliha’yı bir sevdiğini
söylüyorsun, bir sevmediğini. (O. Atay) Güzel! Çok güzel! Böyle
yazacağınızı ummuyordum doğrusu. Ustaca yazılmış. (Çehov) Ne
gülüyorsun? dedi. Yoksa benim büyük çar olduğuma inanmıyor musun?
(Puşkin)
Alıştırma 2. Aşağıdaki tümceleri birer -dık’lı/-acak’lı tümce haline getiriniz:
31
Alıştırma 4. Aşağıdaki tümceleri, kalın harflerle yazılan eylemleri yeterlik,
sonra yetersizlik biçimiyle genişlettikten sonra, Rusçaya çevirin:
2— 33
belli olmaz ki Fettah efendi dedi. (Ş. Sıtkı) 6. ve nihayette bütün bildiklerintt
söylemeye mecbur etti. (R. Nuı 7. Üstat, şiirlerimden hangilerini çök
beğendiniz?— Okumadıklarınızı. («Meşh.») 8. Kim geliyor, Haşan?.. — Aha,
onlarSenin dediklerin. (Y. Kadri) 9. Bu yaptığımızın makul bir hareket
olduğuna emin misin? (Y. Kadri) Ne kadar iyi efendim, hep benim
söyleyeceklerimi, benim düşündüklerimi, hatta benim kendilerine tef’atle (çok
defa) söylediklerimi siz söylüyorsunuz. (Y. Kadri) Bizim de, o eserlerden
öğreneceklerim z elbette ki olacaktır. (E. Çölaşan) Herkese, müessesenin
kurulusunun yirminci yıldönümünün kutlanacağı bildirildi. (A. Nesin)
Mayısının 29’una rastlayan Pazar günü akşamı Yeşiköy Havaalanına
Ankara’dan uçaklarla yüzelli tutuklu getirileceği bildirildi. (T. Gürkay) Ama
Kantarcının istediği olmadı. (O. Kemal) Seninle konuşacağım var (B. Nuri)
Bir şey olacağı yok (O. Pamuk) Adam sen de Yemeyeceği şeker
olsun(0. seafoodplus.info) Bizim çalıştığımız, onun en eski işiydi. (A. Nesin)
neden sizler serbest dolaşıyor, istediğinizle görüşüyorsunuz? (H. Edip)
Kulağına yapıştırdığı ne, bir alıcı mı (bir almaç mı)?
34
стно, что у него нет ни земли, ни быка. Но корова все-таки есть! 9. Сооб
щи своему брату, что мы завтра не сможем сюда приехать. Вы не
знаете, кого спрашивал приходивший сюда человек? И. Сообщают, что
во время этой поездки губернатор проконтролирует несколько учреж
дений. Не обижай меня. Покажи то, что ты спрятал. Несчастный
сказал, что в ближайшее время обратится в министерство юстиции.
По его лицу было видно (ясно), что лекарство, которое порекомендовал
врач, пользы не принесло (не дало). У кого ты просишь прощения?
ДЕЕПРИЧАСТИЕ НА -INCА
Деепричастие на -(y)ınca (восемь фонетических вариантов) обозна
чает побочное действие, по окончании которого совершается главное
действие. Действие, обозначаемое деепричастием на -(y)ınca, может
быть как однократным, так и многократным. При переводе на русский
язык используются или деепричастия — чаще от глаголов совершен
ного вида — или, когда деепричастный оборот имеет особое подлежа
щее, глагольные конструкции (придаточные предложения), вводимые
союзами и союзными словами «когда», «как только», «стоило/стоит,
как» и т. п.
ПРИМЕРЫ:
Oğulunu görünce «Yanıma gel!» diye çağırdı (seslendi)
— Увидев сына, он позвал (окликнул): «Иди ко мне!»
General çıkınca subaylar oturdular.
— Когда (или: Как только) генерал вышел,
офицеры сели.
İki kadeh fazla içince akıllan başlarından gidiyor. (Y. Kadri)
— Стоит им выпить лишние две рюмки, и оии
теряют рассудок.
'В отличие от деепричастия образа действия (hal/durum ulacı) на -arak и соеди
нительного (bağlama ulacı) деепричастия -ip.
2* 35
Значение деепричастия на -ınca, особенно когда речь идет о буду
щем, может видоизменяться, приобретая смысловые оттенки, передава
емые по-русски союзами и союзными словами «(до тех пор) пока»,
«если (уж)», «раз», «коль скоро» и т. п.
ПРИМЕРЫ:
Düşünce kim kaldırır? — А если она упадет, кто поднимет?
Deniz kenarında, güzel görüntülü geniş bahçeli, caddeye
yakın bir ev istiyordu. Olunca tam olmalı. (A. Nesin)
— Он хотел красивого вида дом на берегу моря,
с большим садом и вблизи проспекта.
Уж раз будет (дом), то должен быть что надо.
36
ДЕЕПРИЧАСТИЕ НА İKEN
37
представлен 3-м лицом множественного числа («они»), то между аф-
te p шцлояцего-будувдего времени и деепричастным аффиксом
pijşjijbraa' помещается показатель множественности -1аг, например:
iorotit konuşurlarken (konuş-ur-Iar-(i)ken) neredeydin? Где ты
Ф к когда они там разговаривали?
, Если за деепричастием на -irken следуют такие глаголы, как görmek
«видеть», bulmak «найти; застать» и т. п., то словосочетания такого типа
часто переводятся оборотами «видеть, как», «застать за (каким-то де
лом)», например: Onu içeri girerken gördüm. — Я видел, как он входил
(ср. İçeri girerken onu gördüm. — Входя в помещение, я увидел его).
Деепричастие на -irken нередко выступает в противительно-усту
пительном («в то время как» — «между тем как»), а иногда — в
причинно-следственном («раз уж») значении. В этих случаях чаще
фиксируется и употребление отрицательной формы настоящего-буду
щего времени (-mazken).
ПРИМЕРЫ:
Biz burada eğlenirken arkadaşlarımız ders çalışıyorlar.
— Между тем как мы здесь развлекаемся,
наши товарищи готовят уроки.
Onlar bir şey yapmazlarken siz buna hoş bakıyorsunuz.
— Между тем как они ничего не делают,
вы потворствуете этому.
Alı$tırma 9. Aşağıdaki tümceleri Rusçaya çeviriniz:
I. yolda üç beş sözle arkadaşlarına şehre varınca nasıl davranacaklarını
öğretmiş. (S. Ali) 2. Sofadaki muslukta yüzünü gözünü yıkadı. Tekrar odasına
gelip (minder)e oturunca biraz evvel elinden attığı kitabı aldı veyannki
dersi gözden geçirdi. (S. Ali) 3. Bu ödevleri öğretmenimiz evine gidince saat
kaçta okumaya başlar? (A. Nesin) 4. Daireye gidince «müdür seni istiyor»
dediler. (A. Nesin) 5. Bir gün hastalanınca, onu hemen hastaneye
göndermek istemiştim. (T. Gürkay) 6. Nigâr Hanım onu görür görmez tamdı.
(Y. Kadri) 7. Ve (ben) işe başlar başlamaz yanıma geleceksin. («T. Dili»)
8. Hele siz, şurada durup gözcü olun. Anastas gelirken bana haber verin.
(O. Cemal) 9. .. .mektepte (=okulda) en çok edebiyata çalışırken riyaziyatten
(=matematikten) birinci çıkıyordum. (Ö. Seyfettin) Sakin bir tatlılıkla
sordu: — Biz bunıda otururken yanımıza kimse geldi mi? (Ö. Seyfettin)
II. Biz burada soğuktan donarken sen kocanın annesininevinde, kim bilir
ne kadar rahattasın («Ulus») Evsahibi Hafız’a doğru yürüdü, Fakaf o
fırtınayı hissedince namaza durmuştu. (R. Nuri) Bir köşeyi dönünce
birdenbire o(0. Kemal) Galiba şu mektup meselesini soracaksınız.
Sabahtanberi gelirsiniz diye bekledimsiz görünmeyince her halde kendisi
de hatâsını (=yanlışını) anlamıştır, dedim. (S. Ali) Kapının önüne çıkarak
38
beklemiş, ancak araba gelmeyince evine girmiş ve o sıralarda vefat
etmişti(=ölmüştü). (M. Birand) Özal orada ev sahibi olarak Devlet
Başkanı’nı gelirken karşılamıştı. Giderken de uğurhiyordtf. (M. Birand)
Köprüyü geçerlerken Cevdet Bey saatine baktı. (O. Pamuk) Babamın
ahbaplarından birisi bana bir iş bulacağım vadetmişti ama iki haftadır bir ses
çıkmayınca ben de eskisi gibi balığa gitmeye başladım. (O. Kemal) Arada
dinlenmeyince olmuyor. (O. Atay) Onlar ge/ırge/znezhep birden ayağa
kalkıldı. (Y. Kadri). Döndüğümde Selim’i Zeliha’nın yanında onu
seyrederken buldum. Beni görmedi. (O. Atay) Ve genç adamın, ilk defa
bu cümleleri (=tümceleri) söylerkendir ki sesi titremeye başlamıştı. (Y. Kadri)
Gerçekten amca o gece eve gelmeyince meraklanmış, sabaha kadar
uyumamıştı. (K. Nadir) Çıkarken, kendisine iyi geceler diledim.
Teşekkür etti. Çıktım. (T. Gürkay)
39
ФОРМОСОЧЕТАНИЕ -МАК AMACIYLA
(-так maksadıyla)
В книжкой речи употребляется ряд формосочетаний, первым со
ставляющим которых является форма инфинитива, а вторым — слово
формы типа amariyla, maksadıyla, şartıyla, suretiyle и др. Формосочета-
ние -так amacıyla (или maksadıyla) употребляется для обозначения цели
главного действия: «с целью».
ПРИМЕРЫ:
Yeni Demokrasi Partisi’nde aktif politika yapabilmek amacıyla
— С целью получить возможность вести активную
политическую работу в партии новой демократии
Türkçeyi öprenmek maksadıyla Türkiye’ye gittiler.
— Они поехали в Турцию с целью изучения
турецкого языка.
Sözlük
40
davranmak — действовать; вести anî— моментальный; внезапный
себя (как-то)', basmak — 1) ступать, наступать;
gitmeye собираться уйти; начинаться; 2) нажимать; 3) на
silâha ~ — браться за оружие грянуть
yazar (edip) — писатель, литера baskın — 1)налет, нападение;
тор; автор 2) превосходящий
yazın (edebiyat) — литература bağımsız (müstakil) — независи
edebiyat yapmak — выражаться мый
высокопарно, мудрствовать bağımlı (tabi) (-e)— зависимый
donmak — мерзнуть, замерзать rivayet (söylenti) — предание,
namaz — намаз, молитва молва
~ kılmak — совершать намаз - etmek — рассказывать, переда
~а durmak — становиться на мо вать
литву havali — округа, местность, край
titremek — дрожать; трястись zaptetmek (ele geçirmek) — за
heyecan — волнение, возбужде хватывать, покорять; фиксиро
ние вать
Чаптак — волноваться damla — капля; капли (мед.)
uygulamak (tatbik etmek) — ~ hastalığı — апоплексия
осуществлять, применять, mustarip (-dan) — страдающий
проводить в жизнь; cenaze — покойник, тело
haksız uygulamalar — незакон ~ alayı— похоронная процессия
ные действия türbe— усыпальница, гробница
*** , gömmek — зарыть, закопать, хо
ронить
torun — внук
gazi — победитель * * *
41
bu ~de — в таком духе; в этой ~ gelmek — победить
области galebe (=yengi) — победа
saptamak (tesbit etmek) — уста galebe çalmak — победить
новить, определить ortam — обстановка, среда
odak — средоточие, фокус dizmek — расставлять, распола
~lamak — сфокусировать, наце гать (рядами); нанизывать
лить dizin— список, опись, индекс
üretmek (istihsal etmek) — про ifade — 1) выражение; 2) объясне
изводить, изготовлять ние; показание; 3) значение
üretim (istihsal) — I) производ ~ etmek — выражать; объяснять,
ство; 2) продукция излагать; означать
detay — деталь tutar (meblağ) — сумма, итог
4 ı — детальный borç (си) — долг; долг, обязанность
kavramak — 1) охватывать; pusu — заёада
2) постигать, схватывать р. kurmak (-е) — устроить засаду
güven — 1) (itimat /dı/) доверие; damat (dı) — зять
2) уверенность bozmak — 1) портить; нарушать;
- т е к (-е) — доверять(ся), пола 2) конфузить; теряться; 3) раз
гаться менять
tanım (tarif) — определение, опи bozuk— 1) испорченный; 2) мел
сание кий (о монете)
-lam ak (tarif etmek) — опреде şahıs(hsı) (zat) — особа, лицо
лять, описывать cihaz — прибор, аппарат
garip — странный, непонятный; malzeme — материал
чужой gütmek — 1) пасти; 2) вести, про
dönem — период; созыв (парла водить, преследовать;
мента) . amaç преследовать цель
azim (zmi) — решимость, воля menfaat — интерес, заинтересо
azmetmek(-e) — намереваться, ванность, выгода
решаться aykırı(-e) — противоречащий,
galip— победитель; побеждающий идущий в разрез
Türemiş sözcükler
1. ilgilenmek (ile) — интересоваться
ilgili (ile) — связанный (с кем, чем-л.)
2. kurtulmak — освободиться, спастись, отделаться
3. şiddetlenmek — усилиться
4. üstat (dı) — маэстро, мэтр
5. rahatlamak — успокоиться
6. kuruluş — 1) создание, устройство;
2) учреждение, организация
7. gözcü — 1) наблюдатель; дозорный;
2) окулист
8. hissetmek — чувствовать
42
9. başkan — председатель
devlet ~ı — глава государства, президент
karşılamak — встречать
karşılaşmak — встречаться
uğurlamak — провожать, желаггь счастливого пути
meraklanmak — 1) тревожиться; 2) интересоваться
kurucu — основатель, создатель
memur etmek (kimi neye) — поручить, уполномочить
ölüm — смерть
hükümdar — монарх, правитель, властелин
bilgisayar — компьютер
söz etmek (-den) — говорить (о ком, чем-л.)
sınırlı — ограниченный
matematiksel — математический
işlem — процедура, операция, действие
gerekmek— требоваться
yetinmek (ile) — ограничиться
satış — продажа
korku — страх
işletim — эксплуатация, использование
karıştırmak — путать; перемешать
karışık — запутанный, смешанный, сложный
Deyimler
1. arada (bir) — иногда, время от времени
2. yakınlarım olarak — ориентировочно, приблизительно
3. ortadan kaldırmak — устранять; отменять
4. (bir şeyin) altından kalkmak — преодолеть (что-то),
справиться (с чем-то)
5. kargacık burgacık — кривой, искривленный
6. Osmanlı İmparatorluğu — Османская империя
7. ortaya çıkmak — возникнуть, появиться
8. hoş görmek, bakmak — относиться снисходительно, прощать
44
3. Kalpten tebriklerimi sunanm efendim! 4. Düğünden sonra yurtluğuna
(malikanesine) çekildi. 5. Bu havali güzel bir iklime malik. 6. Tuzak
kapanmıştı. Anî bir baskından sonra kale ele. geçirildi (zaptedildi). 7.
Ayaklarımızın ucuna basarak çıkalım. Zavallı edip ağır hastalıktan mustarip.
Demin damla içmiş, uyuyor. 8. Cenaze alayına katılmak istiyoruz. Ancak
nereye gömüleceğini bilmiyoruz.
1. Вероятно, ключ взяла моя младшая внучка. 2. Он главнокомандую
щий, но имени покорителя не заслуживает. Из девяти сражений восемь
проиграл. Несколько дней назад мы потеряли еще одну важную кре
пость. 3. В связи с его свадьбой мы вручили ему ценный подарок.
4. Ключа при мне нет. Нажмите на звонок. 5. Передают, что его усы
пальница находится в этой округе. 6. К сожалению, я не зафиксировал
его слов. Что за капли он рекомендовал? 7. Да, страна некогда была
захвачена. Но сейчас она независима. 8. Он погряз в долгах. 9. Он стра
дал от апоплексии. Сейчас его тело в больнице. В одно мгновение
ловушка захлопнулась (закрылась).
1. Tezi hayranlığımı uyandırmadı. 2. Bu değerli mallar üzerine fiyatlar henüz
saptanmadı (tespit edilmedi). 3. Üretimde son dönemde de önemli bir artış
hissediliyor. 4. Ortam elverişli. Makinayı detaylı bir denemeden geçirmeli.
5. Ancak yapılan matematiksel işlemlere karşı tam bir güvenim yok. 6.
Ortaya çıkan zorluklara galip çıktı. 7. Bütün azmine karşın orta çağ lehçeleri
gramerinin altından çıkamadı. 8. Bilgisayardan söz ediyorsunuz. Oysa ben
bu vadide uzman değilim, kavrayamıyorum. Her şeyden önce bilgisayar
nedir, tanımını verir misiniz. 9. Borcumun tutarını görünce bozmadım,
damadıma baş vurdum. Genç devletin kurucusu olan Devlet Başkanı
hava alanında yaşlı hükümdarı uğurladı. Meraklanmayın. Üstadı
karşılamaya başkan sizi değil, beni memur etti. Üstat yakınlama olarak
ne tarihte gelecek? — Garip, dersiniz ama, bu tarih henüz gizli tutuluyor.
Yüzünün ifadesinden alana galebe çalmak {galip gelmek) için çıktığı
anlaşılıyordu. Üstadın korkusundan çok şaşırdım, her şeyi karıştırdım,
gereken matematiksel işlemi yapamadım. Gözcü olun. Yeni model
bilgisayar satışa çıkarıldı, fakat işletimi hususunda pek sınırlı bilgim var.
Bunun için de bir deneme dönemine gereksinim var. Bizimkileri buna
odaklayın. Topladığımız malzemeye göre güttükleri gaye
(amaç)»ıen/aarimize aykırıdır.
1. Современный мир иногда кажется странным. А иногда мы смотрим на
него с восхищением. 2. В Институте стран Азии и Африки изучают мно
гие современные тюркские языки. 3. В этой долине расположены два
больших города. 4. В то время эти испытания, разумеется, проводились
тайно. 5. Вы победили. Но обстановка не была благоприятна. Я не могу
постичь причины этого успеха. 6. Его показания были путаными, да и
45
сумма, которую он называл, очень отличалась от той, что мы знали.
7. Конечно, наш завод не может производить все требующиеся товары.
8. Они расставит часовых (дежурных), устроили засаду. 9. Период
(срок) эксплуатации этого прибора не очень велик. Не описаны также
многие детали. Он испортил нам дело. Теперь уж мы не можем
ограничиться возвратом нашего долга. Не сбиться бы нам с пути
Я не очснь-то полагаюсь на этого человека. Правитель поручил вам
встретить и проводить высокого гостя. Избавиться бы нам от
страха. Тогда успехи будут большими. И все это почувствуют. Он
любит говорить о зяте президента. Однако этот вопрос не в фокусе (не в
центре) нашего внимания. Прежде всего установим сумму вашего
долга. Лицу, о котором я сказал, этот прибор не требуется.
B ir tezin hikâyesi
Üniversite yıllarımda Montaigne’ın Denemeler' ini büyük bir hayranlıkla
okumuştum. Denemelerde insan kalbinin derinlikleri gizlidir. İlim adamlarının
1 Sınır boyundaki bir küçük devletin başı.
46
nasıl çalıştıklarım hep merak etmişimdir. Ben de bu vadide yol almak
istiyordum.
O günlerde, değerli bir ilim adamı olan Ahmet Hoca’dan çağdaş Türk
lehçeleriyle ilgili dersler alıyorduk. Türkmence çalışmaya karar verdim.
Türkmenceyle ilgili bir tezin kolayca altından kalkabileceğimi sanıyordum.
Ancak Türkmenlerin yirminci yüzyılda yaşayan en büyük şairinin kim
olduğunu tespit etmek bile benim için büyük sıkıntı oldu. Türkmenistan’dan
sınırlı sayıda insan, Türkiye’ye gelip gidiyordu ve bunlarla
karşılaşamıyordum.
O günlerde kendini bilgisayar dünyasına odaklayan arkadaşım İbrahim,
bana bilgisayarla çalışmanın öneminden söz etti. Ben, o zamana kadar
bilgisayarın yalnız matematiksel işlemler yapmada kullanılan bir âlet
olduğunu zannediyordum.'Daha sonra sosyal bilimlerle ilgilenenlerin yavaş
yavaş bilgisayar kullanmaya başladıklarını gördüm. Kısa sürede çok iş
üretiyorlardı. Dostlarımı sevindirmek amacıyla ben de bilgisayar almaya
karar verdim.
Tanıdığım bir arkadaşımın çalıştığı bilgisayar firmasına gitmekle ne
kadar iyi ettiğimi sonradan anladım. Çünkü detaylı izah etmeye çalışan on
yıllık arkadaşımın bile ne demek istediğini tam olarak kavrayamamıştım.
Hayatımda ilk defa duyduğum kelimelerle konuşuyordu. «Disketle mi
çalışacaksın? Remi ne kadar olsun?..» Ne cevap vereceğimi şaşırmıştım.
Önce kendisine itimat ettiğimi söylemekle yetindim. Bana vermek istediği
bilgisayarı çalıştırdı. Satış yapmanın da heyecanıyla birçok şey anlattı. Çok
önemli olan bilgileri bir kâğıda not etmeye çalıştım. Sevinç ve korkuyla
kanşık bir his kaplamıştı içimi. Bilgisayarımı alıp evin yolunu tuttum. Tarif
ettikleri şekilde masamın üstüne kurdum. Sıra çalıştırmaya gelmişti.
Arkadaşımın yazdırdığı notlan uygulamaya başladım; ekranda garip şeyler
oluyordu. Hemen telefona sarıldım. Sattıkları âletin bozuk olabileceğini
söyledim. Arkadaşım güldü. Telefonla yardımcı olmaya çalıştı. Ama ben
işin böyle yürümeyeceğini anlamıştım. İşletim sistemiyle ilgili kitaplar
aldım. Bu dönem tam iki ay sürdü. Artık bilgisayarımı ne çocuklarım
seviyordu, ne de eşim.
Hocam, ana metinde bütün uzun ünlüleri göstermenin gerektiğini
söylemişti. Metne baktığımda hiç bir uzun ünlünün bulunmadığını fark
ettim. Zaten Kiril harfleri gözlerime kargacık burgacık görünüyordu. Neden
sonra çalışma azmi bütün hislerime galip geldi, bütün metni bilgisayar
ortamına taşımaya karar verdim. Bir yandan bunu yaparken bir yandan da
uzunluklarla ilgili bilgiler ediniyordum. İlk yirmi sayfada öğrendiklerimi
uygulamaya başladım. O kadar çok uzunluk vardı ki birinci sayfada
uyguladığım uzunluğu ikinci sayfada unutuyor ve her şeyi birbirine
karıştırıyordum.
Bir cumartesi günü bilgisayarı aldığım firmaya gittim, bilgisayar
programcısına, dizin programına ihtiyaç duyduğumu belirttim .
47
Yapabileceğini ifade etti. Ancak bilgisayarın yan fiyatına yakın bir meblağ
söyledi. Sonradan programcının mobilya borcunun da o kadar olduğunu
öğrenince şaşırmadım değil
(Mehmet Kara; kısaltılmıştır).
Çalıştırma Yukarıdaki metinleri anlatmaya hazırlanırken aşağıdaki sorulan
yanıtsız bırakmayın:
1. Ertuğrul Bey’in oğlu Osman kaç yılında ve nerede doğmuştur?
Söylediğiniz yer Anadolu’nun neresindedir? 2. Osman kaç yaşındayken, kaç
yılında ve ne gibi olay üzerine Anadolu Selçuk Devletinin başbuğluğuna
getirilmiştir? 3. Yakmlama olarak bir yıl sonra ne kalesi fethedilmiştir? Bunun
üzerine de neler olmuş? 4. Bilecik tekfuru (valisi) Osman Beyi düğününe
davet ederken ne gibi bir amaç (gaye) güdüyormuş? Bu zat (şahıs)
Osmandan korkuyor muymuş? Bu olaym sonu ne olmuştur? 5. Selçuk
Devleti batınca (kaç yılında?) Osman Beyin durumunda bir şey değişmiş
midir? Osman’ın amcası Dündar Bey’in davranışları bu sıralarda (fikrinizce)
Osmanın menfaatlerine neden aykm olmuş? Sonucunda Dündar Beyin
başına ne gelmiş? 6. Osman nerede, ne zaman ve oğlu Orhan’ın hangi büyük
kenti fethettiğini haber aldıktan sonra gözlerini dünyaya kapamıştır?
Gömüldüğü yer neresi? 7. Mehmet Kara, kimin öğütlerine (tavsiyelerine)
kulak vererek kendine bir bilgisayar almaya karar vermişti? Türkmenceye
dair topladığı malzeme zengin miydi? 8. Cihazı alıp evine götürdükten sonra
ne gibi güçlükler (zorluklar) ortaya çıktı?
Çalıştırma Aşağıdaki parçayı Türkçeye çeviriniz:
Вы знаете, что основателем Османской империи был Осман Первый,
родившийся в середине XIII века. Разумеется, независимое княжество
(beylik), которое он создал в Западной Анатолии в нанале XIV века, пос
ле того как распалось («утонуло») Сельджукское государство, еще не
было империей. Однако это государство быстро расширялось. В год,
когда родился сын Османа Орхан, т. е. в году, был завоеван неболь
шой город Караджахисар, а через 38 лет; т. е. в году, когда умирал
сам Осман, его сын Орхан завоевал крупный город Бурса. Сюда из Ени-
шехира перенес Орхан столицу своего государства. Вообще говоря, у
Османа было два сына — Орхан и Аляэттин. Точно не известно, кто
(который) из них был старшим братом. Впрочем, властелином стал Ор
хан, одержавший много побед. Поэтому его, как и его отца, называют
«Победитель».
Когда по приказу Орхана его сын Сулейман-Паша перешел в Румелию,
император Византии (Bizans) Кантаюозен стал думать, как ему действо
вать в дальнейшем. Когда один за другим падали города, такие, как Гели-
болу, Текирдаг, Ипсала и другие, император с целью установить друже
48
ственные отношения с Орханом отдал ему свою дочь принцессу Теодо
ру. Орхан обвенчался с ней, но продолжал захватывать города и посел
ки, находившиеся вблизи от столицы Византийской империи. Впрочем,
известно, что взял Константинополь лишь седьмой султан Мехмед Вто
рой Фатих. Это событие произошло почти через сто лет после смерти
Орхана, в году.
49
Когда кондуктор сзади сказал: «Османбей» (это название района в Стам
буле), спереди толстый человек произнес: «Да. Я здесь». Мы умерли от
смеха. 9. Этот край обладает приятным климатом. Даже зимой мы не
мерзнем, не дрожим от холода. Ясно, что они что-то от нас скрыва
ют. Надо установить, что они производят. Если не объяснят, мы не мо
жем им доверять. Обстановка сложная.
Çalıştırma Aşağıdaki tümceleri ağızdan Türkçeye çevirin:
1. Кто победитель? 2. Странное определение! 3. Это не требуется. 4. Они
говорят о математических действиях. 5. На этой дороге они устроили
засаду. 6. Его зять очень сконфузился. 7. Мы, кажется, потеряли дорогу.
8. Их успехи были очень ограниченными. 9. Кого он уполномочил сде
лать это (кому поручил)? Он не справится с этим делом. При
виде похоронной процессии ребенка охватил страх. Он глава госу
дарства, но не его основатель. Этот закон давно отменен. Экс
плуатация компьютера (эксплуатировать, (заставить) работать)— дело
не простое, особенно для нашего мэтра. От волнения он все перепу
тал. Этот молодой человек — внук главнокомандующего. Завтра у
него свадьба. Я не схватываю его слов (сказанного им). Постарай
тесь зафиксировать. В это мгновение начался воздушный налет.
Они устроили западню. В этой долине находится старинная кре
пость. — Как его сердце? — Он страдает от апоплексии. Услышав
названную сумму, он встревожился. Его лицо выражало решимость
(решимость действовать). Он председатель этой организации. Пи
сатель собирается уходить. Проводим его.
51
Значение второе. Утрачивая значение прошедшего времени,
форма на -irdi передает содержание своего рода сослагательного накло
нения, т. е. обозначает: а) действие, совершению которого что-то пре
пятствует («Я пошел бы сейчас в театр, но у меня нет билета»); б) дей
ствие, которое при определенных условиях могло бы совершиться в
любой временной плоскости («Я дал бы такой совет»), включая и плос
кость прошедшего времени («Разве я не мог (бы) (тогда) туда пойти?»)1.
ПРИМЕРЫ:
Şimdi tiyatroya giderdim ama biletim yok.
— Я сейчас пошел бы в театр, но у меня нет билета.
Bir dakika susamaz mıydınız?
— Разве вы не могли (бы) минуту помолчать?
52
gördüğü zaman aklına ilk olarak: «Acaba ben de aynı şeyi yapmıyor
muyum?» düşüncesi gelirdi. (S. Ali) 3. Kâğıtta ince, düzgün bir el yazısı ile
iki satır: «Selim'in bir arkadaşıyım. Sizinle görüşmek isterdim.» Ne imza, ne
adres. (O. Atay) 4. Size Almanca, Fransızca öğretirim — Teşekkür ederiz
ama — Goethe' den şiirler okurum — çok iyi olurdu ama
Hapisane doktoru (O. Kemal) 5. Bizim lokantanın* bitişiğindeki
apartmanda, eski paşalardan birinin kızı olduğunu söyleyen bir kadın
oturuyordu: Naciye, gayet güzel türkçe konuşurdu. Hemen ahbap olduk,
bize hayatını anlattı. (O. Kemal) 6. Araba hareket etti, önlerinde durdu. Bu
yirmi sekiz yaşmda, ama bembeyaz saçli adamı şehrin bütün arabacıları
sayarlardı. Üstelik o şehrin yerlisiydi. (Ş. Sıtkı) 7. sordum: «Kendisini
tebrik etmek istemez miydiniz?» (T. Gürkay) 8. «Bir çay içmez miydiniz'?»
dedi (T. G.) 9. Biz şimdi böyle düşünüyoruz, o zamansa büsbütün başka
türlü düşünüyorduk. Şimdi ona bin ruble bile verirdim, halbuki o zaman on
rubleyi de vermedim. (Çehov) Gruşnitski yanıma yaklaşıp kolumu
tutarak: - Bunu senden beklemezdim, dedi. (Lermontof) Amcam, iyi
yürekliydi. Halk adamlarını severdi. (S. Üstüngel).
54
Примечания: 1. Порядок слов в придаточном условном предложении в
принципе аналогичен порядку слов в любом простом распространенном пред
ложении. 2. Придаточное предложение может вводиться персидским по проис
хождению союзом eğer «если» (изредка — şayet «ежели»), но постановка его
отнюдь не обязательна. Постановка каких-либо союзов или частиц между при
даточным и главным предложениями недопустима.
ПРИМЕРЫ:
(О) gelseydi (gelse) bizi bulurdu (görürdü).
— Если бы он пришел, то нашел бы (увидел бы) нас.
(Eğer) Vaktiyle onunla konuşsâydık (konuşsak) bunu yapmazdı.
— Если бы мы в свое время поговорили с ним, он бы
этого не сделал.
Условные формы второго типа представляют собой форму -se
от недостаточного глагола i(mek) быть : i + -se = ise, причем возникает
безударный четырехвариантный аффикс -(y)sa, -(y)se, присоединяющий
ся к именам, а также к основам времен: öğrenciyse (öğrenci ise), alırsa (alır
ise), geldiyse (geldi ise) v.s. Такие формы, называемые формами услов
ной модальности, выражают реальный тип условно-следственной свя
зи, передаваемый по-русски посредством союза «если», например:
«Ест он придет, то найдет», «Если он не ушел, то позови его сюда»
ит. п
Вводимая в данном уроке форма условной модальности от настоя
щего-будущего времени (-ırsa; türkçesi: geniş zamanın şartı), как прави
ло, соответствует по-русски сочетанию союза «если» с одной из форм
будущего времени, изредка настоящего; в главном предложении исполь
зуется необходимая по смыслу форма изъявительного или повелитель
ного наклонения.
Ben alırsam («если я возьму, буду брать»), sen alırsan, о alırsa, biz
alirsak, siz alırsanız, onlar alırlarsa.
Отрицательная форма:
ben almâzsam («если я не возьму, не буду брать»), sen
almazsan, о almazsa и т. д.
ПРИМЕРЫ:
(Eğer) Yarın öğleden sonra bana uğrarsanız birlikte Kültürparka gideriz.
— Если завтра после полудня вы зайдете ко мне,
мы вместе пойдем в Культур-парк.
55
(Eğer) Selim* i bulamazsan bana haber ver.
— Если не сумеешь разыскать Селима, сообщи мне.
Форма ise, -(y)sa? (в «чистом» виде, без предварительного форманта
изъявительного наклонения) составляет формальную часть именного
сказуемого придаточного условного предложения. Поскольку глагол
i(mek) не имеет будущего времени и формы прошедшего времени ус
ловного наклонения (форма *iseydi вышла из употребления), он в этих
случаях заменяется (как и предикативные слова var и yok) соответству
ющими формами глагола olmak. Например: (о) öğrenci olursa «если
он будет, станет учащимся », (о) öğrenci olsaydı » если бы он был
студентом», kızı olursa «если у него будет дочь».
ПРИМЕРЫ:
(Eğer) Fakültemizin öğrencilerinden ise (öğrencılerinddnse) onu
da topla ıtıya çağırsınlar.
— Если он студент нашего факультета, пусть и его
позовут на собрание.
Yarın hava güzel olursa parka gideceğiz.
— Если погода завтра будет хорошая, мы пойдем
в парк.
Husuri otomobili olsaydı bu yaz ailece Sofya’ya giderdi.
— Если бы у него был свой автомобиль, он этим летом
(со своей) семьей поехал бы в Софию.
В главном предложении вместо формы olurdu обычно употребляют
именную форму idi, например: Yardımına koşsaydmız hali daha iyiydi —
Если бы вы поспешили ему на помощь, его состояние было бы лучше.
56
diyor. Ben, hiç ummuyorum Bakır Efenin niyetini bilseydim, Ömerin nerede
olduğunu söylerdim. (MYesari) «içinde onlara karşı en küçük bir
düşmanlık sakladığınıfarkederlerse seni ezerler» (S. Ali) Karısını merak
etmeye başladı. Yakın komşularda olsalar muhakkak Yusufun geldiğini
mahalle çocuklarından duyup gelirlerdi. (S. A.) Bağda köpek filân
olsaydı halim haraptı. (R. Nuri) Zannederim ki, başka bir mektepte
(=okulda) bunu yapsam ya hapsedilir, yahut da bir başka ceza görürdüm.
(R. N.) Cemal isterse misafirler geldiği zaman ben üe bulunurum. (H. E.)
Memlekette, bir avukat, bir gazetecinin oğlu olmaktan bıkmıştım.
.. .Öyle ki kaç sefer (= kerre, defa), ah, keşke bir eskicinin çocuğu olsaydım,
diye düşünmüştüm. (O. Kemal)
58
Salih Bey konsere gidemeyeceği için biletini size verebilirim.
— Так как Салих-бей не сможет пойти на концерт,
я могу отдать вам его билет.
Форме -dığı/-acağı için синонимична форма -dığından /-acağından,
представляющая собой имя действия на -dik или -асак в личной форме с
аффиксом исходного падежа: (ben) aldığımdan— поскольку я беру
(взял, брал).
ПРИМЕР:
Çantamı bulamadığımdan (=bulamadığım için) çantasız
gitmeye mecbur oldum.
— Так как я не нашел (не смог найти) своего портфеля,
я был вынужден идти без него.
К форме -dığından/-acağından могут присоединяться послелоги ötürü
или dolayı, а к форме dığı/-acağı изредка также служебное имя hasebiyle
«вследствие», которые не вносят в содержание формы существенных
оттенков: (о) hasta olduğundan ötürü, hasta olduğu hasebiyle —
вследствие того, что он (был) болен
Примечания. 1. Постановка подлежащего в родительном падеже (анало
гично подлежащему дополнительного предложения) является ошибкой - за
исключением тех, очень редких, случаев, когда форма -dığı/-acağı, сопровожда
емая послелогом için («ради»), получает объектное значение (см. урок 16),
например: (onun) gördüğü için— ради того, что он видел / видит («ради види
мого им»)
2. Следует учитывать, что сказуемое придаточного дополнительного
предложения также может иметь форму -dığından/-acağından (см. урок 16).
59
Alıştırma 8. Aşağıdaki tümceleri Rusçadan Türkçeye çevirin:
1. Поскольку ученик не понял, что спросил учитель, вопрос остал
ся без ответа. 2. Поскольку с той поры (aradan) прошло восемь лет и к
тому же человек отпустил усы, я, конечно, не узнал его. 3. Поскольку
завтра вы, будучи в отпуске, собираетесь ехать за город, нам следует
поговорить сегодня. 4. Чтобы иметь возможность принять участие в
этом празднике, я полетел самолетом. 5. Так как автобус двигался
очень медленно, то когда мы подъехали к театру, опера уже началась.
6. В связи с тем, что мы выиграли два крупных сражения, противник,
можно сказать, подавлен. 7. Поскольку принять такое решение не в его
власти, дело мое гиблое. 8. Поскольку эти люди косо на меня смотре
ли, у меня отнялся язык, я не смог говорить. 9. В связи с тем, что сути
дела я не знал, это заседание быстро мне надоело. Поскольку пред
ложенный вами метод не нов, давайте не поднимать (не открывать)
вопроса о первенстве.
Sözlük
60
sokmak— всовывать, втискивать; тельный (о мужчине); подо
впускать; жалить бающий, уместный
yılan — змея fırsat — подходящий случай
nakil (kli) — 1) перевозка, пере ~ düştü — представился удобный
броска; 2) перевод, пересказ случай
-etm ek — перебрасывать, от ~ kaçırmak — упустить случай
правлять; переводить; пере - bu ~! — вот он, случай!
сказывать ansiklopedi — энциклопедия
nalkiye (ta şıt) — транспорт; usul (lü) — метод, способ
транспортировка (metot(du))
taşıt (nakliye) araçları — транс kurnaz — хитрый, хитрец
портные средства ~lık yapmak — схитрить
belediye — муниципалитет ansızın — внезапно, вдруг
~ taşıtları — городской транс atlamak — прыгать, впрыгнуть,
порт спрыгнуть, перепрыгнуть; пе
mahkeme — суд рескочить, пропустить
~уе düşmek — попасть под суд kafa — голова
mahkûm (-е) — осужденный, об- ~lı — с головой, головастый
реченый (на что-л.) dam — крыша
mahkûm etmek — осудить, при -dan düşer gibi — ни с того ни с
говорить (кого-п. к чему-л.) сего
kazanmak — зарабатывать, приоб saniye — секунда
ретать; выигрывать, завоевать
mahıv(hvı) — уничтожение, ис
sınavı выдержать экзамен
требление
* * * -etmek— уничтожать, разрушать
-olmak — быть уничтоженным,
ense — затылок
погибать
sinek — муха; комар
rezil — опозоренный
- avlamak — бездельничать
rezalet — позор, срам
sivri — заостренный, острый
-sinek — комар * * *
61
işi ~ gidiyor— у него дело не кле bıkmak (-dan) — надоедать, пре
ится сыщаться
2) нелюбезный; bundan bıktım — мне это надоело
~ adam— строптивый человек karakol — караул, патруль;
- bakmak— косо смотреть участок
-ine — наоборот polis -и — полицейский участок
-temek — осадить, поставить на iddia — 1) утверждение; 2) притя
место (кого-л.) зание, претензия; обвинение
kanat(dı) — крыло; фланг - etmek — 1) утверждать; 2) (-а
sallamak — махать, размахивать; hak) претендовать (на что-л.)
кивать; ayna — зеркало
başını salladı — он кивнул голо • • •
вой bağırmak — кричать
elini salladı — он махнул рукой bağrışmak — кричать (о многих)
tokat — оплеуха, пощечина kavga— ссора, скандал; драка
~ yemek — получить пощечину ~ etmek— ссориться, скандалить
~ yapıştırmak (atmak) — вле hız — скорость, быстрота
пить оплеуху 4 ı — скорый, быстрый; быстро;
düdük — дудка; свисток, гулок громко
- çalmak — свистеть, гудеть silmek(-i) — стирать, вытирать;
şaka — шутка вычеркнуть
- etmek — шутить, подшучивать silinmek — стереться; исчезнуть
- (olsun) diye — в шутку kanape — диван
~cı — шутник esna — промежуток времени; мо
tesadüf — совпадение; случайная мент
встреча alelâde — обыкновенный, обыч
bir - (eseri) — случайное совпа ный
дение, по случайному совпа aşırı — 1) чрезмерный, крайний;
дению 2) по ту сторону; через
- etmek (-е) — повстречаться; gün через день
приходиться (на какое-л. чис azar — нагоняй, нарекание
ло) - lamak (-İ)—давать нагоняй, по
herif — субъект; тип; малый прекать, отругать
inat — упрямство, упорство aptal—глупый; глупец
- (olsun diye) (-а) — назло кому-л.;
- yerim koymak (-i) — принять
из упрямства
за дурака
cins — 1) род, вид, сорт; 2) поро
~«ı — упрямый, упрямец
да; 3) пол; род
defi — сумасшедший, помешан
- köpek — породистая собака
ный
beriki — находящийся по эту сто
- olmak, -ye dönmek — обезу рону, тот, что ближе, этот
меть (прям, и перен.) beyan— изложение; разъяснение
gayet — очень, весьма - etmek (-İ) — излагать, разъяс
yenmek — побеждать, обыграть нять; заявлять
(кого-л.) ~at — заявление;
yenilmek (-е) — быть побежден -atta bulunmak — сделать заяв
ным (кем-л.) ление
Türemiş sözcükler
L üstelik — к тому же, вдобаво , впридачу
2. sayın — уважаемый
3. sevimli — милый, симпатичный
4. birincilik — первенство
- i kazanmak — завоевать первенство
5. kaçırmak — дать убежать; упустить
tre n i опоздать на поезд
6. yollamak — посылать, направлять
yollanmak — быть посланным; направляться (куда-л.)
7. düşürmek — повергнуть (в какое-л. состояние)
(bu) beni meraka düşürdü — (это) возбудило во мне любопытство
8. gözlemek (-i) — 1) наблюдать (за кем-л., чем-л.); 2) ожидать (кого-
л., чего-л.)
9. konmak — быть поставленным; останавливаться (на ночлег,
и т. п.)
soğukluk— 1) прохлада; холодные отношения, холодок; 2) прохла
дительный напиток
açmak — открыть (тайну), поведать (о чем-л.)
12i üzgün — расстроенный, огорченный; измученный
içten — сердечный, искренний
-lik — сердечность, искренность
ayrım — различие; различение, разветвление, подразделение; дис
криминация
köpoğlu — сукин сын
kızgın — раскаленный, жгучий, распаленный; злой
belirli (muayyen) — определенный
serinle(ş)mek — стцровиться прохладнее, посвежеть
sözde — на словах; так сказать
Deyimler
1. günün birinde (=günlerden bir gün) — в один прецгасный день
2. yan bakmak — косо смотреть (на кого-то)
3. iş güç sahibi — занятой человек
4. neyse (ne ise) — ну (да) ладно; еще ладно
'5. ha bre (ha bire) — безостановочно, все время
6. (deli olmak) işten değil — тут недолго // ничего не стоит (сойти с ума)
7. (işin) iç yüzü — подоплека, суть (дела)
8. sessiz sedasız — беззвучно, молча
9. ne diye? — чего ради?, для чего?, зачем?
dilim tutuldu — у меня отнялся язык, я онемел
aklım başıma geldiği zaman — когда я опомнился, пришел в себя
bir aralık — в один из моментов, в какой-то момент у л у ч и в момент
63
aradan çok vakit geçti — с тех пор (с того момента) прошло
уже много времени
(bu) elimde değildir — (это) не в моей власти, не от меня зависит
elimde olmayarak — будучи не в состоянии противиться себе
(hasta) olmasın ■— уж не (болен) ли он?, как бы он не был (болен)
göz göre (göz göre göre) — прямо на глазах
aman yarabbi — о боже!, боже мой!
arkasına düştüm — я пошел следом за ним
önüne düştüm — я пошел впереди него
var kuvvetimle, olanca kuvvetimle — изо всех (моих) сил
ortalık karıştı — все перемешалось; началась сумятица
düşündüm taşındım — я поразмыслил, пораскинул умом
altı ayı giydi — он получил шесть месяцев (полгода)
Аффикс -gı/-kı
Отглагольный аффикс -gı/-kı4 образует
Alışırma Altı çizilen sözcükleri ezberlemek üzere aşağıdaki tümceleri çeviriniz:
I. Şu satırların altma imza(nızı) atar mısınız? 2. Konuştuğumuz ülkenin
politika düzeni ne imiş biliyor musun? 3. «O gün eve biraz geç dönmüştüm.
Niyazı hastalanmış, yatıyordu. Babam başucunda Beni görünce: “Bu
çocuk niye hasta ulan?” diye sordu. “Bilmem” dedim. “Bilmezsin ha? Ben
sana sorarım bilmemi Kim bilir nasıl sokmuşsundur oğlanı yılan gibi”»
(O. Kemal. Baba evi.) 4. Kentin bu mahallesinde harap binalar da yok
değildir. Belediye nereye bakar? 5. Nakil işini de düzene sokmalı. Belediye
taşıtları gereği gibi işlemiyor. 6. Efendiden sayın bir adam Üstü başı
düzgün Fakat odasındaki intizamsızlık adeta şaşırtıcı.. . — İş güç sahibi bir
adam. Ha bre şiir, şarkı, masal düzüyor. Etrafındaki şeylere dikkat ettiği yok.
7. Bunu yapmağa nasıl cesaret etti? Yaptığı, bir suç sayılırsa ceza görüp
hapse girebilir. 9. O, böyle şeyleri her zaman dinlemeye mahkûmdur.
Nitekim, çalışan kazanır. önce mahkemeyi boyladı, sonra hapisaneyi.
II . Düşmanı adeta ezdiler. Adam mahkemelik oldu. Kendisini harap eden
de budur. Zaten Bulgaristanda her tarafta geniş ve muntazam yollar
yapılmış. Ülkenin her tarafını otomobille dolaşabilirsiniz. (Z. Sertel.) İçeri
soksun diye biletçinin yanma sokuldu. Paşam buraya gelsene. Her çeşit
mallarımız vair. Üç yıl hapse mahkûm edildi.
1. В нашем квартале суда нет. 2. Этого сюда не пускай. Песен петь он
не может, а чтобы сочинять и рассказывать сказки, пусть поищет дру
гое место. 3. Подпись не моя. Я это могу доказать. 4. Я не отважусь
подписать эту бумагу. 5. Он приговорен к пяти годам тюремного за
ключения. 6. Сидел в тюрьме четыре года. 7. Не женщина, а змея1. И
всегда остается безнаказанной. 8. Его смелость подорвана (разбита). Он
Э— 65
прямо-таки раздавлен. 9. Мой личный автомобиль сломан. Такси не
найдешь. Воспользуемся городским транспортом. Бедняга попал
под суд. Однако выиграл. К сожалению, этот матч наша команда
выиграть не сумела. Мы его проиграли. А они вдобавок и первенство
выиграли. Любезнейший). Не забудьте зайти к нам. Самый лучший
товар — у нас. Он отмахал длинный путь.
66
же сел в «долмуш» и уехал. Это, конечно, не что иное, как случайное
совпадение. Мне надоело каждый раз его обыгрывать. К тому же
после каждой партии он сходил с ума. Но из упрямства снова садился
шрать. Его вина была налицо. Боже! Как бы он не попал под суд и не
получил тюремного заключения ( и не получил подгода). — Даст Бог,
ограничатся штрафом (назначением штрафа). Надо зайти в полицейский
участок. Я не утверждаю, что он сошел с ума. Но в таком случае его
надо поставить на свое место.
3*
67
Neyse orası lâzım değil; her sabah aynı vapurla indiğim için her gün
hemen hemen aynı yüzlerle karşılaşıyordum. Bunların arasında bir yolcu
vardı ki beni dehşetli meraka düşürmüştü.
Kim olduğunu ne iş yaptığını, hatta ne dinden ne milliyetten olduğunu
bilmiyordum. Gençten bir adamdı. Güzel, çirkin, yakışıklı, yakışıksız, nasıl
olduğunun farkında bile değildim. Yalnız gözlüklü olduğunu biliyorum.
Bu adam her gün vapurda birkaç gazete alır, cebinden kalemini çıkanr;
okur, okur ve habre birçok kelimelerin altını çizerdi. Bir gün, beş gün, on
gün Hep böyle!.. Bu adamm ne yaptığını sözcüklerin altım niçin çizdiğini
çok merak ediyordum.
Hepimizin böyle merak ettiğimiz şeyler, vardır. Fakat çok defa sorup
öğrenmek cesaretini yahut fırsatını bulamayız. Ben de ne cesaret, ne de fırsat
bulabiliyordum. Adamın gazeteden baş kaldırdığı, bir an için olsun
etrafındakilerin yüzüne baktığı yoktu ki.
Bir gün yanındaki yere oturdum ve hangi sözcüklerin altım çizdiğine
baktım. Çok dikkat ettim; çok düşündüm ama sözcüklerin altını ne maksatla
çizdiğini bir türlü anlayamadım.
Deli olmak işten değildi. Hiç kimse ile konuşmuyordu ki onunla ahbap
olup sorayım. Ykpur köprüye gelinçe yerinden kalkar dosdoğru kapıya
yollanırdı.
Düşünüyordum: Bu kelimeleri niçin çizebilir? Belki bir ansiklopediye
hazırlık yapıyordur! Eğer öyle ise, pek garip bir usul.
Ancak işin iç yüzünü öğrenmek kolay değil. Siz benim yerimde
olsaydınız ne yapardım€1 Ben kurnazlığa baş vurmaya karar verdim, şöyle
bir çare buldum.
Bir gün tekrar adamın yanıbaşına oturdum. O yine elinde kalemi, hem
okuyor, hem çiziyordu. Bir zaman onu sessiz, sadasız seyrettikten sonra bir
aralık ansızın parmağımı uzatıp çizmediği bir kelimeyi göstererek:
— Atladınız! dedim.
— Hiç cevap vermedi, dönüp yüzüme bile bakmadı, gösterdiğim
kelimenin altını çizip işine devam etti. Fırsat bu fırsat. «Canım bu sözcüklerin
altını niçin çiziyorsunuz»? diye sorsaydım ya! Dilim tutuldu, soramadjm.
Aklım başıma geldiği zaman da aradan çok vakit geçmişti.
Bu işi ertesi güne sakladım. Ertesi gün yiiıe yanındaki yere oturdum.
Kafamı yaklaştırarak bir zaman yaptığı işi seyrettikten sonra damdan düşer
gibi:
— Bu çizdiğiniz sözcükleri ne yapıyorsunuz?
Diye sordum.
Başını bir saniye bana çevirdi. Günlerce uğraşarak topladığım cesareti bir
anda yok eden bir sertlikle:
— Lâzım mı?
Diye cevap verdi.
68
Aynaya bakmadım ama her halde kıpkırmızı kesilmiştim. Mahvoldum, rezil
oldum. Ne cevap verebildim, ne de bir şey yapabildim. Bir daha adamın
yanına da oturmadım.
***
69
Fakat herif inatçı çıktı. Çoktandır kendisini takip ettiğimi, hattâ geçenlendç
işine karıştığım için beni terslemek zorunda kaldığını, bu yüzden kavga
çıkarmak ıtediğimi ve sonunda kendisini denize attığımı iddia etti. Kısası altı
ayı giydik!
Hiç bir şeye yanmıyorum. O adam gazetedeki sözcüklerin altım ne diye
çiziyor, onu bir türlü öğrenemedim, deli olacağım!
(Rakım Çalapala)
Alışırma Aşağıdaki somlan yanıtlayın:
1. Okuduğunuz mizah öyküsünde başlıca kaç kahraman var? 2. Öyküyü
anlatan, birkaç yıl önce ne yüzden hapse girmişti? 3. İiban bir sivrisinek
öldürdüğü için hapis cezası (veya hatta para cezası) görür mü? 4, O yaz
nereye, ne için gitmişlerdi? 5. Hikâyeci istirahattan söz edeıken neden «sözde»
sözcüğünü kullanır? 6. Her sabah tstanbula indiği vapurda öykücünün
dikkatini çeken, merakım uyandıran adamı tarif eder misiniz*? Aledâdebir i ısan
mıydı? 7 .0 adam vapurda her gün ne yapardı? 8. Sözcüklerin altım çizmekte
amacı ne olabilirdi? 9. Beriki işin içyüzünü neden cğrenem:yordu? Nihayet
ne yaptı? Hazırladığı soruyu neden sormadı? Ertesi sabah sorunca ne
oldu? Öteki bizimkini azarladı mı? Kavga mı çıkardı? bağırıp çağırdı mı? Nasıl
oldu da berikini aptal yerine koyda? Bir sabah gencin ensesine konan
sivrisinek nasıl bir sinekti? Bununla ilgili olarak beriki, akl ndan ne gibi
ihtimalleri geçirdi? Sineğin konduğunu söylemeye neden cesaret
edemiyordu? Söyleseydi ne olabilirdi? Bizimki, sineği öldürmek için nihayet
fırsat bununca ne oldu? MaLkemede ne söyledi? Sivrisinek meselesini
niçin açmadı? Genç adamın söyledikleri neydi? Sonunda beriki
duyduğu hissi beyan edencen ne diyor? Yandığı şey neymiş?