Avustralya Türk Kayası

yıl ında avust r al ya’da bir t er ör sal dır ısı ‘kahr amanl ık’ mı, I. DÜNYA SAVAŞI kompl o mu? ekrem saltık ’te Broken Hill’de kanlı bir saldırı gerçekleşmişti. Görgü tanıklarına göre Türk bayrağı asılı bir dondurma arabasından Osmanlı askeri üniformalı iki kişi, masum sivilleri taşıyan bir piknik trenine saldırdı. Olay, ertesi gün büyük puntolarla “Türklerin Saldırısı” vurgusuyla gazetelerde manşetlere çıkmış, Osmanlı Devleti’ne karşı nefret ateşlenmiştir. Diğer yandan Türkiye’de de, öldürülenlerin cepheye giden Anzak askerleri olduğuna dair fantastikleşen bir kahramanlık kurgusu ortaya çıkmıştır. yılının 1 Ocak sabahında arabasına Türk bayrağı asmışlar ve Saldırıdan 52 yıl sonra dönemin ünlü ’lı yılların Avustralya’daki Broken Hill kasa- Osmanlı askeri üniformaları giymiş- gezi yazarlarından Hikmet Feridun ikinci yarısında Avustralya’daki basında kanlı bir terör saldırısı ger- lerdi. İki saldırgan, pusuya düşür- Es, Hayat Tarih Mecmuası’nın Türklerin çekleşmişti. Görgü tanıklarına göre dükleri trene ateş açtıktan sonra Haziran sayısında tıpkı kendisinden yaptırmak istediği anıtın masum sivilleri taşıyan bir piknik kendilerine müdahale eden polis sonra konuyu ele alacak olan diğer projesi. trenine saldıranlar, bir dondurma ekipleri ve milislerle de çatışmaya araştırmacılar gibi olayın Türklere girmişler, olay yerinden kaçarken ait bir kahramanlık hikâyesi olduğu girdikleri bir çiftlik evinde kendileri- yanılgısına düşmüştü.3 Hikmet Feri- ni fark eden yaşlı bir görgü tanığını dun Es’in ardından olayı araştıran da yaralamışlardı. Zanlılardan biri birçok akademisyen ve araştırmacı çatışma sırasında, diğeri de yaralı saldırının gerçekleştiği alanda göz- olarak kaldırıldığı hastanede ölmüş lemler yapmış, dönemin gazetele- birkaç gün sonra saldırganların rine4 ve soruşturma tutanaklarına pusuya yattıkları kayanın dibinde ulaşarak, saldırının aslıyla ilgisi bir intihar notu bulunmuştu. Olay, olmayan bir kurguya sahip makale- ertesi gün yayınlanan gazetelerde ler, kitaplar kaleme almıştı.5 ’lı manşetlere çıkmış, “Türklerin Saldı- yılların başında Türkiye’nin Can- rısı” vurgusunun büyük puntolarla berra büyükelçiliği, Broken Hill sal- yapıldığı gazetelerde iki Türk’ün bir dırısını gerçekleştiren zanlıları sa- piknik trenine saldırarak masum si- hiplenerek kemiklerinin Türkiye’ye vil insanları öldürdüğü yazılmıştı.1 iadesini istemişti. Birkaç yıl sonra yılının Ocak ayı boyunca ya- Avustralya’daki Türk topluluğu kasa- yınlanan Avustralya gazetelerinde, ba meclisine başvurarak söz konusu Broken Hill saldırısının ayrıntıları zanlılar için bir anıt dikmek istedik- anlatılmış, masum sivilleri öldürmek lerine dair talepte bulunmuşlardı.6 cüretinde bulunan Müslüman Türk- Çanakkale konulu araştırmalarıyla lerden intikam alınması gerektiğine tanınan bir yazar, yüzlerce Anzak dair ateşli yazılar yayınlanmıştı.2 askerini öldürdüğüne inandığı iki Broken Hill’de yaşanan terörist sal- Afgan için bizzat Broken Hill kasa- dırı, I. Dünya Savaşı’na soğuk bakan basına giderek öldürüldükleri kaya- Avustralya kamuoyunda, Osmanlı lıklarda mevlit okuttuğunu yazmıştı.7 88 Devleti’ne karşı bir nefret kıvılcımı Avustralya’da yaşayan bir gazeteci olmuştu. de internet ortamında bir virüs gibi  TOP LUMS AL TAR‹ H OCAK 2 0 1 1 yayılan ve her alıntılandığı sayfada ya Savaşı boyunca yapılan anti Türk len Molla Abdullah20 ve Gül Muham- giderek fantastikleşen “İlk Türk- propagandasının bir parçası olan med21 adlı iki Afgan devecinin ger- Avustralya savaşı” konulu hamasi Broken Hill saldırısının sonuçları, çekleştirdiği iddia edilen Broken Hill yazılarında öldürülenlerin cepheye Avustralya’dan başlayarak Çanakka- saldırısının I. Dünya Savaşı başların- giden Anzak askerleri olduğu şek- le Boğazı’na kadar uzanıyordu. da Avustralya’daki siyasi ve askeri linde asılsız bir kurguyla “kahraman durumun İngiltere’nin beklentileri Türk dondurmacılar” efsanesinin “barbar türkler!” doğrultusunda değişmesine yaptığı yayılmasında etkili olmuştu.8 Saldı- katkılar aynı zamanda ülkedeki “bar- rının görsel medyada da yansımaları yüzyılın başlarında Avustralya’da bar Türk” imajının da kaynağıydı. olmuş, yılında Tazmanya’da çe- yayınlanan çeşitli gazeteler ve resmi kilen “Battle of Broken Hill”9 filmi ve yazışmalar, tam bir Ortadoğu ülkesi “War in Broken Hill” belgeselinden gibi görünmeye başlayan Avustral- sonra,10 yılında Avustralya’daki ya şehirlerinde yerleşen göçmenler gazetelerde Hollywood’un ünlü akt- arasında Türklerin de olduğuna dair rislerinin rol alacağı yeni bir film bilgiler veriyordu. Ancak söz konusu çekileceği haberleri yayınlanmıştı den çeşitli nedenlerle Avustralya’ya üst başlıklı Broken Hill saldırısı, Türkiye’deki göç eden Müslümanlardı “Sepoy” yazısı. tarih kürsülerinde dahi yıllarca bir adı da verilen Afgan deve çobanla- Avustralya’da kahramanlık hikâyesi olarak anla- rının kıtaya götürülüşleriyle, Müs- hazırlanmış bir savaşa çağrı tılmış, öldürülenlerin cepheye giden lümanları ilk defa yakından tanıma afişi. Anzak askerleri olduğuna dair asılsız fırsatı bulan Avustralyalılar, yüz- ve çok zaman fantastikleşen bir kur- yılın ilk çeyreğinde Müslüman dün- gu ortaya çıkmıştı. Hakemli akademik yasının hamisi olarak tanıdıkları Os- dergilere konu edilen,13 kitaplarda manlı Devleti’yle I. Dünya Savaşı’nda yer alan14 saldırı hakkında yazılı ba- karşı karşıya geleceklerdi. sın ve internet ortamında çok sayıda makale ve deneme kaleme alınmış Broken Hill gibi birçok Avustral- olması,15 saldırının zamanla bir mite ya ve Yeni Zelanda kasabasından dönüşmesine neden olmuştu. Ortaya toplanan gönüllülerden oluşan ve çıkan bilgi kirliliğinin neden olduğu kısaca “Anzak”18 adı verilen askeri “kahraman Türk dondurmacılar” birliklerde bulunan çok sayıda as- kurgusunun bazı akademisyen ve ker, Çanakkale’de Türklere karşı gazeteciler tarafından sürekli pom- savaşmıştı. Anzaklar farklı dillerde palanması, Broken Hill saldırısının yayınlanan hatıraları ve yakınları- aslında I. Dünya Savaşı’nın en büyük na gönderdikleri mektuplarda ağız muhataplarından biri olan Osmanlı birliği etmişçesine Çanakkale’ye Devleti’ne karşı nefret uyandırmak gelmeden önce, Türkleri “barbar” için özel sektör işbirliğiyle kurgula- insanlar olarak tanıdıklarını yazmış- nan bir devlet komplosu olduğunun lardı. Aynı metinlerde, savaşırken anlaşılmasına engel olmuştu Oysa tanıma fırsatı buldukları Türklerin yüzyıl başlarında Avustralya’daki barbar değil, düşman askerlerinin siyasi ve askeri durum, Broken Hill cenazelerine bile hürmet gösteren, saldırısının iç yüzü ve sonuçların- kahraman ve iyi niyetli insanlar ol- dan oluşan yap-bozun doğru şekilde duğunu belirtiyorlardı Söz konusu bir araya getirilmesi, yaklaşık yarım metinler, Anzaklar üzerine yapılan 1. dünya savaşı asırdır Avustralya’daki Türklerin araştırmalara kaynaklık etmiş, an- ve avustralya kahramanlık öyküsü olarak bilinen cak şimdiye kadar I. Dünya Savaşı saldırının aslında bir komplo oldu- öncesinde Avustralya’daki “barbar yılı Ağustos’unda İngiltere’nin, ğuna dair gerçekleri de gün ışığına Türk” imajının nasıl ortaya çıktığı Almanya’ya savaş ilan etmesi ve do- çıkaracaktı. Zira Avustralya askeri, sorgulanmamıştı. Oysa Anzakların minyonlarını da durumdan haberdar siyasi tarihi ve ekonomisi için büyük Çanakkale’ye gelişlerinden dört ay etmesi22 üzerine Avustralya ve Yeni 89 bir kamu yararı sağlayan ve I. Dün- önce, bir yılbaşı sabahında öldürü- Zelanda gibi İngiliz dominyonlarının  savaşa dâhil olması çatışmayı tam riyeti olmadığı gibi, kamuoyunun gitmesini sağlamak için kurgulanmış bir dünya savaşı haline getirmişti. çoğunluğu emperyalist saldırılara bir Avustralya “11 Eylül”üydü. yüzyılın başlarında dünyadaki karşı oldukça tepkiliydi Avust- askeri çekişmelerin uzağında olan ralya Meclisi, sömürgeler yasasına 1 ocak ∗ Avustralya, ciddi bir silahlı güce sa- göre tarafsız kalma hakkına sahipse hip olmadığı gibi, herhangi bir ordu- de savaşın başlamasının ardından yılının ilk sabahında “kahraman I. DÜNYA SAVAŞI ya da sahip değildi. Asayiş, bölgesel Avustralya donanması İngiltere em- Türk dondurmacılar” yanılgısında güvenlik teşkilatlarıyla sağlanıyor, rine verilmiş, ayrıca 20 bin kişilik bir bahsedildiğine göre Broken Hill ka- olası bir Avrupa savaşına gönderi- ordunun da uygun görülecek yerlere sabası tren istasyonunda yaklaşık lecek kuvvetlerin gönüllü birlikler- gönderileceği taahhüt edilmişti Ta- kadar Anzak askeri bulunu- den oluşturulması öngörülüyordu. ahhüt edilen askeri birliklerin oluş- yordu. Oysa söz konusu kurgudaki Ülkede savaşa karşı olan kesimler turulabilmesi için ülke çapında yapı- iddianın aksine o sabah Broken Hill olduğu gibi, savaş yanlısı bir kitle de lan duyurulara cevap veren gönüllü kasabasındaki tren istasyonunda bulunuyor, siyaset ve devlet adamla- başvurularına rağmen, yılı son- toplananlar Anzak askerleri de- rı Pasifik’teki Japon ve Alman tehdi- larında ülkelerinin kanlı bir Avrupa ğil, geleneksel bir piknik gezisine dine dikkatleri çekerek savaşta, “son savaşına katılmasına karşı direnen gidecek olan kadınlı-çocuklu sivil adam ve son şilini” feda edene kadar, sosyalist sendikaların da çabalarıyla insanlardı. Saldırının her ne kadar “anavatan”, İngiltere’nin yanında yer hâlâ istenen sayıya ulaşılamamıştı. Anzakları cepheye taşıyan askeri bir alınması gerektiğini savunuyordu Avustralya kamuoyunun Avrupa sa- konvoya yapıldığı söylense de, kon- Dışarıdan gelen siyasi baskılar de- vaşına ilgisizliğini desteğe dönüştür- voyda trenin güvenliğini sağlamak vam ederken savaş karşıtı gruplar, mek için, uzaklardaki düşmanın kıta için atlı olarak eşlik eden birkaç po- hükümetin gönüllü asker sayısını ar- topraklarına girdiği korkusunun ve listen başka kimse bulunmuyordu tırma yönündeki tüm faaliyetlerine düşmana karşı derin bir nefret uyan- Yine “kahraman Türk dondurmacı- direniyordu. Kıtanın çeşitli şehirle- dırılması gerekiyordu. Broken Hill lar” mitinde anlatıldığı gibi yüzlerce rinde bulunan sendikalara yaslanan saldırısı, aslında I. Dünya Savaşı’nın Anzak askeri, günlerce süren bir ça- inançlı sosyalistler, Avustralya’nın Ortadoğu’daki en büyük muhatabı tışmayla öldürülmemiş, zanlılardan kanlı bir Avrupa savaşına katılması- olan Osmanlı Devleti’ni, dolayısıyla birinin ağır yaralı, diğerininse ölü na karşı çok etkili bir direniş yürü- Türkleri, Avustralya topraklarına ka- ele geçirilmesine kadar geçen birkaç tüyorlardı. Avustralya kanunlarına dar girip kan döken barbarlar olarak saat içerisinde 4 masum sivil28 öldü- göre halkın savaşa katılma mecbu- tanıtarak, Avustralyalıların savaşa rülmüş, 7 kişi de yaralanmıştı Medine Şerifi cihat çağrısı yapıyor. 90  TOP LUMS AL TAR‹ H OCAK 2 0 1 1 Zanlılardan Molla Abdullah, aslında yapılamamıştı Zanlıların vücutla- Avustralya’nın I. Dünya Savaşı’na helal et kesimi yaparak geçimini sağ- rında uyuşturucu olduğunu gözlem- katılmasını destekleyen siyasilerin lıyor, aynı zamanda Avustralya’daki leyen gazetecilerin fark ettiği bu ay- başında geliyordu. yılların- ilk Müslüman ibadethanelerinden rıntı, Afgan devecilerin aslında zan- da40 başlattığı büyük kampanyalarla biri de olan Broken Hill’deki caminin lısı olarak gösterildikleri saldırının zorunlu askerlik uygulamasına geçil- imamlığını yapıyordu Diğer zanlı kurbanları arasında olabileceklerini mesini sağlayarak I. Dünya Savaşı’na Gül Muhammed, bir süre bölgedeki gösteriyordu Birlik duygusunun gönderilecek asker sayısının artırıl- maden ocaklarında çalışmış, ’de yoğun olduğu geleneksel bir yılbaşı ması için ülkeyi iki defa referanduma yaşanan ekonomik kriz nedeniyle sabahında gerçekleştirilen saldırı götürecek olan Hughes’in ilk icraat- işsiz kalarak seyyar dondurmacılığa nedeniyle tahrik edilen Broken Hill larından biri, Broken Hill Madencilik Çanakkale’de başlamıştı Komployu planlayan- sakinleri saldırıyı Müslüman Türkler Şirketi Genel Müdürü ve Yönetim bir çarpışma sonrası lar bir taşla iki kuş vurabilmek için ve onların müttefiki olan Almanla- Kurulu Başkanı’nı, Federal Bilim ve sahildeki savaş karşıtı sendikalardan birine rın gerçekleştirdiğine inandırılmış- Sanayi Bürosu’na atamak olmuştu. Avustralya birlikleri. de üye olan bir papazı öldürterek lardı. Yılbaşı gününün akşamında Dünyadaki en zengin kurşun-gümüş Müslüman bir din adamının Hıristi- öfke içinde sokaklara dökülmüşler, ve çinko yataklarına sahip olan Bro- Çanakkale’de esir düşmüş yan bir din adamını öldürdüğü imajı intikam duygularıyla kasabadaki Al- ken Hill Madencilik Şirketi (BHP), Anzak askerleri. uyandırmıştı. Toplumun saygı gös- man kulübünü ateşe vermişlerdi Alman asıllı bir göçmen tarafından terdiği bir din adamının öldürülmesi Ertesi gün kasabada yaşayan birkaç ’te Broken Hill kasabası yakınla- halkın ortak düşmana karşı kalıcı bir Alman ve Müslüman kasabalılarca rında kurulmuştu Kuruluşunun ar- öfke duymasını sağlayacak, o kişinin zorla kasaba dışına gönderilmiş,36 dından hızla yükselişe geçen şirket, sendikacı olması savaş karşıtlarını Broken Hill madenlerinde çalışan, kısa zamanda bölgedeki küçük ma- da susturmuş olacaktı. Halkın duy- çoğunluğunu Güney Asya kökenli- denleri de satın alarak sahip olduğu gusal tepkisinin kontrolden çıkarak ler ve düşman devletlerden gelen ekonomik güçle siyasi ve bürokratik öngörülemeyen olaylara sebebiyet göçmenlerin oluşturduğu işçiler ilişkiler de kurmuştu BHP’nin çev- vermemesi için de kurban sayısı işten çıkarılmışlardı Broken Hill redeki rezervleri ortaya çıkarmasıy- mümkün olduğunca az olmasına ça- saldırısının soruşturmasını yürüten la kasaba kısa zamanda gelişmeye lışılmış, yaralı sayısı da bir o kadar savcının hazırladığı ve sıradan iki başlamış,43 maden işçilerinin sayı- sınırlı tutulmuştu. Olaydan birkaç devecinin böylesi bir saldırıyı hangi sındaki artış kısa sürede işçi sendi- gün sonra saldırganların pusuya yat- amaçla gerçekleştirdiğine ve neden kalarının kurulmasını sağlamıştı. İşçi tıkları kayanın dibinde saldırıyı II. Türk gibi gösterilmeye çalışıldığına sendikalarının her geçen gün art- Abdülhamid’in talimatıyla gerçekleş- dair soruları yanıtsız bırakan rapor makta olan grevleri başta BHP olmak tirdiklerini anlatan intihar mektup- yıllarca ulusal güvenlik bahanesiyle üzere ülkedeki madencilik sektörü- ları bulunmuştu Saldırı gerekçeleri saklı tutulmuş, bir ay içinde kapatı- nü tehdit ediyor, aynı sendikaların arasında gösterilen “Afganların ken- lan soruşturmayı yürüten savcı kısa savaş karşıtı tavır almaları hükümeti dilerine kötü muamelede bulunan sürede terfi ettirilmişti. Öte yandan zor durumda bırakıyordu. yılın- Avustralya vatandaşlarından inti- soruşturmayı kısa sürede rafa kaldı- da parlamentodan geçirilen “Düş- kam almak istemiş oldukları!” baha- ran Başsavcı Billy Hughes,38 ilginç bir manla Ticaret Yasası”, İngiltere’nin nesi, saldırganların taşıdıkları Türk şekilde saldırıdan sadece 6 ay son- savaş ilan ettiği Almanya’yla tica- bayrağı sebebiyle karmaşık bir hâl ra Avustralya başbakanı olmuştu rete devam eden şirketlere karşı alıyordu. Olayın karmaşık yanlarının İngiltere’nin müttefiki olmayan cezai yaptırımlar öngörüyordu araştırılması bir yana bütün kanıtlar ülkelerden gelen göçmenlerin en- Avustralya’da, Almanya’yla ticarete yok edilmiş, zanlıların cesetleri ale- tegre edilmesi için yasalar çıka- devam ettiği gerekçesiyle sıkıntılı 91 lacele ortadan kaldırıldığı için otopsi rılmasını sağlayacak olan Hughes, günler yaşayan şirketler arasında  BHP de bulunuyordu. Ancak Avust- sanayi kompleksinin yararına bir ge- zanlıların “Afgan Türkü” olduğu şek- ralya ordusunun ihtiyaç duyacağı lişme sağlayacaktı. linde zorlama bir ısrara girmişlerdi. askeri malzemelerin hammadde kay- Hamasi tarihsel anlatımın sınırlarını naklarına sahip olması, BHP’yi kolay Anzakların Gelibolu’ya gelişinden 4 zorlayan çeşitli makalelerinde, bu iki kolay gözden çıkarılamayacak bir ay önce gerçekleşen komplonun kur- “Afgan Türkü”nün saldırıyı 23 Kasım konuma getirmişti. Broken Hill saldı- banları ve suçlu olarak lanse edilecek ’te ilan edilen “cihat” çağrısına I. DÜNYA SAVAŞI rısından sadece 3 ay önce iflasın eşi- kişiler büyük bir gizlilikle seçilmiş- karşılık vermek için gerçekleştirdiği- ğinde olan şirket, yılı Şubat’ında ti. Halkın duygusal olarak galeyana ni iddia etmişlerdi. Oysa bu iddiala- hakkında yürütülen bütün soruş- gelmesi sağlanmış, savaşa karşı olan rın kaynağı olan ve “hilafet” denince turmalardan aklanarak çıktığı gibi, kesimlerin susturulabilmesi ve “düş- akla gelen ilk Osmanlı padişahların- büyük bir askeri malzeme ihalesini man” milletlere karşı nefret duyguları dan II. Abdülhamid’in adının özellik- de kazanmıştı. Avustralya’nın bin- uyandırılması için toplumun geniş bir le kullanıldığı intihar mektuplarında lerce gönüllüyle katıldığı 1. Dünya kesimini temsil eden kurbanlar özen- II. Abdülhamid’in ’te yaklaşık Savaşı’nın sonlarında, savaşta kulla- le seçilmişti. Toplumun saygı göster- 6 yıldır Osmanlı tahtında olmadığı nılan demir-çelik üretiminin baş te- diği birkaç kişi öldürülmüş, halkın dikkate alınmayarak kronolojik bir darikçisi ve Avustralya askeri-sınaî ortak “düşmana” karşı kalıcı bir öfke hata yapılmıştı Ayrıca yüzyıl kompleksinin büyük ortaklarından duyması sağlanmıştı. Saldırının ar- başlarındaki haberleşme koşulları da biri haline gelmişti. rını aşarak fantastikleşen bir iddia- dan öteye gidemezdi. Bu araştırma, üzerinden geçen yaklaşık bir asrın ardından trajikomik bir şekilde bu defa Türkler tarafından manşetlere çıkarılmaya çalışılan bir katliamın, Broken Hill saldırısının akademik zemindeki reddiyesidir. Yarım asırlık bir akıl tutulmasının bir virüs gibi ya- yılması nedeniyle Türkler tarafından Türklere ve Müslüman-Hıristiyan ça- verimli üretimini yapan maden şir- katılması sağlanmıştı. Saldırıyla bir- tışmasına yamanmaya çalışılan Bro- keti olacaktı likte tohumları atılan “Türk nefreti” ken Hill saldırısının “kahraman Türk gazete manşetleriyle dalga dalga ya- dondurmacılar” kurgusuyla mitleş- reddiye yılmış, Avustralyalıların intikam hırsı tirilmesi, Türkiye’deki birçok sosyal yaklaşık 4 ay kadar sonra Gelibolu’da bilimcinin saplantı haline getirdiği Broken Hill saldırısının ardından Türklerle karşı karşıya gelmelerine “Türk söylerse fermandır!”, “Türk Avustralya kamuoyunda masum in- kadar devam etmişti. Oysa ne Molla yaparsa kahramandır!” fanatizmi sanların “barbar Türkler” tarafından Abdullah ne de Gül Muhammed ha- nedeniyle gerçekleşmiştir. Türk en- öldürüldüğü izlenimi uyandırılmış, I. yatları boyunca herhangi bir Osmanlı telektüelinin ve sosyal bilimcilerinin Dünya Savaşı’na katılarak Osmanlı toprağında yaşamadıkları gibi, aslın- çağı ıskalama eşiği olan “hamaset” Devleti’ne karşı savaşmak isteyen da Türk de değillerdi Broken Hill saplantısının bir kenara bırakılması gönüllü sayısıyla birlikte savaşa ay- saldırısının zanlıları olan bu iki Afgan yüzyılın belki de ilk derin dev- rılan fonun da artırılması sağlanmış- deve çobanının Türk oluşlarına dair let komplolarından biri olan Broken tı. Broken Hill saldırısı, uzaklardaki asılsız iddia, dönemin gazete man- Hill saldırısının bütün ayrıntılarıyla düşmanın Avustralya topraklarına şetlerinde büyük puntolarla veril- ortaya çıkarılmasını sağlayacak, bu girerek masum sivillerin dahi canına mişse de zamanla Afgan-Türk ayrımı konudaki akademik çalışmaların art- kastetmiş olduğu ve durdurulması konusunda bir bilinç uyanmış, olay, ması mevcut bilgi kirliliğinin yerini gerektiğine dair savaş kampanya- üzerinden geçen yaklaşık bir asırdan tarihsel gerçeklere bırakmasını ko- sının bir parçasıydı. Saldırı her ne sonra unutulmuştu. Ancak saldırıyı laylaştıracaktır. kadar Avustralya’nın İngiltere tara- hâlâ “kahraman Türkler” parantezin- ekrem saltık fından istenen gönüllü asker kotası- de ele alan bazı Türk araştırmacılar(!7; “Broken Hill January , s. 4; “Dreadful Affair at Broken Hill”, haftalarda yayınladığı makalesi için bak; Yetkin Tragedy”, The Mercury, Wednesday, 6 January The Advertiser, Saturday, 2 January , s. ; İşçen, “Britanya İmparatorluğu’nun 11 Eylülü: , s. 6; “Turks’ Confession”, The Sydney “Train Attacked by Turks”, The Sydney Morning Broken Hill Katliamı”, Çanakkale , Sayı: 6, Yıl: Morning Herald, Wednesday, 6 January , p; Herald, Saturday, 2 January , s. 11; “Sensational 2, Ağustos , s “Broken Hill Sensation”, The West Australian, Shooting Case”, The West Australian, Saturday, 17 NAA: MP16, /3/, s. ; Christine Wednesday. 6 January , s. 7; “Broken Hill 2 January , s. 8; “Turks Attack Train”, The Stevens, Tin Mosques and Ghantowns; A Tragedy: Inquest on Assailants”, The Argus, Argus, Saturday 2 January , s. 9; The Brisbane History of Camel Drivers in Australasia, Oxford Wednesday, 13 January , s; Stevens, Tin Courier, Saturday, 2 January , s. 4. University Press, Melbourne , s. (Christine Mosques, s. 2 “Battle at Broken Hill”, The Brisbane Courier, Stevens’ın birden fazla eserinden yararlanıldığı 33 “Marihuana-Inspired Patriotism Led to the Battle Monday, 4 January , s. 6; “Broken Hill için sonraki dipnotlarda bu eser, Tin Mosques of Broken Hill”, Daily Mirror, 14 May Sensation”, The West Australian, Saturday, 4 şeklinde kısaltılmıştır.) Charles Manning Hope 34 A Prelude to Gallipoli; The Battle of Broken January , s. 6; “Broken Hill Sensation”, The Clark, A History of Australia. Vol. IV, Chapter: Hill adlı kitapta -polis tutanakları ve görgü Argus, Monday, 4 January , s. 6; “The Broken 8, Melbourne University Press, Victoria , s. tanıklarının ifadeleri dikkate alınarak- Gül Hill Tragedy”, The Mercury, Monday, 4 January ; Stevens, age. s. ; “The Exploring Muhammed ve Molla Abdullah’ın Broken Hill , s. 4; “Wild Scenes at Broken Hill”, The Sydney Expedition”, The Argus, Tuesday, 4 December sldırısına nasıl kurban edilmiş olabileceklerine Morning Herald, Monday, 4 January , s. 10; , s. 9; “The Victorian Exploring Expedition”, dair şöyle bir kurgu anlatılmaktadır; Saldırıyı “Broken Hill Sensation: Story of the Tragedy”, The The South Australian Advertiser, Saturday, 8 July Gül Muhammed ve Molla Abdullah değil Advertiser, Tuesday, 5 January , s. 10; “The , s. 3. savaş yanlıları yahut düşmanla ticaret yasası Broken Hill Sensation”, The Advertiser, Tuesday, 18 “Australian and New Zeland Army Corps” nedeniyle sıkıntılı günler yaşamakta olan 5 January , s. 10; “Warlike Attack by Turks”, (Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu). maden şirketlerinden birinin kiraladığı ve Kalgoorlie Western Argus, Tuesday, 5 January 19 “Considerate Turks”, The Argus, Tuesday, 10 muhtemelen Hindu ya da Budist olan ve bir , s. 10; “Broken Hill Tragedy”, The Mercury, August , s. 5; The Egyptian Gazette, Saturday, zamanlar İngiliz ordusunda görev yapan keskin Thursday, 6 January , s. 6; “The War” Northern 28 August , s.3; The Age, 13 September ; nişancılar gerçekleştirmişlerdi. Ancak trene ateş Territory Times, Thursday, 7 January , s. 5. Naklen; A. Mete Tuncoku, Anzakların Kaleminden açan bir Hindu ya da Budist’in, Müslüman Türk 3 Hikmet Feridun Es, “Avustralya’da Çanakkale”, Mehmetçik (Çanakkale ), Atatürk Araştırma kıyafetleriyle sıradan insanları öldürmesinin halk Hayat Tarih Mecmuası, Sayı:5 Haziran , s. Merkezi, Ankara , s. arasında İngiliz düşmanı milletlere karşı nefret 20 Mullah ABDULLAH Death Certificate; http://www. uyandırması beklenemezdi. Saldırıyı yapmak 4 aralığındaki Avustralya gazetelerine seafoodplus.info (Erişim: ). için geçerli sebepleri ve olabilecek kişilerin ulaşmak için: seafoodplus.info 21 Badsha GOOL Death Certificate: seafoodplus.info bulunması, en azından saldırının onlar tarafından del/home seafoodplus.info (Erişim). yapılmış gibi gösterilmesi gerekiyordu. Bu noktada 5 M. Turkay Ilicak, İki Türkün Avustralya’ya Savaş 22 Ernest Scott, Australia During the War: The Müslüman oldukları ortada olan Afgan deveciler İlanı, Venüs Matbaacılık ve Yayıncılık, Melbourne, Official History of Australia in the War of olaya alet edilmişlerdi. Vücutlarına Hint keneviri Avustralya, , Vol. XI, Angus & Robertson, Melbourne , verilerek uyuşturulmuş olan iki Afganlı, Osmanlı 6 The Report of Barrier Daily Truth; Barrier Daily s. (Ernest Scott’un birden fazla eserinden üniformaları giydirilerek beyaz kayalar adı verilen Truth, Broken Hill’s Daily News Paper, Thursday, yararlanıldığı için sonraki dipnotlarda eser, dağlık araziye trene yapılan saldırıdan önce 27 November Australia During the War şeklinde kısaltılmıştır.) taşınmışlardı. Komplocu teröristler, trene ateş 7 Ergun Göze, Yaşasın Hatıralar, Kubbealtı 23 Neville Meaney, Australia and World Crisis ettikten sonra koşarak uzaklaşmışlar, ellerindeki Neşriyat, İstanbul , s. A History of Australian Defence tüfekleri beyaz kayalıklarda baygın halde bekleyen 8 Hulusi Şenel, “İlk Türk-Avustralya savaşının and Foreign Policy, Volume. 2, Sydney University Afgan devecilerin ellerine tutuşturmuşlardı. Avustralya’da başlayıp Çanakkale’de devam Press, Australia , s. , ; Clarke, age., Sıradan iki Afgan deveci olan Molla Abdullah ve ettiğini biliyor muydunuz?”, seafoodplus.info s. ; Scott, Australia, s. ; Scott, Australia Gül Muhammed, 1. Dünya Savaşı’na katılacak org/seafoodplus.info?name=turk_avustralya (Erişim: During the War, s. Avustralyalı gönüllüleri artırmak için yapılan bir ); Hulusi Şenel, “Yunanlılar ve Ermeniler 24 Avustralya kamuoyunun I. Dünya Savaşı’ndaki komplonun kurbanlarıydı. Kahramanlarını Hatırlıyorlar, Anıtlar Dikiyor, tutumuyla ilgili geniş bilgi için bak: Michael 35 The Barrier Miner, 2 January ; The Brisbane Filmler Çekiyor; Peki Biz Ne Yapıyoruz”, Turkish McKernan, The Australian People and the Great Courier, 4 January , s. 6. News Weekly, 11 March , s. 4; Ayrıca çeşitli War, Collins, Sydney, 36 Mary Lucille Jones, “The Years of Decline: gazetelerde farklı zamanlarda yayınlanan köşe 25 Grey, age., s. Australian Muslims ” in Mary Lucille ∗ yazıları ve internet ortamındaki çok sayıda ”Kuzey Yıldızı; Güney Asya ve Uzakdoğu’da Sullivan and Abdul Khaliq Kazi, An Australian kaynakta Broken Hill olayına Türklerin bir Türk İzleri” () adlı belgeselin, Avustralya Pilgrimage: Muslims in Australia from the kahramanlık öyküsü olarak yer verilmiştir. bölümü için yapılan araştırmanın genişletilmiş Seventeenth Century to the Present, ed. Mary İnternetteki arama motorlarıyla yapılacak basit bir versiyonu olan bu makalenin “1 Ocak ” Lucille Jones, Victoria Press in Association with bir aramada Broken Hill olayını farklı ve abartılı başlıklı bölümünün yazımında Iowa State the Museum of Victoria, , s. versiyonlarıyla anlatan çok sayıda köşe yazısı ve Üniversitesi’nden emekli Prof. Dr. Ömer ERTUR’un 37 Shahram Akbarzadeh and Abdullah Saeed, Muslim blog bulmak mümkündür. Broken Hill saldırısının iç yüzünü anlattığı A Communities in Australia, University of New 9 Robin Levinson, The Battle of Broken Hill, Prelude to Gallipoli; The Battle of Broken South Wales Press, Sydney , p; Baker, age., Sagittarius Film and TV Production, Tasmania ; Hill adlı kitabı için yaptığı araştırmalar ve s. seafoodplus.info topladığı arşiv belgelerinden de faydalanılmıştır. 38 Akbarzadeh and Saeed, age., s. (Erişim: ). Ertur’un büyük bir titizlikle kaleme aldığı belgesel 39 Brian Carroll, Australia’s Prime Ministers: from 10 Shirley Burges, War in Broken Hill, January I, kurgu roman niteliğindeki “A Prelude to Gallipoli Barton to Howard, Rosenberg Publish, Australia , A Documentary Film, Canberra “ kitabı Broken Hill olayına dair soru işaretlerine , s. 11 “Broken Hill’ Film Oluyor”, Turkish News Weekly, Avustralya’daki mevcut siyasi, askeri ve 40 (28 October ) Referandum sonuçları için Wednesday, April 15, , s. 6. ekonomik koşulları da göz önünde bulundurarak bak: seafoodplus.info 12 Söz konusu haberler için bak: http://www. yanıtlar verebilecek niteliktedir. Bu makalenin plebiscite,_; (20 December ). Referandum seafoodplus.info?a= (Erişim: ). yazılabilmesi için sağladığı esin ve yapılan sonuçları için bak: seafoodplus.info 13 Bilal Şimşir; “ Çanakkale Savaşı ve Türkiye- araştırmalar sırasında gereken kaynak temininde Australian_plebiscite,_ Avustralya İlişkileri” Çanakkale Araştırmaları gösterdiği âlicenaplıktan dolayı kendilerine 41 seafoodplus.info; BHP: Türk Yıllığı, Sayı:2, Mart , Çanakkale 18 Mart teşekkürü bir borç bilirim. Australia’s International Resources Company, Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını 27 Brian Kennedy, Silver, Sin, and Sixpenny Ale: Broken Hill Proprietary Company, Araştırma Merkezi, ss; Rahmi Doğanay, A Social History of Broken Hill, , 42 Edward Stokes and James Wooler, United We “Çanakkale Zaferinin Türk ve Dünya Tarihi Melbourne University Press, , s. Stand: Impressions of Broken Hill , Açısından Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Türk 28 seafoodplus.info Five Mile Press, Canterbury, Melbourne , s. 8. İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, Kasım , s. seafoodplus.info?SessionID= (Erişim: 43 Robert John Solomon, The Richest Lode: Broken ). Hill , Hale & Iremonger, Sydney ; 14 Jessica Gregson, The Ice Cream Army, Paperbooks 29 Olayda yaralananların isimleri için bak: Barrier Brian Kennedy, Silver, Sin, and Sixpenny Ale: Publishing, London ; Sunay Akın,”Servet-i Miner, 2 January (Mary Kavanagh, George A Social History of Broken Hill, , Fünuncular Aborjinlere Karşı”, Onlar Hep Stokes, Thomas Campbell, Lucy Shaw, Alma Melbourne University Press, ; Richard Hugh Oradaydı, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul Crocker, Rose Crabb, Constable Robert Mills) ; and Bell Kearns, Broken Hill , The , s. Kalgoorlie Western Argus, 5 January , s. 9. Broken Hill Historical Society, Broken Hill 15 Can Dündar, “Broken Hill Savaşı: İlk Osmanlı 30 Kevin Baker, Mutiny, Terrorism, Riots and 44 Scott, Australia, s. Avustralya Savaşı”, Popüler Tarih, Sayı:4, Eylül Murder: A History of Sedition in Australia and 45 Ertur, age., s. , s New Zealand, , Rosenberg Publishing, Australia 46 Christine Stevens, “Abdullah, Mullah ( - 16 Broken Hill saldırısı konusunda ayrıca bu , s. ; Stevens, Tin Mosques, s. ; )”, Australian Dictionary of Biography, makalenin de esin kaynağı olan istisna bir Stevens, “Abdullah”, s. ; The Argus, 2 January Supplementary Volume, Melbourne University araştırma için bak; Ömer Ertur, A Prelude to Press, Melbourne , s. (Christine Stevens’ın Gallipoli; The Battle of Broken Hill , Oregon 31 The Argus, 6 January birden fazla eserinden yararlanıldığı için USA, July ; Yine saldırıyla ilgili tespitlerini 32 “The Barrier Battle: Letters from the Murderers”, sonraki dipnotlarda eser, “Abdullah” şeklinde “Broken Hill Katliamı” başlığıyla http://www. The Advertiser, Wednesday, 6 January , kısaltılmıştır.) 93 gallipoliorg/seafoodplus.info şeklindeki pp 8; “At the Sultans Commend: Fight and Kill” 47 “The Barrier Fight”, The Advertiser, Friday, 8 internet adresinden duyuran Yetkin İşçen’in The Argus, Wednesday. 6 January , s. 9; “The January , s.8; Ertur, age, s. 

seafoodplus.info

Avustralya'da ‘Kutsal Kaya Uluru’ tırmanışa kapatıldı

Avustralya'da ‘Kutsal Kaya Uluru’ tırmanışa kapatıldı

Avustralya'nın yerli halkı Aborjinler tarafından kutsal sayılan ve 'Ayers Kayası' olarak bilinen Uluru'ya tırmanma yasağı başladı. , Sputnik Türkiye

T+

T+

T+

seafoodplus.info

avustralya

uluru

ayers kayası

SON HABERLER

tr_TR

fotoğraf, asya & pasifik, haberler, avustralya, uluru, ayers kayası

Abone ol

Avustralya'nın yerli halkı Aborjinler tarafından kutsal sayılan ve 'Ayers Kayası' olarak bilinen Uluru'ya tırmanma yasağı başladı.