Ayak bileği, vücudunuzdaki en ilginç, en fazla ağırlık taşıyan eklemidir. Kemik, kıkırdak, sinovyal sıvı ve bağlardan oluşan karmaşık bir yapısı vardır. Eklem içinde bulunan sağlıklı sinovyal sıvı ve kıkırdak bir yastık ve kayma yüzeyi görevi görür. Artrit gibi enflamatuar durumlar, yaşlanma ve osteoartroz gibi dejeneratif durumlar, kıkırdak yüzeyini bozar ve sinovyal sıvının kalitesini değiştirebilir.
Yaygın sebepler
Topuk ağrısına neden olan durumlar genellikle iki ana kategoriye ayrılır: topuğun altındaki ağrı ve topuğun arkasındaki ağrı.
Topuk altında ağrı
Topuğun altında ağrı varsa, ayağının altındaki dokuları zedeleyen durumlar vardır.
Plantar Fasiit
Topuk ağrısının en yaygın nedenlerinden biri plantar fasiittir. Bu, topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan doku bandının yangılanmasından kaynaklanır. Plantar fasiit nedeniyle ağrı, topukta veya ayak tabanı kemerinde hissedilir ve genellikle sabahları daha kötüdür. Yataktan kalkıldığında ilk adım genellikle en ağrılı adımdır. Plantar fasiitin yaygın nedenleri arasında aşırı fiziksel aktivite bulunur; beton veya sert yüzeylerde uzun süre ayakta kalmak; düz tabanlık gibi hatalı ayak mekaniği; sert ve kısa baldır kasları; aşırı kilo; ve uygun olmayan ayakkabılar. Uzun mesafe koşucularında yaygın olarak görülen bir durumdur, ancak genel popülasyonda da oldukça yaygındır.
Topuk dikeni
Plantar fasiit uzun süre devam ettiğinde, fasiyanın topuk kemiğine yapıştığı yerde bir topuk dikeni (kalsiyum birikimi) oluşabilir. Topuk dikeni olması ağrıya sebep olmayabilir ve ameliyat gereksizdir.
Taş çürükleri
Kaya veya taş gibi sert bir nesneye bastığınız zaman, topuğunuzun altındaki yağ yastığını çürütebilirsiniz. Renk değişikliği görünebilir veya görünmeyebilir. Ağrı istirahatle yavaş yavaş kaybolur.
Topukta ağrı
Topuğun arkasında ağrı varsa, bunun nedeni Aşil tendonunun topuk kemiği ile birleştiği bölgenin iltihaplanması olabilir. Bu durum, topuğu çok fazla sürten, sıkıştıran ayakkabılar nedeniyle olabilir. Bu ağrı tipik olarak zamanla yavaş yavaş gelişir ve bu süreçte cilt kalınlaşır, kırmızılaşır ve şişer (Haglund hastalığı).
Retrokalkaneal bursit
Bursa, içi sıvı dolu olan veya olmayan keseciklerdir. Kaslar / tendonlar kemiklerin üzerinden geçtiğinde yağlayıcı ve temas yüzeyini yumuşatıcı
olarak görev görürler. Bursalar, ayak bileği dahil olmak üzere vücudun büyük eklemlerinin etrafında bulunur.
Ayak bileğinin arkasında, topuk tarafından bulunan bursa retrokalkaneal bursa olarak adlandırılır. Ayak bileğinin tekrarlanan / aşırı kullanımı bursa'nın iltihaplanmasına neden olarak retrokalkaneal bursit adı verilen bu duruma yol açabilir.
Retrokalkaneal bursitin en yaygın semptomları şunlardır;
Asil tendonu hastalıkları;
Aşil tendonu baldır kasını topuğa bağlar. Bu tendon yürümek, koşmak ve atlamak için kullanılır. Aşil tendiniti, bu tendonun ayağın aşırı kullanımı nedeniyle iltihaplandığı bir durumdur. Bu durum 35 yaşın altındaki insanlarda yaygındır ve sıklıkla koşucular ve diğer sporcularda görülür.
Semptomlar topukta ve yürürken veya koşarken tendon boyunca ağrıyı içerir. Tendona dokunmak ve/veya ayak bileğinin hareket etmesi ağrı verici olabilir. Topuk arkası şişebilir ve ayak parmakları ucunda dururken ağrı yaşayabilirsiniz.
Aşil tendiniti aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir;
Ayak bileği burkulmaları
Ayak bileği burkulması, bacağın kemiklerini saran ve ayağa bağlayan bağların yaralanmalarıdır. Yaralanma tipik olarak ayak bileğinizi yanlışlıkla garip bir şekilde yere bastığınızda ortaya çıkar. Bu, ayak bileği kemiklerinizi ve eklemlerinizi bir arada tutan bağları gerebilir veya yırtabilir.
Romatoid artrit (RA)
RA, vücudun bağışıklık sistemi, eklemleri kuşatan ince zar olan sinovyuma saldırdığında ortaya çıkan eklemlerin kronik bir hastalığıdır. Sonuç eklem hasarı, ağrı, şişme, iltihaplanma, fonksiyon kaybı ve sakatlık olabilir. Romatoid artrit hastalarının yaklaşık % 90 ında, ayak eklemleri ve ayak bilekleri etkilenir. Tedavisi zor, akut alevlenmelerle seyreden kronik bir hastalıktır.
Gut
Gut, kan dolaşımında dolaşan bir vücut atık ürünü olan aşırı ürik asitin, eklemler de dahil olmak üzere vücudun dokularında iğne şeklinde monosodyum ürat kristalleri olarak biriktiğinde ortaya çıkan bir artrit şeklidir. Birçok insan için, gutun ilk belirtisi ayak başparmağında ağrı ve şişliktir. Sonraki ataklar, ayak bilekleri de dahil olmak üzere diğer eklemlerde olabilir. Hastalık ilerledikçe ve yıllar geçtikçe, tofüs adı verilen ürik asit topakları, ayak bileklerinin etrafındaki derinin altında da oluşabilir.
Osteoartrit (OA) bilinen en eski romatolojik hastalıktır. Osteoartritin radyolojik bulgularına, 65 yaşın üzerindeki kişilerin çoğunda, 75 yaş üzerindekilerin ise %80inde rastlanır. Sırasıyla en sık dizler, eller ve kalçalar tutulur. İngilterede yapılan bir çalışmada, çalışan erkeklerin %inin, kadınların ise %ünün osteoartrit ile ilgili sorunlar nedeniyle emekli olmak zorunda kaldıkları ve yılda milyon iş gününün ise OA veya birlikte olduğu durumlar sebebiyle kaybedildiği gösterilmiştir. Osteoartrit patogenezinde genetik yatkınlık, travma, inflamasyon, biyokimyasal, metabolik, çevresel etkenler ve biyomekanik etkenlerin varlığından söz edilmektedir. OAli hastalar en sık olarak, eklemlerde katılık, instabilite ve fonksiyon kaybından yakınmaktadırlar. Toplumsal sağlık taramalarında OAin önemli bir sağlıkk sorunu olarak, uzun süreli özürlülük nedeni olduğu görülmektedir. Diz osteoartriti, sandalyeye oturup-kalkma, merdiven çıkma, çömelme, ayağa kalkma ve yürüme gibi aktivitelerde sorun yarattığı için kısmi engeliliğe yol açar. Osteoartritte, oluşmuş olan yapısal değişiklikleri geri döndüren ve hastalığa kür eden bir tedavi olmamasına karşın hastaya yönelik olarak planlanan tedavi ile hastanın ağrıları giderilebilir, eklem fonksiyonları düzeltilebilir veya korunabilir ve fonksiyonel kayıpları sınırlabilir. Osteoartritte tedavinin amaçları ağrınınn ve diğer semptomların kontrolü, fonksiyonların iyileştirilmesi, hayat kalitesinin arttırılması ve mümkünse tedaviye bağlı yan etkilerin azaltılması şeklinde özetlenebilir.
Ayak bileğiniz karmaşık bir kemik, bağ, tendon ve kas ağıdır. Vücut ağırlığınızı taşıyacak ve hareket etmenizi sağlayacak kadar güçlü olan ayak bileğiniz yaralanmaya ve ağrıya meyilli olabilir.
Ağrıyı ayak bileğinizin içinde, dışında veya alt bacağınızdaki kasları topuk kemiğinize bağlayan Aşil tendonu boyunca hissedebilirsiniz. Hafif ayak bileği ağrısı genellikle evde yapılan tedavilere iyi yanıt verse de, iyileşmesi zaman alabilir. Özellikle bir yaralanmadan sonra oluştuysa, şiddetli ayak bileği ağrısı için doktorunuzu görmelisiniz.
Ayak bileği kemiklerinden, bağlarından veya tendonlarından herhangi birinin yaralanması ve çeşitli artrit türleri ayak bileği ağrısına neden olabilir. Ayak bileği ağrısının yaygın nedenleri şunlardır:
Burada gösterilen nedenler genellikle bu semptomla ilişkilidir. Doğru bir teşhis için doktorunuzla birlikte çalışın.
Nispeten basit bir ayak bileği yaralanması bile, en azından ilk başta oldukça acı verici olabilir. Bir süre evde gerçekleştirilebilecek tedavileri denemek genellikle güvenlidir.
Aşağıdaki durumlarda ise derhal tıbbi yardım alın:
Aşağıdaki durumlarda bir hastane ziyareti planlayın:
Birçok ayak bileği yaralanması için kişisel bakım önlemleri ağrıyı hafifletir. Örnekler şunları içerir:
En iyi bakım gerçekleştirilmiş olsa bile, özellikle sabahları uyandıktan sonra veya aktivite sonrası birkaç hafta boyunca ayak bileğinizde şişlik, sertlik veya ağrı olabilir.