Ayak Tabanı Altı Neden Ağrır

Ayak tabanı görevleri aşağıdaki gibidir:

• Şok emmek
• Ağırlığı hafifletmek
• Dengeyi sağlamak
• Hareketi dengelemek
• Arazi değişikliklerine uyum sağlamak

Topun içinde ve ayağın topuklarında ayak tabanı ağrısı hissedilir. Ayrıca ayağınızın üstünde, hatta ayak bileklerinde, dizlerde, kalçalarda, bacaklarda ve sırtta ağrı hissedebilirsiniz. Altta yatan nedene bağlı olarak, yürürken veya ayakta dururken veya ayaklarınızı tutan etkinlikler sırasında veya sonrasında ağrı daha kötü olabilir. Sabahları uyandığınızda daha yoğun da olabilir.

Bunu en sık olarak ikinci tarak kemiğinin altında görmekteyiz. Bir diğer taban ağrısı nedeni ise Morton nöroması denen bir cins sinir lifi hastalığıdır. Bu hastalık sıklıkla 3 ve 4. tarak kemikleri arasında gelişir ve çok ağrılı olabilir. Özellikle kapalı ve dar ayakkabı giyildiğinde ağrı artar. Açık ayakkabılarda ise bir rahatlama olur.

Alttan iki tarak kemiği arasına bastırıldığında ayaktan bir tıkırtı sesi ile birlikte bir ağrı meydana gelebilir. Erken dönem tedavisi için rahat ayakkabılar kullanılmalı bununla geçmez ise iki parmak arasına kortizon enjeksiyonu yapılmalıdır. Bu da fayda etmez ise cerrahi ile nöroma dediğimiz sinir düğümcüğü çıkartılır.

Ayak Tabanı Ağrısına Ne Sebep Olabilir?

Eğer ayak tabanınızı oluşturan kasları, kemikleri, bağları veya tendonları yaralarsanız, taban ağrısı oluşabilir. Yapısal meseleler nedeniyle de oluşabilir, özellikle bu yapısal sorunlar ağırlaşmışsa:

• Kilo almak
• Yaşlanma
• Aşırı
• Nörolojik durumlar
• Fiziksel stres

Düz tabanlar ve yüksek ayak tabanı ağrıya yol açabilecek yapısal sorunlara örnektir. Ayak tabanı ağrısına neden olabilecek genel durumlar şunlardır:

Plantar Fasiit

Plantar fasiit, en sık görülen ayak tabanı ağrısı nedenidir ve bildirilen en yaygın ortopedik şikayetlerden biridir. Plantar fasyasının iltihaplanması, aşırı kullanımı veya yaralanmasından kaynaklanır. Plantar fasyası, ayağınızın önünü topuğunuza bağlayan bağdır. Genellikle koşucularda görülür, ancak koşucu olmayanlarda da görülebilir.

Plantar fasiitiniz varsa, topuk ve tabanda ağrı ve sertlik hissedebilirsiniz. Acı uyanma üzerine genellikle daha kötüdür ve uzun süre ayakta durduktan veya ayaklarınız üzerinde durduğunuz faaliyetlerden sonra daha acı verici hale gelir.

Plantar fasiit ile sık karşılaşırsanız, ayağınıza daha fazla rahatlık ve destek sağlamak için farklı bir ayakkabı türü giymeniz veya uç giymeniz gerekebilir. Gerginlikler ayrıca, plantar fasiit ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Posterior Tibial Tendon Fonksiyon Bozukluğu (PTTD)

Yetişkin eşliğinde elde edilen düz taban olarak da bilinen PTTD, arka tibial tendonda bir yaralanma veya yanma olduğunda ortaya çıkar. Posterior tibial tendon, iç ayağı baldırdaki bir kası bağlar. Eğer arka tibial tendon artık tabanı destekleyemiyorsa, PTTD ayak tabanı ağrısına neden olabilir.

PTTD ile, ark ağrısının baldırın sırtı ve ayak bileğinin iç kısmı boyunca uzanması muhtemeldir. Ayrıca ayak bileği şişkinliğiniz olabilir. Ağrı genellikle sonradan değil koşu gibi aktiviteler sırasında ortaya çıkar.

PTTD’yi tedavi etmek için bir ayak bileği desteği veya özel ayakkabı parçası takmanız gerekebilir. Fizik tedavi de yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, durumu tedavi etmek için ameliyat gerekebilir.

Kavus Ayak

Kavus ayağı, ayağın çok yüksek bir tabana sahip olduğu durumdur. Kalıtsal bir yapısal anormallik olabilir veya beyin felci, felç veya Charcot-Marie-Tooth hastalığı gibi nörolojik şartlardan kaynaklanabilir. Ağrı en sık yürüme veya ayakta dururken kavus ayağı olan kişilerde hissedilir. Diğer semptomlar şunları içerebilir:

• Çekiç parmak
• Pençe parmak
• Nasır

Ayrıca ayak dengesizliği nedeniyle ayak bileği burkulmalarına daha yatkın olabilirsiniz.

Diğer ayak tabanı koşullarında olduğu gibi, özel ortez ayakkabı ekleri ağrınızı dindirmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, özellikle spora katılırken, ekstra bilek desteği ile ayakkabı giymek isteyebilirsiniz. Yüksek topuklu ayakkabılar arayın. Bazı durumlarda, ameliyat gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?

Ara sıra ayak tabanı ağrıları tipik olarak endişe nedeni değildir. Bu durumlarda, ayağınızı suda bekletmek, masaj yapmak veya dinlenmek gibi evde tedavi yöntemleriyle rahatlama sağlayabilirsiniz.

Sık sık ağrı çekiyorsanız, ağrı iyileşmezse veya evde tedavi yöntemleri ile daha da kötüye giderse, doktorunuzla konuşun. Ayak taban ağrısı daha ciddi ayak durumlarına ilerleyebilir ve hatta sırtınıza, dizlerinize ve ayak bileklerinize zarar verebilir. Şeker hastasıysanız, yaralanma ya da ağrı da ayak üstünde durmak özellikle önemlidir.

Ayak Tabanı Ağrısı Teşhisi

Doktorunuz tıbbi geçmişinizi değerlendirecek ve ağrınızın yerini tam olarak belirlemek için fizik muayene yapacak. Muhtemelen ligamenti bastırırken ayağınızı bükmenizi ve doğrultmanızı isteyecektir. Doktorunuz ayrıca kızarıklık veya şişme gibi iltihap belirtileri arayacaktır. Refleksleriniz, koordinasyonunuz, dengeniz ve kas tonunuzu kontrol edilecek.

Teşhis testi şunları içerebilir:

• Röntgen ışınları
• MR taramaları
• BT taramaları
• Ultrason

Ayak tabanı ağrısını ne zaman ve nerede yaşadığınızı anlamak, tanınız için anahtar olabilir.

Ayak Taban Ağrısı Tedavisi

Doktorunuz tanı konmanıza bağlı olarak ek tedaviler önerebilir. Tedaviler şunları içerebilir:

• Özel tasarlanmış ayakkabı ekleri, taban destekleri veya özelleştirilmiş ayak ortezleri ile öngörülen destek ayakkabıları
• Gece atelleri
• Reçeteli NSAID’ler veya kortizon enjeksiyonları
• Fizik Tedavi
• Canlandırıcı
• Döküm
• Cerrahlık

Doktorunuz, uzun süre ayakta durmak, koşmak veya etkili sporlar gibi belirli fiziksel aktivitelerden kilo vermenizi ve geçici olarak kaçınmanızı önerebilir.

İyileşme Süreci

İyileşmesi için geçen süre taban ağrınızın altında yatan nedene bağlıdır. Tedavide bile plantar fasiit gibi durumlardan kurtulmak 3-12 ay sürebilir. Ameliyat gerekliyse, ameliyattan sonra normale dönmeniz bir yıl alabilir. Haftalar veya aylarca alçı giymek gerekebilir. Doktorunuz ortez kullanıyorsa, onları süresiz giymeniz gerekebilir.

Ayak Tabanı Ağrısını Nasıl Önleyebilirsiniz?

Ayak taban ağrısı için evde tedavi yöntemlerinde birçoğu, ağrının geri dönmesini engellemek için de kullanılabilir.

Ayakkabı ekleri veya taban destekleri ile destekleyici ayakkabılar giyin ve çıplak ayakla dolaşmaktan veya parmak arası terlik gibi destekleyici olmayan ayakkabılar giymekten kaçının. Uzun süre boyunca sert yüzeylerde destekleyici olmayan ayakkabılar giymek taban ağrısına yol açan koşulların çoğunu oluşturur.
Uzatmak. Düzenli germe egzersizlerine başlayın. Baldırlarınızı ve bacaklarınızın geri kalanını germek ayaklarınıza da yardımcı olabilir, bu yüzden bu bölgeleri eklemeyi unutmayın. Yorulma önleyici paspaslara yatırım yapın. Uzun süre düzenli olarak aynı noktada kalırsanız, bu paspaslar ayak ağrısı riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. Bulaşıkları yıkamak için çok zaman harcıyorsanız, mutfağınızın önüne bir yere koymayı düşünün. Ayakta bir masanız varsa, bir tane de işe alın.

Ayak tabanı ağrısı genellikle ayağınızı etkileyen altta yatan bir rahatsızlığın belirtisidir. Tedavi edilmezse, kronik veya uzun vadeli olabilir. Ayak tabanı ağrısı birkaç günden fazla sürerse doktorunuzu görmek ve tedaviye başlamak önemlidir. Nedeni izole etmek, tedaviyi bulmak için ilk adımdır.

İçindekiler

Nöroma nedir?

Ayaklardaki yanma ve ağrı sorunlarının kaynaklarından biri nöromalardır. Ayaktaki sinirlerin etrafındaki bağ dokusunun genişlemesi ve iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan, yanma, ağrı, karıncalanma, huzursuzluk hissi, kramp ve duyuda bozulma gibi şikayetlerle kendini gösteren bir durumdur. Morton nöroma ayakta en sık görülen nöromadır. Özellikle 30 yaş üstünde ve kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Genelde uygunsuz ve topuklu ayakkabı kullanımına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ayaktaki 3. ve 4. parmakların metatarsal kemiklerinin arasındaki siniri sıkıştırmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Belirtileri; problemin olduğu bölgede yanıcı ağrı, hissizlik, buruşuk çorap duyusu, keskin ve/veya yayılan ağrı ve ayakkabı giyildiğinde artan, çıkarıldığında azalan ağrı olarak sıralanabilir.

Nöroma nasıl tedavi edilmektedir?

Nöroma ağrısı ayakkabının çıkarılması ve bölgeye masaj yapılması sonucunda genellikle azalmaktadır. Tedavi için geniş ayakkabılar, çeşitli ayak veya parmak pedleri ve ağrılı bölgeye kortizon enjeksiyonları uygulanabilmektedir. Bu tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi tedaviye başvurula bilmektedir.

Metatarsalji nedir?

Ayak tabanında metatars kemikleri olarak da bilinen tarak kemiklerinin bulunduğu bölgedeki ağrıya “metatarsalji” denilmektedir. Travma, uzunluk farklılıkları, düztabanlık, halluks valgus, halluks rigitus gibi yapısal deformitelere, bazı bozukluklara, kemik ve yumuşak doku bozukluklarına bağlı oluşabilmektedir. Hastalarda tarak kemiğine ve eklemine dokunulduğunda ağrı ortaya çıkmaktadır.  Ayrıca ayak tabanında tarak kemikleri altında taş varmış hissine neden olmaktadır. Özellikle eklem hareketi sırasında ağrı oluşmaktadır. Detaylı muayene ve ayak röntgen filmi sonucuna göre tanı konulmaktadır.

Metatarsalji nasıl tedavi edilmektedir?

Tedavide ilk tercih doğru ayakkabı seçiminin belirlenmesi ve tabanlık desteklerinin kullanılmasıdır. Nadiren cerrahiye ihtiyaç duyulmaktadır.

Tarsal Tünel Sendromu nedir?

Tarsal Tünel Sendromu, topuğun iç kısmında dar bir kanaldan geçen sinirin basıya maruz kalmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Ayak bileğinde burkulma, ayak bilek çevresi kırıkları, uygunsuz ayakkabı kullanımı sonucunda veya siniri basıya uğratan bir kitle nedeniyle tetiklenmektedir. Genelde tek taraflıdır. İki tarafta da olması durumunda sistemik bir hastalığa bağlı sinirlerde tutulum olabileceği düşünülmeli ve dikkatli olunmalıdır. 

Hastalarda topukta ve ayak tabanında duyu bozukluğu, yanıcı tarzda bir ağrı, hatta bazen renk değişiklikleri, baldıra vuran ağrı gibi şikayetler görülebilmektedir. Ağrı genelde geceleri uyandırır tarzdadır. Detaylı bir fizik muayene ve EMG (sinir testi) sonucunda tanı konulmaktadır.

Tarsal Tünel Sendromu nasıl tedavi edilmektedir?

Tedavi için ortotikler ve özel tasarlanmış ayakkabılar kullanılabilmektedir. Ayrıca enjeksiyon tedavisi gerekebilmektedir. Bu yöntemlerin yetersiz kaldığı ileri vakalarda cerrahiye ihtiyaç duyabilmektedir.

Yetişkinlerde ve çocuklarda ayak ağrısı

Ayak ağrısı pek çok nedenden kaynaklanabilir. Ayak ağrısı şikayeti olan kişilere tanı koyulurken pek çok bilgi bir araya getirilir. Şikayeti olan kişilere tanı koyulurken, kişinin hikayesi, yaşı, biyomekanik değerlendirilmesi (düz taban-pes planus, yüksek taban-pes cavus, topuğun dışa dönüklüğü, kalkaneovalgus, vb.), antrenman öyküsü, antrenman yapılan yerin niteliği, gerekirse radyoloji, MR (magnetik rezonans), kan tahlilleri (romatizmal testler-CRP, ESR, kan sayımı, vb.) ve EMG kullanılabilir. Doğru tedavi öncelikle doğru tanı ile başladığı için hekimin tedavide önce doğru tanı koymaya yoğunlaşması gerekir.

Çocuklarda ayak ağrısı nedenleri

Çocukla ve ergenlik döneminde spor yaralanmaları da sıklıkla görülür. Bu yaralanmaların 3’te biri bacaklarda ve bunların da çoğu diz bölgesinde görülür. Çocuklarda görülebilen ayak ağrısının altında ise sıklıkla büyüme plakları, tendonlar ve bağların kemiklere yapışma yerindeki sorunlar yatar. Çocuklarda iyi planlanmamış ve uygulanmamış egzersizler bu ağrılara yol açar. Çocukların kemik, kas-tendon uzaması arasındaki uyumsuzluk veya çocukların ağır egzersiz yapması bu ağrıları tetikleyebilir. Ancak her kişide ve çocukta aynı şikayetler görülmeyebilir. Bu nedenle tedavide olabildiğince çocuğa özel yaklaşmak gerekir. Çocuklarda en sık görülen ön diz ağrısının nedenleri şöyle sıralanır:

• Patellofemoral ağrı sendromu (ön diz ağrısı)
• Osgood-Schlatter
• Sinding Larsen Johansson Sendromu

Bölgelerine göre ayak ağrıları

• Ön ayak: Tarak kemiklerinden ayakucuna kadar uzanan bölüm
• Orta ayak: Topuk ile tarak kemikleri arasındaki kısım
• Arka ayak: Topuk

Ön ayak ağrılarının en sık nedenleri

• Freiberg hastalığı
• Stres kırığı
• Metatarsalji

Orta ayak ağrılarının en sık nedenleri

• Ayağın arka bölümlerindeki problemler
• Topuk dikeni
• Jones kırığı
• Tarsal koalisyon
• Düztabanlık 

Topuk ağrısının en sık nedenleri

• Topuk kemiği iltihabı
• Aşil tendinozisi
• Retrokalkaneal bursit
• Plantar fasiit