Folat ve folik asit insan vücudunda sentezlenmeyen bir B vitamini türüdür. Bu sebeple içeriğinde folik asit bulunan gıdalar tüketilerek ve takviye gıdaların tüketilmesi yoluyla dışarıdan alınabilir. Bu vitaminin, vücutta eksik olması birtakım sağlık problemlerine ve komplikasyonlara sebep olabilir. Vücudun oldukça gereksinim duyduğu folik asit, özellikle anne adaylarının hamilelik süreci ve çocuk gelişimi için büyük önem taşır.
Folik asit, folat adı verilen B9 vitamininin sentetik olan formudur. Folat, Latince yaprak anlamına gelen ‘folum' kelimesinden türetilmiştir.
Bu ismi yeşil yapraklı bitkilerde bol miktarda bulunmasından dolayı alır. Folik asit ve folat sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılmasına rağmen aralarında büyük farklar mevcuttur ve B9 vitamininin iki farklı çeşididirler.
Folat, sebzeler başta olmak üzere; baklagiller, yumurta ve meyve gibi çeşitli besinler içerisinde de bulunur. Bununla birlikte birçok yiyecek, sentetik folat ile yani folik asit ile desteklenir. Suda çözünebilen bir vitamin olma özelliği taşıyan folik asit, vücutta kırmızı kan hücreleri gibi pek çok hücre için önem taşır ve hücre bölünmesine katkı sağlar. İnsan vücudundaki akışın sistematik bir düzenle seyretmesi için önemli bir yere sahiptir. Hamilelik, bebeklik ve ergenlik gibi hızlı büyüme ve gelişme dönemlerinde yeteri kadar tüketilmesi önem taşıyan bir vitamindir.
Gebelik ve emzirme süreci, hipertiroit, karaciğer hastalıkları, hemolitik anemi gibi durumlarda, vücudun ihtiyaç duyduğu folik asit miktarı artar. Çok ve sık alkol tüketen bireylerde folik asit yetersizliği görülmektedir. Bu gibi durumlarda, hekim gerekli görürse folik asit takviyesi önerisinde bulunabilir. Folik asit, DNA ve diğer genetik materyallerin sentezlemesi ve onarımı için de oldukça önemlidir. B vitamini grubunun bir üyesi olan folik asit; kalp-damar sağlığı, bazı kanser türleri ve çeşitli doğum anormallikleri ile ilişkilidir ve bu nedenle sağlık için önemlidir.
Folik asit, ısı temasıyla kolaylıkla parçalanabilen bir yapıya sahiptir. Bu yüzden folik asit içeren besinler (roka, lahana, ıspanak gibi) uzun süre pişirildiği zaman, yoğun ısı folik asit kaybına sebep olmaktadır. Gıdayı pişirme şekli bu noktada önemli bir nitelik taşımaktadır. Suda haşlama yöntemi, özellikle gıdanın pişirildiği su dökülüp, tüketilmediğinde folik asidin yoğun miktarda azalmasına sebep olmaktadır. Kızartma yöntemi bu durumda daha az folik asit kaybına sebep olur.
Folik asit ve folat insan vücudunda biyokimyasal olarak sentezlenmez. Bu sebeple bu vitamin, bazı gıdalar ve takviye ürünler aracılığıyla sağlanır. Bazı besinlerde folat ve folik asit, diğer besinlere kıyasla daha yüksek miktarda bulunur. Bu besinler ise şu şekilde sıralanabilir:
Folik asit suda çözünür bir yapıya sahip bir B vitamini türevidir. Yani vücudun yağ dokularında depolanmayarak, kullanılmayan fazla folik asit idrar yoluyla atılır. Bu sebeple folik asit açısından zayıf bir beslenme şeklinin belirtileri birkaç hafta gibi kısa bir süre içerisinde kan değerlerinde düşme ile gözlemlenebilir. Günlük olarak besinlerle veya takviye ürünlerle alınması önerilen folik asit miktarı, yaşa ve tüketilen folat formunun emilim düzeyine bağlı olarak değişir.
Günümüzde marketlerde bulunan bazı hazır ve işlenmiş gıdalar da folik asit açısından zenginleştirilmiştir. Nitekim çoğu kişide folat eksikliği görülmez. Ancak hamilelik sürecinde olan bir kimsenin vücudunda bulunan folik asit miktarı yeteri kadar bulunmayabilir. Yetişkin bir bireyin tüketmesi önerilen günlük folat miktarı mikrogramdır. Gebelik ve emzirme döneminde olan kadınlarda günlük folat ihtiyacı daha yüksektir ve bu kişilere mikrogram günlük folat alımı önerilmektedir. Doğum öncesi gebelik döneminde gebelere, hekimler tarafından verilen vitamin takviyeleri günlük önerilen dozda folik asit içeriğine sahiptir.
Birçok nedene bağlı olarak folik asit eksikliği oluştuğunda bazı belirtiler ve bulgular ortaya çıkabilir:
Güncelleme Tarihi: 14 Ekim
Yayınlama Tarihi: 12 Ekim
Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.