Baş Ağrısı Ve Göz

Başağrıları toplumda oldukça sık görülmektedir ve tüm dünyada kişilerin hekime başvurma sebeplerinden en yaygın olanıdır. Bir çok kişi de basit ağrı kesiciler kullanarak ,bol sıvı alarak veya dinlenerek ağrılarından kurtulmaya çalışır.

Hemen hemen herkes hayatının bir döneminde başağrısı yaşar. Çoğu başağrısının altında ciddi ve tehlikeli bir sağlık problem yatmaz ancak  özellikle sık, şiddetli ve  uzun süreli ağrılar kişlerde haklı olarak endişe ve korku yaratabilir, en çok korkulan ise başağrısının nedeninin bir beyin tümörü olmasıdır

Başağrısı tipleri nelerdir?

Başağrılarının %90‘ı primer başağrısı dediğimiz migren, gerilim tipi ya da küme başağrıları gibi ağrılardır. İkincil başağrıları ise başka bir organ veya beyne ait bazı hastalıklara (tümör,kanama,anevrizma gibi)  bağlı gelişen başağrılarıdır.

Başağrılarının nedeni kapsamlı bir öykü alınması ve fizik muayene ile genellikle saptanabilmektedir. Bir kez neden saptanıp tanı konulduktan sonra ağrıları azaltmak veya durdurmak mümkündür.

BİRİNCİL (PRİMER) BAŞAĞRILARI

En sık görülen tipleri migren ve gerilim tipi baş ağrılarıdır.

·       Gerilim Başağrıları
 

Genellikle başın çevresinde bant şeklinde hissedilir. Günlerce sürebilir. Rahtsızlık hissi vermekle birlikte genelde uykuyu bozacak şiddette olmaz. Çoğu kişi gerilim başağrısı ile günlük işlerine devam edebilmektedir. Gün içinde akşama doğru kötüleşme eğilimi gösterir, fiziksel aktivite ile şiddeti artmaz ama bazı kişiler parlak ışık ve sese hassasiyet gösterebilir.

Gerilim başağrılarının nedeni kesin belli değildir. Bazıları kas gerilimine bağlı olmakla birlikte çoğu belli bir nedene bağlı ortaya çıkmaz. Genetik yapı da önemlidir, bazı kişiler tetikleyici faktörlere karşı gerilim başağrısı oluşturmaya daha yatkındır.  Bazı tetikleyici faktörler ;

        Duygusal gerilim ve anksiyete, yorgunluk, stress

        Kafatası ve boyun kaslarındaki fiziksel gerilim

        Göz yorgunluğu

        Açlık

        Sıcak/soğuk hava, gürültü, parlak ışık gibi fiziksel faktörler

Gerilim başağrıları pirimer ağrılardır yani başka bir nedene bağlı ortaya çıkmaz. Bu nedenle fizik muayene ve yapılan diğer tetkikler normaldir.

Gerilim başağrılarını önlemek ve azaltmak için doktorunuzun önerieceği tedaviler yanında hayat tarzında yapacağınız düzenlemeler de oldukça önemlidir. Düzenli egzersiz, uyku, sağlıklı beslenme, boyun ve omuz kaslarını zorlayacak pozisyonlardan kaçınmak, stress yönetimi ağrıları kontrol etmekte faydalı olacaktır.

Migren

Migren tipi ağrılar da oldukça sık görülür (%20) . Migren, ataklarla seyreden ve ataklar arasında belirti göstermeyen kronik tekrarlayan bir başağrısıdır. Migren ağrısı genellikle orta şiddette ya da şiddetlidir, ağrı ve eşlik eden bulgular migrenli kişinin yaşantısını her zamanki gibi sürdürmesini engeller ve belirgin bir iş görmezliğe yol açar.  Migren atakları saat sürebilir. Atağın tek taraflı olması (%70 hastada), zonklayıcı, yanıcı,delici  ya da nabızla birlikte atan şekilde olması, atak sırasında sıklıkla ışıktan ve sesten rahatsızlık, egzersizle artış, sıklıkla bulantı veya kusmanın eşlik etmesi karakteristik özellikleridir.

Tanısı için özel bir laboratuvar testi veya radyolojik inceleme yoktur. Tanı hastadan ayrıntılı başağrısı hikayesinin alınması ile konur. Kadınlarda erkeklere oranla çok daha sık görülür, çocukluk çağlarında başseafoodplus.infor arasında kişiler tamamen sağlıklıdır. Atakların sıklığı çeşitlilik gösterir; yılda bir de olabilir veya haftada birkaç kez de olabilir.

Migren hastalarının çoğu atağın geleceğini önceden hissedebilir. Atak öncesinde sinirlilik, depresif ruh hali, konsantrasyon güçlüğü ve yorgunluk hissi olabilir. Migren çoğu kez öncesinde hiçbir belirti veya başka şikayet neden olmadan ortaya çıkar ve bu tip migren aurasız migren olarak adlandırılır. Auralı migren ise migrenli hastaların %10– 15’ni oluşturur. Aura genellikle 5 ila 60 dakika sürer ve sıklıkla görme ile ilgili yakınmalara yol açar. Görme alanında bir tarafı görememe, parlak veya yanıp sönen ışıklar, renkli zigzag veya kırık çizgiler görme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Görsel belirtilerin dışında dilde, yüzde, kolda uyuşma, güçsüzlük, konuşmada bozulma, konuşurken kelimeleri bulamama, baş dönmesi ve aşırı uyku hali şeklinde aura olabilir. Hemen ardından veya 1 saat içinde ağrı ortaya çıkabilir ya da aurayı nadiren başağrısı izlemeyebilir.

Küme Başağrıları

Küme başağrıları çok şiddetli ağrılardır, bu ağrıyı yaşayan kişiler sıklıkla “hayatımda yaşadığım en şiddetli ağrı” şeklinde tariflerler. Kümeler şeklinde gelir, belli zaman dilimlerinde ardarda olup, uzun süren ağrısız dönemler yaşanabilir, kronik de olabilir. Göz, göz çevresi ve şakakta çok şiddetli oyucu delici sızlayıcıdır. dakika sürer (ort. 1 saat). Erkeklerde daha sık görülür. Eşlik edenler bulgular içinde ; tek taraflı gözde kızarıklık, kanlanma, burun tıkanıklığı veya burun akıntısı, göz kapağı ödemi, alın ve yüzde terleme, göz bebeğinde küçülme ve göz kapağında düşme, huzursuzluk sayılabilir.  Özellikle bahar aylarında daha çok görülür.

Tedavide atak döneminde antimigren (triptanlar) ilaçlar, kortizon, burun içi uygulanan ilaçlar, Maske ile Oksijen kullanılır. Koruyucu tedavide Hipertansiyon ilaçları, kortizon veya epilepsi ilaçları kullanılabilir.

Ağrı kesici kötüye kullanım Başağrısı

Ağrı kesicilerin sıklıkla hemen hemen her gün kullanımına bağlı gelişen uzun süreli rahatsızlık verici günlük başağrısıdır. Ağrı kesiciler düzenli olarak kullanıldığında vücut daha fazla ağrı sensörleri oluşturur ve kafamız aşırı duyarlı hale gelir ve ağrı sürekli hale gelir. Bu bir kısır döngü oluşturur ve tedavisi için ağrı kesici ilaçların kullanımı kesilmeli ve migren tedavisinde kullanılan koruyucu tedaviler uygulanmalıdır.

İKİNCİL (SEKONDER) BAŞAĞRILARI

Başağrıları %10 oranda altta yatan başka bir nedene/hastalığa bağlı gelişir.  Kullanılan ilaçlar, alkol, vücut sıvı miktarında azalma, enfeksiyonlar (sinüzit, grip, diğer ateşli viral ve bakteriyel hastalıklar) sıklıkla başağrısı yapabilir. Göz arkasında şiddetli ağrının sebebi akut glokom olabilir. Başağrısı yapabilecek bazı ciddi hayati tehlike oluşturabilecek hastalıkları kısaca gözden geçirelim.

Beyin tümörüne bağlı ortaya çıkan başağrıları

Beyin tümörleri yavaş ve sinsi şekilde büyüdükleri için kişinin yavaş başlayıp günler aylar içinde giderek artan baş ağrısı ortaya çıkar. Baş ağrı sabahları belirgindir ve bulantı kusma da eşlik edebilir. Başağrısı dışında puslu görme, çift görme, göz hareketlerinde kısıtlılık, ağız kenarında eğilme, tek taraflı kol ve/veya bacakta, kuvvet /his kaybı , dengesizlik gibi nörolojik bulgular eşlik edebilir. Epileptik nöbetler görülebilir.

Beyin kanamasına bağlı ortaya çıkan başağrıları

Ani şiddetli bomba patlar şeklinde ya da  enseye sert bir cisimle vuruluyormuş gibi  olan, şiddetli kusma, bilinç değişikliği ( uyku hali kafa karışıklığı gibi) ve nörolojik bulgular veren baş ağrılarında altta yatan neden beyin kanaması olabilir. Tümörden farkı çok ani başlangıçlı olması ve kısa sürede nörolojik bulgu vermesidir. Bu durumda nöroloji ve beyin cerrahisi hekimlerinin olduğu bir merkeze acilen başvuru yapmak gerekir

Menenjit ve diğer beyin enfeksiyonlarına bağlı başağrıları

Ateş, bulantı, kusma, davranış ve kişilik değişikliği ile birlikte olan baş ağrılarında menenjit dediğimiz beyin zarlarının iltihabı ile ensefalit dediğimiz beyin iltihabı olabileceği akılda tutulmalıdır. Ateş ile birlikte ense sertliği oldukça önemli bir bulgudur. Acil tıbbi müdehale gereklidir.

Hangi tip baş ağrılarında ACİL SERVİSE başvurulmalı ?

Baş ağrısına eşlik eden, bilinç bulanıklığı, bilinç kaybı, koma, sara nöbeti varsa

Baş ağrısına eşlik eden güçsüzlük varsa  

Kafa travması sonrası gelişen baş ağrısı varsa,

Yüksek ateş, bulantı, kusma baş ağrısına eşlik ediyorsa

Aniden ortaya çıkan daha önce yaşamadığı şiddetli baş ağrısı varsa,

Acil olarak nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanlarının olduğu merkeze başvurulmalıdır.

Hangi durumlarda Doktora başvurulmalı?

Daha önceden olan ancak davranışı ve şekli değişen baş ağrısı varsa,

Sabah olan baş ağrısı, eşlik eden bulantı ve kusma, bulanık görme varsa

Her gün ilaç almasını gerektiren baş ağrısı varsa,

Uzun süredir olan daha önce tetkik edilmemiş baş ağrısı varsa,

Gebelik sırasında ortaya çıkan başa ağrısı varsa,

Mutlaka nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanların olduğu merkeze başvurmalıdır.

Toplumda en sık rastlanan sağlık şikayetlerinden birisi baş ağrısıdır. Stresli yaşam sürenlerde, kadınlarda ve altta yatan bir hastalığı bulunan kişilerde daha sık görülür. Baş ağrıları çeşitli nedenlerden kaynaklanır.

Bunlar; şöyle sıralanabilir:  

- Aşırı yemekten sonra görülen veya açlıktan kaynaklanan baş ağrıları. 

- Göz, kulak veya burun hastalıklarından kaynaklanan baş ağrıları. 

- Ateşli hastalıkların neden olduğu baş ağrıları, gibi farklı sebeplere ait baş ağrıları

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Göz Hastalıkları bölümünden Uzman Dr. Önder Arslan,  baş ağrısı çeken kişilerde göz hastalıkları ile ilgili bir sorun olma ihtimaline karşı dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekerek en sık görülen göz hastalıkları ve tedavileri hakkında bilgiler verdi. 

Baş ağrısı pek çok hastalığın habercisi olabilir. Bu yüzden baş ağrısı ile başvuran hastalara multidisipliner yaklaşım şarttır. Sistemik muayenede göz kaynaklı sebepler mutlaka akılda bulundurulmalıdır. Devam eden baş ağrılarına rağmen göz kaynaklı sebepler araştırılmazsa, altta yatan göz hastalığının tanı ve tedavisinde gecikmeye neden olabilir. Bu nedenle hastanın mutlaka göz hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi önem taşır. 

Baş ağrısına neden olabilecek en sık göz hastalıkları şunlardır:

Tedavi Edilmemiş Kırma Kusurları ( myopi, hipermetropi, astigmatizma)

Tedavi edilmemiş veya yeterli düzeltilmemiş kırma kusurları (miyopi, hipermetrop ve astigmatizma), gözden kaynaklanan baş ağrısının en önemli sebeplerindendir. Bu kırma kusurları hastada özellikle günün ilerleyen saatlerinde artış gösteren alın bölgesinde ağrı, yorgunluk, görme bulanıklaşması gibi şikayetlere neden olur. Bu hastaların gözlük, kontak lens, lazer ile tedavi edilmeleri gerekmektedir.

Glokom (Göz Tansiyonu)

Glokom, göz içi basıncının yükselmesi sonucu görmeyi sağlayan optik sinirin incelmesi ile karakterize bir hastalıktır. En sık görülen açık açılı glokom ve daha az görülen kapalı açılı glokom olmak üzere iki türü vardır;

Açık açılı glokomda göz tansiyonu göz sinirinde incelmeye neden olacak düzeyde seyretmektedir. Ancak genellikle çok yüksek düzeylere çıkmadığı için hastalarda herhangi bir şikayete neden olmamaktadır. Bazı hastalarda künt başarısı olabilmektedir. Bu hastaların tanısı çoğu zaman rutin göz muayenesi sırasında konulmaktadır. Çoğunlukla geç tanı konulduğu için ilerlemiş göz siniri hasarına bağlı görme azalması, görme alanı daralması gelişmektedir. Tedavide göz damlaları, lazer tedavileri uygulanmaktadır. Bu tedavilere yanıt vermeyen hastalarda ameliyat (Trabekülektomi, implant yerleştirilmesi )gerekebilmektedir

Akut kapalı açılı glokomda göz tansiyonunda ani gelişen çok yüksek değerlerden dolayı şiddetli baş ağrısına eşlik eden bulanık görme, ışık hassasiyeti, mide bulantısı gibi şikayetler olmaktadır. Bu hastaların göz tansiyonu acil olarak serum(mannitol), damla, lazer tedavisiyle düşürülmeye çalışılmalıdır. Çünkü çok yüksek göz tansiyonu sebebiyle kısa sürede kalıcı görme kaybı yapabilmektedir.

Optik Nevrit

Görmeyi sağlayan optik sinirin iltihaplanmasıdır. Göz arkasında özellikle göz hareketleri ile artan ağrı, görmede azalma, renkli görmede bozulma gibi şikayetler olmaktadır. Bu hastalar acil olarak altta yatan sebebin belirlenmesi ve tedavi için nöroloji bölümüne konsülte edilmelidir.

Sklerit

Göz küresinin büyük bölümünü kaplayan tabaka olan skleranın iltihaplanmasıdır. Gözde yoğun kızarıklık, göze dokunmayla artan şiddetli ağrı, sulanma, ışık hassasiyeti vardır. Bu rahatsızlık romatolojık hastalıklar başta olmak üzere bazı otoiümün hastalıklar ile birliktelik gösterebilir. Nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar ve steroid içeren haplarla tedavi edilmektedir.

İlgili içerik, yayın kurulu tarafından tarihinde yayınlanmış ve tarihinde güncellenmiştir.

Baş ağrısı toplumda en sık görülen şikâyetlerin başında gelir. Baş ağrısı şikâyeti olanların oranı toplumda yüzde 90’lara ulaşır. Tüm baş ağrılarının yüzde 90’ını ise migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur. Baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkan, başka bir hastalıkla ilişkisi olmayan baş ağrıları primer baş ağrılarıdır. Bunlar migren, gerilim tipi ve küme baş ağrılarıdır. Sekonder baş ağrıları ise yüzde 10 oranında görülen, nedeni belli bir hastalığa bağlı olarak, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrılarıdır.

MİGREN

Kadınlarda daha sık görülmekle bilikte kadın erkek oranı 2/1 olarak verilebilir.

• Genelde ağrı başın tek tarafındadır
• Ağrı zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetlidir
• Bulantı, kusma olur
• Krizler (atak) halinde gelir
• Ağrı 4 ila 72 saat sürer
• Ağrı başlangıcında görme bozuklukları olur (auralı tipinde)
• Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar
• Işıktan ve sesten rahatsız olma

GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISI

Başın tümünü tutar. Genellikle enseden başlayıp gözlerin üzerinde ağırlık hissine yol açan bir ağrıdır. Stres, uzun süre açık ve uykusuzluk bu tür başağrılarını arttırabilir. Bulantı, kusma bu ağrılara eşlik etmez. dakika kadar kısa olduğu gibi günlerce de sürebilir. Ataklar şeklinde tekrarlar veya hiç geçmez, devamlıdır. Yıllarca ve sık başağrısı olan insanları % 60’ında gerilim başağrısı vardır.

Sıklıkla bir saat civarında süren, günde bir ya da birkaç kere gelen, bir taraf göz , alın ve şakakta yerleşik, ani başlayıp, ani sona eren şiddetli başağrısı ile karakterizedir. Başağrısına gözde kanlanma, gözyaşı akması, burun akması, burunda şişme, alın ve yüzde terleme, göz kapağı şişmesi, göz kapağı düşmesi ve o taraf göz bebeğinde küçülme gibi belirtiler eşlik eder Ağrı günde birkaç kere veya gün aşırı sıklığında gelir ve genellikle aynı saatlerde, çoğunlukla geceleri ortaya çıkar. Bu tür ağrı nöbetleri haftalar ya da aylar boyu sürdükten sonra kendiliğinden kaybolur. Fakat yılda bir iki kere veya birkaç yılda bir benzer ağrılı dönemler yine ortaya çıkar.

KRONİK GÜNLÜK BAŞAĞRISI

Hastalarda yıllardan beri her gün gelen, sabahtan akşama kadar devam eden, zaman zaman hastayı yatıracak kadar şiddetlenen sürekli başağrısı vardır. Hastaların çoğunda başlangıçta migren, bir kısmında da gerilim tipi başağrısı bulunur. Bunlar giderek sıklaşır ve her gün gelen başağrısına dönüşür. Kronik günlük başağrısı olan hastaların çoğunda ağrı kesici aşırı kullanımı mevcuttur. Ağrı kesciler çok kısa süreli olarak ağrıyı hafifletir, ancak geçirmez. Buna rağmen hastalar ağrı kesici ilaç kullanmaya devam ederler. Bu tür ağrıların tedavisinde ağrı kesici kullanımının engellenerek, ağrının ortaya çıkmasını engelleyen uzun süreli tedaviler gerekir