Baş Ucu Tdk

Baş ucu kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre doğru kullanımı merak ediliyor. Baş ucu kelimesi iki ayrı kelimeden oluştuğu için bu iki kelimenin bitişik mi yoksa ayrı mı yazıldığı merak konusu olabiliyor. İşte doğrusu…

NASIL YAZILIR?

Bu kelime ‘başucu’ şeklinde ayrı yazılsa da bu hatalı bir kullanım. TDK sözlüğüne göre kelimenin doğru kullanımı ayrı şekilde olmalıdır. Buna göre:

Doğru Yazım: Baş ucu

Hatalı Yazım: Başucu

NE DEMEK?

Baş ucu kelimesi, “yatılan bir yerin baş gelen yeri ya da yakını” anlamında kullanılmaktadır. Öte yandan başucu şeklindeki bitişik kullanım TDK sözlüğünde; 'yeryüzünde bir noktada çekülün gösterdiği doğrultunun gökyüzüne doğru olan yönü' olarak tanımlanıyor. İkisi birbirinden farklı kelimeler.

ÖRNEK CÜMLELER

- Kadın birden silkinerek gözlerini açıyor, hemen baş ucunda Seyfi'yi görünce şaşırıyor. (Esat Mahmut Karakurt)

- Tam anlamıyla baş ucu kitaplarıdır bu beş kitap. (Necati Cumalı)

- Sen kutsal bir baş ucu kitabı gibisin.

- Çıkardığı kıyafetleri baş ucuna koydu.

İkilemeler ayrı yazılır: adım adım, ağır ağır, akın akın, allak bullak, aval aval (bakmak), çeşit çeşit, derin derin, gide gide, güzel güzel, karış karış, kös kös (dinlemek), kucak kucak, şıpır şıpır, tak tak (vurmak), takım takım, tı­kır tıkır, yavaş yavaş, kırk elli (yıl), üç beş (kişi), yüz yüz elli (yıllık) vb.

      bata çıka, çoluk çocuk, düşe kalka, eciş bücüş, eğri büğrü, enine bo­yuna, eski püskü, ev bark, konu komşu, pılı pırtı, salkım saçak, sere serpe, soy sop, süklüm püklüm, yana yakıla, yarım yamalak vb.

m ile yapılmış ikilemeler de ayrı yazılır: at mat, çocuk mocuk, dolap molap, kapı mapı, kitap mitap vb.

İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır: baş başa, diz dize, el ele, göz göze, iç içe, omuz omuza, yan yana; baştan başa, daldan dala, elden ele, günden güne, içten içe, yıldan yıla; başa baş, bire bir (ölçü), dişe diş, göze göz, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna, günü gününe, peşi peşine, ucu ucuna vb.