Bayramda Oruc Tutulur Mu Sorularla Islamiyet
Orucun mekruh olduğu günler hangileridir?
Değerli kardeşimiz,
- Ramazan Bayramı'nın ilk günüyle Kurban Bayramı'nın dört gününde oruç tutmak dinen yasaklanmış olup (Buhari, Savm, ), cumhura göre haram, Hanefîlere göre tahrimen mekruhtur.
Özetle, bu günlerde oruç tutmak günahtır.
- Tek başına cuma günü yahut tek başına cumartesi günü de oruç tutmak (tenzihen) mekruhtur. Zira cuma bayramdır. Müminlerin bayramına iştirak etmenin gereği oruçlu olmamaktır. Cumartesi ise Yahudilerin özel günleridir. Onlara benzememek için yalnız o güne mahsus şekilde oruç tutmak münasip değildir.
Hadis-i şerifte belirtilen,
"Sizden biri âdeti olan bir orucu tutuyorsa bir sakıncası olmaz." (Neylü'l-Evtar, IV, )
ifadesinden, kandil günleri oruç tutmayı âdet edinenler, cuma günü kandile denk gelirse, yalnız cuma günü oruç tutabilir manası çıkar. Hz. Davud (as) orucu tutmayı âdet edinenlerin durumu da böyle değerlendirilebilir.
- Muharrem ayının yalnız onuncu günü, yâni aşura günü oruçlu bulunmak da aynı şekilde (tenzihen) mekruhtur. Yalnız o güne hasredilen oruç, mahzurdan hâli olmaz. Ancak bir gün önceden başlanırsa, yahut da devam edilen oruç tutulursa mahzur olmaz.
- "Nevruz" ve "Mehrican" denen ilkbahar günlerine mahsus olarak kasdi şekilde oruçlu olmak da aynı şekilde mekruhtur. Kastî olmaksızın, mutad olan orucun bugünlere rastlamasında ise mahzur olmaz.
Şek günü, bu günün Ramazan'ın birinci günü mü, Şaban ayının son günü mü olduğu kestirilemeyen gündür. Böyle şek edilen günde niyette şüphe olduğundan mekruh olur. Niyette şüphe olmaz da Şaban’ın son günü olduğu bilinir, nafileye niyet edilerek tutulursa, bunda mahzur olmaz. Sonra o günün Ramazan olduğu bilinse o tek günlük nafile farz olan oruç yerine kâim olur.
Ancak “Bugün Ramazansa farz olan oruca, değilse nafileye niyet ediyorum."şeklinde şek ile yapılan niyetle oruç tutulmaz. Buna dikkat etmek gerek.
Şayet tazim, hürmet ve saygı niyeti yoksa, sadece pazar günü oruçlu olmak mekruh değildir.
İlave bilgi için tıklayınız:
- Yalnızca cuma veya cumartesi veya pazar gününe has olarak kaza veya nafile oruç tutulur mu?
Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet
Ramazan, "kuru sıcak" anlamına gelen ramaḍ kökünden veya "güneşin güçlü ısısından çok fazla kızmış olan yer" manasındaki ramdâ’ kelimesinden türediği düşünülmektedir.[7][8][9] Bunun nedeni, muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül ediyor olmasıdır.[10] Yine de kaynaklarda bu aya niçin ramazan adının verildiği hakkında farklı açıklamalar yer alır.[8] Ancak en fazla kabul gören yoruma göre bu ay, rastladığı mevsim gereği çok sıcak ve yakıcı bir özelliğe sahip olduğu için bu adla anılmıştır.[11]Kamerî aylar belirli mevsimlerde sabit olmayıp farklı mevsimleri dolaştığı için bu izahı benimseyen bilginler, Arapların kamerî ayların eski adlarını değiştirirken her aya tesadüf ettiği zamanın özelliğine göre isim verdiklerini, ramazan isminin konulmasının da şiddetli sıcaklığın hüküm sürdüğü bir mevsime denk geldiğini belirtir. Bazı kaynaklarda Arapların bu isimleri tespit ederken soğuk ve sıcağın aylara göre yer değiştirdiğini bilmedikleri kaydedilmektedir.[8]
Türkiye Ermenisi yazarı Sevan Nişanyan'ın verdiği bilgilere göre Ramazan, İslam öncesindeki AraplarınAy takviminde Temmuz ile Ağustos aylarına verilen isimdir.[12] Bu takvimde aylar, 12+1 sistemi (3 yılda bir ilave edilen 1 ay) sayesinde en fazla 30 günlük kaymalarla yılın aynı zamanlarında yaşanmaktaydı. Günümüzde Ramazan ayının zamanı, Ömer'in halifeliği zamanında düzenlenen Hicri takvime göre belirlenmiştir.[13] Hicri takvim bir Ay takvimi olduğu için bir yılın uzunluğu, miladi takvimden gün daha kısadır.[14] Bunun sonucu olarak Ramazan ayı her sene miladi takvimde öne kayar. Yaklaşık olarak her 32 senede bir, Ramazan ayı aynı tarihlere denk gelir.[15]
Günümüzde Azerbaycan, İran, Hindistan, Pakistan ve Türkiye gibi tarihi Fars etkisine sahip olan bazı ülkelerdeki Müslüman topluluklar, bu ay için Ramazan veya Ramzan kelimesini kullanırlar. Kürtçede bu isim Remezan iken, Endonezcede ise İngilizcede olduğu gibi Ramadan'dır. Bangladeş'te ise bu ayın adı yerine Romzan veya Ramajāna kelimesi kullanılır.
Bunun yanı sıra, çoğu Müslüman ülkede Ramazan ayı ''11 Ayın Sultanı'' olarak da anılmaktadır. Hicri Ay takviminde toplam 12 ay olmasına rağmen bu tabir, Ramazan'ın diğer aylardan daha üstün olduğu ve dolayısıyla Ramazan'ın geriye kalan 11 ayın sultanı olduğu kabul edilerek verilmiştir.[16]
Tarihçe[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: İftar
İftar, Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdikleri günün sonunda akşam ezanı okunduktan sonra (güneşin batmasında) yenilen yemektir. İftar, Ramazan'ın dini geleneklerinden biridir ve genellikle bir topluluk olarak, Müslümanların oruçlarını birlikte açmak için bir araya geldikleri şekilde yapılır. Yemek, gün batımına yakın akşam ezanından hemen sonra tüketilir.[40]
İftar sofralarında genel olarak, sahurdakinin aksine biraz daha ağır yemekler bulunur. Geleneksel olarak bazı Müslümanlar, İslam peygamberi Muhammed'e öykünerek oruçlarını hurma ile açmayı tercih ederler. Hurma olmadığında ise, su ile açarlar.[41][42]
Maddi imkâna sahip olanların, özellikle fakir kimselere iftar yemeği yedirmesi güzel bir davranış olarak görülür. Peygamber Muhammed de Müslümanları orucunu açacak kimseleri sofralarında bulundurmaya teşvik ettiğinden dolayı bazı Müslümanlar buna son derece önem verirler. Oruç ve iftarların fert ve aile hayatında taşıdığı öneme paralel olarak, İslam toplumlarında öteden beri birçok Ramazan âdeti ortaya çıkmış ve bir dizi iftar geleneği oluşmuştur.[43]
İran'da bir halk iftar sofrası
Mısır'da toplu bir iftar sofrası