Anne sütüyle beslenen bebeklerde dışkılama formül mamayla beslenen bebeklere göre daha seyrek olabilir. Kakanın rengi hardal sarısına benzer, kıvamı suludur. Keskin bir kokusu yoktur.
İçindekiler
Bebeğin kakası yenidoğan döneminde kokusuz oluyor. Ancak zaman ilerledikçe anne sütü alan bebeklerin kakası ekşi kokabiliyor. Yenidoğan döneminde bebek sadece anne sütü ile besleniyorsa, bebeğin kakasının ekşi kokması normal olarak kabul ediliyor. Bebeklerde ek gıdaya geçildiğinde kakanın kokusu keskinleşiyor.
kötü kokmasının nedeni tek taraflı beslenmesinden ve tükettigi belirli besinlerinin sindirilmesi sonucu oluşan gazlardan kaynaklanır, bebegin zekası ile uzaktan yakından alakası yoktur. dışkısı kokmayan bebek akıllıdır şeklinde bir yargının hiç bir bilimsel dayanagı yoktur.
Anne sütüyle beslenen bebekte kaka; pütürlü, ince, akışkan ve hardal sarısı renktedir. Genellikle bebek beslenmeden hemen sonra kakasını yapar. Mama ile beslenen bebekler ise ilk ay içinde üç-dört saatte bir kaka yapar. Mamalar bebek barsağında anne sütünden daha uzun süre kalır.
Sadece anne sütü ile beslenen 3 aylık bebekler her gün kaka yapabilir. Anne sütü kakası pütürlü, hardal sarısı renginde hafif suludur. Çocuk hekiminizin kontrolünde olmak şartı ile sağlık problemi olmayan bir bebek nadiren de olsa günde bir kaka yapabilir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde dışkılama formül mamayla beslenen bebeklere göre daha seyrek olabilir. Kakanın rengi hardal sarısına benzer, kıvamı suludur. Keskin bir kokusu yoktur. Formül mamayla beslenen bebeklerde ise dışkılama daha sık olabilir.
Bebekler genellikle, aylık olduklarında ek gıdaya başlatılırlar. Bu döneme kadar sadece anne sütü alan veya mama ile beslenen bebeklerin bağırsakları, ek gıdaya adaptasyon sorunu yaşayabilir. Bebeğin, lif bakımından zengin olmayan katı gıdalarla beslenmesi, kabızlığa neden olabilir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde dışkılama formül mamayla beslenen bebeklere göre daha seyrek olabilir. Kakanın rengi hardal sarısına benzer, kıvamı suludur. Keskin bir kokusu yoktur. Formül mamayla beslenen bebeklerde ise dışkılama daha sık olabilir.
Bebeğin ilk kakası yeşile çalan siyah renktedir ve bunun adı mekonyum'dur, bebek bunu 24 saatte atar. Sonra koyu yeşile çalan sarı renkte geçici dışkı başlar ve gün sürer, doğum sırasında yutulan kandan dolayı bu kaka sümüklü ve kanlı olabilir. Anne sütü alan bebek kakası altın sarısı veya hardal renginde olur.
BEBEKLERDE BAĞIRSAKLA İLGİLİ (GASTROİNTESTİNAL) GIDA ALERJİSİ
Son yıllarda bebeklerde özellikle bağırsakla ilgili gıda alerjilerinde belirgin bir artış yaşanmakta olup, bu durum anneleri ve bebeği özellikle ilk aylarda belirgin sıkıntıya sokabilmektedir. Bu yazımda bağırsakla ilgili gıda alerjileri hakkında genel bir tanı ve tedavi yaklaşımını özetleyerek, ailelerin bu konu hakkında farkındalık ve bilgi düzeyinin artırılmasını amaçladım.
Bu durum son yıllarda neden bu kadar arttı? Bu soruya kesin bir cevap vermek ve tek bir neden ileri sürmek çok mümkün olmasa da bazı nedenler öne çıkmaktadır.
Gıda alerjisi için risk faktörleri:
Bağırsak ile ilgili gıda alerjilerinin tanı ve tedavisindeki zorluklar, bebeklere yanlış tanı konmasına, anne ve bebeğinin gereksiz diyet uygulamasına neden olup, bu durum hem anne, hem de bebekte belirgin problemlere neden olabilmektedir.
Bağırsakla ilgili gıda alerjilerinin annede yol açtığı problemler:
Annede yetersiz beslenmeye bağlı vitamin ve mineral eksiklikleri, protein alım eksikliği, annenin yetersiz kalori alması, anne psikolojisinin bozulması ve sonuçta anne sütünün azalması gözlenebilmektedir.
Bağırsakla ilgili gıda alerjilerinin bebekte yol açtığı problemler:
Bebek ile ilgili olarak ta yetersiz beslenmeye bağlı kilo alamama, büyüme ve gelişme geriliği, kalsiyum eksikliği gibi özellikle ilk aylarda hiç istenmeyen sorunlar gelişebilmektedir.
Bağırsakla ilgili (gastrointestinal) gıda alerjilerinde bebekte beklenen bulgular:
NOT: Anneyi emen bir bebekte kakada sadece mukus olması, bebek iyi kilo alıyorsa ve yukarıda sayılan bulgular yoksa normal kabul edilmelidir. Anne sütü alan bebeklerin bir kısmında kakada mukus olabilmektedir. Ek gıdalara başladıktan sonra bu durum düzelmektedir. Bu durum bebeklere yanlış tanı konmasına neden olan bir durum olduğu için özellikle önemlidir.
Tanı:
Bağırsakla ilgili gıda alerjilerini kesinlikle gösteren bir test bulunmamaktadır.
Hem bebeklerin küçük olması, hem de alerjik mekanizmaların farklı olması nedeniyle bu tip gıda alerjilerinin tanısında kesin bir tanı testi bulunmamaktadır. Fakat tanıda kullanılan yöntemler şunlardır.
Tanı ve Tedavideki Önemli Noktalar:
Prognoz ve Korunma:
Bebeğiniz dünyaya geldiğinde ne yediğinden, ne giydiğine kadar her şey üzerinde düşünmeniz gerekir. Bunlardan biri de bebeğinizin “kakası”dır. Renginden, kıvamına kadar her değişiklik, endişelenmeniz için yeter de artar bile. Bebeğinizin bağırsak hareketlerindeki değişikliklerle ilgili olarak, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Erdem Uzunoğlu’dan bilgi aldık.
Bebeğinizin kakasındaki değişiklikler her zaman kötüye yorulmamalıdır; bu, birçok nedenden kaynaklanabilir. Ayrıca bebeğinizin bezindekileri diğer bebeklerinkiyle kıyaslamanız yanlış olur. Çünkü her bebekte farklı değişiklikler görülebilir. Kendi bebeğinizin kakası bile günden güne değişebilir. Özellikle bu değişiklik, bebeğiniz katı gıdalara geçtiğinde, yedikleri farklılaştıkça, daha belirgin bir şekilde görülür.
Bebeğinizin bezini değiştirmeye başladığınızda beklenmedik durumlarla karşılaşabilirsiniz. Özellikle yeni doğan bebeklerde, dışkı, siyah bir renkte olabilir. Bu dışkıya mekonyum adı verilir ve bebeğinizin rahimde kaldığı süre içinde bağırsaklarında birikmiştir. Bebeğinizin mekonyumu çıkarması iyiye yorulmalıdır. Bu, bebeğin bağırsaklarının tıkalı olmadığını gösterir.
Bebeğiniz ilk 24 saat içerisinde tüm mekonyumu bağırsaklardan atar. Sonrasında geçici olarak, rengi koyu yeşile yakın, sarı, sulu bir kakayla karşılaşabilirsiniz. Kakanın içerisinde bazen sümüklü bir sıvı da görülebilir.
Geçici dışkıyı takip eden birkaç gün içinde, bebeğinizin kakası yediklerine göre değişecektir. Eğer anne sütü ile besleniyorsa, altın sarısı, bazen sulu ve gevşek, parçacıklı, ezik kıvamında olabilir. Eğer bebeğinizi mama ile besliyorsanız, o halde daha şekilli ve rengi koyu olacaktır.
Zaman zaman bebeklerin kakalarının renginde ortaya çıkan değişiklikler “üşütme” şeklinde yorumlanabilir. Oysa bağırsakların çalışma hızı fazla olduğunda, ince bağırsaklardan safralı dışkı çıkışına bağlı olan bu yeşil renk, ishal olmadıkça normal karşılanmalıdır.
Katı gıdalara geçtiğinizde, bebeğinizin kakası daha katı bir hal alacaktır. Bununla birlikte daha koyu renkli ve kötü kokulu olması normaldir. Anne sütüyle beslenmeye devam eden bebeklerin kakası, biberonla beslenen bebeklere göre daha yumuşak olur.
Katı gıdalara başlandıktan sonra, dışkının özelliği her defasında değişebilir. Kakanın rengi, özellikle son öğünlere göre değişiklik gösterecektir. Örneğin bebeğinize havuç suyu içirdiyseniz, kakasının rengi portakal rengi çıkabilir.
Sindirim sistemi pek gelişmemiş olan bebeklerde alınan gıda, çok fazla değişikliğe uğramayabilir. Bu yüzden bebeğinizin kakasındaki yiyecek parçalarını görünce şaşırmayın. Özellikle sindirilmesi zor olanlar, bir bütün halinde ya da parçalı bir şekilde çıkabilir.
Bebeğinize demir takviyesi veriyorsanız, bebeğinizin bezinde siyah dışkıyla karşılaşmanız çok normal. Bebeklerde, bazen, sindirim sisteminde normal olarak bulunan bakterilerle demir sülfat arasındaki reaksiyon, dışkıda siyah renge yol açabilir. Bu durumda demir takviyesini kesmenize gerek yok; demir, sindirim problemlerine yol açmaz. Eğer bebeğiniz demir ilaçları almadığı ya da hazır mamalarla beslenmediği halde, siyah kaka yapıyorsa doktorunuza danışabilirsiniz.
Kakadaki değişiklikler içinde en endişe verici olanı, ishal. Bebeğiniz sık sık sulu dışkı yapıyorsa, ishalden şüphelenebilirsiniz. Belirli gıdalara karşı oluşan duyarlılık ishale neden olabilir.
Diş çıkarma sırasında artan salya salgısının yutulması ile bağırsak içeriğinde akışkanlık artışı olur. Buna bağlı olarak dışkı cıvık, pelteleşmiş ve biraz daha sıktır. Bunu ishalle karıştırmamak gerekir.
Bebeğiniz 24 saatten daha uzun bir süredir sulu dışkı çıkarıyorsa, devamlı kusuyorsa, dışkısında kan, sümüksü doku varsa ve ateşi devam ediyorsa doktor çağırmalısınız. İshal olduğunu düşündüğünüz bebeğe, doktor onayı olmadan tıbbi tedavi uygulanmamalıdır. Aksi takdirde, bebeğin sağlığını riske edebilirsiniz.
Kabızlık da, belirtileri görüldüğünde, doktora başvurulması gereken bağırsak problemlerinden biri. Anne sütüyle beslenen bebeklerin kabız olma riski düşük. Bunun nedeni, sütün bebeğin bağırsakları ve sindirimine en uygun besin olmasından kaynaklanıyor. Ancak mamayla beslenen bebeklerde kabızlığa daha sık rastlanıyor.
Kabızlığın en önemli belirtileri, bebeğin seyrek dışkılaması ve kakasını yaparken zorlanmasıdır. günde bir gibi seyrek de olsa, kakasını kolay yapıyorsa kabızlıktan söz edilmez. Bazen bebeğinizin kakasında kan görebilirsiniz. Endişelenmeyin; kakası sertse, zorlanmaya bağlı olarak, anüste çatlaklar oluşabilir ve kanama görülebilir. Ayrıca bebeğinizde karın ağrısı ve huzursuzluk da kabızlığın belirtileri arasında yer alır.
Kabızlık belirtileri gördüğünüzde vakit kaybetmeden doktorunuza danışmalısınız. Arada sırada ortaya çıkan kabızlıklar, genellikle beslenmede yapılacak bazı değişikliklerle ortadan kaldırılabilir. Örneğin bebeğinizin yediği mamayı değiştirebilir ya da öğününe bir iki çay kaşığı ezilmiş erik veya meyve suyu ekleyebilirsiniz. Bazı vücut egzersizleri de işe yarayabilir. Örneğin onu sırt üstü yatırarak ayaklarını pedal çeviriyormuş gibi hareket ettirebilirsiniz.
Yenidoğan bebeğinizin yeterince kaka yapıp yapmadığını mı merak ediyorsunuz? Bunun bebekten bebeğe değiştiğini göz önüne alın. Emzirilen bebeklerde 1. aydan sonra birkaç gün, hatta bir hafta boyunca bağırsak hareketi olmayabilir. Ancak bebeğiniz ilk ayda günde birden az kaka yapıyorsa bu yeterince gıda almadığına dair bir işaret olabilir.
Öte yandan, mamayla beslenen bebekler genellikle çoğu günlerde bağırsak hareketi yaşarlar. Bebeğiniz ister emzirilsin ister mamayla beslensin, bebek bezinde gördükleriniz normal olduğu sürece, kakaları konusunda telaşa kapılmanıza neden olmadığına emin olabilirsiniz.
Normal olan nedir?
Yenidoğan bebeğinizin altını ilk kez açtığınızda mekonyum olarak bilinen, yeşilimsi siyah, zift benzeri bir madde göreceksiniz.
Öte yandan, bu geçtikten sonra kendi sistemi için “normal” kakalar yapmaya başlayacaktır!
Kakasının görünümü tamamen bebeğinizi neyle beslediğinize bağlıdır. Yenidoğan bebeğinizi emziriyorsanız ilk bağırsak hareketlerinin sonucu yeşilimsi kahverengi veya sarımsı kahverengi olur. Yaklaşık beş gün geçtikten sonra bakır veya sarımsı renge döner ve pütürlü bir kıvama gelir.
Bu tamamen normaldir ve bebeğin sağlıklı olduğunun işaretidir.
Öte yandan mamayla beslenen bebeklerin kakaları macunumsu veya sarı ya da bakır renkte olabilir.
Bebeğinizin Kakasının Olası Anlamları
Eğer yenidoğan bebeğinizin kakası iki bez değiştirme arasında biraz değişirse telaşa kapılmanıza gerek yoktur. Öte yandan, bebeğinizin kirli bebek bezinde beyaz (karaciğer hastalığı belirtisi olabilir) veya kırmızıdır (kanama belirtisi olabilir) rengini gördüğünüzde doktora danışmanız gerekir.
Kıvam açısından bazı değişkenlikler görmeniz olasıdır ancak özellikle sulu kakalar (ishal belirtisi olabilir) veya çakıl taşına benzer kakalar (kabızlık belirtisi olabilir) görürseniz tetikte olun.