Bebeklerde Antibiyotik Şurup Kaç Gün Kullanılmalı
Antibiyotik-rehberi
Antibiyotik vücuttaki mikropları öldürerek enfeksiyonla mücadele eden ilaçları tanımlar. Doğru şekilde kullanıldığında hayat kurtarıcı olabilen bu ilaçların yanlış kullanımı ise yan etkilere ve potansiyel sağlık risklerine neden olur. Bu rehberde antibiyotiğin kullanımı ve yan etkileriyle ilgili bilimsel kaynaklardan derlenmiş bilgiler yer almaktadır.
Antibiyotik Nedir?
Anti-bakteriyel olarak da bilinen antibiyotikler bakterilerin neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Genellikle oral yolla alınan bu ilaçlar enjekte edilerek veya vücudun enfeksiyonlu bölgesine doğrudan uygulanarak da kullanılır.
yılında penisilinin keşfiyle ortaya çıkan antibiyotikler, günümüzde çeşitli enfeksiyonların tedavisinde kullanılabilen farklı türlere sahiptir. Bakterisit adı verilen antibiyotik türü bakterilerin hücre duvarı oluşumuna ve hücre içeriklerine müdahale ederek öldürülmesini sağlar. Bakteriyostatik türündekiler ise bakterilerin çoğalmasını engeller.
Yalnızca reçeteyle alınabilen bu ilaçlar, yan etkilere sebep olabileceği ve bitkisel takviyelerle etkileşime girebileceğinden doktor onayı olmadan kullanılmamalıdır.
Antibiyotik Neden Kullanılır?
Vücudun zararlı bakterilerle ilk mücadelesi bağışıklık sisteminin doğal tepkisiyle başlar. Bakterilerin çoğalmasını ve semptom oluşturmasını önleyen bu süreçte beyaz kan hücreleri görev alır. Ancak bakteri sayısı fazla olduğunda bağışıklık sistemi tümüyle savaşamaz duruma gelir. Bu durumda bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için doktorlar tarafından antibiyotik kullanımı önerilebilir.
Antibiyotik kullanımıyla tedavi edilebilen bazı enfeksiyonlar şunlardır:
- Strep boğaz enfeksiyonu,
- Boğmaca,
- İdrar yolu enfeksiyonu.
Bakteri kökenli olmasına rağmen, bazı sinüs ve kulak enfeksiyonlarında antibiyotik tedavisi gerekmez. Bu hastalıklar antibiyotikler olmadan genellikle kendi kendine iyileşebilir. [1]
Antibiyotik ne zaman etki eder sorusunun cevabı kullandıktan sonraki birkaç saattir. Belirtilerin kaybolması ise genellikle iki ila üç gün sonra başlar. Birkaç günlük tedaviden sonra rahatlama sağlansa da enfeksiyonu tamamen ortadan kaldırmak için antibiyotik rejiminin tamamını bitirmek gerekir.
Antibiyotikler en etkili sonucu düzenli aralıklarla alındığında gösterir. Tedavi süreci boyunca her gün aynı saatte ve önerilen dozlarda alınması gerekir. Antibiyotik kaç gün kullanılmalı diye merak edenler için çoğu antibiyotiğin 7 ila 14 gün için reçete edildiği belirtilmelidir. Bazı durumlarda daha kısa tedaviler de işe yarayabilir. Ancak tedavi süresi ve kullanılacak antibiyotik türü doktorlar tarafından belirlenir.
Hamilelikte Antibiyotik Kullanımı
Hamilelikte antibiyotik kullanımı belirli koşullar gözetildikten sonra genellikle güvenli kabul edilir. Bazı antibiyotikler hamilelikte alınabilirken bazıları fetüs ve anne için zararlı olabilir. Gebelikte antibiyotik kullanımını etkileyen faktörler arasında ilacın türü, kullanım dozajı, ne zaman ve ne kadar süreyle alınacağı yer alır.
Jinekoloji ve Doğum Bilim Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmaya göre, hamileliğin ilk üç ayında antibiyotik tedavisine başlamaktan kaçınılmalıdır. Bebeğin yapısal gelişiminin devam ettiği ilk trimester döneminde antibiyotik kullanımı embriyo ve fetüsün fizyolojisini olumsuz yönde etkileyebilir. Bununla birlikte bazı antibiyotik türlerinin bebek üzerindeki risk etkisi daha yüksek olduğu için en düşük dozun kullanılması önerilmektedir. [2]
Bebeklerde Antibiyotik Kullanımı
Çocukluk çağı enfeksiyonlarının çoğu virüslerden kaynaklandığı için genellikle antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulmaz. Bununla birlikte doktorlar tarafından bazı bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için antibiyotik ilaçlar reçete edilebilir.
Bebeklerde antibiyotik kullanımı yüksek ateş, boğmaca, akciğer iltihaplanması, kulak ve idrar yolu enfeksiyonlarında önerilebilir. Ancak diğer tüm ilaçlarda olduğu gibi antibiyotikler de bebeklerde yan etkilere sebep olabilir. Cilt kızarıklığı ve kurdeşen gibi alerjik reaksiyonlar, ishal ve mide bulantısı gibi sindirim sorunları bebeklerde antibiyotiğin yan etkileri arasındadır.
ABD’de yapılan tarihli bir araştırmaya göre yaşamın erken döneminde alınan antibiyotikler obezite riskini artırmak da dahil olmak üzere ciddi dezavantajlara sebep olabilir. [3]
Antibiyotik Direnci Nedir?
Antibiyotik direnci bakterilerin ilaçlara karşı savunma mekanizması geliştirdiği durumları ifade eder. Bu da mikropların öldürülemediği ve büyümeye devam ettiği anlamına gelir. Antibiyotiğe dirençli mikropların neden olduğu enfeksiyonların tedavisi zordur.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, antibiyotik direnci günümüzde küresel sağlık, gıda güvenliği ve kalkınma için en büyük tehditlerden biridir. Her yaştan insanı etkileyebilen bu durum antibiyotiklerin kötüye kullanılması sonucunda doğal olarak ortaya çıkar. Daha yüksek tıbbi maliyetlere, uzun süreli hastanede kalış sürelerine ve artan ölüm oranlarına yol açar. Reçetesiz, bilinçsiz ve keyfi antibiyotik kullanımı bu direncin oluşmasındaki en büyük nedendir. [4]
Antibiyotik direncini önlemek için yapılması gerekenler şunlardır:
- Antibiyotikler yalnızca sağlık profesyonelleri tarafından reçete edildiğinde kullanılmalıdır.
- Doktorlar tarafından reçete edilmediği halde antibiyotik talep edilmemelidir.
- El hijyenine, sağlıklı besinler tüketmeye, hasta insanlarla yakın temastan kaçınmaya ve güvenli cinsel ilişkide bulunmaya dikkat edilmelidir.
Antibiyotiğin Yan Etkileri Nelerdir?
Antibiyotiklerin en yaygın yan etkileri sindirim sisteminde görülür. Her 10 kişiden 1’ini etkileyen sindirim sistemindeki yan etkileri şunlardır:
- Kusma,
- Bulantı,
- İshal,
- Şişkinlik ve hazımsızlık,
- Karın ağrısı,
- İştah kaybı.
Genellikle hafif geçen bu yan etkilerin tedavi süreci tamamlandığında ortadan kaybolması beklenir.
Çoğu durumda hafif ve orta şiddette seyreden antibiyotik sebepli alerjik reaksiyonlar her 15 kişiden 1’inde görülebilir. Antibiyotik kullanımının alerjik yan etkileri şunlardır:
- Kabarık ve kaşıntılı deri döküntüsü,
- Öksürük,
- Hırıltılı solunum,
- Nefes almayı güçleştiren boğaz sıkılığı.
Antibiyotikler nadir durumlarda anafilaksi adlı ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden alerjik bir reaksiyona neden olabilir. İlk belirtileri hafif seyreden alerjik yan etkiler ile benzerlik gösteren anafilaksi; sindirim, solunum ve dolaşım sistemleriyle cilt üzerinde etkilere sebep olur. Şiddetli geçen bu alerjik reaksiyonun görülmesi durumunda acil tıbbi destek alınmalıdır. [5]
KAYNAKLAR:
- seafoodplus.info
- seafoodplus.info
- seafoodplus.info
- seafoodplus.info
- seafoodplus.info
Bebeklerde ila&#; kullanımına dikkat!
Bebek Sağlığı
Son Güncelleme:
Güvenli ilaç kullanımı ve ecza dolabında bulunması gereken ilaçlar…
Bebeklerimize ilaç verirken, her ne kadar doktorun yazdığı ve önerdiği ilaçları versek de içimizde hep bir sıkıntı olur. İlaç kullanırken olabilecek etkiler ve kafamıza takılan sorular hakkında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Bıçkıcı’dan önemli bilgiler aldık.
Bebeklerde, en sık hangi ilaçlar kullanılır? Hangi ilaçlar zehirlenmelere neden olabilir?
Bebeklerde, ilaçları metabolize eden enzimler tam gelişmemiştir. Yani ilaçların etkilerinden ziyade, yan etkilerinin görülme ihtimali daha fazladır. Bu nedenle çok gerekmedikçe bebeklere ilaç verilmesi önerilmez. En sık ateş düşürücü ilaçlar, antibiyotikler, öksürük ve soğuk algınlığı şurupları ve vitaminler kullanılır. Tüm bu ilaçlar fazla doz verildiğinde, bebekte zehirlenmeye yol açabilir. Aile, farkında olmadan fazla doz verebilir ya da bebek, kapağını açabildiği şurubu kendisi içebilir. Bir de, bebeğin yerde iken ağzına attığı nesnenin büyükannenin kalp veya tansiyon ilacı olduğunu düşünün! En korkulan tehlikelerden biri de budur. Hayati tehlike vardır.
Antibiyotiği içer içmez kusuyorsa ne yapılabilir?
Antibiyotiklerin fazla doz verilmesi, ateş düşürücüler kadar tehlikeli olmaz ancak etkin tedavi ve az yan etki için doktorun, bebeğin kilosuna göre tayin ettiği doz en uygun olanıdır. Antibiyotiği içer içmez kusan bir bebekte, aynı dozda ilacı 30 dakika sonra (çocuk rahatladıktan sonra) tekrar yavaş yavaş vermek gerekir. Gerekirse peşinden bir miktar su içirilebilir. O sırada ateşi yok ise karna sıcak su torbaları ve boğaza sıcak su buharı yapılarak, tekrar kusma ihtimali azaltılır. Ancak bebek yeniden kusarsa, ilaç değişimi için doktorla görüşmek gerekir.
Alması gereken ilaçtan daha az miktarda verildiği fark edildiğinde ne yapılabilir?
Dakikalar içinde fark edilen ilaç dozu eksikliğinden, gereken doz kısa sürede tamamlanırsa tedavide aksama olmaz. Ancak 2 saat gibi bir sürede fark edilirse ve yarıdan az miktarda bir doz verildi ise, kalan kısım verilir ancak ilacın bu son ilaç veriliş saatine göre yeniden ayarlanır. 2 saatten sonra eksik doz verildiği fark edilirse, kalan ilaç miktarı bebeğe içirilmeden, bir sonraki ilaç dozu daha erken verilir. Örneğin 12 saatte bir verilen antibiyotiğin ¾’ü verildi ise sonraki doz 3 saat erkene alınır ve sonraki günlerde yine 12 saat aralığı korunur.
İlaç verildikten birkaç saat sonra bebek kaşınmaya ve cildinde kızarıklık oluşmaya başlarsa ne yapılabilir?
Görülen durum ilaç alerjisidir. Kaşıntı giderici kremler sürülerek kısa sürede doktora göstermek gerekir. İlaç alerjileri küçük bir kaşıntıdan, boğazda şişlik ve nefes alamama gibi larenks ödemine ve anaflaktik şoka kadar giden bir dizi tehlikeli olayların sorumlusu olabilir. İlacı bir daha kullanmayıp, yerine doktorun önereceği başka ilaçlar kullanılmalıdır.
İlaçlardan biri saatinde verilmediyse ne yapılabilir?
Hatırlanır hatırlanmaz ilacı hemen verip, bir sonraki dozu unutulan süre kadar ertelemek gerekir. Sonraki günler ilaç yine düzenli aralıklarla verilmeye devam edilir.
İlacı verdikten bir süre sonra prospektüsü okuyup ilacın yemekle birlikte verilmesi gerektiği öğrenildiğinde ne yapılabilir?
İlaçtan hemen sonra yemek yedirmek önemli bir sorun teşkil etmez. Ayrıca yemek öncesi bir miktar süt vermek, ilacın olası yan etkilerini azaltacaktır.
Ecza dolabında bulunması gereken ilaçlar nelerdir?
Ecza dolabı acil durumlar için gerekli ilaçları içermelidir. Ateş düşürücü şurup ya da fitil, sinek - böcek sokmaları veya cilt alerjileri için kaşıntı giderici jel-kremler, yaralanmalar için antibiyoktikli pomat, ishal ve kusmalar için ağızdan verilen hazır ishal destek solüsyonları bulunmalıdır. Bununla birlikte çocuğunuzun havale öyküsü, epilepsi, astım, diyabet, gibi hastalıkları varsa, bunlara yönelik acil ilaçlar ecza dolabında yerini almalıdır.
Güvenli ilaç kullanımı nasıl olmalıdır?
* Eksik bilgi her konuda büyük zararlar verebileceği gibi ilaç kullanımında da çok önemlidir.
* Suçiçeğinde asetilsalisilik asit verildiğinde, organ yetmezliklerine neden olan Reye sendromu ortaya çıkabilir.
* Ağrı kesici ilaçlar her karın ağrıdığında verilirse, önemli cerrahi acil belirtileri maskeleyebilir ve tanı konmasını geciktirebilir. Ailelerin büyük kısmı bunun gibi birçok tıbbi noktayı bilmemektedir.
* Eczaneden ilaç almak, eczane çalışanlarının verdiği ilaç ve doz önerilerine uymak, hem gereksiz ilaç kullanımına hem de tanıda gecikmeye ve tehlikeli sonuçlara neden olabilmektedir.
* Önerimiz; basit şikayetlerde 24 saati geçmeyecek sürede doğal yöntemleri deneyip, devam eden veya artan hastalık belirtilerinde, çocuğunuzu mutlaka hekime götürmek şeklindedir.
* Hekimden telefonla, e-posta ile bilgi almak ve önerilen ilaçları kullanmak bazen yanlış tedavilere neden olabilir.
* Tanı hekim muayenesi, gerekirse tetkiklerle konmalı ve ilaçlar, hekiminizin önerdiği süre ve dozlarda kullanılmalıdır.
* İlaçlar kilitli dolapta ve üst raflarda saklanmalı, prospektüsünde aksi yazmadığı takdirde, +4 derecede muhafaza edilmelidir.