seafoodplus.info
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/06/ tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: seafoodplus.info
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Aklımdan Geçen
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki
Bugün Öğrendim ki
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın % okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Bebeklerin Göz ve Saç Renkleri Neden Değişir?. (22 Ağustos ). Alındığı Tarih: 25 Haziran Alındığı Yer: seafoodplus.info
Bakırcı, Ç. M. (, August 22). Bebeklerin Göz ve Saç Renkleri Neden Değişir?. Evrim Ağacı. Retrieved June 25, from seafoodplus.info
Ç. M. Bakırcı. “Bebeklerin Göz ve Saç Renkleri Neden Değişir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 22 Aug. , seafoodplus.info
Bakırcı, Çağrı Mert. “Bebeklerin Göz ve Saç Renkleri Neden Değişir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 22, seafoodplus.info
yılında bilim iletişimine güç katın!
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Evrim Ağacı, Türkiye'nin en büyük, en çok ziyaret edilen, en güvenilir popüler bilim sitesi. Ancak bulunduğumuz noktaya oturduğumuz yerden gelmedik: yılından beri gece gündüz demeden çalışıyoruz. yılı sitemizi ve diğer tüm iletişim araçlarımızı baştan yarattığımız müthiş bir yıl olacak. Ancak bunu sürdürülebilir kılmamız için sizlerin desteğine ihtiyacımız var. Çünkü biz bu işi hobi olarak yapmıyoruz; Evrim Ağacı bizim yegane mesleğimiz, tek görevimiz. yılında da bunu yapmaya devam edebilmek için bize yardımcı olabilirsiniz. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz arasına şimdi katılın.
Kreosus (₺)YoutubePatreonDiğer Yöntemler
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
“ Şarlatanlar her zaman öncüdürler. Astrolojiden astronomi, simyadan kimya, hipnozcudan deneysel psikoloji doğmuştur. Bugünün sahtekarı, yarının profesörü olacaktır.”
Arthur Conan Doyle
Göz Rengine Dair Bilgiler
Gözün renkli kısmına iris denilir; göz rengimizi belirleyen pigmentasyondur.
İnsan gözünün rengi üç gen ile ortaya çıkar ve bu genler en yaygın renklerden; yeşil, kahverengi ve maviden sorumludur. Gri, ela ve çoklu kombinasyonlar gibi diğer renkler şu anda tam olarak anlaşılamamıştır.
Küçük yaşlarda göz rengi değişebilir. Hispanik olmayan Kafkas bebeklerin çoğu, ilk üç yıllarında koyulaşabilen mavi gözlü doğarlar. Bunun sebebi ise genellikle doğumda bulunmayan kahverengi pigmentin yaşla birlikte gelişmesidir.
Ayrıca çocuklar ebeveynlerinden tamamen farklı göz rengine sahip olabilirler. Ancak, her iki ebeveyn de kahverengi gözlere sahipse, büyük olasılıkla çocuklar da kahverengi gözlü doğacaktır. Koyu renkler hakim olma eğilimindedir.
Göz Rengindeki Değişiklikler
İris, göz bebeği boyutunu kontrol etmek için genişleyen ve daralan bir kastır. Göz bebeği karanlıkta büyür ve yüksek ışıklı ortamlarda küçülür. Göz bebeği büyüklüğü değiştiğinde, irisdeki pigmentler sıkışır veya dağılır ve bu da göz rengini biraz değiştirebilir.
Bazı yoğun yaşanan duygular da hem göz bebeğinin boyutunu hem de irisin rengini değiştirebilir. Bu yüzden bazı insanlar kızdıklarında veya sevdiklerinde gözlerinin renginin değiştiğini söylüyorlar.
Göz rengi yaşla birlikte değişebilir. Bu, Kafkas nüfusunun yüzde 10 ila 15'inde (genellikle açık göz rengine sahiptirler) gerçekleşir. Mesela, bir zamanlar kahverengi olan gözlerin artık ela olması ya da ela gözlerin yaşlandıkça koyulaşması gibi.
Yetişkin göz rengi oldukça çarpıcı bir şekilde değişirse; örneğin, göz kahverengiden yeşile veya maviden kahverengiye dönerse hemen bir göz doktorunu görmekte fayda vardır çünkü göz rengi değişiklikleri bazı hastalıklar için uyarı işareti olabilir; Fuchs heterokromik iridosiklitis, Horner sendromu veya pigmenter glokom gibi.
33, görüntülenme
Genellikle bebek doğduğunda ilk yapılan şey, gözlerine bakmak ve göz rengiyle ilgili tahminlerde bulunmaktır. Göz rengi, ebeveynlerin dikkatini ve merakını pek çok özelliğe göre daha fazla çeken özelliktir. Aileler bebeğin göz rengini merak ederler. Sonuçta bebeğin göz rengi, anne ve babasından aldığı genetik özelliklere bağlıdır. Göz rengi ebeveynin genlerinin kombinasyonu ile belirlenir. Bu nedenle, bebeğin göz rengini tahmin etmek göründüğü kadar kolay değildir.
Kafkas bebeklerinin çoğu grimsi-mavi gözlerle doğarken, birçok Afrikalı, Amerikalı, Asya ve İspanyol bebekler kahverengi veya koyu kahverengi gözlerle doğmaktadır. Ve nadir olsa da siyah göz rengiyle de doğabilen bebekler vardır. Fakat ebeveynler bu renge çok fazla ciddiye almamalıdır, çünkü ışık iris içindeki renk üreten hücrelere çarptığında bu renk değişecektir. İris, ışığın girmesi için göz bebeğinin boyutunu kontrol eden korneanın arkasındaki göz kısmıdır. Genellikle, bu renk değiştirme işlemi, bebeğin göz renginin stabilize olduğu andan altı ay sonrasına kadar sürebilir, ancak göz rengi bazı çocuklarda üç yaşına kadar değişmeye devam edebilir. Ve nadir olsa da yetişkinlik dönemimde göz rengi değişimi olduğu bilinmektedir.
Genel olarak, göz rengi ihtiyaç duyduğu yerde protein melanini salgılayan hücreler olan melanositler tarafından belirlenir. Zamanla bebeğin gözleri mavi ise melanositler küçük bir melanin salgılarlar, biraz daha melanini salgılandığında ise bebeğin gözleri yeşil veya ela gibi görünmektedir. Eğer melanositler çok fazla melanin salgılarlarsa bebeğin gözleri kahverengi olmaktadır.
Bilim adamlarına göre melanositlerin ne kadar ürettiği, çocuğun göz renginin gelişiminde etkili olan 15 genden etkilenir. En çok bilinen iki gen, kahverengi ya da mavi rengin versiyonları, diğeri ise mavi ve yeşilin versiyonları olan iki formda oluşur veya alelde bulunur. Sonuç olarak, bebeğin göz rengi ebeveynlerinden aldığı alel kombinasyonuna bağlı olmaktadır. Gri, ela, menekşe ve diğer birçok kombinasyon gibi diğer göz renkleri bu noktada tam olarak bilinmemektedir. Yine de, şu anda bilinenlere dayanarak, bebeğin göz renginin nasıl olacağına ilişkin bazı genel kurallar vardır. Örneğin, her iki ebeveyn koyu gözlere sahipse, kahverengi alel baskın olduğu için bebeğin koyu gözlere sahip olma olasılığı yüksektir. Bununla birlikte, ailenin her iki tarafında mavi gözler varken, kahverengi gözlü iki ebeveynin mavi gözlü bir çocuğa sahip olması bilinmeyen bir durum değildir.
Yıllarca, kahverengi göz rengi baskın özellik olarak bilinirken mavi göz rengi ise resesif özellik olarak kabul edilmiştir. Ancak modern bilim, göz rengini belirlemenin bu kadar basit olmadığını göstermeye başlamıştır. Bu son dönem çalışmalarına göre göz rengi bir veya iki genden etkilenmez, bunun yerine birlikte çalışan çoklu genler tarafından belirlenir. Bu nedenle, çocukların ebeveynlerinden herhangi birinden tamamen farklı göz rengine sahip olmaları duyulmamış bir durum değildir. Ve mavi gözlü iki ebeveynin kahverengi gözlü bir çocuğa sahip olması nadirdir, fakat bu da duyulmamış bir durum değildir. Bu fenomen, göz renginin poligenik olması veya göz renginin belirlenmesi için birlikte çalışan çoklu genlerden etkilenmesi nedeniyle oluşmaktadır.
Hala genler arasındaki etkileşimin göz renginin belirlenmesindeki rolüyle ilgili çok fazla bilinmeyen olduğu için, bebeğin gözlerinin hangi tonda olacağı konusunda kesin tahminlerde bulunmak zordur. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı olasılıklar vardır. Göz rengiyle ilgili bazı genel senaryolar şu şekildedir:
Her iki ebeveyn de mavi gözlere sahipse bebeğin de mavi gözlere sahip olma olasılığı oldukça yüksektir. Fakat % bu şekilde olacak diye bir genelleme yoktur. Aynı şekilde, her iki ebeveyn de kahverengi gözlere sahip olduğunda, bebeğin kahverengi gözlere sahip olma olasılığı çok yüksektir. Ancak, özellikle ailenin her iki tarafında büyükbaba veya büyükannenin mavi gözleri varsa, bu kuralın istisnaları da vardır. Tabii ki bu durum, ebeveynlerin mavi gözler için gerekli olan genetik bilgiyi daha sonraki kuşağa aktarmaları kaydı ile bu mümkündür.
Bu arada, eğer bir ebeveynin gözleri kahverengi, bir ebeveyn mavi gözleri varsa bebeğin mavi gözlü olma şansı yaklaşık 50/50’dir. Yalnız göz rengindeki değişikliklerin tipik olarak açıktan koyuya gittiğini hatırlamak önemlidir. Bu nedenle eğer bebek başlangıçta mavi gözlere sahipse bu renk yeşile, ela veya kahverengiye dönebilir. Başka bir deyişle, bir bebek kahverengi gözlerle dünyaya gelirse göz renginin mavi olması pek mümkün değildir. Ek olarak, bebeklerin yaklaşık yüzde 10u, yetişkinlik döneminde göz renginde değişiklikler yaşamaya devam etmektedir. Genel olarak, sadece ebeveynlerin gözlerine bakarak bebeğin göz rengini tahmin etmek imkânsızdır çünkü göz rengi belirleme süreci bundan çok daha karmaşıktır.
Doktorlara göre, mavi, gri veya yeşil gözlü kişiler kahverengi veya siyah gözlü kişilerden daha fazla ışığa duyarlı olma eğilimindedir. Aslında, daha açık renk gözlü kişiler genellikle fotofobiden ya da güneş ışığında kısmalarına ya da bir süre floresan ışıkların altında oturduktan sonra yorgunluk hissetmelerine neden olan ışığa duyarlılıktan mustariptir. Bu duyarlılık, açıkgözlü insanların, gözün birçok katmanında koyu gözlü olanlara göre daha az pigmentasyona sahip olmalarından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, açıkgöz rengine sahip olanlar parlak ışıkların veya güneş ışığının etkilerini engelleyemezler. Ebeveynler bu gerçekten yola çıkarak, dışarıda iken çocuklarına göz kulak olmalı ve gözlerinin yorulma ihtimaline ya da sert güneş ışığında koruma önlemleri almalılardır. Elbette, bebeğinizin göz renginden bağımsız olarak, gözlerini dışarıda güneş gözlükleriyle korumak önemli bir davranıştır. Bu korumayı sağlamak için UV koruması sunan kaliteli çocuk güneş gözlükleri alınmalı ve her iki ultraviyole ışığını engellemek ve bebeğin gözlerini güvende tutmak için UVB ve UVA koruması içeren güneş gözlüklerini seçilmelidir.
Bebeklerin gözleri çok hassastır, bu yüzden, bebeğin gözlerini güvende tutmak için yapılacak birkaç adım vardır. İlk olarak, doğumdan sonraki ilk aylarda bebeğin gözlerinden hafif bir akıntı olduğunu fark edilirse bu akıntı banyo yaparken ılık suyla ıslatılmış bir pamukla dikkatlice temizlenmelidir. Bebeğin gözlerini sürekli bir mendil veya el bezi ile silmekten kaçınılması gerekir. İkincisi, bebeğin oynadığı oyuncaklara dikkat edilmelidir. Çünkü bebeklerin kas kontrolü çok az olduğu için elinde oynadıklarını kendi gözlerine sokarak yaralamaları sık görülen bir durumdur. Kaza ile oluşan bu göz yaralanmaları bazı durumlarda kalıcı görme kaybına neden olabilir. Bunun yerine, bebeğe görüşünü artıracak ilgi çeken parlak renkli bebek oyuncakları vermektir. Bebeğin göz hizasına giren bir şeyi görüp görmediğini dikkatlice kontrol etdilmeli ve takip edilmelidir. İlk birkaç ay içinde küçük bir gevşeme ya da yanlış hizalama olması doğal olsa da, üç aylıkken devam ederse veya gözler herhangi bir şekilde titreme görünüyorsa, çocuk göz doktoru ile görüşülmelidir.
Bazen bebekler gözlerinde bir renkle uyuşmayan oluşumlarla doğarlar. Tipik olarak, heterokromya olarak bilinen bu durum doğumda veya başka bir durumun veya bir tür travmanın sonucu olarak bulunur. Heterokromik doğumlu bebeklerde, durum doğuştan heterokromya olarak kabul edilir. Diğerlerinde, durum bir travma veya başka bir durumdan kaynaklanabilir. Bir örnek, beyindeki yüz ve gözün bir tarafına giden sinir yolunun bozulması olan Horner Sendromudur. Bebeğin göz renginde olağandışı bir görünüm görülürse, bir çocuk doktoruna görülmesi gerekir.
Bebeğin göz rengi genetik faktörlere göre belirlenirken ebeveynlerin gözlerinden farklı renklerde olması bilinen bir durumdur. Ebeveynler için bebeğinin gözlerinin rengi ne olursa olsun, bu renk kesinlikle eşsiz bir renk olduğudur gerçekler arasındadır.
Kaynakça:
seafoodplus.info
seafoodplus.info
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu