Belçika Kurdu Ekşi
photo by SERGEY KHRUSTALEV
68 worldofazerbaijan
69 worldofazerbaijan
70 worldofazerbaijan
ART She took fancy to that about two years ago as she studied various types of arts during her work for the Norwegian Humanitarian Organisation. With two years of design schooling behind her, Zemfira still never had gone into the visual arts in earnest before. But painting on glass attracted her so much that she read through the special literature, took a few online lessons and decided to try her hand at it… She ornaments the glassware and the items made of glass, for example, vases, dishes, the pear-shaped “armudu” tea-glasses, photograph frames and candelabra The form defines the contents in her case in the sense that the item to work on gives her clues as to what the ornament should be like. The silhouette as well as the colour and thickness of glass tell her what to draw and how. If the glass at hand is thin, the gentles shades and the finest lines will be just in place; if the glass is thicker, in goes the flamboyance of colours and compositions and something brighter and more intricate can be opted for. Zemfira Mahmudova prefers the ethnic motifs: the buta, the outlines of the Icheri Sheher and so forth. That makes what comes from under her brushes especially attractive to the overseas visitors who want to take a bit of Baku back home with them. The artist takes orders, joins various art shows and fairs and constantly perfects her art. Strangely enough, the technicality of what she is doing and finding inspiration are not the most difficult parts; the hardest one is to find glassware without additional bells and whistles around Baku. Therefore, all of her friends let Zemfira know instantly they find anything suitable. As for the paints, she orders them abroad; she goes for the glass staining paints, the best ones, water or spirit based. The spirit-based paints are better because they are much more enduring; water is no threat to them and they can even be put in a dish-washer. Arguably, if one has a glass cup with the bright ornamentation one will want it for one’s morning tea instead of just putting it down on the shelf and gazing at it… Sometimes, she orders a “glass canvas” of the needed size with glass-cutters or blowers. That way she can go for full-size glassy paintings or greeting-cards. The plates that one can hang on the window to make it look like stained glass are among her more unusual works. Apart from the ordinary see-through glass, Zemfira Mahmudova also works with colour glass but in this case the colour is the background on which the golden or the silver ornament is applied. The abundance of colours and the complexity of the plot would be out of the place here. This is more like embroidery on silk or velvet; what comes out in the end is simple and gorgeous at the one and the same time. She admires the on-glass works of the artist Ekaterina Goland from St. Petersburg and dreams of visiting Europe to look at the famous stained glasses of the old cathedrals. She has the especially trembling attitude to working with crystal because crystal is the best light bending agent and this means that the ornaments put on crystal are especially beautiful. ■
71 worldofazerbaijan
ART
72 worldofazerbaijan
73 worldofazerbaijan
ART
Картины прозрачного мира
Вспыхнув на фитиле свечи, огонек вздрогнет, будто удивившись своему неожиданному рождению, и на стеклянных стенках подсвечника оживут, наполнятся светом и тайной тонкие узоры… Земфира Махмудова больше всего любит разрисовывать именно подсвечники – горящий внутри огонь придает всей композиции особенный смысл.
Она увлеклась этим около двух лет назад – когда в рамках своей работы в Норвежской гуманитарной организации изучала различные виды творчества. Имея за плечами два года обучения дизайну, Земфира, тем не менее, никогда всерьез не занималась изобразительным искусством. Но рисование по стеклу так ее привлекло, что она, изучив специальную литературу, и взяв несколько интернет-уроков, решила попробовать… Она расписывает стеклянную посуду и предметы – вазы, тарелки, стаканчики «армуды», фото-рамки, те же самые подсвечники… Форма в данном случае определяет содержание – сюжет рождается у художницы при виде предмета, на который будет нанесен рисунок. Его силуэт, цвет и толщина стекла подсказывают ей, что и как нужно рисовать. Если стекло тонкое, то ему подойдут самые нежные оттенки и тонкие линии, если же оно поплотнее – тут есть, где разгуляться цвету и композиции, можно создать что-то более сложное, в яркой и насыщенной гамме. Земфира Махмудова отдает предпочтение национальным мотивам – узору бута, очертаниям Ичери Шехер и т.д., что делает ее произведения особенно привлекательными для иностранцев, желающих увезти с собой частицу Баку. Художница расписывает вещи на заказ, участвует в разнообразных ярмарках, и постоянно совершенствуется. Самое сложное, как ни странно – не техническая сторона, и не вдохновение, а найти в Баку подходящую стеклянную посуду, безо всяких дополнительных элементов. А потому все друзья и знакомые, встретив где-нибудь такие предметы,
74 worldofazerbaijan
сразу сообщают об этом Земфире. Краски же она заказывает за рубежом – витражные, самого лучшего качества, на водной или спиртовой основе. Вторые – предпочтительнее, потому что, будучи гораздо более стойкими, они позволяют вещи не бояться воды и даже посудомоечной машины и выполнять тем самым свою прямую функцию. Ведь, имея стеклянную чашку, раскрашенную ярким орнаментом, так хочется каждый день пить из нее утренний чай, а не просто любоваться… Иногда она заказывает у стекольщика «полотно» нужного размера, и создает стеклянные картины или открытки. Одно из самых необычных ее произведений – стеклянные «пластинки», которые можно вешать на окно, создавая тем самым эффект витража. Помимо обычного прозрачного стекла, Земфира Махмудова расписывает и цветное, но в этом случае оно уже само по себе превращается в основу рисунка, на которую наносится лишь золотой или серебряный узор. Обилие красок и сложность сюжета тут не уместны. Это, скорее, напоминает вышивку на шелке или бархате, простую и роскошную одновременно. Она восхищается работами питерской художницы по стеклу Екатерины Голанд и мечтает побывать в Европе, чтобы взглянуть на знаменитые витражи старинных соборов. И с особым трепетом относится к росписи хрусталя. Ведь хрусталь – это лучшее воплощение стекла, наиболее прозрачное и интереснее всего преломляющее свет, а значит, и рисунки на нем выглядят особенно красивыми. ■
75 worldofazerbaijan
76 worldofazerbaijan
ART
CAMSI ÂLEMİN TABLOLARI Mum fitilinde tutuşan küçücük ateş seğirmekte ve beklenmedik doğuşunu neredeyse garip bir şaşkınlıkla karşılamaktadır; bu sırada, mumluğun saydam duvarlarında meydana gelen ince desenler dolgunlaşmakta ve gizemli dokularda etrafa ışık saçmaktadırlar… Mumlukları süslemek Zemfira Mahmudova en çok sevdiği iştir, zira yarattığı kompozisyon içindeki ateşin tezahürünü ifade etmektedir. O, yaklaşık iki yıl öne Norveç’in insani yardım örgütünde çalıştığı ve çeşitli sanat türlerini irdelediği zaman ilgili sahaya heves duymuştur. Dizayn alanında iki yıllık eğitimine rağmen resme ciddi bir ilgi yoktu, fakat cam üzerinde çizim usulü dikkatini çekti ve o özel literatüre başvurarak, İnternet üzerinden birkaç sanal dersi alarak denemeye karar verdi. Dekorcu ressam Zemfira Mahmudova cam kapacakları ve vazoları, tabak ve “armudu” bardakları, fotoğraf çerçeveleri ve mumlukları boyamakta, görünümlerinde yaşadığı âlemi peyda etmektedir… Ressam nesnenin biçimden yola çıkarak, işleyecek konunun içeriğini belirlemekte, sezdiği duygu ve düşünceleri resme yansıtmaktadır. Siluetler ve camın kalınlığı, kalıbın şekli ve malzemenin niteliği neyi nasıl çizileceğini ifade etmektedir. İnce camlar, hassas renklerlin ve narin hatların cazipliğini öne sürmekte, kalınlaşan kalıplarda ise parlak ve karmaşık kompozisyonların elverişliği belirlenmiş bulunmaktadır. Zemfira Mahmudova resimlerine milli motiflere üstünlük vermektedir. Buta deseni ve İçeri Şehrin çevre çizgileri özgün tarzını ifade etmekte, aktardıkları temalar ise özellikle yabancıların dikkatlerini çekmekte, çünkü resim ve renk kavrayışında Bakü’yü hatırlatabilecek bir orijinallik okunmaktadır. Sanatçı siparişler üzerine de çalışmakta ve sürekli çeşitli fuarlara katılarak sanatını ve kendini geliştirmektedir. Faaliyetlerinde en büyük zorluk teşkil eden olgu işin teknik tarafıyla veya meydana gelip gelmeyen ilhamla bağlı değil, işine yarayabilen cam kapların veya uygun malzemenin bulunabilirliğiyle ilgilidir. Dolayısıyla arkadaş ve tanıdıkları ona devamlı yardımcı olmakta ve işe yararlı olabilen nesnelere rastladıklarında derhal Zemfira’yı haberdar etmektedirler… Kullandığı su veya alkol bazlı yüksek kaliteli vitray boyaları yurtdışından siparişle getirttirmektedir. Alkol temelinde hazırlanan boyalar suya karşı dayanıklı olduklarından dolayı, işine daha çok yarar sağlamaktadırlar. Nedeni şu ki, süslenmiş ve renkli bardak sadece hayran etmek amacıyla öngörülmemiş, sabah çağında kahvaltı sırasında çay keyfini çıkarmak için de tasarlanmıştır. Bezekçi ressam bazen camcıdan uygun ölçülerde malzemeleri almakta ve camsı nitelikteki “tuvallerde” ilgi çekici tablo ve kartpostalları resmetmektedir. Vitray etkisini çağrıştıran ve pencereden asılabilen camlı “plaklar” sanatçının en orijinal yapıtları arasındadır. Şeffaf camların yanı sıra Zemfira Mahmudova renkli camlar üzerinde de çalışmakta ve resmin genel şeklinden hareketle altın veya gümüş kaplı ince desen ve çizgilerle kompozisyonu işlemekte ve tamamlamaktadır… Bu çalışma tazı ipek veya kadife üzerinde nakışlanma sanatına benzemekte, bilvasıta hem sade, hem de göz kamaştırıcıdır. O, Petersburg sanatçısı Catherine Goland’in camresimlerine hayrandır. Eski katedral camresimlerini görmek için Avrupa’ya sefer etmek hayalindedir… Billur üzerine yapılan resimlere özel coşkusu ve eğilimi var, çünkü camın en bariz örneğini dışavurmakta, ışık kırılmalarını en şeffaf ve ilginç şekillerini, cam resimlerin güzel görünümlerini aksettirmektedir. ■
77 worldofazerbaijan
REGION
oo
THE LAND OF WATERFALLS AND TEMPLES oo text by Panah Guluoglu photo by Leyla GulalIyeva
worldofazerbaijan
worldofazerbaijan
PORTRAIT
… Before I went to interview him the film director Yaver Rzayev had invited me to the premiere of the biblically-called “God’s Creature”, the joint creature of the Bizim Kino Production Centre and the Yaddash (“Memory”) Studio But we’ll talk about that a trifle later. Let’s start with the auteur. ‘I took the schooling in film direction twice,’ Yaver says. ‘I was studying from the elements up at the Arts Institute; Agakishi Kyazimov was my mentor there. I was also temping trying to get a job related to movies in this way or other. What I found was the job of the assistant of Ghita Bessantina, the director of the Veten Cinema. The Veten was living through its heyday and was considered one of the centres of the cultural life in the city at that time. By the way, I shot my first experimental movie right there. The minute thing was romantic – a love story under the influence of Agutagawa. ‘Then – the VGIK’ ‘I studied as a docu editor in the workshop of Lisakovich. Shot the “Shame” at the asylum for the old people; it was shown at the “Appeal to the Man” International Festival in St Petersburg – hors concours. Another psychological docu, called “The Last Step”, was shot in Baku and was about the problem of the suicide. ‘By the way, I consider the psychotherapist Agabek Sultanov my second teacher. The famous scientist helped as a consultant. The picture “The Other World, or the Intended Mistake” was my diploma work and it went on to win Grand Prize at the festival in Ashkhabad. All of that went parallel to my studies. I tried to sit all the exams and do all the necessaries so I can shoot more.’ ‘And the trouble time – the events in January’ ‘The movie “Haray” was my response to the bloody tragedy. Nobody shot in that manner at that time. Somebody in Moscow was surprised; they said, “You have such things going on, couldn’t you really shoot something?” It set my back up. I took the reel to my teacher. He said, “Sit down and shut up. What you did is stronger than that.”’ ‘The Sari ’Ghelin? A turning-point? ‘I used the famous song as an archetype there. It is a song about division, sadness and death – all those things that swept over Karabakh together. Why did it become popular abroad? Well, because that was the first time when the world knew the truth about our grief. The picture was awarded at the Kinoshok CIS/Baltic Festival in Anapa in ’
worldofazerbaijan
МАСТЕР ИЗЛОЖЕНИЯ ПРАВДЫ НА ЯЗЫКЕ КИНО