Belirtme Durum Eki Örnek
Durum Eki Nedir? Ad Durum Ekleri Nelerdir, Belirtme Yönelme, Bulunma, Ayrılma Hal Eki Örnekler
Getirildikleri kelimeleri dolaylı tümlece, bazen de zarf tümlecine çeviren durum eki nedir? Sözcüklerin, - den, - dan, - ten, - tan ekleri almasıyla ortaya çıkan ad durum ekleri nelerdir? Hal ekleri nelerdir ve görevleri arasında neler bulunur? İsimlerin, fiillere, isimlere, edatlara bağlanmasını sağlayan durum ekleri örnekleri nasıldır? Sözcüklerin aldığı ekler cümleye nasıl bir anlam katar? İşte durum ekleri hakkında merak edilenler…
Durum Eki Nedir?
Hal ekleri, cümle içinde anlam bütünlüğünün oluşması açısından önemli bir göreve sahiptir. Özne ve yüklem arasında anlam bakımından bir bağ kurmaya yardımcı olur. Ek oldukları için kendi başlarına bir anlam ifade etmezler ve cümlenin öğeleri arasında yer almazlar. Dört gruba ayrılan durum ekleri şunlardır:
Yönelme Ekleri (-e, -a) Bu ek, sonuna getirildiği cümleyi dolaylı tümleç haline getirir. Cümle içinde gerçekleşen eylemin nereye doğru yöneldiği hakkında bilgi verir. Belirtme Ekleri (-ı, -i) Kelimeler, belirtme ekleri sayesinde belirtili nesne olurlar. Yüklemin işaret ettiği durumu, kişiyi ve olayı belirtir. Ayrılma Ekleri (-den, -dan, -ten, -tan) Ayrılma eki sayesinde kelimeler dolaylı tümleç olur. Öznenin nereden ayrıldığı bilgisini verir.
Bulunma Ekleri (-de, -da, -te, -ta) Öznenin bulunduğu yeri belirtmeyi sağlayan eklerdir. Hal ekleri almış kelimeler, cümlede dolaylı tümleç, zarf tümleci ve belirtili nesne görevi görür. Sözcükler, hem durum eki hem de aitlik eki alabilir.
Durum Eki Örnekleri Nelerdir?
Aşağıda, konunun daha iyi anlaşılması için durum eklerinin türlerine göre örnekleri verilmiştir. Yönelme Ekleri Örnekleri Ali'nin düğününe iki ay kaldı. Bu dosyaları müdüre ver. Lütfen bana öyle bakma! Akşam sevgilimle yemeğe çıkacağız. Eve gidince duş alıp yatacağım. Belirtme Ekleri Örnekleri Bu ruju kesinlikle almalısın. Terlikleri bana getirir misin? Dükkanı temizlemek için birine ihtiyacım var. Tavsiye ettiğiniz kitabı alacağım. Köye gitmeyi düşünüyordum ama vazgeçtim. Ayrılma Ekleri Örnekleri Ayşe'nin işten ayrılmasına üzüldüm. Okuldan çıktıktan sonra arkadaşlarımla sinemaya gittim. Bu evin huzursuzluğundan bıktım usandım. Dayımlar Almanya'dan çikolata getirmiş. Marketten bir şey ister misin? Bulunma Ekleri Örnekleri Fuarda gördüğüm en güzel arabaydı. Hırkamı Neşe'de unuttum. İnternette seninle ilgili bir sürü haber var. Annem salonda seni bekliyor. Sende fazladan kalem var mı
Sözcüklerin -den ya da -dan eki almış hâlleridir. Adın ayrılma durumu nereden ayrıldığımızı gösterir. Bu ek sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Çoğu Hint-Avrupa dilinde mevcut olmayan bu isim hâline bu dillerde ablatif de denmektedir. Hint-Avrupa dillerinden Latincede, Arnavutçada, Ermenicede ve Sanskritçede bulunmaktadır.
benden |
senden |
ondan |
bizden |
sizden |
onlardan |
Başka dillerdeki hâller[değiştir kaynağı değiştir]
Sözcüklerin -e ya da -a eki almış hâlleridir. Adın yönelme durumu sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Yüklemin bildirdiği eylemin "nereye" yöneldiğini gösterir. Başka dillerde datif olarak bilinir.
bana |
sana |
ona |
bize |
size |
onlara |
- Yarın okula beni annem bırakacak.
- Bu yaz Rusya'ya gideceğiz.
- Adana'ya mı gideceğiz&#;?
-i hâli (belirtme hâli)[değiştir kaynağı değiştir]
İsmin hâlleri olarak tanımlanmasına rağmen isim olmayan sözcükler de hâl ekleri alabilirler. Bunun dışında Hint-Avrupa dillerinde bilinen genitif ya da aidiyet hâli Türkçede ismin sonuna -in eki getirilerek yapılmasına rağmen ismin hâllerinden sayılmamaktadır. Türkçede genitif, ilgi eki olarak tanındı.