Ben Sevdimde Eller Aldı

Mesnevi klasik dogu edebiyatinda, bir siir tarzinin adidir. Edebiyatta ayni vezinde ve her beyti kendi
arasinda ayri ayri kafiyeli nazim trne Mesnevi adi verilmistir. Uzun srecek konular veya hikayeler siir
yoluyla anlatilmak istendiginde, kafiye kolayligi nedeniyle mesnevi tr tercih edilirdi.
Mesnevi her ne kadar klasik dogu siirinin bir tr ise de, "Mesnevi" denildigi zaman akla "Mevlna'nin
Mesnevi'si" gelmektedir.
Mevlna Mesnevi'yi Hsameddin elebi'nin istegi zerine yazmistir. Ktibi Hsameddin elebi'nin
syledigine gre, Mevlna, Mesnevi beyitlerini Meram'da gezerken, oturuken, yrrken, hatta sem
ederken sylermis. elebi Hsameddin de yazarmis.
Mesnevi'nin dili Farsa'dir. Halen Mevlna Mzesi'nde teshirde bulunan tarihli, elde bulunulan en
eski Mesnevi nshasina gre beyit sayisi dir.
Mesnevi'nin Vezni:
F i l tn - f i l tn - f i ln 'dr.
Mevlna 6 ciltlik Mesnevi'sinde tasavvufi fikir ve dsncelerini, birbirine ulanmis hikayeler halinde
anlatmaktadir.
KaynakKltr Bakanligi
Mesnevi Redaksiyon ve Site Tasarimi :Ercan Ether Inan
Tasarim ve ierigin kullanimi, kaynak gsterildigi srece serbesttir.
Son gncelleme
E-kitap Olarak Dzenleyen :Metin Ekinci

seafoodplus.info

DAVET
HINTLI KLENIN ASKI
EYAZ'IN AKLI
AYIRLIKTAKI KUS
SEVGILININ SZ
LMEDEN NCE LMEK
ASURE GN
SAHUR DAVULU
seafoodplus.info ASKI
HILAL'IN HASTALIGI

KOCAKARI HIKAYESI
AYIPLARI RTEN HEKIM
DEFINE YIKIK YERDEDIR
ZAMAN YAPRAKLARINDAKI GIZ
KAZANMADAN RIZK DILEYEN YOKSUL
HASAN-I HARKANIYE'YE AIT HIKAYE
YOLCU
TIRMIZ PADISAHI
FARE ILE KURBAGA
SULTAN MAHMUT
L;YASADIGI HALDE LEN KISIDIR
ADIN MER ISE
BEY'IN GZEL ATI
PADISAHIN OGLU

DAVET

Ey gnllerin hayati Hsameddin, nice zamandir altinci cildin yazilmasini meyledip durmaktasin.
Husami-name, senin gibi bilgisi ok bir erin ekisiyle dnyayi dnp dolasmada. Ey manevi er,
Mesnevinin son cildi olan altinci cildi de sana armagan sunmaktayim.
Bu alti ciltle cihete nur sa da evresini dolanmayan dolansin. Askin besle altiyla isi yoktur. Onun
maksadi, ancak sevgilinin kendisini ekmesidir. Belki bundan sonra bir izin gelir de sylenmesi lazim olan
sirlar sylenir.
Bu ince ve gizli kinayelerden daha aik, daha anlayisli bir tarzda anlatilir. Sir, ancak sirri bilenle esittir. Sir,
onu inkar eden kisinin kulagina sylenmez. Fakat Tanridan davet etme emri gelince artik halkin kabul edip
etmemesiyle ne isimiz var?
Nuh, tam dokuz yz yil kavmini davet edip durdu. Her an da kavminin inkari artti. Fakat sylemeden
vazgeti mi? Hi skut magarasina ekilmeye kalkisti mi?
Kpeklerin havlamasi ile kervan, hi yolundan kalir mi? Ay isigi olan gecede dolunay, kpeklerin
havlamasi ile yrysn agirlastirir mi, dedi. Ay, isigini saar, kpek de havlar durur. Herkes, yaradilisina
gre bir hizmette bulunur. Takdir herkese bir hizmet vermis, herkesi bir ise layik grp iptilaya salmistir.
Ay der ki: Kpek, o pis sesini birakmiyorsa ben ayim, gidisimi nasil birakirim ki? Sirke, sirkeligini
artirdika sekerin artmasi gerek. Kahir, sirkedir, ltuf da bala benzer. Sirkengbinin temeli bu ikisidir. Bal,
sirkeden az oldu mu sirkengbin iyi olmaz.
Nuh'un kavmi de, ona sirke dkp duruyorlardi, fakat Tanrinin ltuf ve ihsan denizi ona daha fazla seker
dkmekteydi. Onun sekerine cmertlik denizinden yardim edilmekte idi de o yzden alem halkinin
sirkesinden fazlaydi onun sekeri.
Tek bir kisi ama bine bedel Kimdir o? Tanri velisi. Hatta o yce Tanri kulu, yzlerce zamanin tek

eridir. Denize bir yol bulmus olan kpn nnde irmaklar bile diz ker. Hele su deniz yok mu? Btn
denizler, bu rmekleri, bu szleri duyunca ulu bir ad, kck, ehemmiyetsiz bir ada es oldu diye
utanlarindan agizlari acilasir.
Bu dnyanin o dnya ile birlesmesinden bu dnya, utanir, ortadan kalkar. Bu sz dardir, derecesi pek
asagidir. Yoksa bayagi bir seyin hasin hasi ile ne mnasebeti var? Kuzgun, baginda kuzgunca bagirir.
Fakat blbl, bunu duyup sesini azaltir mi? Bu Tanri diledigini yapar pazarinda her ikisi iin de ayri alici
var.
Dikenligin gidasi atestir; sarhos dimaginin gidasi da gl kokusu. Bir les, bizce ktdr, pistir ama domuzla
kpege sekerdir helvadir. Pisler, su pisliklerini yapa dursunlar, sular da pisleri aritmaya savasir. Yilanlar
zehir saar, acilar bizi perisan eder ama, bal arilari daglarda, kovanlarda, agalarda baldan seker
ambarlari doldurur. Zehirler tesirlerini yapip dururlar ama panzehirler de hemen o tesirleri gideriverir.
Su aleme baksan grrsn ki bastanbasa savastan ibarettir. Zerre, zerreyle adeta dinin kafirlerle
savasmasi gibi savasir durur. Bir zerre sola dogru umaktadir, br saga dogru gidip arayacagini
aramada. Bir zerre ycelere ikmada, br bas asagi dsmede. Syle durur gibi grnrler ama onlarin
savasini bu durgunluk aleminde gr. Onlarin fiili savaslari gizli savaslarindan ileri gelmededir. Bu aykiriligi
gr de o aykiriligi anla.
Fakat gneste mahvolan zerrenin savasi, vasiftan hesaptan disaridir. Zerrenin kendiside, nefesi de
mahvoldu mu artik onun savasi, ancak gnesin savasidir. Onun kendiliginden hareketi de kalmamistir,
durusu da. Neden? Biz Tanriya dnenleriz sirrindan. Biz kendimizden geip senin denizine dndk.
Asildan st itik, gelistik. Ey gulyabaniye aldanip yolun fer-i lerine dalan, ey usulsz kisi asillardan az
bahset.
Bizim savasimizda hakikatte bizden degildir, sulhumuz da. Her halimiz Tanrinin iki parmagi arasindadir.
Tabiat, is ve sz bakimindan czler arasindaki savas, pek korkun bir savastir. Fakat bu alem, su
savasla durmadadir. Unsurlara bak da anla.
Drt unsur drt kuvvetli direttir. Dnyanin tavani onlarla dz durmada. Her direk, brn kirar. Su
diregi ates diregini yikar. Halkin yapisi zitlar stne kurulmus. Hasili biz, zarar bakimindan da savastayiz,
fayda bakimindan da. Ahvalin, birbirine aykiri. Tesir dolayisiyla her biri brne zit. Her an kendi yolumu
vurup durmadayim, artik baskasina nasil bir are bulabilirim?
Bana gelen hal askerlerinin dalgalarina bak; her biri, bryle savasmada, her biri, brne kin gtmede.
Kendindeki su mthis savasa bak. Baskalarinin savasi ile ne mesgul olup durursun? Meger ki Tanri, seni
bu savastan eke de sulh aleminde bir tek renge boyanasin. O alem, ancak bakidir, mamurdur, baska
trl olmasina imkan yok. nk terkibi, zit olan seylerden degil.
Bu yok olma, bitme, zittin ziddini yok etmesinden ileri gelir. Zit olmadi mi ebedilikten baska bir sey
olamaz. O essiz, rneksiz Tanri, cennetten ziddi giderdi. Orada gnes de yoktur, ziddi olan zemheri de.
Renklerin asillari, renksizliktir Savaslarin asli barislardir. Bu gamlarla dolu olan bucagin asli, o alemdir.
Her ayriligin asli, bulusmadir.
Hocam, neden biz bu ayrililar iindeyiz? Neden birlik bu sayilari doguruyor? nk biz fer'iz, bu birbirine
zit olan drt asil, fer'ide kendi huyunu isliyor. Halbuki can cevheri, ayriliklarin tesinden. Onun huyu bu
degil, onun huyu, ulu Tanrinin huyu. Savaslara bak. O savaslar, barislarin asillari. Tanri ugrunda savasan
Peygamber gibi hani. O, iki cihanda da stndr. Bu stn dil anlatmaz ki.
Irmak suyunu tamami ile imenin imkani yok. Yok ama susuzlugu giderecek kadar imenin de imkani

yok. Mana denizine susamissan Mesnevi adasindan o denize bir ark a. O arki o derece a ki her an
Mesneviyi, ancak ve ancak mana denizi gresin.
Yel derenin zerindeki saman plerini temizledi mi su, tek renkliligini meydana ikarir. Sen Mesnevide
ter- taze mercan dallarini gr, can suyundan bitmis meyveleri seyret. Sz, harften, sesten ve soluktan
ayrildi mi hepsini birakir, deniz kesilir. Harfi syleyen de, duyan da, hatta harfler de, bu de sonunda
can olur.
Ekmek veren, ekmek alan ve pak ekmek suretlerden kurtulur, toprak olur. Fakat manalari, yine
birbirinden ayri olarak ve daimi bir surette makamdadir. Suret toprak olur ama mana olmaz. Kim, olur
derse de ki: Hayir buna imkan yok.
Ruh aleminde gah suretten kaarak, gah surete brnerek de beklerler. Suretlere gidin diye emir
gelir, giderler. Yine onun emri ile suretlerden ayrilirlar. Hasili Halk da onundur, emir de sirrini bil. Halk,
surettir, emir de o surete binen can. binek de padisahin buyrugundadir, binen de, cisim kapidadir, can
huzurda. Su testiye dolmak istedi mi padisah, can askerine binin diye emreder. Sonra yine canlari
ycelere ekmek diledi mi padisah nakiplerinden ses gelir: Inin! Bundan te sz inceldi. Atesi azalt, odunu
ok atma. Atma da kck mlek kaynamasin. Anlayis mlekleri pek kk ve pek yufka.
Noksandan mnezzeh Tanri, bir elmalik meydana getirmede, onlari agalara, yapraklara benzeyen harfler
iinde gizlemede. Bu ses, harf ve dedikodu agaligi arasinda elmadan ancak bir koku alinabilir. Bari sen
de bu kokuyu sende aklina iyice ek, bu kokuyu iyice al da seni kulagindan tutup asla kadar gtrsn.
Nezle olmamaya, koku almaya bak. Halkin yelinden, nefesinden bedenini rt. Onlarin havalari, kis
rzgarlarindan da soguktur. rtn, brn de burnuna girmesin. Onlar cansiz donmus kisilerdir. Nefesleri,
karli daglardan gelir. Fakat yeryz bu karli kefene brnd m durma, hemen Hsameddin'in gnes
kilicini vur. Derhal dogudan Tanri kilicini ek, o doguyla bu tapiyi isit.
Gnes, kari hanerledi mi daglardan ovalardan seller yrr. nk o, ne dogudadir, ne batida. Gece
gndz mneccimle savasir durur. Neden der, benden baska ve yol gstermeyen yildizlari bayagilik ve
krlk yznden kible edindin? Kuran'da o emim erin Ben hatalari sevmem sz hosuna gitmedi. Ayin
nne getin, beline elegim sagmadan kulluk kemerini bagladin da o yzden ayin ikiye blnsnden
incindin.
Gnes drlr ayetini inkar edersin. nk sence gnes en yce bir mertebedir. Havanin degismesini
yildizlarin tesirinden bilirsin de And olsun yildiza, indigi zaman ayetinden hoslanmazsin.
Ay, ekmekten de tesirli degil ya. Nice ekmek vardir ki adamin can damarini koparir. Zhre sudan daha
tesirli degildir ya. Nice su vardir ki bedeni harap eder. Fakat onun sevgisi senin canindadir da onun iin
dostun gd bir kulagindan girer, bir kulagindan ikar. Fakat bil ki senin gdnde bize tesir etmez,
bizim gdmz de sana.
Meger ki gklerin anahtarlari elinde olan sevgiliden sana hususi bir anahtar ihsan edile. Bu sz, yildiza
benzer, aya benzer. Fakat Tanri buyrugu olmaksizin tesir etmez. Bu cihetsiz yildiz, yalniz vahiy arayan
kulaklara tesir eder. Cihetten cihetsizlik alemine gelin de sizi kurdu paralamasin der.
Onun yildizlar saan piriltisi karsisinda su dnya gnesi, bir yarasaya benzer. Yedi mavi gk, onun
kullugundadir. Bir avusa benzeyen ay, onun derdiyle yanmada erimededir. Zhre bir sey soracak oldu
mu el atar, msteri can nakdini eline alip huzurunda durur.
Zhal onun elini pme havasindadir ama kendisini bu devlete layik grmez. Merih onun yznden elini
ayagini incitmis, Utarit onun vasfindan yzlerce kalem kirmistir. Btn bu yildizlar, mneccimle, ey cani

birakip rengi seen. Can odur,bizse hep rengiz, sayilar ve yazilariz. Onun dsnce yildizi, btn yildizlarin
canidir diye savasmaktadir.
Dsnce de nerede? O makam, tamamiyla pak nurdur. Ey dsncelere kapilan, bu dsnce lafi senin iin
sylenmistir. Her yildizin ycelerde bir evi vardir ama bizim yildizimiz hibir eve sigmaz. Yeri, yurdu yakan
sey, nasil olur da mekana sigar? Haddi olmayan nur, nasil olur da hadde girer? Fakat sevdali ve bir zayif
kisi anlasin diye bir rnek verir, bir suretle tasvir ederler.
O sey, rnektir, onun misli degil. Bu rnegi de donmus kalmis akil, bunu anlasin diye getirirler. Akil
keskindir ama ayagi gevsektir. nk gnl yikiktir, bedeni saglam. Bu esit akli olanlarin akillari, neye
takilirsa simsiki takilir ama sehveti birakmayi hi mi hi dsnmezler. Dava zamani ggsleri dogruya
benzer, fakat takva zamani sabirlari, adeta bir simsektir.
Her biri hnerlerle kendini gsterir, alim geinir. Fakat vefa vaktinde alem gibi vefasizdir. Kendini grme
zamaninda cihana sigmaz, fakat ekmek gibi bogazda mide de kaybolur gider. Fakat yine de btn bu
vasiflar iyidir Iyilik aradi mi insanda kt sey kalmaz ki.
Meni benliginde kaldika kokusur, pis olur. Fakat cana ulasti mi aydinlik alemini bulur. Cansiz sey
nebatata yz tuttu mu, baht agacindan hayat biter. Canliya yz tutan nebat, Hizir gibi abihayat
kaynagindan ier. Can da canana yz tutarsa pilisini pirtisini sonsuz mr iklimine eker gtrr.
Bir gn bilgisiz bir adam, vaaz eden birine sordu: Mimberde senden daha yce sz syleyen, senden
daha gzel vaaz eden bir adam bile yok. Sana bir sorum var, ey akilli er, bu mecliste sualime cevap ver.
Bir kale burcunun stne bir kus otursa basi mi daha stndr, kuyrugu mu?
Vaaz eden dedi ki: Yz sehre, kuyrugu kyeyse yz, bil ki kuyrugundan stndr. Yok Eger
kuyrugu sehre, yz kyeyse o kuyruga toprak ol, yznden yz evir. Kanadi olan kus yuvasina kadar
uup gider. Insanlar, insanlarin kanadi da himmettir.
Bir asik, hayra, serre bulanabilir. Sen onun hayrina serrine bakma, himmetine bak. Dogan, isterse beyaz
ve essiz olsun; fare avladiktan sonra bayagidir. Fakat baykusun meyli, padisaha olsa dogan sayilir,
klahina bakma. Insan, bir hamur teknesi boyuncadir ama gk yznden de stndr, esirden de. Hi bu
gkyz Biz onu ululadik szn duydu mu? Kim duydu bu sz? Dertlere dsms Ademoglu.
Hi kimse, gzelligini, aklini, szlerini, isteklerini yeryzne gsterdi, bildirdi mi? Hi yznn gzelligini,
reyindeki isabeti gkyzne gstermeye, sylemeye kalkisti mi? Oglum, hibir gms bedenli dilber,
hamam duvarlarina izilmis resimlere kendisini gsterir, onlarin karsisinda cilvelenir mi? O huri gibi gzel
resimler syle dursun kalkar yari kr bir kocakariya karsi cilvelenirsin. O kocakari da olan ve resimlerde
olamayan nedir ki seni o resimlerden tutup eker? Sen sylemezsin ama ben syleyeyim: Akildir,
duygudur, anlayistir, tedbirdir, candir. Kocakari da insanla kaynasan can var. Halbuki hamamdaki
resimlerde ruh yok. Hamam duvarindaki resim, bir harekete gelseydi derhal seni kocakaridan ekerdi.
Can nedir? Hayirdan serden haberdar olan, ltuf ve ihsana sevinen, zarardan yerinip aglayan sey.
Madem ki canin sirri, mahiyeti, insana hayri, serri haber vermede Su halde hakikatten kimin daha ziyade
haberi varsa o, daha canlidir.
Ruhun tesiri, bilgi ve anlayistir. Kimde bu bilgi ve anlayis, daha fazlaysa o, daha ziyade Tanriliktir. Fakat
bu tabiat aleminin tesinde yle haberler, yle bilgiler vardir ki bu canlar, o meydan da cansiz bir hale
gelirler. Bunlardan haberdar olamayan can, Tanri tapisina mazhar oldu Canlarin cani ise Tanriya mazhar
oldu.

Melekler de tamami ile akildan, candan ibarettiler. Fakat yeni bir can geldi. Adem yaratildi mi onun
karsisinda beden haline geldiler. Kutluluktan o cani grdler, ten gibi o ruha hizmeti kesildiler.
Seytana gelince canla basla ondan bas ekti, canla birlesmedi, nk l bir uzuvdu. Cani olmadigi iin
Adem'e feda olmadi Kirik bir eldi cana itaat etmedi. Fakat o uzvu kirildiysa cana bir noksan gelmedi
ya. Canin elindedir bu onu yine yaratabilir. Baska bir sir daha var, fakat bunu duyacak kulak nerede? O
sekeri yiyecek dudu kusu hani?
Has dudulara pek bol, pek degerli seker var ama asagilik dudular, o taraftan gz yummuslar. Yalniz
sureti dervis olan, o zekati, o ariligi nereden tadacak. O, manadir, faln failat degil. Isa'nin eseginden
seker esirgenemez ama esek, yaradilis bakimindan otu begenir. Seker, esegi neselendirseydi nne
kantarla seker dklrd. Onlarin agizlarini mhrledik ayetinin manasini bil. Yolcuya bu mhim bir
seydir. Bunu bil de belki peygamberlerin sonuncusunun yolu hrmetine agizdan o kuvvetli mhr kaldirilir.
Peygamberlerden kalan mhrleri, Ahmed'in dini hrmetine kaldirdilar. Ailmamis kilitleri vardi; onlar,
Inna fettehna eliyle aildi. O, bu dnyada da sefaatidir, o dnyada da, bu dnyada insani dine gtrr,
o dnyada cennetlere. Bu dnyada Sen onlara yol gster der; o dnyada Sen onlara ay gibi yzn
gster der.
Onun gizli asikar isi, daima Yarabbi sen kavmime dogru yolu gster, onlar bilmiyorlar demektir. Onun
nefesi ile iki kapi da aiktir. Duasi, iki alemde de mstecap olur. Ona benzer ne gelmistir, ne de gelecek.
Bu yzden son peygamber olmustur. Sanatinda son derece ileri gitmis bir stadi grnce bu sanat, sende
bitmistir demez misin?
Ey peygamber, mhrleri kaldirmak, kapali kapilari amaktasin, hatemsin, bu is, seninle ve sende
bitmistir. Can bagislayanlar aleminde bir hatemsin sen. Hasili mhrleri kaldirma ve kapilari amada
Muhammed'in isaretleri, tamami ile ailiktir, ailik iinde ailiktir, ailik iinde aiklik. Onun canina,
evladina gelisine ve zamanina yz binlerce aferin. Onun devlet ve ikbal sahibi halifesinin ogullari, onun can
ve gnl unsurundan dogmuslardir.
Ister Bagdat'tan olsunlar, ister Herat'tan, ister Rey'den. Su toprak karisikligi olmaksizin onun soyudur
onlar. Gl dali nerede biterse bitsin gldr. Sarap, nerede kaynayip kprrse kprsn saraptir. Gnes
isterse batidan bas gstersin, yine gnestir, baska bir sey degil.
Tanrim sen rtclgnle rt, ayip grenlere bunu gsterme, onlari kr et. Tanri, ben, esi olmayan
gnesle kt huylu yarasanin gzn baglamisim dedi. Bakisi noksan yarasanin gznden, o gnesin
yildizlari da gizlidir.
Ey Tanri isigi Hsameddin, ey ruh cilasi, ey dogru yolu gsteren padisah gel! Mesneviyi yayilmis bir mera
haline getir, rneklerinin suretlerine can ver! Can ver de btn harfleri akil ve can olsun, can cennetine
uup gitsin. Zaten onlar, senin sayende can aleminden gelip harf tuzagina tutuldular, mahpus oldular.
mrn alemde Hizir gibi uzasin, canlara can katsin, dsknlerin ellerini tutsun, daimi olsun. Ilyas ve Hizir
gibi dnyalar durduka dur da yeryz, ltfunla gkyz haline gelsin. Kt gzllerin satafati, nazari
olmasaydi ltfunun yzde birini sylerdim. Fakat nefesi zehirli kem gzlerden ben ne can zen zahimlar
yedim. Onun iin senin halini, ancak baskalarinin hallerini anarak remiz ve kinayeyle sylerim.
Bu bahanede, gnlne ait bir hiledir ki gnln ayaklari, o yzden, topraga kakilmis kalmistir. Yzlerce
gnl ve can yaratici Tanriya asik olmustur da onlara ya kem gz mani olmustur ya kt kulak.
Bunlarin bir tanesi de peygamberin amcasi. Araplarin kinamasi, ona pek korkun grnd.

Arap kendi ocuguna uydu da gvenilir dininden dnd derlerse ne derim, dedi. Peygamber amca dedi,
bir kere sahadet getir de senin iin Tanriya sefaat edeyim.
Ebutalip, dogru ama duyulur, yayilir, herkes duyar. Iki kisiyi asan her sir yayilir, otuz iki disten otuz iki
orduya duyulur. Bu Araplarin diline dserim. Onlarin yaninda bu yzden hor hakir olurum dedi.
Fakat Tanrinin ezeli ltfu olsaydi Tanri ekisiyle beraber bu kt gnlllk olur muydu hi?
Ey dsknlere yardim eden Tanri, medet! Medet bu iki tarafli dileklerden. Ben, gnln hilesinden,
dzeninden yle perisan bir hale geldim ki feryada bile kudretim kalmadi.
Ben kim oluyorum? Gkyz bile yzlerce isiyle gc ile, iktidari ile, yzlerce debdebe ve tantanasi ile
beraber bu pusudan, bu dilege uyma yznden feryada geldi.
Ey kerem sahibi, ey hilim sahibi, bu iki tarafli dilekten sen bana aman ver. Ey kerem sahibi, dogru yolun
bir tarafli ekisi, iki yol arasinda tereddde dsmekten hayirlidir.
Bu iki yoldan da maksat sensin ama bu ikilikten adama adeta can ekismesi gelir. Bu iki yolla da sana
gelmeye azmedilir ama savas, asla nese meclisine benzemez dedi.
Bunu, Kuran'daki Gklerle yeryz Tanri emanetini kabul etmekten korktular, ekindiler ayetini oku
da Tanridan duy. Bu ikilikte kalis, caba su mu iyidir, hayirlidir, yoksa bu mu diye tereddde dss,
gnlde bir savas gibidir. Tereddtte de btn kudretleriyle korku ve mit birbirine saldirir.
Ey yce Tanri, nce bendeki bu ekilis ve ykselis gelis senden meydana geldi, yoksa bu deniz, sakindi
Yarabbi. Bana bu tereddd, o makamdan verdin, kereminle yine beni tereddtsz bir hale getir.
Medet ey feryada yetisen Tanrim, sen beni dertlere mptela etmektesin. Senin verdigin dertlerle erler bile
kadilara dner. Bu derde ugratis niceye dek, yapma Yarabbi. Bana bir yol bagisla, on yol verme bana.
Sirti yarali arik bir deveyim; sirtimda bir semere benzeyen ihtiyar yznden sirtim yaralandi. Arkamdaki
bu mahfe, gah agir gelip beni bu yana ekmede, gah br tarafa yayilip beni o yana srklemede. Bu
uygunsuz yk sirtimdan al da iyi kisilerin bahelerini greyim. Uyanik olarak degil de Ashabi Kehf gibi
uykuda olarak cmertlik bahesinde yayilayim.
Sagima, soluma yatip uyuyayim, fakat ancak top gibi ihtiyarsiz olarak yuvarlanayim. Ey din Tanrisi,
sagima da dnersem senin dndrmenle dneyim, soluma da dnersem senin dndrmenle. Yz binlerce
yillardir havadaki zerreler gibi ihtiyarsizdim. O zaman ve o hali unuttum ama uykuda bu alemden gp
gitmem, bana o alemden bir armagan.
Uyku zamani bu drt unsur armihindan kurtulur, su daracik yurttan can yaylasina sirar, ikarim. Uyku
dadisindan o gemis gnlerin stn ierim ey bir seye ihtiyaci olmayan ve herkes kendisine muhta olan
Tanri.
Btn alem, kendi ihtiyarindan, kendi varligindan sarhosluk alemine kamaktadir. Bu suretle herkes,
sarap, algi gibi seylere dser de kendi aklindan bir an olsun kurtulmaya alisir.
Herkes bilir ki bu varlik tuzaktir. Insanin kendi ihtiyari ile bir seyi dsnmesi, bir seyi anmasi cehennemdir
adeta.

Onun iin herkes varligindan, kendiliginden geme alemine, yahut sarhosluga kaar, yahut da bir ise
koyulup kendini unutur. Fakat yine bu alemden kendini eker, varlik alemine gelirsin. nk o kendini
unutma alemine Tanri fermani olmadan gitmistik.
Ne cin, zaman kaydinin hapsinden kurtulabilir, ne insan. Yce gklere ikmak anacak dogru yolu bulma
kudretiyle olabilir.
Insan dogru yolu ancak Tanridan ekinen kulun ruhunu, gklerden seytanlari kovan sahaplardan koruyan
kuvvetle bulabilir. Yok olmadika hi kimseye ululuk tapisina varmaya yol yoktur. Gklere ycelme
nedir? su yokluk. Asilarin yolu da yokluktur, dini de. Ask yolunda yalvarma bakimindan pstekiyle arik,
Eyaz'a mihrap olmustur. Geri onu padisah severdi. Ii de gzeldi, disi da. Fakat kendisi de kibirsiz
riyasiz, kinsiz bir hale gelmisti. Yz, padisahin gzelligine bir anda kesilmisti. Varligindan uzaklastigi iin
isinin sonu da Mahmut oldu.
Eyaz kibir korkusundan ekinirdi de onun iin temkini, pek kuvvetli bir hale gelmisti. O tertemiz bir hale
gelmisti. Kibrin nefsin boynunu vurmustu. Ya o dzenleri halka bir sey gretmek iin yapiyor, yahut
korkuda uzak bir hikmet yznden byle bir harekette bulunuyordu. Yahut varlik, yokluk rzgarlari ile
esip gelen bir bag oldugundan bir gn arigini grmeyi istiyor, bu suretle de yokluk definesinin stne
kurulan yapinin kapisini amak, o zevk yasayisinin yelini bulmak diliyordu. Bu kaynagin mali, mlk,
atlasi, abuk yryp giden cana bir zincirdir.
Buna kapilan, su altin zinciri grd de kapildi, ruhu bir delik iinde kaldi, ovalara ikamadi. Grns
cennet ama hakikatte bir cehennem. st gll nakislarla bezenmis bir zehirli yilan. Inanan kisiye
cehennem zarar vermez ama ortadan gemek daha iyidir ya. Cehennem ona bir zeval vermez-. Vermez
ama herhalde cennet, onun iin daha hostur ya.
Ey noksan kisiler, su gl yzllerden sakinin. Onlarla konusmaya kalktiniz, dsp kalkmaya basladiniz mi
anlarsiniz ki onlar cehennemdir.

HINTLI KLENIN ASKI

Ey arif, sen, birsini anlamak iin onu bilen, syleyip tarif eden kisiye mracaat etmezsin. nk sen,
dogmus, paril, paril parlamakta olan bir nursun. Senin takvan, dinin var, iyi isler islersin, yle ki alem
onlarla dzelir, kurtulusa ere.
Kendine yle temiz ve iyi bir damak seti ki btn halkin vndg kisiydi o. Kadinlar onun mali yok,
mlk yok, ululugu yok, gzel degil, basina buyruk degil dediler.
Adam dedi ki: Onlar dine, zahitlige uymus adamlar. O da yeryznde altini olmayan bir define. Hasili
armaganlar sunuldu, nisan yapildi, kumaslar gnderildi, kizin verilecegi ortaliga yayildi.
Evde kk bir kle vardi. Bu siralarda hastalandi, yanip yakilmaya, eriyip solmaya basladi. Hummaya
tutulmus bir hasta gibi eriyordu. Hekim, hastaligini anlayamadi.
Akil diyordu ki: Onun illeti, gnl illeti. Beden ilaci gnlne tesir etmez ki. Bu sevda yznden klecigin
gnl yaraliydi ama derdini kimseciklere syleyemiyordu.
Bir gece zengin adam karisina dedi ki: Kimseye duyurmadan, gizlice onun halini sor sorustur bakalim.
Sen onun anasi sayilirsin. Derdini sana aar elbette. Kadin, bu sz kulagina koyunca ertesi gn klenin
yanina gitti. Yzlerce nazla muhabbetle basini karistirmaya, salarini taramaya basladi. Sefkatli analar gibi
onu yumusatti, nihayet syletmeye muvaffak oldu.
Kle dedi ki: Senden bunu mu umardim ben kizini inati bir yabanciya veresin. Bizim efendimizin kizi
olsun, biz de ona asik olalim da o baskasina varsin? Yazik degil mi?
Kadin bu sze yle kizdi ki onu dvp damdan asagiya atmak istedi. O kim oluyor diyordu, bir kahpenin
Hintli bir oglu. Nasil oluyor da bir efendinin kizina tamah ediyor? Fakat bunlari iinden sylemekle
beraber sabretmek daha dogru deyip kendini tuttu. Kocasina, dinle su sasilacak seyi dedi.
Biz onu gvenilir bir adam saniyorduk, umarmiydik byle bir alikusunun hain ikacagini?
Efendi dedi ki: Sabret. Ona de ki: Kizi ona vermez sana veririz. Bu suretle belki gnlndeki sevdayi
ikaririz. Sen hele bir hosa bak, ben nasil onu bu isten vazgeiririm? Sen gnln hos tut iyice bil ki
kizimiz hakikatten de senin esindir. A gzel msteri, evvelce bunu bilmiyorduk, mademki bildik, elbette
kizimiza daha layiksin sen. Atesimiz kendi mangalimizda; Leyla, bizim Leyla'miz, Mecnunumuzda sensin,
de. Iyice bir hayale bir dsnceye dssn. Iyi dsnce insani semirtir.
Insan kulagindan gelisir, duya duya canlanir. Hayvansa bogazindan yemesinden, imesinden gelisir.
Kadin, Byle bir arlanilacak sz agzin nasil varir da syler? Onun iin byle bir abes sz nasil
geveleyebilirim? Gebersin o seytan huylu hain dedi.
Adam, hayir dedi, korkma. Sen byle syle de onun hastaligi gesin, bu ltuf yznden iyilessin. Ondan
sonra sevgilim onun derdini gidermeyi bana birak sen. Yalniz o ince eleyip sik dokuyan bir kere iyilessin.
Kadin o hasta kleye byle syleyince kle ferahladi, yle kabardi o kle ki adeta yeryzne sigamaz
oldu. Semirdi, gelisti, benzine kan geldi, kirmizi gle dnd, binlerce skrler etti. Bazen de hanimcigim
diyordu sakin bu bir dzen olmasin! Efendi, Ferec'i evlendiriyorum diye davet yapti, esini dostunu agirdi.
Gelenler de Ferec, kutlu olsun diye onu kandirmaktaydilar. Ferec, bu szleri duyunca artik kizi
alacagina iyice inandi. Bsbtn iyilesti, hastaligi kknden geti gitti. Ondan sonra gerdek gecesi bir
oglani kadin kiligina soktular. Elini, bilegini gelinler gibi kinaladilar. Adeta ona tavuk gsterip horoz
verdiler.

Basini bagladilar, gelinler gibi elbiseler giydirdiler, grbz oglani kadin kiyafetine sokup koyverdiler.
Efendi halvet zamani derhal mumu fledi. Hintli kle yle gl kuvvetli bir oglanla yalniz kaldi. Oglan,
kleye saldirinca Hintlicik, feryada basladi ama disaridaki def grltsnden sesini kimse duymuyordu ki.
Def almasi, el irpmasi, kadin ve erkegin naralari, onun sesini boguyordu. Oglan, sabaha kadar o Hintli
klecegizi berbat edip durdu. Kle, adeta kpegin nndeki un torbasina dnd. Sabahleyin tas ve
byk bir boha getirdiler. Ferec damatlar gibi gvey hamamina gitti. Gitti ama bitkin bir haldeydi. Ardi,
klahilarin yirtik pestamalina dnmst.
Zavalli hamamdan dnnce efendinin kizi, gelin gibi odaya geip oturdu. Anasi, kle kizi gndzn
sinamaya kalkmasin diye oracikta beklemekteydi.
Kle, bir mddet kinle kiza bakti da sonra ellerini on parmagini da ona dogru sallayip dedi ki: Dilerim
kimse seninle bulusmasin, senin gibi kt ve pis bir geline dsmesin. Gndzn yzn, kadinlar gibi ter-
taze, geceleyin irkin aletin, esek aletinden beter.
Iste bu alemin btn nimetleri, uzaktan pek hostur ama yaklasti mi sinamadan ibarettir. Uzaktan su
grnr yanina vardin mi grrsn ki serapmis. O kokmus bir kocakaridir ama ok cilvelidir, kendisini
yeni bir gelin gibi gsterir.
Sakin onun yzndeki boyaya aldanma; aman, onun zehirle karisik serbetini tatmaya kalkisma.
Sabret, sabir sikintinin anahtaridir; sabret de Ferec gibi yzlerce zahmete mihnete dsme. Tanesi
meydandadir da tuzagi gizlidir. nce onun sana nimet verisi hos grnr ama sonu yle degil.
Ona ulastin mi eyvahlar olsun sana. Nedamete dser, ne kadar zari zari aglarsin. Fakat beylik, vezirlik ve
padisahlik adi, hakikatte lmdr, derttir, can vermedir.
Kul ol da yeryznde at gibi yr. Cenaze gibi kimsenin boynuna binme. Tanri nimetine kfranda
bulunan, ister ki herkes, kendisini yklesin de ly mezara gtrr gibi gtrsnler. Ryada kimi tabuta
binmis, grlyor grrsen yce mertebeli byk mevkili bir adam olur.
nk o tabut halkin boynuna bir yktr. Bu bykler de halkin boynuna yk koyarlar, yk olurlar.
Ykn herkese ykleme, kendine ykle. Bas olmayi az iste yoksulluk daha iyidir. Halkin boynuna binme
de ayaklarina nikris illeti gelmesin.
Sonunda iki elinle bu biniciligin alnini karislarsin, fakat simdi bir sehre benzemedesin. Sehre benziyorsun
ama hakikatte bir yikik kysn sen! Simdi bir sehir grnrken varligindan bez de pilini pirtini yikik yerde
zme. Simdi yzlerce baga, baheye sahipken vazge varliktan da aciz ve yikik yere tapar bir hale
gelmeyesin.
Peygamber Tanridan cenneti istiyorsan kimseden bir sey isteme. Kimseden bir sey istemezsen ben
kefilim, cennete de girersin, Tanriya da ulasirsin dedi.
Bunu duyan sahabe de su kefillik yznden yle ayari tam bir hale geldi ki bir gn ata binmis, bir yere
gidiyordu. Elinden kamisi dst. Attan inip kendisi aldi, kimseden istemedi. nk Tanri, bir sey verdi mi
iyidir, kimseye kt bir sey vermez. O, bilir ve adamin dilegini insan istemeden verir.
Fakat Tanri emri ile dilersen caizdir. nk o esit istek, peygamberlerin yoludur. Sevgili emredince kt
kalmaz. Kfr onun iin olursa iman kesilir. Onun emri ile olan ktlk, btn alem iyiliklerinden stndr.

Sedefin kabugu paralanirsa ilenme, onda yz binlerce inci vardir. Bu szn sonu gelmez, dn de padisaha
gel. Dogan kusuna benze. Halis altin gibi dkkana ik da ilenmeden kinanmadan kurtul. Bir suret, gnle
girdi mi insan, sonunda nedamete dser, o suretten bezer. Sonunda herkes, kapildigi suretten tvbe eder,
fakat yine unutus gelir, onu o yana eker. Pervane gibi uzaktan o atesi nur grr, ykn o tarafa eker.
Fakat geldi mi kanadi yanip kaar. Kaar ama ocuklar gibi yine gelir, yaraya tuz eker.
Yine zanna tamaha dser, derhal kendisini o atese atar. Yine yanar, sirar. Fakat yine gnlndeki hirs,
kendisine yandigini unutturur, sarhos eder.
Hintli kle gibi bezdi de o isten vazgeti mi iste o zaman yanmaktan kurtulur. Ey geceleri aydinlatan ay
gibi yz parlak gzel, ey konusup grsmesine aldanani yakan yalanci, der.
Fakat yine tvbe ve sizlanma, hatirindan ikar. nk Tanri, yalancilarin dzenini zayif bir hale getirir,
bozar gider. Onlar savas atesini yaktilar mi Tanri, onlarin atesini tamami ile sndrr.
Insan azmeder der ki: Gnl, orada durma. Fakat yine unutur, nk azim ehli degildir ki. Dogruluk
tohumunu ekmemis oldugundan Tanri, ona o unutkanligi verir. Gnl akmagini akmak ister ama Tanri,
o kivilcimi sndrverir.
Bir adam, geceleyin bir ayak pitirtisi isitti. Mumu yakmak iin akmagi kavradi. Hirsiz gelip adamin
nne oturdu, kav ates aldika sndrmeye basladi. Kav ates almasin diye boyuna kavi, yandika
parmagi ile sndryordu.
Adam, kavi kendi kendine snyor sanmakta, hirsizin sndrdgn grmemekteydi. Tuhaf sey dedi, bu
kav, islak olmali ki ateslenirken hemen snmede.
Pek karanlik oldugundan nnde oturan ve atesi sndren hirsizi grmyordu. Senin de gnlnde byle
ates sndren var da kafir gzn krlgnden grmyor.
Bilen duyan gnl, nasil olur da dnen seyi bir dndren var, bunu bilmez? Nasil olur da kendi kendine
geceyle gndz, sahipsiz olarak nasil gelir, nasil gider demezsin?
A asagilik kisi, aklin aldigi seylerin etrafinda dner dolasirsin ha bir de gel de su akilsizligini gr! Evi bir
yapanin olmasi mi daha akla uygundur, yapicisi olmayan kendi kendine yapilmis bir ev mi, a akli kit?
Yaziyi bir yazanin olmasi mi daha akla uyar, yoksa olmamasi mi ey ogul?
Cim harfine benzeyen kulak, aynaya benzeyen gz, mime benzeyen agiz, nasil olur da yazan olmadan
yazilir, meydana gelir a kinanmaya deger adam? Aydin bir mum, yakmayan olduka mi bulunur, yoksa
bilen bir yakici olunca mi?
Gzel bir sanat kr ve olak bir adamin elinden mi ikar, yoksa her tarafi btn bir gzlnn elinden mi?
Madem ki seni kahredecegini, basina mihnet topuzunu vuracagini bildin; hadi Nemrut gibi savas, havayi
okla bakalim! Hani Mogul askerleri gibi Onlar da biri hastalandi mi lmesin diye gge ok atarlar ya, sen
de atadur. Yahut da kaabilirsen ka, kurtul bakalim imkani var mi? Onun eline bir kere rehin olmussun.
Yokluktayken bile elinden kurtulamadin, simdi nasil kurtulabilirsin a gzelim. Istek yok mu? Iste o,
siramak, kamaktir; onun adaletine karsi takvanin kanini dkmektir.
Bu dnya tuzaktir, tanesi de istek. Tuzaklardan ka onlardan yz evir. Byle hareket ettin mi yzlerce
ferahlik bulursun. Fakat istekten geemedin mi fesatliklara ugrarsin.

Bunun iin bir peygamber Mftler sana kuvvetli fetvalar bile verseler sen, kalbine danis dedi. Istegi
birak da Tanri acisin. Bunun byle olmasi lazim, bunu denedin sinadin ya.
Mademki kaamiyorsun, ona kullukta bulun da hapsinden kurtul, gl bahelerine git. Her an kendini
grr gzetirsin adaleti de grrsn, yceligi de ey azgin.
Fakat perde ardina girer, gzn kaparsan senin bu gz yummanla gnes, isinden gcnden kalir mi hi?

EYAZ'IN AKLI
Beyler, hasetten cosunca nihayet padisahi bile kinamaya baslayip dediler ki: Bu senin Eyaz'inda otuz
adamin akli yokken nasil olur da otuz beyin kaftan parasini yer?
Padisah otuz beyle avlanmak zere daglara ovalara ikti. Uzaktan bir kervan grd, beyin birisine git de
sor bakalim, o kervan hangi sehirden geliyor? Dedi.
Bey gitti, sorup geldi, dedi ki: Rey'den geliyor. Peki nereye gidiyormus? Deyince kalakaldi. Bir baska
beye git bakalim yce kisi dedi, sen de nereye gidiyor, sunu anla! O da gidip geldi, Yemen'e gidiyormus
dedi. Padisah yk neymis? Deyince dinelip kaldi. Padisah bir baska beye hadi, sen de yk neymis, onu
gren dedi. Bey gidip geldi, her cins mal var, fakat ogu Rey kaseleri deyince, padisah Rey'den ne vakit
ikmis? Diye sordu. O akli gevsek bey de aciz kaldi. Bylece otuz hatta daha fazla beyin hepsi de aciz ve
noksan ikti.
Bunun zerine padisah beylere dedi ki: Ben bir gn tek basima Eyaz'imi sinadim. Su kervan nereden
geliyor git anla dedim. Gitti, hepsini sorup grenmis. Benim emrim olmadan kervanin btn ahvalini,
oldugu gibi bir bir anlatti. Bu otuz bey, otuz defada ne grenebildiyse o, hepsini birden grenip geldi.
Beyler bu bir zeka isi, o da Tanri vergisi, alismakla olmaz ki. Aya o gzel yz Tanri vermis, gle o hos
kokuyu Tanri ihsan etmis dediler. Padisah dedi ki: Insanin elde ettigi sey zararsa alismamasindan ileri
gelmistir, karsa alisip abalamasindan.
Yoksa Adem, Rabbimiz, biz nefsimize zulmettik der miydi. Bu su bahtimdan, kader
byleymis,ihtiyatin tedbirin ne faydasi var? Derdi. Iblis gibi hani. O da Sen beni azdirdin. Hem
kadehimizi kiriyor, hem de bizi dvyorsun demisti ya.
Halbuki takdir haktir ama, kulun alismasi da hak. Kendine gel de koca seytan gibi kr olma. Iki is
arasinda tereddtte kaliyoruz. Hi ihtiyarimiz olmasa bu tereddt olur mu?
Iki eli iki ayagi bagli olan adam bunu mu yapsam onu mu der mi? Denize mi dalsam, ycelere mi usam
diye hi tereddt eder mi? Musul'a mi gitsem, yoksa by grenmek iin Babil'e mi diye dsncelere
kapilir mi? Su halde tereddt, bir kudrete delalet eder. Byle olmasa tereddde dsmenin biyigina
glerler.
Yigidim, kadere az bahane bul! Nasil oluyor da suunu baskalarina ykletiyorsun? Zeyd, kana girsin,
cezasini Amr eksin Amr, sarap isin Ahmet dayak yesin, bu olur mu? Kendi etrafinda dolan, kendi
suunu gr. Hareketi gnesten bil, glgeden bilme.

Bir beyin bile ceza vermesi yanlis olmuyor, o gz aik er, dsmani biliyor. Bal serbeti iersen baskasina
humma gelmiyor. Gndzn alisiyorsun, aksamleyin cretini baskasi almiyor. Neye alistin da zararini,
faydasini grmedin? Ne ektin de devsirme vakti onu bimedin?
Canindan teninden dogan isin, ocugun gibi gelir, senin etegini tutar. Yaptigin ise gayb aleminden bir suret
verirler. Hirsizlik iin daragaci kurmuyorlar mi? Daragaci hirsizliga benzemez ama gayplari bilen Tanrinin
meydana getirdigi bir rnektir.
Tanrii sahsin gnlne, adalet iin syle bir suret dz diye ilhamda bulunur. Sen de bilir, anlarsin ki bu, bu
isin karsiligi. Yoksa adalet sahibi olan Tanri takdiri, insana yaptigina uygun olmayan cezayi nasil olur da
verir?
Hakim bile bunu seer, bu esit hareket ederken bu hakilerin en dogru ve adaletli hkm vereni olan
Tanri, nasil hkmeder? Dsn artik.
Arpa ektin mi arpadan baska bir sey bitmez. Borcu sen verdin kimden rehin istiyorsun ki? Suunu
baskasina ykleme. Aklini yaptigin isin cezasina ver, kulagini o yana a suu kendine bul, tohumu sen
ektin. Tanrinin mcazatiyla, adaletiyle uzlas.
Zahmetin sebebi ktlk etmektir. Ktlg yaptigin islerde gr, talihimden deme. Talihe bakis insani
sasi eder. Kpegi samanlikta uyutur tembel bir hale sokar. Civanim kendi nefsini sulu bul da adaletin
verdigi cezayi az kina.
Ercesine tvbe et, yola bas koy. Kim bir zerre kadar iyilik, yahut ktlk etse mkafat ve mcazatini
grr. Nefsin afsununa az aldan, Tanri gnesi, bir zerreyi bile rtp kaybetmez. Su cismani gnes
karsisinda bile bu cismani zerreler grnrse, elbette hatira ve dsnce zerreleri, hakikatlar gnesine karsi
grnecek.

AYIRLIKTAKI KUS
Bir kus, ayirliga gitti. Orada da av iin bir tuzak vardi. Avci yere birka tane samis, kendisi de orada
pusuya sinmisti. Biare avi yakalamak iin kendisine yapraklari otlari sarmisti.
Bir kuscagiz onu tanimayip geldi, adamin etrafinda dnp dolasti. Sen kimsin ki dedi, byle yesiller
giyinmissin bu vahsi hayvanlar iinde ovada oturup duruyorsun. Adam, bir zahidim dedi, dnyadan elimi
ayagimi ektim, burada otlarla kanaat edip gidiyorum. Zahitligi kendime yol yordam yaptim. nk
ecelimi nmde grmekteyim. Komsumun lm bana, vaiz edici yeter. Bu gt, benim kazancimi
dkkanimi yikti mahvetti. Sonunda mademki yapayalniz kalacagim, her kadinla, her erkekle dsp
kalkmaya alismamak lazim.
Mademki sonunda mezara yz tutacagim tek Tanriya alismam daha iyi. Gzelim, sonunda degil mi ki
enemiz baglanacak, enemi az oynatmam daha dogru.
Ey altin sirmali esvaplar giymeye, altin kemerler takinmaya alismis adam, nihayet sana da bir dikilmemis
elbisedir giydirilecek. Yzmz topraga tutalim, ondan bittik, gelistik. Neden gnlmz vefasizlara
verelim?

Bizim atalarimiz akrabalarimiz, eskiden beri drt tabiattir. yle oldugu halde biz, egreti akrabalara tamah
ettik. Yillardir insanin cismi, unsurlarla grsmede, konusmada.
Ruhu da, nefislerle akilardan ama ruh, kendi asilarini unutmus. O tertemiz nefislerle akillardan, cana her
an ey vefasiz diye mektup gelmede. Bes gnlk dostlari buldun da eski dostlardan yz evirdin. ocuklar
oyundan hoslanirlar ama, geceleyin onlari eke eke evlerine gtrrler.
Kk ocuk oyuna baslarken soyunur, hirkasini kllahini, ayakkabisini ikarir atar. Hirsiz da gelip
ansizin onlari kapiverir. ocuk, oyuna yle bir dalar ki klahi, gmlegi aklina bile gelmez. Gece gelir atar
bir trl oyunu birakamaz. Eve bir trl yz eviremez.
Duymadin mi, Dnya ancak bir oyundan ibarettir denmistir. Sense oyuna daldin, elbiseni yele verdin,
simdi korkuya dstn. Gece gelmeden elbiseni ara, gndz dedikoduyla zayi etme.
Hasili ben o ovada kendime halvet bir yer setim, halki elbise hirsizi grdm. mrn yarisi, sevgili
istegiyle geti, yarisi dsmanlarin derdiyle. O, cppeyi aldi gtrd bu, klahi. Biz de kck ocuklar
gibi oyuna daldik; derken ecel gecesi yaklasti. Artik birak su oyunu, yeter dnme oyuna gayri. Tvbe
atina binde hirsiza yetis, hirsizdan elbiselerini al, geri dn.
Tvbe ati acayip bir attir. Bir anda su asagilik alemden ta ggn stne kadar sirayip ikar. Fakat atini
da hirsizdan gzet ha. Biliyorsun ya o gizlice elbiseni aldi. Aman su atini gzet de hirsiz almasin.
Birisinin bir kou vardi. Boynuna bir ip baglamis, ardindan ekip gtryordu. Bir hirsiz geldi, ipini kesip
kou gtrd. Adam haberdar olunca kou nereye gtrd diye saga sola kosmaya basladi. Hirsizin bir
kuyu basinda eyvahlar olsun diye feryadetmekte oldugunu grd.
Dedi ki: stat, neden feryat ediyorsun? Hirsiz, kuyuya altin torbam dst. ikarabilirsen sana gnl
hoslugu ile beste birini veririm. Yz altinin beste birine sahip olursun dedi. Bu tam on koun degeri.
Bir kapi kapandi ise on kapi aildi. Bir ko gittiyse Tanri, ona karsilik bir deve ihsan etti deyip ; elbisesini
ikartti, kuyuya indi. Hirsiz da derhal elbiselerini alip kati.
Yolu kye ikaracak bir tedbir gerek. Yoksa insana tamah tohumunu getiren tedbire tedbir demezler.
Tamah huyu fitneden ibaret bir hirsizdir ama hayal gibi her an bir surete brnr.
Onun hilesini Tanridan da baska kimse bilmez. Tanriya ka da o alaktan kurtul!
Kus dedi ki: Azizim, halvette oturma. Ahmed'in dininde rahiplik iyi degildir. peygamber, rahipligi neyhetti.
Sen, nasil oldu da byle bidate kapildin.
Cuma namazini kilmak, namazi cemaatle eda etmek, halka iyilik yapmalarini, Tanri buyruklarini
tutmalarini emretmek, ktlkte bulunmaktan ekinmek lazim. Kt huylularin zahmetlerini ekip
sabretmek, bulut gibi halka menfaatli olmak gerek.
Insanlarin hayirlisi halka faydali olanidir babacigim. Tas degilsen tasla toprakla isin ne? Acinmis, Tanri
rahmetine erismis mmetin arasinda ol. Ahmed'in snnetini birakma, ona mahkum et kendini.
Adam dedi ki: Akli tam olmayan, akilli kisinin yaninda tasa kerpice benzer. Ekmek istegine dsen,
esekten farksizdir. Onunla konusup grsmek rahipligin ta kendisidir.
nk Haktan baska ne varsa hepsi mahvolur gider. Her gelecek, bir mddet sonra gelir, olacak olur.

Adam olmayan kisinin hkm de. Kiblesine benzer. O ly arayip durur, var onu da l say sen.
Byle adamlarla dsp kalkan da rahiptir. nk dsp kalktigi adamlar, tastan, kerpiten baska bir sey
degildir. Hatta onlar tastan, kerpiten de beterdir. nk tas ve kerpi, kimsenin yolunu vurmaz. Halbuki
bu kerpilerden insana yz binlerce zarar gelir.
Kus, iyi ama dedi, asil savas, yolda byle yol vuranlar olunca savastir. Aslan gibi olan er, halki korumak,
onlara yardim etmek ve dsmanla savasmak iin emin olmayan yola gelir. Erlik, yolcu dsmanla atistigi
zaman meydana ikar.
Peygamber, kilila gnderildi, mmeti de saflar yaran er bir mmettir. Bizim dinimiz de is savastir. Isa
dininde magaraya, daga ekilip ibadette.
Adam dedi ki: Evet ama insanda g kuvvet varsa, ktlklere karsi durabilirse. Kuvvet olmayinca
ekinmek daha dogru. Takatin yetmeyecegi seyden kamak daha yerinde bir is.
Kus, ise sarilmak iin dedi, yregin dogru olmasi gerek. Yoksa insanin dostu eksik olmaz. Sen dost ol da
sayisiz dost gr. Fakat dost olmazsan dostsuz, yardimsiz kala kalirsin. Seytan kurttur, sen de Yusuf'a
benzersin. Ey temiz er, sakin Yakup'un etegini birakma. Kurt, ok defa srden bir kuzu, yalniz basina bir
yol tutup ayrildi mi onu kapar,yer.
Snneti ve toplulugu birakan kisi, yirtici hayvanlarla dopdolu olan byle bir yerde kendi kanini dkmez
de ne yapar? Snnet yoldur, topluluk da yoldasa benzer. Yolsuz yoldassiz oldun mu bu daracik yerde
helak oldun gitti.
Akla dsman olan yoldas, yoldas degildir. o, bir firsat arar ki elbiseni alip gtrsn. Seninle beraber
gider, gider ama bir asilmaz bele, bogaza gelsin de varini yogunu yagma etsin diye. Yahut o yoldas
dedigin kimse grnste cesurdur fakat hakikatte korkak. Bu sarp is basa dst m dnmek iin sana
ders vermeye kalkisir. Korkakligindan dostunu da korkutur. Byle yoldasi dsman bil, dost degil.
Bu yol, insanin cani ile basi ile oynayacagi yoldur. Her meselikte, her sazlikta yufka yreklileri geriye
evirecek bir afet vardir. Din yolu, her pust tabiatlinin gidecegi yol degildir. bu yzden de tehlikelerle
doludur.
Yoldaki bu korku, unu kepekten ayiran elek gibi insanlarin da yreklilerini yreksizlerinden ayirt eder.
Yol, nasil yoldur? Gidenlerin ayak izleri ile dopdolu bir yol. Dost nasil dosttur? Rey ve tedbir bakimindan
merdivene benzeyen, seni akli ile her an irsat edip ycelten dost.
Tutalim ki ihtiyatlisin da seni kurt kapmadi. Iyi ama topluluk olmadika o neseyi bulamazsin ki. Yalniz
olarak bir yolda neseli neseli giden kisinin nesesi, dostlarla, yoldaslarla giderse birken yz olur. Esek agir
canli oldugu halde esegiyle dostu ile giderse neselenir kuvvet bulur.
Kervendan ayrilip yol almaya kalkisan esege o yol, yz kere daha uzar, o derece yorulur. O l yalniz
olarak asincaya kadar ka sopa fazla yer, ka kere fazla nodullanir.
O esek sana der ki: Esek degilsen yola byle yalniz dsme. Sen de bu gd iyi dinle. Yolu gzeterek
tenhaca ve gzel gzel giden sphe yok ki dostlarla daha gzel gider.
Her peygamber bu dz yolda mucize gsterdi, yoldaslari aradi. Duvarlarin yardimi olmasa evler,
ambarlar nereden meydana gelirdi? Her duvar birbirinden ayri olsa tavan, havada nasil olur da direksiz
dayanaksiz durur. Katibin, kalemin yardimi olmasa kagit stne yazi yazilir, sayi mi dklr?

Bir kisi kamislari yere dsese, fakat rp hasir yapmasa nasil durur? Bir yel geldi mi alir, uuruverir.
Tanri, her cins es yaratti, sonularda topluluktan meydana geldi. Hasili dam syledi kus syledi bahisleri
uzadi gitti.
Mesneviyi kisa gnln istedigi bir sekilde dz. Macerayi zl ve kisa anlat. Ondan sonra kus dedi ki: Bu
bugdaylar kimin? Adam, vasisi olmayan bir yetimin emaneti. Beni emin bildikleri iin emanet ettiler, yetim
mali dedi.
Kus dedi ki: Ben pek aim. Su anda bana les bile helal. Msaade ette ey emniyetli, zahit ve muhterem
zat, su bugdaydan yiyeyim. Adam, zaruret hakkinda fetva veren de sensin. Fakat zaruretin, ihtiyacin yok
da yersen sulu olursun. Hatta zaruretin varsa bile ekinmek daha iyi. Fakat mademki yiyeceksin, parasini
ver bari dedi.
Kus, o anda tamami ile kendisinden gemisti. Ati, yularini elinden almisti. Bugdaylari yedi ama tuzakta
kala kaldi. Nice Yasin okudu,nice En'am okudu. Aciz kaldiktan sonra ister aciklan ister ah et. Bu kara
duman, o hale dsmeden gerekti.
Hirs ve heves, insani harekete getirdi mi o zaman ey feryadima yetisen medet de. nk bu feryat, Basra
harap olmadan edilen feryattir. Belki bu siniklik yznden Basra kurtulur.
Ey aglayan dvnen, bana Basra ile Musul yikilmadan agla dvn! lmden evvel feryat et, basina
topraklar sa. lmden sonraysa aglama, dayan. Ben felakete dsmeden, helak olmadan agla bana,
felaket tufanindan sonraysa aglamayi birak.
Seytan yolunu vurmadan Yasin okumak gerek. Kervan vurulup kirilmadan hayvan dv de yol alsin ey
kervanci.
Bir kervan muhafizi uyunmustu. Hirsiz gelip kervani soydu, aldigi mallari topraga gmd. Sabahleyin
kervan halki uyandi, mallarin, gmslerin, develerin yerinde yeller esiyordu.
Mallarimiz ne oldu yahu? Syle bakalim dediler. Dedi ki: Gece hirsizlar geldiler. Gzmzn nnde ne
var ne yoksa alip gtrdler. Halk, a kum tepesine benzeyen herif, a arda kalasica, sen ne yaptin?
Dediler. Dedi ki: Ben bir kisiydim, onlar yigit, grbz, silahli bir alay adamdi. Halk pekala dedi,
savasmayacaktin bari uyanin kalkin diye bagirsaydin.
Dedi ki: Bagirmak istedim ama tam o sirada bana biak, kili gsterip sus, yoksa acimadan seni keseriz
demek istediler. Ben de korkudan agzimi kapadim. Fakat simdi istediginiz kadar bagirip agirayim. O
zaman soluk bile alamiyordum, fakat simdi dilediginiz kadar feryat edeyim.
Kt ve rsva, seytan, mrn zati ettikten sonra Ez ekmek, fatiha okumak beyhudedir.
Beyhudedir ama yine de gaflete dsmek, feryat etmekten daha ktdr ya.
Sen de beyhude olsa, tatsiz tuzsuz bulunsa bile yine feryat et, sizlan; ey yce ve stn tanri de Ltfet bu
hor kisilere bir bak. Feryada erisme zamani da kadirsin, o zaman geince de. Allah'im senden bir sey
eksilmez ki!
Sen Kaybettiginiz seylere hayiflanmayin diyen padisahsin. Diledigin sey nasil olmaz?
Kus dedi ki: Zahitlerin afsununu dinleyenin layigi budur. Zahit hayir dedi, nahak yere yetimlerin malini
yiyen kisinin layigi bu. Kus, bundan sonra yle bir aglayip sizlanmaya koyuldu ki derdinden tuzak da

titredi, avci da.

SEVGILININ SZ
Eski zamanlarda bir asik vardi, devrinde ahdinde duran bir asikti o. Yillarca zaman ay yzl sevgilisine
baglanmis, padisahina adeta esir olmustu. Arayan nihayet bulur. Kurtulus, sabirdan dogar. Sevgilisi bir
gn, bu gece gel dedi, senin iin ballar brekler yaptim. Fakat odada gece yarisina kadar bekle de
geceleyin sen agirmadan ben gelirim.
Adam kurban kesti ekmekler dagitti. Bekledigi ay, toz altindan ikmis grnmst.
O hararetli asik geceleyin, sevgilisinin vaadine mitlenerek o odaya gelip oturdu. Gece yarisi geince
vaadinde duran sevgilisi ika geldi. Fakat asigini uyuyor buldu. Yeninden bir para kesti. Sen ocuksun
bunlarla oynaya dur diye cebine de birka tane ceviz koydu. Asik geceleyin uykusundan sirayip
uyaninca basinda yenini, cebinde cevizleri grd.
Dedi ki: Padisahimiz, dogruluktan vefadan ibaret. Bize ne geliyorsa bizden geliyor. Ey uykusuz gnl, biz
bundan eminiz. nk beki gibi dam stnde elimizde sopa beklemekteyiz. Cevizlerimiz, bu degirmende
kirildi, derdimize ait ne sylesem azdir.
Ey bizi kinayan, bu macerayi ne vakte dek dinleyip duracagiz? Bundan byle artik deliye az gt ver.
Ben artik ayrilik isvesine ait szleri duymak istemem. Bunu sinadim, ne vakte dek sinamaya devam
edecegim. Bu yolda cosup kprmekten, deli divane olmaktan baska ne varsa uzakliktir, yabanciliktir.
Derhal kalk ayagima o zinciri vur. nk ben, tedbir silsilesini yirttim gitti. Fakat o devletli sevgilimin
bklm bklm salarindan baska iki yz tane zincir getirsen kirarim.
Kardes ask ve namus dogru bir sey degil. Ey asik ar ve haya kapisinda durma. Artik vakti geldi,
soyunayim, sureti birakayim da bastanbasa can olayim.
Ey utancin dsncenin dsmani gel! Ben ar ve haya perdesini yirttim. Ey canin uykusunu byyle
baglayan sevgili, sen su alemde ne kati yrekli sevgilisin. Hemen sabrin bogazini sik da askin gnl kutlu
olsun. Ey gnlmz yurt ve konak edinen dost, ben yanmadika askin gnl kutlu olur mu hi? Sen
kendi evini yakmadasin yak. Kimdir bu caiz degil diyecek?
Ey sarhos aslan bu evi yak. Askin evi, byle olsun, bu daha dogru ve yerinde. Bundan byle bu yanisi
kible edineyim, nk ben mumum yandika aydinim. Babacigim bu gece uykuyu birak, bir gececik olsun
uykusuzlar mahallesine gel de, su mecnun olanlara pervane gibi vuslat ugruna lenlere bak.
Halkin ask denizinde gark olan su gemisine bak. Sanki askin bogazi bir ejderha. Gizli, fakat gnller
kapan bir ejderha Dag gibi akillari ekiveren bir kehribar. Hangi gzel koku satanin akli, ondan
haberdar olsa irmaga btn tablalarini dkverir. Yr, yr hakikaten bu irmagin ne misli vardir, ne esi;
sen, bu irmaktan ebediyen ikamazsin.
Ey yalanci gzn a da bak. Ne vakte dek ben sunu, bunu bilmem diyeceksin. Riya ve mahrumiyet
vebasindan kurtul, diri ve daima iste gte olan tanrilik alemine gir. Gir de grmyorum, gryorum
olsun Su bilmemler biliyorum haline gelsin. Sarhosluktan ge sarhosluk verir ol. Bu renkten renge girisi
birak, onun istivasina naklet. niceye bir bu sarhoslukla nazlanip duracaksin? Her mahalle basinda bunca
sarhosluk var.
Iki alem de sevgilinin sarhoslari ile dolsa hepsi de bir olur ki o bir de hor hakir degildir. Onlar bir olmakla
derecelerinden dsmeyecekleri gibi ok olmakla da dereceleri dsmez. Her hakir kimdir? Bedene tapan
cehennemlik!

Alem gnesin nuru ile dolsa o yalimi gzel isilik kaynagi, hor mu olur? Fakat btn bununla beraber
ycelere ik, salin. nk Tanrinin yeryz genistir, sana ram olmustur.
Bu sarhosluk, yce bir dogan kusuna benzer ama kutluluk mekaninda ondan da yceleri vardir. Yr,
herkesten seilmis olmada, ruh bagislamada sarhoslukta ve sarhos etmede bir Israfil kesil. sarhosun gnl
ile alay etme, eglenme hevesi dst m bunu bilmem onu bilmem demeyi tutturur. Bunu bilmem onu
bilmem demek, bildigimiz kimdir onu sylemen iindir.
Szde bir seyi nefyetmek. Bir seyi ispat etmek iindir. Nefyi birak da sze ispattan basla. Bu degil, o
degil szn terk et de var olani ileri getir. Nefyi birak da var olana tap, bunu o sarhos Trk'ten gren
babacigim.
Yabanci bir Trk, seher vakti uyandi. Sarhoslugun verdigi mahmurlukla bir algici istedi. Can algicisi,
insanin canina munistir. Sarhosun mezesi, gidasi ve kuvveti odur. algici onlari sarhosluga eker. Sonra
yine sarhoslugu, algicinin, okuyucunun nagmesinden, nefesinden tadarlar.
Tanri sarabi, insani o algiciya, o okuyucuya gtrr; bu ten sarabi da bu algicidan, bu okuyucudan
gidalanir. Sze gelince ikisi de birdir ama hakikatte bu Hasan'la o Hasan arasinda fark oktur. Arada
sze ait bir sphe var ama gkyz nerede, ip nerede?
Szdeki birlik daima yol vurur. Kafirle mminin birligi, ten bakimindandir.
Bedenler agizlari kapali testilere benzerler. Her testide ne var? Sen ona bak. O beden testisi, abihayatla
doludur, bu beden testisi lm zehriyle. iindekine bakarsan padisahsin, disina bakarsan yolunu azittin
gitti. Sz,bil ki su bedene benzer, manasi da iindeki candir. Bas gz, daima bedeni grr, can gz ise,
hnerli cani.
Mesnevinin szlerindeki suret de surete kapilani azdirir, yolunu kaybettirir, manaya bakan kisiye de yol
gsterir, dogru yolu buldurur.
Tanri da Bu Kuran, gnl yznden bazilarina dogru yolu gsterir, bazilarinin da yolunu azitir
buyurmustur.
Arif, sarap dedi mi Tanri iin olsun abes grme. Arife nasil olur da bir sey yok olur? Sen seytanin itigi
sarabi anlarsan Tanri sarabini nereden dsnebileceksin?
algi ile sarap bu ikisi de esittir. Bu ona kosar o buna. Sarhoslar alginin namesiyle, algicinin nefesiyle
gidalanirlar. algi ile algici onlari meyhaneye eker gtrr. O meydanin basidir, bu, sonu. Gnl, onun
evganinda bir top kesilmistir.
Akilda ne varsa kulak oraya dikilir. Basta safra varsa yaninca sevda olur. Sonra bu ikisi de kendinden
geer, orada baba da bir olur ogul da. Neseyle dert uzlasti mi trkmz algicilari uyandirdi.
algici uyutucu bir sarki okumaya basladi: Ey yzn grmedigim sevgili, bana bir kadeh sun. Sen benim
yzmsn, hakikatimsin, seni grmezsem sasilmaz. Yakinligin son derecesi, spheye dsme perdesiyle
brnmedir.
Sen aklimsin, seni grmezsem sasilmaz. Karisik seylerin birbirine girmesinden seni gremezsem sasilacak
sey degildir bu. Sen, bana sah damarimdan daha yakinken, ya diye nasil sana hitap edebilirim? Ya uzakta
olana hitaptir.
Ben, kiskanligimdan yanimdaki sevgiliyi gizlemek, duyanlari yaniltmak iin daglarda, llerde sana nida

edip duruyorum.
Peygamberin huzuruna bir kr geldi, ey her hamur teknesine ihsanda bulunan dedi. Sen, sulara,
yagmurlara hakimsin, ben de susuzum, su istiyorum. Ey beni suvaran medet, medet!
Kr kapidan aceleyle gelince Ayse grnmemek iin derhal kati. O temiz kadin, kiskan peygamberin
gayretini biliyordu. Kim daha gzelse kiskanligi daha artiktir. nk ogullarim kiskanlik nazdan
meydana gelir.
Kokmus kocakarilar, irkinliklerinin, kartlilarini bilirler de kocalarina kendi elleriyle gen kadin alirlar,
kendi elleriyle kendilerine ortak getirirler. Iki alemde de Ahmed'in gzelligi gibi gzellik mi var? Tanri nuru,
ona yardim etmede. Iki alemin nazi da onda olacak elbet. Bu bakimdan kiskanlik da, gnesten yz kat
daha parlak olan ona yarasir.
Topumu zhal yildizina attim. Yildizlar yznz evirin. Benim esi olmayan parlakligima karsi yok olun.
Yoksa nuruma karsi rsvay olursunuz.
Ben her gece keremimden kaybolurum, gider gibi grnrm, yoksa nereye gidecegim? Gider gibi
grnrm de, siz de bir gececik olsun bensiz su alemde yarasalar gibi kanat irpin! Tavus kuslari gibi
kanatlarinizi gsterin, sarhos olun bas ekin ululanin.
Fakat arik nasil Eyaz'in mumu ise siz de arada bir o irkin ayaklariniza bakin. Benlikle sol taraf ehlinden
olmayasiniz diye kulaginizi ekmek iin sabahleyin yz gsteririm der. Bunu birak da bu sz uzundur. Kn
emri sz uzatmayi nehyetmistir.
Peygamber sinamak iin O kadar gizlenme, o seni grmyor ki dedi. Ayse elleriyle isaret ederek O
grmyor ama ben onu gryorum ya demek istedi.
Bu gt vericinin szlerinin benzetmelerle, rneklerle dolu olmasi, aklin, ruhun gzelligine karsi
kiskanligindan onu gstermek istemeyisinden ileri gelir. Ruh, bu kadar gizliyken akil, neden bu derece de
onu kiskanir.
Onun nuru kendi yzn rtmstr. A kiskan, kimden gizleniyorsun? Bu gnes, yzn rtmeden
seyredip durmada. Fakat onun siddetli nuru, yzne perde olmada. Gnes bile ondan bir eser
grmemekte. Artik sen, onu kimden gizlersin ki a kiskan?
Fakat bende yle bir kiskanlik var ki onu kendimden bile kiskanir, kendimden bile gizlemek isterim.
Siddetli kiskanlik atesimden gzlerimle, kulaklarimla savasa girmisim adeta.
Ey can, ey gnl! Mademki bu kadar kiskansin, agzini yum, sz birak bari. Fakat korkarim susarsam
o gnes baska bir yerde perdesini yirtar, kendini gsterir. Skutumuz ondan daha ziyade anlatmis olur.
Onu grnmekten men edersek grnmeye olan meyl daha fazlalasir.
Deniz cosup kkredi mi, kkreyisi kpk halinde grnr; kprs, Bilinmeyi diledim, sevdim de halki
yarattim sirrini meydana getirir. Sz sylemekse o pencereyi kapatmak demektir. Sz sylemek, onu
gizlemenin ta kendisidir.
Gle karsi blble naralar at da ondan haberi olmayanlara korkusunu duyurma, oyala bu nagmelerle
onlari. Kulaklari, szle mesgul olsun da akillari, gln yzn grme havasina kapilmasin. Hele pek aydin
olan bu gnesin karsisinda her delil hakikatte yol vurucudur.

algici, sarhos Trkn huzurunda nagmelere gizleyerek elest sirlarini sylemeye basladi:
Bilmem ki ay misin, put mu? Bilmem ki benden ne istersin? Bilmem ki sana nasil hizmet edeyim? Susup
oturayim mi, yoksa syleyeyim mi?
Sasilacak sey su: Hem benden ayri degilsin, hem de ben neredeyim, sen neredesin? Bunu bir trl
bilmiyorum. Bilmiyorum beni nasil ekiyor da bazen karalar da yrtyor, bazen kan denizlerine gark
ediyorsun. Bylece agzini aip bilmem, bilmiyorum demeye giristi, boyuna bu lafi sylyordu. Bilmiyorum
sz haddi asinca Trkmz kizdi, kizisti. Yerinden firlayip topuzunu ekti, algicinin basina kt.
Hemen bir avus kosup topuzu yakaladi, algiciyi ldrmek size yarasmaz dedi.
Trk dedi ki: Bu sayisiz tekerlemesi, kafami sisirdi, bari ben onun kafasini ezeyim de grsn. A kaltaban,
bilmiyorsan nane yeme Biliyorsan ne syleyeceksen syle. A ahmak bildigini syle bari de bilmiyorum,
bilmiyorum deyip durma.
Ben; neredensin, nerelisin be adam? Diye soruyorum. Sen, ne Herat'liyim ne Belh'li ne Bagdat'liyim ne
Musul'lu, ne de Tiraz'li diyor, ne diye uzatip duruyorsun. Nereliysen syle bari de kurtul. Burada meramini
sylememek aptalliktir.
Yahut da sana ne yedin diye soruversem ne sarap itim, ne kebap yedim Ne et yedim, ne tirit ne de
mercimek diyorsun. Ne yediysen yalniz onu syle kafi. Sz uzun uzun gevelemek neden? algici dedi ki:
Maksadim gizli.
Senin nefyetmenden, yoktur demenden ispat senden rkp kamada. Var olani bir trl bulamiyorsun.
Ispattan bir koku alasin diye nefyettim, bilmiyorum dedim. Bu sazi, nefiyle nagmelendirdim. lnce de
lm, sana yasayis sirlarini syler.

LMEDEN NCE LMEK

ziddi olan vari ve varligi birazcik anla artik.

Su lm yillardir davulcagizini dver durur da senin kulagin vakitsiz ve yersiz oynar. Fakat can verme
aginda ah lm dersin. lm simdi mi seni uyandirdi? lmn nara atmadan bogazi yirtildi sesi tutuldu;
dvle dvle davulu patladi!
Sense kendini bir seylere verdin, ince eleyip sik dokudun; ne sesini duydun, ne davulunu! Fakat lmn
ne demek oldugunu simdi anladin iste.

ASURE GN
Asure gn btn Halep'liler, Antakya kapisina gelirler, ta geceye kadar. Kadin erkek, byk bir
kalabalik toplanir, Ehlibeyt'in yasini tutarlardi.
Bagirirlar, aglarlar, feryat ederlerdi. Sia, Kerbela vakasi iin yas tutarlardi. Ehlibeyt'in Yezit'ten, Simir'den
ektikleri zulmleri, onlar tarafindan ugradiklari sinamalari sayip dkerler, sesleri ses verir, feryatlari,
btn ovayi, l doldururdu. Bir garip sair, asure gn lden geldi, o feryadi duydu. Sehri birakip o
tarafa yrd, feryadin sebebini arastirmaya koyuldu.
Merak etti, bu gam nedir bu yas kime tutuluyor diye sorusturmaya basladi. Herhalde bir ulu bey lms
olmali diyordu; byle bir topluluk, kk is degil. Ben garibim siz buralisiniz adini lakaplarini syleyin. Adi
neydi ne is grrd, nasil adamdi? Bana bildirin de onun iyiliklerine ait bir mersiye syleyeyim.
Bunu duyanlarin birisi dedi ki: Yahu sen deli misin? Yoksa Sia degilsin de Ehlibeyt dsmani misin? Asure
gnn, o gn sehit olan cana yas tutmanin yzlerce yil yasamadan daha stn oldugunu bilmiyor musun?
Bu dert Mminin yaninda degersiz olur mu hi? Kulagin aski kpenin degerincedir. Mmine gre o pak
nurun yasi, yzlerce Nuh tufanindan da meshurdur.
Sair dedi ki: Dogru ama Yezit'in devri nerede? Bu yas buraya ne kadar ge gelmis? Krler bile o
ktlkleri grdler, sagirlarin kulaklari bile o hikayeleri duydu. Siz simdiye kadar uyuyor muydunuz ki
simdi yas tutuyor, elbisenizi yirtiyorsunuz?
Ey uykuya dalanlar, kendinize aglayin! nk bu agir uyku, ok kt bir lm. Tanriya mensup ruh,
zindandan kurtuldu. Neden elbisenizi yirtalim, niin elimizi isirip duralim? Onlar din sultanlariydi. Bagi
kirdiklari zaman onlara sevin agidir.
Devlet saymanina uup gittiler; tomrugu zinciri zp attilar. O gn devler gndr, gzellik ve saltanat
gndr. Bir zerrecik anlasan, bilsen bunun byle oldugunu tasdik edersin?
Bilmiyor anlamiyorsan yr, kendine agla. nk gmeyi mahseri inkar ediyorsun. Kendi harap dinine,
harap gnlne agla ki bu eski topraktan baska bir sey grmyor. Gryorsa neden yigitlesmiyor, Tanriya
dayanmiyor; neden gz tok degil?
Nerede yznde din sarabinin verdigi nur? Denizi grdysen hani cmert elin, avucun? Irmagi gren suyu
esirgemez; hele o denizi, o bulutu grmsse.
Karinca o gzelim harmanlari grmez de bir tanecik bugdayin stne titrer. O taneyi hirsla, korkuyla
eker durur da onca yigini grmez. Harman sahibi de ey krlgnden hibir sey grmeyen der;
harmanlarimizdan ancak o bir tek taneyi grdn de ona canla basla sarildin. Ey surette zerre olan, Zuhal
yildizini gr. Sen bir topal karincasin, yr Sleyman'a bak. Sen bu cisimden ibaret degilsin, gzden

ibaretsin. Cani grsen cisimden vazgeersin.

SAHUR DAVULU
Birisi, byk bir zatin evinin kapisinda sahur davulu almakta idi. Gece yarisi ask ile sevk ile davul
aliyordu. Ona kabiliyetli birisi dedi ki: Evvela bu davulu, seher vakti al, gece yarisi bu kepazelik olmaz.
Bir de ey hevesli adam, sunu da bil ki bu evde hi kimse yok.
Burada seytandan periden baska kimse yokken ne diye vaktini zayi ediyorsun? Tefi, davulu birisi duysun
diye aliyorsan duyacak kulak nerede? Bunu anlamak iin akil lazim, fakat akil hani?

Davulcu dedi ki: Sen szn bitirdin simdi cevabimi dinle de sasirip kalma. Sence simdi gece yarisi ama
bence nese sabahi yaklasti. Her siniklik bence kutlu bir hale geldi. Btn geceler, gzme gndz kesildi.
Nil irmagi sana kandir ama bence kan degil, sudur ey akilli kisi. Sence o demirdir, tuntur ama Davut
peygambere mumdur. Dag, sana karsi agiridir, cansizdir, fakat Davut'un nnde usta bir algii, bir
okuyucudur.
Senin nnde o kirik taslar susarlar. Fakat Ahmed'in nnde fasih bir hale gelir, hamd senada
bulunurlar. Senin nnde mescidin stunu ldr, fakat Ahmed'e karsi gnln aldirmis bir asiktir.
Cihanin btn czleri halkin nnde ldr, Tanriya karsi bilgi sahibi ve muti. Bu evde bu konakta
kimse yok, neden bu davulu aliyorsun dedin. Bu halk, tanri iin paralar verir, yzlerce hayrin temelini
atar, mescitler yaparlar. Sarhos asiklar gibi uzun bir yol olan Hacca giderler, seve seve canlari ile, mallari
ile oynarlar. Hi o evde kimse yok derler mi? Ev sahibi, ev iinde gizlenen cana benzer.
Tanri nuru ile isiklanan, sevgilinin konagini dolu grr. Nice dolu ve kalabalik konaklar vardir ki isin
sonunu grenler, onlari bos grrler. Kimi dilersen Kabe'de ara da derhal nnde beliriversin.
Ziynetli ve yce olan bir suret, nasil olur da Tanri yurdu olmaz, bos olur? Ona kapi kapanmaz, o geldi mi
derhal ailir. Fakat baskalari, askla degil, ihtiyalardan gelirler. Hacca gidenler neden bu ses duymadan
Lebbeyk deyip duruyoruz derler mi? Hakikatte onlara su Lebbeyk demeyi nasip edis, her lahza tek
Tanridan gelen bir sestir.
Ben de koku aldim, biliyorum bu ksk, bu konak, can meclisinin kuruldugu yerdir topragi da kimyadir.
Hafif ve tiz nagmelerle bakirimi ebediyen onun kimyasina vurup duracagim. Nihayet bu sahur davulum,
denizleri costuracak, inciler saacak, ihsanlarda bulunacak. Halk, savas safinda tanri iin canlari ile oynar.
Birisi Eyp gibi belalara dser, br Yakup gibi sabreder. Yz binlerce susuz ve muhta kisi, Tanri iin
tamaha dser, alisir durur.
Ben de sulari yargilayan, rten Tanri iin bu kapidan sahur davulu aliyorum, benim de midim onda.
Parasini almak iin msterimi istiyorsun? Gnl, Tanridan daha iyi msteri nerede var? Malindan pis
dagarcigi alir, sana kendinden isiklanan bir gnl nuru verir. Hakikatte yok olan su buz kesmis bedeni alir,
vehmimize sigmaz bir saltanat ihsan eder.
Birka katra gz yasi alir, sekerlerin, ballarin kiskandigi kevseri bagislar. Sevdalarla, dertlerle dolu ah-i
alir, her ah-a karsilik yzlerce karli mevkii ltfeder. Gzyasi bulutunun srdg ah bulutu yzndendir ki
Halil'e fazla ah eden dedi.
Gel de hemen su esi olmayan alisverisi durmayan pazarda eskileri sat, hazir ve elde bir olan beyligi al.
Eger bir sphe gelir de yolunu vurursa ticarette bulunan peygamberleri kendine senet yap.
O padisahlar padisahi, onlarin talihlerini yle yaver etti, onlara yle bir baht verdi ki daglar bile onlarin pili
pirtilarini ekmeye muktedir degildir.

HAZRETI BILAL ASKI

Efendisi, Bilal'i terbiye etmek iin diken dali ile dvmekte o da dikenlere canini feda etmekteydi. Efendisi
neden Ahmed'i anmaktasin diyordu Sen, kt bir kulsun, benim dinimi inkar ediyorsun. Efendisi onu
gnes altinda dvmekte, o da Ahad diye vnmekteydi.
Derken Siddiyk, o taraftan geti, onun Ahad demesini duydu. Gz doldu gnl incindi, o Ahad
sznden bir asina kokusu aldi. Sonra onu tenhaca grp nasihat verdi, dedi ki: Inanisini kafirlerden gizli
tut. Tanri gizli seyleri bilir, maksadini gizle. Bilal tvbe ettim dedi. Ertesi gn Siddyk, erkenden bir is iin
oradan geiyordu. Yine Ahad szyle dayak sesini duydu. Gnl ateslendi.
Yine nasihat etti, o da tvbe etti ama ask gelince tvbesini bozuverdi. Byle bir hayli tvbe etti, nihayet
tvbeden bezdi. Inanisini aiga vurdu, bedenini belaya atti, ey Muhammed dedi, ey tvbelere dsman.
Bedenim de seninle dolu, damarim da. Artik bu bedene nasil olur da tvbe sigar? Bundan byle tvbeyi
gnlden ikaracagim. Ebedi hayata nasil olur da tvbe edebilirim?
Ask, kahredicidir, ben de onun eline dsms, kahrolmus birisiyim. Askin cosup kprmesiyle, askin
aciligi ile seker gibi tatlilastim. Ey kasirga, senin nnde bir yapragim ben, nereye dsecegimi ne bilirim?
Hilal'sem de kosusup duruyorum Bilal'sem de. Senin gnesine uymusum bir kere. Ayin Bedir olus yahut
zayiflayip eriyerek hilal haline gelisle ne isi var? O gnesin ardina dsms glge gibi kosar durur. kaza ve
kadere karsi bir kararda durmaya kalkisan kendi sakalina gler.
Hem bir saman p rzgarin nne dsmek, hem de bir yerde durmaya kalkismak. Hem kiyamet, hem
de sonra ise gce kalkmak! Ben askin elinde dagarciktaki kedi gibiyim. Bir an yukari ikmadayim, bir an
asagi dsmede. O, beni basinin stnde dndrp durmada. Ne asagida kararim var, ne yukarida. Asilar
kuvvetli bir selin nne dsmslerdir. Onlar, askin takdirine razi olmuslardir.
Degirmen tasi gibi durup dinlenmeden gece gndz inleyip sizlanarak dner dururlar. Degirmen tasinin
dnp durmasi, kimse bu irmak duruyor demesin diye irmak arayanlara bir sahit olmustur. Arktaki suyu
grmyorsan gel de degirmen tasinin dnsn gr. Felegin o dnp durmadan usandigi, bir karara
baglandigi yok. Sen de ey gnl, yildiz gibi ol, durup dinlenmeyi dileme.
Hangi dala el atsan, nereye ulasip yapissan ask, o dali kirar, o seyi koparir. Kaderin dnp durusunu
grmyorsan unsurlarin cosusunu, dnsn seyret.
Denizin stndeki plerle kpklerin dnp akisi, serefli denizin kprp cosmasindandir. Basi dnms
rzgarin dnsn seyret de onun emrine uymus olan deniz dalgalarinin cosup kprsn gr. Gnesle
ay, iki degirmen kzdr. Dnp dururlar ve etrafi korurlar. Yildizlar da konak konak kosarlar. Her
kutlu ve kutsuz seyin binegi olurlar.
Felekteki yildizlar, uzak olduklarindan, duygularin da tembel ve gevsek olup iz izleyemediklerinden
onlarin hakikatini bilmezsin. Bizim gz, kulak ve akil yildizlarimiz, gece nerededir, uyanikken nerede?
Gah kutlulukla, vuslatta, gnlleri hos. Gah kutsuzlukla, ayrilikta kendilerinden gemislerdir. Felekteki ay,
byle dnp durduka bazen kapkaranliktir bir zamanda apaydinlik. Gah balla st gibi bahar ve yaz olur,
gah, bir lm yerine benzeyen kis, zemheri gelir atar, karlar yagar.
Klli olan seyler bile onun nnde top gibi yuvarlanip durur, evganina tabi olur, secde eder. Sen ey
gnl, bu yz binlerce varlik iinden bir czsn, nasil olur da onun hkmne karsi kararsiz bir hale
gelmezsin?
Beyin emrindeki ata dn, at gah ahirda mahpustur, gah gezer dolasir. Seni de bir miha bagladi mi sabret,

zd m yr sira. Gnes gkyznde egri bgr gitti mi yz kararir, Tanri onu bir tutulmaya ugratir.
Sen de aklini basina devsir de tutulma yerine dsmemeye savas, bu suretle de tencere gibi yz kara bir
hale gelme. Buluta da yle yrme, byle yr diye atesten kirba vururlar. Filan ovaya yagmur yagdir,
buraya degil, kulagini a diye kulagini bururlar.
Senin aklin, gnesten artik degildir ya. Nehyedilen fikirde kakilip kalma. Ey akil, sen de dizginini egriltme
de tutulup nursuz bir hale gelmeyesin. Gnesin suu az oldu mu az tutulur, yarisini tutulmus grrsn,
yarisini nurlu.
Tanri, bu suretle seni suun ne kadarsa o kadar tutarim. Sua verilen ceza su miktarincadir. Ister iyi
olsun ister kt Ister asikar olsun, ister gizli Biz her seyi duyariz, her seyi grrz der.
Babacigim, bundan ge, nevruz oldu, halk, Tanri ltfuna ulasti, herkesin agzina tat geldi. Yine irmagimiza
can suyu geldi. Yine padisahimiz kymze kondu.
Baht salinip gezmede, etegini srmede, tvbeyi bozma zamani geldi diye naralar atmadadir. Yine sel
geldi, tvbeyi silip sprd. Beki uykuya daldi, firsat vakti gelip atti. Her mahmur, sarap iti, sarhos
oldu. Bu gece varimizi, yogumuzu rehine koyacagiz.
O canlara canlar katan lal sarapla lal iinde lal olduk, lal iinde lal kesildik. Yine meclis senlendi, gnlleri
parlatti. Kalk, kem gz degmesin diye mangala re otu at. Gzel sarhoslarin naralarini duyuyorum.
Camin, ta sonuna kadar byle olmayalim iste.
Iste bir Hilal bir Bilal'e dost oldu. Diken yarasi, ona gl ve glnar kesildi. Beden diken yarasi ile kalbura
dnd ama canim, bedenim, devlet glistani oldu. Beden, o kafirin dikeninin zahmi nnde ama canim,
Tanrinin sarhosu.
Canima bir can kokusudur gelmede, merhametli sevgilimin kokusu erismede. Mustafa, Miratan geldi,
Bilal'ine nu mutlu ne mutlu. Siddiyk, dogru zl, dogru szl Bilal'den bu szleri duyunca tvbesinden el
yudu.
Siddiyk bunun zerine Mustafa'nin yanina gelip vefali Bilal'in halini anlatti. Dedi ki: O felekleri len evik
ve kutlu kanatli Bilal, simdi senin askina dsms, senin tuzagina tutulmustur.
Padisahin dogani iken o kuzgunlardan zahmetlere ugramada. O agir define, pislik iine gmlms.
Baykuslar, dogana sitem etmedeler. Susuz oldugu halde kanatlarini yolmadalar.
Suu ancak dogan olusu. Yusuf'un gzellikten baska ne suu var ki? Baykusun yeri yurdu yikik yerlerdir.
Onun iin dogana kafirce kizmadalar. Neden o diyari hatirliyorsun? Neden padisahin kskn bilegini
aniyorsun? Baykuslarin kynde gevezelik ediyor, buraya bir kargasaliktir saliyorsun. Felegin stndeki
esir bile, yuvamiza haset ederken sen oraya yikik yer diyor, orayi hor gryorsun.
Deli oldun galiba ki baykuslarin seni padisah ve basbug yapmalari hevesine kapildin. Vehme, sevdaya
kapilip dnmede, dolasmada, bu cennete virane adini takmadasin.
Kt huylu herif, bu delilik, bu sama fikirler, kafadan ikincaya kadar kafana vuracagiz senin. Bu
szlerle onu dogruya karsi armiha geriyorlar, elbiselerini soyup iplak vcudunu diken dallariyla
dvyorlar. Bedenden yzlerce kan irmagi fiskirmada. yle oldugu halde Ahad diyerek bas koymada.
Dinini gizle melun kafirlerden sirrini sakla diye gtler verdim. Fakat o asik, kiyamete ulasmis Ona

tvbe kapisi kapanmis. Hem asiklik, hem tvbe, hem de sabretme imkani. Bu, pek imkansiz bir seydir
canim efendim. Tvbe bir kurtagizdir, asksa bir ejderhaya benzer. Tvbe, halkin sifatidir, asksa Tanri
sifati.
Ask, kimseye niyazi ve ihtiyaci olmayan Tanrinin vasiflarindandir. Ondan baskasina asik olma geici bir
hevestir. nk mecazi ask, altinlarla bezenmis bir gzelliktir. Grns nurdur, fakat ii dumandir. Nur
gitti de duman meydana ikti mi mecazi ask, derhal sogur donar. O gzellik aslina gider, beden kokmus
rsvay, kt bir halde kalir.
Ayin nuru da aya dnd m duvardaki aksi gider, o duvar simsiyah kesilir. O nakis, o boya gitti mi su ve
toprak kalir. Ay olmayinca o duvar seytan gibi bir hale dser. Kalp altinin yznden altini gidince, o altin,
kendi madenine dnnce, kepaze bakir, duman gibi kala kalir. Bu yzden de ona asik olanin yz kararir.
Gzllerse altin madenine asik olurlar. Asklari her gn biraz daha artar. nk altin madenine altinlikta
ortak yoktur. Merhaba ey sphesiz hilesiz altin madeni. Kim kalp bir akayi altin madenine ortak ederse
asil altin, mekansizlik madenine gitti mi, asik da istirabindan lr, masuk da. Ikisi de adeta suyu ekilmis
girdaptaki baliga dner.
Tanriya ait olan ask, ycelik gnesidir. Halk da glge gibi onun nurunun emrindedir. Mustafa, bu vakayi
duyunca hos bir surette ferahladi, neselendi Ebubekir'de bu hali grnce sz sylemeye istahlandi.
Mustafa gibi bir dinleyici duyunca her kili, ayri bir dil oldu.
Mustafa dedi ki: Peki, ne aresi var simdi? Ebubekir ben ona msteriyim dedi. Efendisi ne isterse zarara
ziyana bakmadan alacagim. nk o yeryznde Tanri esiri olmus, Tanri dsmanlarinin hismina ugramis.
Mustafa dedi ki: Ey devlet arayan, bu hususta ben de sana ortagim. Vekilim ol, msteri olup onu al, yari
parasini ben de sana ortagim. Ebubekir bas stne deyip derhal amansiz kafirin evine gitti. Kendi kendine
ocuklarin elindeki inciyi almak kolaydir diyordu. Yol yaniltan Seytan, dnya malina karsilik bu ahmak
ocuklarin aklini, imanini satin alir ya.
Lese o kadar ziynet verir ki karsilik olarak onlardan iki yz tane gl bahesi satin alir. By yapar da o
kadar ay isigi gsterir ki asagilik adamlardan yzlerce keseyi kapar.
Peygamberler onlara alisveris etmeyi grettiler, onlarin nnde din mumunu yaktilar. Fakat seytan ve yol
yaniltan byc, hileyle, byye peygamberleri onlara irkin gsterdi. Dsman by yaparak kari ile
kocayi birbirine irkin gsterir, nihayet aralarina ayrilik dser. Onlarin gzlerini byyle kapattilar da
byle degerli bir inciyi asagilik kisiye sattilar.
Bu inci, iki alemde de stndr. Gel de hemen su esek gibi bir seyden anlamayan ocuktan satin al.
Esege gre katir bocugu ile inci birdir. O esek zaten inciyle denizin vcudunda sphe eder. O denizi de
inkar eder, incilerini de. Hi hayvan, inciyi ss ps arar mi? Tanri, lal ve inci aramaz. Tanri onun
kafasina byle bir sey koymamistir.
Hi eseklerde kpe grdn m? Esegin kulagi da yesilliktedir akli da. Vettini suresindeki Insani en gzel
sekilde yarattik ayetini oku. Ey dost en degerli inci candir. En gzel sekli olan insan sekli, arstan da
stndr, dsnceye de sigmaz. Bu paha biilmez seyin degerini sylesem ben de yanarim, duyan da
yanar.
Burada artik sus dudagini yum, esegini bu tarafa srme. Siddiyk da eseklerin yanina gitti. Kapinin
halkasini dvd. Kapi ailinca o kafirin evine adeta kendinden gemis bir halde girdi. Kendinden gemis
sarhos ve atesli bir halde oturdu. Agzindan bir hayli aci szler ikti.

Dedi ki: Bu Tanri dostunu nasil dvyorsun? Ey apaik dsman bu ne haset? Kendi dininde dogru isen
dogru szl bir adama zulmetmeye gnln nasil razi oluyor? Ey kafirlik dininde kari olan, nasil oluyor da
bir sehzadeye karsi byle bir zanda bulunuyorsun? Ey ebedi lanete ugramis, ey merdut adam, daima
adami egri bgr gsteren aynaya bakma. O anda Siddiyk'in agzindan ikan szleri sylesem elini ayagini
kaybedersin. O hikmet kaynaklari cihetsizlik makamindan cosmada, dudagindan Firat gibi kaynayip
akmada idi.
Herhangi bir tastan su kaynar, akar. Bu su, tasin ne yanindan gelir, ne ortasindan. Tanri o tasi kendisine
bir siper yapmistir. O gk renkli suyu, o tastan akitip durmadadir. Nitekim senin gz kaynagindan da nur,
hi eksilmeden akip durmadadir. O nur, ne yagdan meydana gelir, ne deriden. Dost, yaratilista o gz,
nura bir vesile yapmistir. Kulak boslugunda da ekici bir yel vardir. Syleyenin yalan olsun dogru olsun
szlerini duyar anlar.
O kck kemikteki yel nasil bir yeldir ki sz syleyenin harfini, sesini aliyor? Kemikle yel ancak bir
vesileden ibarettir. Iki alemde de tanridan baska kimse yoktur. Perdesiz olarak duyan da odur syleyen
de. nk Kulaklar bastan sayilir.
Kafir dedi ki: Ey ikramci adam, eger aciyorsan para ver, al onu. Gnln yanoyorsa onu benden satin al.
Mskln parasiz hallolmaz. Ebubekir, yzlerce hizmette bulunur, Tanriya karsi da bes yz kere skr
secdesine kapanirim. Gzel bir kulum var fakat kafir. Vcudu beyaz ama gnl kara, gnl nurlu kulu ver
bana. Birisini gnderip klesini getirtti, hakikatten o kle pek gzeldi. Bir derece ki o kafir, hayran oldu,
tasa benzeyen yregi adeta yerinden oynadi.
Surete tapanlarin hali budur. Tas gibi yrekleri, bir suret grdler mi mum gibi erir. Fakat yine dayandi,
inat etti, bu hibir sey degil, bundan baska daha para vermelisin dedi.
Ebubekir, o kafirin, hirsi yatisincaya, gnl razi oluncaya kadar da para verip Bilal'i satin aldi. O tas
yrekli kafir aciklanarak, eglenerek, alay ederek bir kahkaha atti.
Siddiyk dedi ki: Bu kahkaha neden? Herif cevap verecegi yerde bsbtn glmeye kahkahasini
arttirmaya basladi.
Dedi ki: Bu kara kleyi almaya bu kadar dsmesen, bu kadar sevdalanmasan, ben de israr etmezdim , bu
verdigin paranin onda biriyle almis olurdun. Bence o yarim aka bile etmez. Fakat pahasini bagira agira
sen arttirdin.
Siddiyk a ahmak diye cevap verdi, ocuk gibi bir cevize karsilik bir inci verdin. Bence o iki cihana deger.
Ben cana bakiyorum sen renge bakiyorsun. O kizil altin fakat su ahmaklar yurdunda oturanlarin hasedi
yznden kara grnmede. Cisimlerin su yedi rengini gren bas gz, bu perde ardindan o ruhu gremez.
Eger satista biraz daha nekeslik etseydin btn malimi mlkm verirdim. Daha ziyade stne dsseydin
baskalarindan bir etek dolusu altin bor alir, onu da verirdim. Fakat bedava buldun da ucuz verdin.
Hokkayi aip da iindeki inciyi grmedin.
Cahilliginden st kapalin okkayi verdin, yakinda grrsn sen ne zarara girdin! Lal dolu hokkayi yele
verdin. Zenci gibi kara yzl olusuna da seviniyorsun. Sonunda ok eyvah dersin. Hibir kimse bahti,
devleti satar mi? Baht sana kle elbiselerini brnms de gelmisti. Fakat talihsiz gzn, zahirden baska bir
sey grmedi ki. O sana kullugunu gsterdi, fakat irkin huyun onunla hileye dzene giristi.
A herzevekil bu bedeni ak, gnl kara kleyi puta taparcasina al bakalim. Bu senin, o da benim. Ikimiz
karliyiz a kafir. Senin dinin senin, benimki benim. Puta tapanlarin layigi budur zaten. ulu atlas olur ati
sopa. Kafirlerin mezari gibi dumanla atesle doludur ii, fakat disarisi yzlerce nakisla, ziynetle bezenmistir.

Zalimlerim mallari gibi hani. Disaridan gzel grnr ama hakikatte mazlum kanidir, vebalidir. Mnafik
gibi grnste orucu, namazi grnr de hakikatte otsuz, imensiz kapkara topraktir.
Gar gur edip duran bos buluta benzer. Ondan ne yeryznde bir fayda vardir, ne bugdaya bir kuvvet.
Hileli ve yalan vade gibi hani. Sonu rsvayliktir, fakat n parlak grnr.
Ondan sonra Bilal'in elini tuttu, o mihmetin dislerinde bir hilale dnms olan dostun eline yapisti, yola
dstler. O bir hilale dnms de agza yol bulmustu, tatli dilli birine gitmekteydi. Zayif, hasta bir haldeydi.
Mustafa'nin yzn grnce sirt st dsp bayildi.
Uzun mddet kendisinden gemis olarak yle baygin kaldi. Kendine gelince sevincinden gzyaslari
dkmeye basladi. Mustafa onu kuakladi. Ona ne bagisladi, ne ihsanlarda bulundu kim bilir? Sanki bir
bakirdi, iksire kavusmus. Sanki bir mflisti, bol bir define elde etmis.
Perisan balik denize dsmst, yolunu kaybetmis kervan yol bulmustu. Peygamberin o anda syledigi
szler, geceye sylenseydi gecelikten ikar, sabah gibi apaydin olurdu. Ben, o szleri anlatamam ki!
Hamel burcundaki gnes, otlara ve henz olmamis hurmalara ne yapar? Bilirsin ya. Ari duru su, ieklerle
fidanlara neler syler? Onu da bilirsin. Tanrinin sanati, cihanin btn czilerine karsi adeta afsuncularin
agzindan ikan solugun, harfin tesirini yapar. Tanri ekisi, tesir ve sebeplerle olur. Harfsiz, dudaksiz
yzlerce sz syler Tanri. Tesir edis de kaderden degil midir? Fakat tesiri, akilla anlasilmaz.
Akil, asillarda mukallit oldugu iin bil ki ferilerinde de mukallittir. Akil peki, ben asli bilmede de
mukallidim, fer-i bilmede de fakat asil maksat nedir, diye sorarsa de ki: Asil maksat yle bir seydir ki sen
onu bilemezsin vesselam.
Peygamber dedi ki: Ey Siddiyk, sana demedim mi ki bu ihsanda beni de ortak et. Ebubekir biz dedi
ikimiz de senin kullariniz. Ben, onu senin rizan iin azat ettim. Sen beni kul et,bana dostum de, de senden
hi azatlik istemem. Benim azatligim sana kul olmamdir. Sensiz olursam mihnetlere azaplara ugrarim.
Ey Tanri seilmisi, bu seilisinle dnyayi dirilttin. Halkin geri kalanlarini ileri gtrdn, hele beni yok mu?
Genligimde rya grmstm, degirmi gnes, bana selam vermisti. Beni yerden almis, gkyzne
ikarmisti. Bu yceliste ona yoldas olmustum. Bu rya, olmayacak bir sey, malihulyadan ibaret. Hi
olmayacak sey, benim halime uyar mi?, benim vasfim olur mu? Demistim.
Fakat seni grnce kendimi grdm. Aferin o gzel aynaya! Seni grnce olmayacak sey, bana hal oldu.
Canim ululuklara daldi. Ey sehirlerin ruhu, seni grnce bu gnesin sevgisi, harareti, gzmden dst.
Gzm senin yznden yce bir himmet sahibi oldu, artik ayirliga, imenlige hor bakiyor, onlari hos
grmyor.
Nur aradim, kendimi nurun nuru olarak grdm. Huri aradim, kendimi hurilerin bile kiskandiklari
derecede gzel buldum. Latif ve gms bedenli bir Yusuf aradim, sen de bir Yusuf'lar yurdu grdm ben.
Cennet pesindeydim, arayip duruyordum. Her czn, bana bir cennet grnd. Bu vste bana
nispetledir, yoksa bu vs sana bir kinamadir, bir hicivdir. Hani, Tanri Kelim'i Musa'ya karsi, o saf
oban, Tanriyi vyor. Gel de bitlerini kirayim sana st iireyim,arigini dikeyim, nne evireyim diyordu
ya. Fakat Tanri onun bu szlerini medih, saydi; sen de merhamet eder, benim szlerimi medih sayarsan
sasilmaz. Anlayislara aci, kusurludur onlar ey akillarin, vehimlerin tesinde olan Tanri. Ey asiklar, eskileri
yenileyen alemden yepyeni bir ikbal, bir devlet eristi.
O alem, yle bir alemdir ki biarelere areler, arar. Dnyanin yz binlerce bulunmaz matahi o alemdedir.

Ey kavim, mjdeler olsun, ferahlik vakti geldi, zahmet devri geti, ferahlanin ey kavim.
Ey Bilal, bizi ferahlandir demek iin bir gnes, hilalin evine gitti. Ey Bilal, dsman kokusu ile dudak
altindan syledigin sz minarelere ik da kafirlerin krlgne ragmen bagir.
Mjdeci, her dertlinin kulagina, kalk ey talihsiz, devlet yolunu tut diye bagirmada. Ey bu hapiste, su
kokmus yerde, bitler iinde kalan, kendine gel kimse duymasin kurtuldun sus!
Dostum, her kilin dibinden bir davul sesi gelmede Neden simdi susuyorsun? Haseti dsman yle bir
sagir oldu ki bu kadar davul sesine karsi hani, ses nerede ki diyor. Bak, ne taze diye yzne reyhan
vuruyorlar da krlgnden bu eziyet de nedir ki demekte. Huri, elini sikar; kr neden beni incitiyor diye
hayretlere dser, elini eker. Bedenimi, elimi ne diye ekistirip duruyorlar Ben uyuyorum, birakin da
gzelce dalayim, bir rya greyim der. Ryada arayip durdugun burada gzn a, o izi kutlu ay,
nnde! Onun iin ycelere daha fazla bela geldi. nk sevgili, gzellere daha fazla cilvelenir.
Her yolda gzellerle latife eder, kendisini onlara gsterir, onlarla cilvelenir. Fakat bazen krleri de bir
costurur. Bir an iin kendisini krlere de verir. Bu yzden de krlerin mahallesinden bir feryattir kopar.
Bilal'in bazi vasiflarini duydum. Simdi de Hial'in zayifligini dinle. O, yryste, gidiste Bilal'den ileriydi;
kt huylarini daha fazla tepelemisti. Senin gibi ardina ardina gitmez, her an daha ziyade gerilemezdi; senin
gibi mcevheri birakip tasa kosmazdi. Hani sunu gibi: Bir adama konuk geldi. Adam, konugun yasini
sormaya, ne vakit dogdugunu arastirmaya koyuldu. Ogul dedi, ka yasindasin? Syle, saklama anlat
bakalim. Konuk on sekiz dedi yahut on yedi, on alti. Yahut da kardeslik, on bes!
Ev sahibi hadi bakalim saskin hadi, biraz daha geri geri git de ananin rahmine gir!
Birisi bir beyden at istedi. Bey, yr dedi, o gzel ati al. Adam, ben onu istemem deyince neden dedi.
Adam dedi ki: Pek huylu geri geri gidiyor. Boyuna gerisin geri gitmede. Bey dedi ki: Sen de kuyrugunu
eve evir.
Senin nefis atinin kuyrugu da sehvettir. Bu sebepten o kendisine tapan geri geri gider. Sehvet, sana
aslindan kuyruk olduysa o sehveti ek evir, ahirete sehvetlen. Sehvetini yemeden imeden kestin mi
sehvet yce akil cihetine dser, oradan bas gsterir. Hani bir agacin kt dallarini budarsin da iyi
dallarindan dal budak verir, o dallar kuvvetlenir ya.
Kuyrugunu o tarafa evirdin mi geri geri gitse bile siginilacak yere kadar varir, dayanir. Ne mutludur
binicisine rm olan ve dogru giden atlar. Onlar, ne geri giderler, ne huysuzluk ederler. Tanri Kelim'i Musa
gibi hizli hizli gider, bir kilim gibi Bahreyn'e kadar varir, yayilir.
Musa'nin gittigi yol, tam yedi yz yillik yoldu, o sevda ile bu kadar uzun yolu asti. Bedenindeki gidis
gayreti bu kadardi. Canindaki gayretse ta Illiyn'e degdi. Iyi biniciler, birbirlerini gemek iin atlarini
srdler. Karinlari sis battallarsa ahirda kala kaldilar.
Hani bir kervan bir kye gelip atmis, orada aik bir kapi grmst. Kervan halkindan biri bu kocakari
sogugunda esyamizi buraya atalim, birka gn burada kalalim dedi.
Ieriden bir ses geldi: Hayir neyiniz varsa nce disariya birakin da ondan sonra ieri girin. Atilmasi
gereken ne varsa disariya at da yle gel. Onlarla ieriye girmeye kalkisma ki bu meclis pek yce bir
meclistir.
Hilal, gnl stat, ruhu aydin bir zatti. Inanmis bir adamin kuluydu, ona seyislik etmekteydi. Ahirda

seyislik ediyordu, ay, kuldu, kleydi ama hakikatte padisahlar padisahiydi. Beyin, klesinden haberi bile
yoktur. nk ona ancak seytanin Adem'e baktigi gibi bakiyordu.
Ancak su ve toprak gryordu, ondaki defineden haberi yoktu. Bes duyguyla alti ciheti gryordu, bes
duygunun aslini degil. Topragin rengi meydandaydi, din nuru grnmyordu. Her peygamber alemde
byleydi.
Birisi minareyi grr, minaredeki kusu gremez. Minaredeki hnerli dogani gz alamaz. Ikincisi
kanatlarini irpan kusu grr, fakat kusun agzindaki ty gremez. Tanri nuru ile bakansa hem kusu
grr, hem agzindaki ty.
brne der ki: Ty gr ty. Ty gremedike dgm ailmaz. Birisi insani nakislarla bezenmis
baliktan bir suret grr br ilim ve amelle dolu bir balik.
Beden minaredir, ilim ve ibadet kusa benzer, onu ister yz tane say ister iki tane. Orta grsl adam,
yalniz kusu grr, kustan baska nde, artta hibir sey gremez. Tyse, kusta gizli olan tydr, kusun cani
onunla kaimdir. Gagasinda ty bulunan kusun isi, hi egreti olmaz. Onun bilgisi daima canindan cosar.

HILAL'IN HASTALIGI
Hilal kazara hastalandi, zayiflamaya, erimeye basladi. Mustafa, vahiyle onun halini anladi. Efendisi, onu,
pek hor grdgnden hastaligindan da haberdar olmadi.
O ihsan sahibi ahirda tam dokuz gn yatti. Hi kimse halini bilmiyordu. Er olan, erlere padisahlar padisahi
kesilen, kendisini yzlerce akil, bir deniz gibi kaplayan, peygambere vahiy geldi. Tanri merhameti dertlilere
derman oldu, istiyakini eken Hilal hastadir.
Mustafa kadri yce Hilal'i grmek, ona gemis olsun deyip hatirini sormak iin o tarafa dogru yola ikti.
O ay, vahiy gnesinin ardina dsms, sahabe de yildizlar gibi onun ardinca gitmedeydi. Ay Sahabem
yildizlara benzer. Iyilere dogru yolu gsterirler, azginlari taslarlar diyordu.
Beye o padisah geldi dediler nesesinden ilgin bir halde yerinden siradi. O padisahlar padisahini kendisi
iin gelmis sanip sevinten ellerini irpti. Asagiya inip mustucuya canlar saiyordu adeta. Yeri pt, selam
verdi. Yz, sevincinden gl gibi kizarmisti.
Buyurun dedi yurdumuzu sereflendirin de burasi cennete dnsn. Evim, gkyznden stn olsun, nk
zamanin kutbunu grdm. O hrmete deger sultan, onu azarlar gibi dedi ki: Ben seni grmeye gelmedim.
bey, ruhum sana feda olsun dedi, hatta ruh da nedir ki? Ltuf et, bu gelis kimin iin? Syle. Syle de senin
ltuf ve ihsan bagina dikilmis bir fidan olan o zatin ayaklarina toprak olayim.
Mustafa, arsin Hilal'i nerede? Tevazuundan ay isigi gibi yerlere dsenen. Kullukta, gizlenen padisah, o
sirlari duymak iin dnyaya gelmis er nerede? O bizim kulumuz seyisimiz deme. Sunu bil ki define yikik
yerlerdedir.
Binlerce dolunay ayaklarinin altina dsenmis olan Hilal, hastalikla ne alemde acaba? Dedi. Bey,
hastaligindan haberim yok ama dedi, birka gndr yanima gelmedi. O, atlarla katirlarla dser kalkar,
seyis oldugu iin su ahirda yatar.

Peygamber Hilal'i grmek zere ahira girdi arastirmaya basladi. Ahir karanlik, pis ve berbatti. Fakat lfet
zamani gelip atinca bu ktlklerin hepsi ortadan kalkti.
O erkek aslan, Yusuf'un kokusunu alan Yakup gibi Peygamberin kokusunu aldi. Mucizeler, imana sebep
olmaz, sifatlari eken cinsiyet kokusudur. Mucizeler dsmani kahretmek iindir. Halbuki cinsiyet kokusu,
gnl almaya insani asik etmeye sebep olur. Mucizeler, dsmani kahreder ama dostu degil. Hi dostun
boynu aglar mi?
Hilal uykudayken Peygamberin kokusunu aldi, bu gbrelik iindeki su gzel koku nedir ki? Dedi. Derken
atlarin katirlarin ayaklari arasinda o esi olmayan Peygamberin tertemiz etegini grd. Srne srne ahirin
bucagindan gelip o erin ayagina yzn gzn srd. Peygamber yzn yzne srd. Basini yzn
gzn pt.
Rabbim dedi, sen ne gizli mcevhersin. Ey ars garibi, nasilsin iyi misin?
Hilal dedi ki: Uykusu dagilmis bir asigin agzina gn dogarsa ne hale gelir? Toprak igneyen bir susuzu su,
gzel bir halde basi stnde tasirsa nasil olur?
Isa gibi hani. Irmak onu bas stnde tutardi; abihayat iinde gark olmadan emindi.
Ahmed dedi ki: Eger yakiyni fazla olsaydi hava ona binek olurdu. Benim gibi Ben de havaya bindim,
mira gecesi hava stnde yrdm.
Hilal dedi ki: Kr ve pis bir kpek, uykudan sirayip kalkar da kendisini aslan olmus grnce ne hale
gelir? Fakat okla vurulan aslan gibi bir aslan degil, korkusundan kililarin temrenlerin kirildigi bir aslan.
Yilan gibi karni stnde srnp giden bir krn gz ailir, bagi bahari grrse ne olur? Mahiyet ve
keyfiyetten kurtulan, keyfiyetsizligin ebedi hayat yurduna ulasan birisi nasil olur?
Mekansizlik yurduna mahiyet ve keyfiyet bagislayan bir hale gelir, btn keyfiyet ve mahiyetler, kpekler
gibi sofranin etrafina toplanirsa, keyfiyetsizlik aleminden onlara kemik verirse ne olur? Cenabetken sus bu
sureyi okuma. Keyfiyetten gusl edip, tamami ile yikanip arinmadika sen bu musafa dokunma oglum.
Fakat ey padisahlar, pis olayim, temiz olayim, alemde bunu okumayayim da neyi okuyayim? Sen bana
sevaba girmem iin diyorsun ki yikanip arinmadan su havuzuna girme. Fakat havuzun disinda topraktan
baska bir sey yok. Havuza girmeyen temizlenemiyor. Suyun bu ltuf ve keremi olmasa, her pislikleri kabul
edip temizlemese, vay ona istiyak ekenlere, vay ona mit baglayanlara, vay onlarin ebedi hasretine!
Suyun yzlerce ltfu vardir, yzlerce ihsani vardir. Pislikleri kabul eder vesselam. Ey hak ziyasi
Hsamettin, nur seni kt kuslardan korur, gzetip bekler. Ey yarasalardan gizli olan gnes, Tanri nuru ve
onun ycelisi, senin gzcn bekindir. Gnesin yzndeki perde, ancak parlakliginin fazlaligi ve isiginin
keskin ve siddetli olusudur. Gnesin perdesi de Tanri nurudur. Ondan nasipsiz olan yarasadir gecedir.
Her ikisi de gnesten uzakta ve perde ardinda kaldigindan ya yzleri kararmistir, yahut da donup
kalmislardir.
Hilal'e ait hikayenin bir kismini yazdim. Simdi de dolunaya ait hikayeyi dile getir.
Hilal'le dolunay birdir. Ikilikten, noksandan, gidilmeden uzaktir onlar. Hilal hakikatte noksan kabul etmez,
grnsteki noksan, yavas yavas dolunay haline gelmek,kemal bulmaktir.
Geceleyin geceye yavaslik hususunda ders verir. Sikintinin yavas yavas ailacagini gsterir. Yavaslikla ey
ham aceleci der, dama dayanan merdivenden basamak basamak ikilir. Tencereye yavas ve ustaca

kayna, delice kaynayan yemekten hayir gelmez der. Tanri, alemi bir kere Kn demekle yaratmaya kadir
mi degildi? Bunda sphe mi var? Peki neden bu yaratis alti gn srd, her gn de tam bin yil kadardi.
Neden ocuk dokuz ayda yaratilmada? nk padisahlarin adeti bir seyi yavaslikla yapmaktir.
Neden Adem'in yaratilisi kirk sabah srd, yavas yavas o baligi insan haline getirdi? Tanri, senin gibi
aceleci degildir a ham adam. Sen, simdi sirayip kostun; ocuk oldugun halde kendini seyh
gstermedesin. Kabak gibi her seyin stne iktin. Nerede sen de savasta direnecek ayak? Agalara
duvarlara dayandin, kabak gibi yukari iktin a kelcegiz.
nce binegin, usul boylu selvidir ama sonunda kupkuru, ii bos bir hale gelirdin. A su kabagi, yesil rengin
tez sararir, nk o renk igreti bir boyadir, aslinda yok ki.

KOCAKARI HIKAYESI
Doksan yasinda bir kocakari vardi. Yz bumburusuktu rengi safran gibi sariydi. Yanagi, sofra altisinin
bas taraflari gibi kat katti. Fakat erkek askindan vazgememisti.
Disleri dklms salari st gibi agarmisti. Boyu yay gibi bklms, her duygusu degismisti. Byle oldugu
halde koca istegi ve sehvet hirsi hala yerindeydi. Erkek avlamaya aski vardi da tuzagi parampara
olmustu. Vakitsiz ten horoza, yolsuz yolcusuz bir yola benziyordu. Kizgin atese konmus bir bos
tencereydi sanki.
Meydana asikti fakat ne ati vardi, ne ayagi. Ddk almaya sevdaliydi, fakat ne dudagi vardi ne zurnasi.
Ihtiyarlikta Tanrim, kafire bile hirs vermesin. Bu hirsi Tanri kime verdiyse ne ktdr o kul. Kpek
kocaldi, disleri dkld m damalara salamaz, ancak pislige gbreye salar.
yle oldugu halde su altmis yasindaki kpeklere bak ki her an kpek disleri biraz daha keskinlesmede.
Ihtiyar kpegin, derisinden tyler dklr; fakat su ipekler giymis kart kpeklere bak bir kere de!
Bu kpeklerin aski da alt yanlariyla paraya, hirslari da. Kocaldika da bu hirslari artiyor, hele bak su
kpek soylarina! Byle mr cehennem sermayesi. Gazap kasaplarina salhane.
mrn uzun olsun dediler mi hoslanir, gler de agzi aik kalir. Byle bir bedduayi dua sanir. Gzn
amaz, kafasini bir trl kaldirmaz. Kil ucu kadar ahret ahvalini grseydi, byle diyene Senin mrn uzun
olsun derdi.
Ekmege tapan, bir erkek bir yoksul, bir zembilli dilenci, bir gn Geylan'li zengin birisinden ekmek alinca
dedi ki: Yarabbi sen bu kulunu hoslukla, selametle evine barkina kavustur.
Geylan'li kizip a irkin herif dedi, eger ev bark, benim grdgm ev barksa oraya Tanri, seni
kavustursun. Asagilik kisiler, her sz syleyeni hor hakir bir hale getirirler. Sz yceyse, degerliyse bile o
szn kaderini dsrrler. nk sz, dinleyene gre sylenir; terzi kaftanini adamin boyuna gre bier.
Mademki meclisteki dinleyenler asagilik kisiler, asagilik sz sylemeden baska are yok. Bu sz rehine
koy da yine o kocakari hikayesine basla.
Bir insan kocaldi da bu yolda er olmadi mi adini kocakari takiver! Ne sermayesi var, ne degeri, ne de bir

sermaye kabul edecek kabiliyeti. Ne hos ve gzel bir sey verir, ne alir. Ne manasi var ne anlama liyakati.
Ne dili var ne kulagi, ne akli var; ne gr. Ne kendinde, ne kendinden gemis, ne dsnceye sahip. Ne
niyazi var, ne nazlanacak gzelligi. Sogan gibi kat kat ve her katida kokmus!
Ne bir yol varmis, ne yola gidecek ayagi kalmis. O kahpenin ne bir yanikligi var, ne bir ah ve feryadi.
Evin birine bir yoksul geldi. Kuru ekmek, yahut taze nane istedi. Ev sahibi, burada ekmek ne arar?
Burasi ekmeki dkkani mi, aptal misin sen dedi. Dilenci bari biraz yag ver deyince dedi ki: Burasi kasap
dkkani degil ki.
A ev sahibi, birazcik un ver bari deyince de yine ev sahibi, burasini degirmen mi sandin dedi. Dilenci her
seyden vazgetik, bir anak su olsun ver dedi. Ev sahibi cevap verdi: Burasi irmak yahut esme degil.
Hasili ekmekten kepege kadar ne istediyse ev sahibi kendisiyle alay etti, aciklandi, yok dedi. Yoksul eve
girip eteklerini kaldirdi evin iinde aptes bozmaya niyetlendi. Ev sahibi ey irkin herif ne yapiyorsun
deyince dedi ki: Byle yikik yere bari aptes bozayim da ferahlayayim. Burada yasamanin madem ki
imkani yok, byle eve ancak aptes bozulur.
Padisah kolunda beslenmedin, avlanmayi bellemedin, zaten dogan degilsin ki av tutasin. Tavus kusu da
degilsin ki yzlerce nakislarla bezenesin de gzleri neselendiresin. Dudu degilsin ki sana seker versinler,
tatli szlerini dinlesinler.
Blbl degilsin, asikasina aglayip inleyesin, ayirlikta, imenlikte yahut lale bahelerinde gzel gzel
ileyesin. Htht degilsin ki avusluk edesin. Leylek degilsin ki ycelerde yurt tutasin.
Ne istesin sen? Seni ne diye satin alsinlar? Ne kususun sen? Seni ne diye yesinler? Bu deger bilmezlerin
dkkanindan vazge, ycel Tanri satin alir ihsaninin dkkanina gel. Khneliginden kimsenin almadigi o
kumasi o kerem sahibi alir. Onun yaninda hibir kalp ret edilmez; nk alis veristen kar beklemez ki.
O bunak sokaga bir gelin gibi ikmak istedi; a azgin kari, kaslarini yoldu. Yanagini, yzn, agzini
gzellestirip sslenmek iin aynanin nne oturdu. Yzne neseyle birka kere allik srd; fakat prsms
suratini bir trl boya tutmadi.
Kuranin asir baslarindaki tezhipleri kesti, pis mundar suratina yapistirdi. Bu suretle yznn burusuklarini
rtmek, gzeller halkasina yzk tasi olmak istiyordu. O tezhipli yerleri yapistirdika yapistiriyor, fakat
arsafini giydi mi hepsi yere dsyordu. Yine onlari alip tkrklyor, yzne yapistiriyor, fakat yine
arsafina brnd m hepsi, yere dklyordu.
Bir hayli alisti, abaladi. Nihayet seytana yzlerce lanet dedi. Bu sz der demez Iblis grnd de dedi
ki: A kademsiz kadit olmus, kurumus kokmus kahpe! Ben btn mrmde bunu dsnmedigim gibi
senden baska da bu isi yapan kahpe grmedim. Ktlkte acayip bir tohum ektin, alemde musaf
birakmadin.
Sen seytan ordusunda yz tane seytan ordususun. A pis kocakari, birak beni. Yzn elma gibi kizarsin
diye kitap bilgisinden nice asirler aldin. Satmak ve onlarla kendine seref ve mevki satin almak iin Tanri
erlerinin nice szlerini asirdin. Fakat egreti renk senin yzn kizartmadi. Hurma agacina baglanan dal,
hurma vazifesini grmedi.
Sonunda lm arsafi gelip seni brd m btn bu ziynetler, yanagindan dst. O g zamaninin
Hadi kalk, kalk sesi geldi mi btn dedikodular yok olur gider.

Skut alemi gelir atar. Bari sen, o gelmeden sus. Vay o kisiye ki lmle nsiyeti yoktur! Gnln bir iki
gncegiz cilala da o aynayi kendine defter edin. Sahip kiran Yusuf'un sayesinde Zleyha yeni bastan
genlesti.
Kocakari sogugunun o soguklugu, temmuz gnesiyle degisiverir. Meryem'in sizildanisiyla kurumus hurma
dali yeserir, hurma verir. A kocakari, kaza ve kaderle niceye bir savasip duracaksin, gemisi birak da
eldekini ara. Mademki yznn gzellesmesine imkan yok; ister allik sr, ister kara mrekkep.

AYIPLARI RTEN HEKIM

hekimle macerasini anlat.

Ahmed'in gz de onu grms, cehennemi buradayken kildan kila seyretmisti. Arsi, krsy, cennetleri
grms, gaflet perdelerini yirtmisti. Zarardan kurtulmak istiyorsan gzn isin nnde kapa, sonuna bak.
Sona bak da yoklari var gr, varlari, duyguyla duyulan asagilik bir sey bul.
Yoksulluga dsp de cmertligi kim aramaz, dkkanlarda bir kar elde etmeyi kim istemez? Tarlalarda
kim mahsul istemez, fidanliklardan kim bir fidan ummaz? Medreselerde bilgi elde etmeyi istemeyen, ibadet
yurtlarinda tanri ltfunu dilemeyen var mi? Btn bunlar varlari, artlarina atmislar yoklari istemekte,
yoklara kul olmaktadirlar. nk Tanri sanatinin madeni mahzeni, yokluktan baska bir yerde tecelli
etmez.
Bundan nce bir remizdir sylemistik. Sakin bunu ve onu iki grme. Demistik her sanat sahibi, sanatini
meydana getirmek iin yokluk arar. Mimar yapilmamis bir yer, yikilmis, tavanlari kms bir yurt arar.
Saka, iinde su olmayan kap pesindedir. Dlger, kapisi bulunmayan bir ev aramaktadir. Avlanma
zamaninda hepsi de yokluga saldirirlar. Ondan sonra da hepsi yokluktan kaarlar. Mademki midin
yoklukta, neden ekiniyorsun ondan? Tamahinin enis oldugu seyden bu ekinme nedir?
Mademki tamahin o yokluktur, yokluktan yok olustan bu kaisin neden? Eger bir yuvaya enis olmussan
neden yokluk pususunda bekliyorsun a canim? Elinde ne var, ne yoksa hepsinden gnln ekmis, gnl
oltasini yokluk denizine salmissin. yle oldugu halde bu murat denizinden kaisin neden? O denizden
oltana yz binlerce av dst. Neden krin adini lm taktin? Byye bak ki kr sana lm grnmede.
Onun bysndeki sanat, iki gzn de bagladi da canlar, kuyuya ragbet ettiler. Tanri hilesiyle hayaline
kuyunun stndeki ova tamami ile yilan zehrinden ibaret grnr. Hasili kuyuyu, siginilacak yer sanir,
nihayet lm de onu kuyuya atar. Syledigim bu yanlislari Attar'in szlerinden dinle azizim.
Sofi dedi ki: Kafaya yenen bir sille yznden krcesine bas vermeye gelmez. Teslim hirkasini giyinmisim,
bana sille yemek kolay gelir. Dsmanini pek arik grd, ben de dsmanca bir yumruk vursam. Kalay gibi
eriyip akiverecek. Derken padisah kisas emredecek. Zaten adir harap, direk kirik, yikilmaya bahane
ariyor. Bu l herif iin kili altina gitmek, kisasa razi olmak yaziktir dogrusu, yazik dedi.
Onu dvemediginden kadiya gtrmek kurdu. nk kadi Tanrinin terazisidir. Kilesine seytan hilesi
giremez. O, hasetlerin, ekislerin makasidir. Iki dsmanin savasi dedikodusunu keser. Afsunu seytani
siseye hapseder. Kanunu fitneleri yatistirir. Tamahkar dsman teraziyi grnce serkesligi birakir, onun
hkmne uyar. Fakat terazi olmazsa ok bile versen payina razi olmaz.
Kadi rahmettir, savasi defeder, kiyametteki adalet denizinden bir katradir o. Katra kk ve ayagi kisa
bile olsa denizin letafeti, ondan belli olur. Gzndeki tozu temizledin mi katradan Dicleyi grebilirsin.
Czler kllerin haline taniktir. Gn battiktan sonra batidan beliren kizillik, gnesin varligini bildirir.
Tanri Gnes battiktan sonra batida beliren kizilliga and olsun dedigi zaman Ahmed'in cismine yemin
etmistir. Karinca bir tanecik bugdayi grp harmani anlasaydi hi o bir tane bugdayin stne titrer miydi?
Sen yine szne gel, sofi sabirsiz. Yedigi sillenin cezasini acele istemekte. Ey zulmler eden, nasil oluyor
da gnln hos yaptigini ekmeyeceksin mi saniyorsun da gafil oluyorsun? Yoksa yaptiklarini unuttun mu ki
gaflet, perdelerini indirdi? Ardinda dsmanlarin olmasaydi dsmanlarin sana haset ederdi.
Fakat sende olan hukuk yznden hapistesin. Yaptigin isyanlar yznden azar azar zr dilemeye bak.
Bak da ceza veren seni birden tutmasin. Ey dost, suyunu durult.
Sofi kendisine sille vuran adamin yanina gidip davaci gibi etegine yapisti. Onu eke eke kadinin yanina
gtrd. Bu ters esegi ya esege bindir, halka gstererek ceza ver. Yahut da dverek cezalandir. Artik

hangisini mnasip grrsen onu yap. Senin verdigin cezadan lse bile lr gider, soran bile olmaz. Kadini
ser-an vurdugu sopayla birisi lrse kadi, onu demez. nk seriatin emri oyuncak degildir. o, Tanri
vekilidir, Tanri adaletinin glgesidir. Her hak sahibiyle cezaya mstahak olanin aynasidir o.
O, mazlumun hakkini hak etmek iin ceza verir, kendi irzi iin kizginligindan yahut da bir sey kazanmak
iin degil. Onun cezasi, Tanri iindir, kiyamet gn iindir. Bu ceza da bir hata olsa bile ona diyet lazim
gelmez. nk birisini kendisi iin dven borludur. Tanri iin dven her seyden emindir. Baba oglunu
dvse de oglu lse kan diyetini vermesi lazimdir. nk onu kendi isi iin dvmstr. Ogulun babaya
hizmeti vaciptir. Fakat ocugun gretmeni dvse de ocuk bu dayaktan lse korkma, gretmene hibir
sey olmaz. nk gretmen Tanri vekilidir, emindir. Her eminin hakkindaki hkmde byledir.
Talebenin gretmene hizmeti farz degildir. bu yzden de stat ona kendisi iin bir ceza vermez. Baba
dverse kendi hizmeti iin dver, bundan dolayi,kan pahasindan kurtulamaz.
Ey Zlfikar, kendi varliginin, benliginin basini kes. Kendinden ge, dervis gibi yok ol. Kendinden getin,
varligini biraktin mi ne yaparsan Tanri yapar. Sen atmadin, Tanri atti hkmne girersin, eminsin. O diyet
Tanriyadir, emin olan adama degil. Bu, Fikih ta uzun uzadiye ve etraflica anlatilmistir. Her dkkanin ayri
bir sanati, ayri bir kari vardir. Mesnevide yokluk dkkanidir ogul.
Kunduraci dkkaninda gzel deriler bulunur. Herhangi bir tahta parasi grrse bil ki kundura kalibidir.
Kumas satanlarda kumaslar, ipekliler bulunur, demir olsa olsa arsin olarak vardir.
Mesnevimiz vahdet dkkanidir. Orada birden baska ne grrsen puttur. Halki tuzaga dsrmek iin putu
vmeyi Onlar ak ve yce kuslardir sz gibi say. Peygamber, onu Vennecmi suresinde okudu ama o
sz, surede bir ayet degildi, sinama iin sylenmis bir szd. Sonunda btn kafirlerde secde ettiler. Bu,
bir sirdi, bu suretle onlar da yere bas koydular. Bundan sonra anlasilmasi g, karisik bir sz vardir. Sen,
Sleyman'la bulun, seytanlara karisma.
Yine sofi ile kadi hikayesine gel, o zayif ve perisan, fakat zalim adamin hikayesini anlat.
Kadi dedi ki: Ogul, nce tavani durdur da ondan sonra ona hayir, ser bir resim yapayim. Vuran nerede?
Vurdugu yer neresi? Yahu, bu, hastalikla bir hayal olmus! Seriat dirilerle zenginler iindir. Hi mezardaki
llere seriat hkmleri tatbik edilebilir mi? Yoklukla kendilerinden gemis olanlar, o llerden yz kat
daha ldr. l, bir kere lms, bu alemden geip gitmistir. Halbuki sofiler, yz taraftan lmslerdir.
lm, bir kere ldrlmedir. Halbuki bu, yz lmdr, her birine de sayisiz diyet vardir.
Tanri, bunlari defalarla ldrmstr ama diyetleri iin de ambarlar dkmstr. Bunlarin her biri hakikat
aleminde Circis'e benzerler. Altmis kere ldrlmsler, altmis kere dirilmislerdir.
Bu esir adam, ihsan sahibi kilicin zevkiyle ldrlmstr; fakat bir kere daha vur diye yanar, sizlanir
durur. Vallahi sehit olan, o canlar bagislayan varligin askiyla ikinci defa ldrlmeye yle bir asiktir ki!
Kadi dedi ki: Ben dirilere hkmederim, mezarlikta yatan llere degil. Bu grnste mezarda alalmis,
l degil ama mezarlar onun varliginda gizli. Mezarda ly ok grdn, bir de lde mezari gr ey kr
adam.
Bir mezardan stne bir kerpi dsse ne yaparsin, akillilar kalkarlar, mezardan davaci olurlar mi? lye
kizip da kinlenmeye almaya kalkisma. Hamam duvarindaki resimle kavgaya girisme. Skret ki sana bir
diri vurmadi. nk dirinin ret ettigini Tanri da ret eder. Dirilerin kizginligi Tanri kizginligidir, Tanri
zahmidir. nk o disi temiz kisi, Tanriyla diridir. Tanri onu ldrms, ayagindan flemis, abucak kasap
gibi derisini yzmstr. Tanrinin frmesi, ona ebedi olarak kalir. Tanrinin frmesi kasabin frmesine

benzemez.
Fakat Tanri frmesiyle kasap frmesi arasinda ok fark vardir. Bu, bastan asagiya kadar lutuftur,
kemaldir, br tamami ile ayip ve ar. Bu dirilik frmeyle mahvolmustur; o dirilik, o frmeyle gelmistir,
ebedidir.
Bu soluk, o soluk degildir ki sze sigsin, anlatabilsin. Kendine gel de su kuyunun dibinden kskn stne
ik, ycel! Bunu esege bindirmenin seriatta yeri yok. Sopanin resmini esege bindiren var midir hi? Onu
esege degil, tabuta bindirmek daha dogru, daha yerinde.
Zulm nedir? bir seyi layik oldugu yere koymamak. Sen de onu, ona layik olan yerden baska bir yere
koyup zayi etme.
Sofi dedi ki: Peki, hibir suum, gnahim yokken bana bir sille vurmasini reva gryor musun? Demek ki
bir degirmen esegi, hibir suu olmayan sofiye bir sille ask edebilir ha? Kadi, zayif adama, az ok paran
var mi? Diye sordu. Adam, dnyada yalniz alti kurusum var deyince, peki dedi, kurusunu sen harcan,
kurusunu da hi laf etmeden ver bu adama. o dA zayif yok yoksul bir adam. kurusla kendine
ekmek katik alir.
Hasta adamin gz kadinin ensesine ilisti. Bakti ki onun kellesi, sofininkinden daha hos. Vurdugum
sillenin cezasi ucuz deyip vurmak iin elini kaldirdi. Kadinin yanina gidip kulagina bir sey syleyecek gibi
yapti, ensesine bir hudayi sille ask etti. Dedi ki: Alti kurusu blsn ben de hiriltidan grltden
kurtulayim!
Kadi kizinca sofi, hey deli. Sphe yok ki senin hkmn adalettir, azginlik degil. Ey din seyhi, ey emin
adam! Kendine yapilmasini istemedigin seyi kardesine nasil hkmediyorsun? Bilmiyor musun ki benim iin
kuyu kazarsan nihayet kendin dsersin.
Kim kardesine kuyu kazarsa kendi dser hadisini okumadin mi? Okuduysan a babasinin kuzusu nce o
hkme sen uy. Kafana bir sille inmesine sebep olan su tek hkmn yok mu? Eger br hkmlerin de
byleyse, vay senin hkmlerine. Kim bilir onlar da basina, ayagina ne dertler getirir? Bir zalime, sana
harcamak iin kurus lazim diye acirsin ha. Acimanin yeri mi? Zalimin elini kes. Halbuki sen, hkm,
dizgini o zalimin eline veriyorsun. Sen ey adaleti bilinmez adam, kurt yavrusuna st veren keiye
benziyorsun!
Kadi dedi ki: Kaza be kaderden gelen her silleye her cefaya razi olmamiz gerek. Alnimizin yazisina iten
raziyim, yzm eksidi ama hos gr; hak, acidir. Gnlm bagdir, gzm buluta benzer. Bulut agladi mi bag
gler, neselenir, hos bir hale gelir. Kitlik yilinda glp duran gnesin yznden baplar, baheler lm
haline girer, can ekisirler.
Tanrinin ok aglayin emrini okumussundur. Peki, ne diye pismis kelle gibi siritip kaldin ya? Mum gibi
daima gz yasi dkersen mum gibi evi aydinlatmis olursun. Anasinin yahut babasinin eksi surati,ocugu
her zarardan korur. Ey sersem sersem glp duran, glmenin zevkini grdn, bir de aglamanin zevkini
seyret. O, seker madenidir. Seni cehennem aglatirsa onu anmak, sana cennetten hostur. glmeler,
aglamalarda gizlidir. Ey saf ve temiz kisi, defineyi yikik yerlerde ara.
Zevk gamlardadir. Onlarin izini kaybetmisler, abihayati karanliklara ekip gtrmslerdir. Yolda konak
yerine kadar tersine nal izleri var. Ihtiyatli ol gzn drt a. Ibret gzn drt a. Sevgilinin iki gzn de
kendi gzlerine dost et. Kuran'dan Onlar islerini danisarak yaparlar ayetini oku. Sevgiliye dost ol,
nazlanarak of deme. Dost yola arkadir,siginaktir. Iyice bakarsan grrsn ki yol sevgiliden ibarettir.
Dostlara, sevdiklere ulasti mi sus, otur. O halkaya kendini yzk tasi yapmaya kalkisma. Aklini basina

devsir de Cuma namazina bak. Herkes toplanmistir, bir dsncededir, susup dururlar. Varini yogunu
skut diyarina ek. Nisan ariyorsan kendini nisane yapmaya kalkisma.
Peygamber dedi ki: Bil ki karanlikta yildizlar nasil yol gsterirse dostlar da elemler, sikintilar denizinde
yle yol gsterir. Gz yildizlara dik, yol ara. Sz, bakisi bulandirir, sus, syleme. Iki dogru sz syledin
mi, uydurma sz de ona uyar, ulanir gider. Sz, sz aar derler; hi duymadin mi bu lafi? Sakin dogru
sze de giriseyim deme. nk sz, dogrudan egriye gidiverir.
Agzini atin mi artik sz, senin elinde degildir. saf szn ardindan bulanik sz de akar. Fakat Tanri
vahyinin yolunda masum olanin szleri, tamimi ile saftir, onun iin byle dam agzini aar, sze baslarsa
caizdir. nk peygamber, kendi heva ve hevesinden sz sylemez. Tanri masumundan heva ve heves
dogar mi hi? Hal sahibi ol da sz syle; bu suretle de benim gibi sze dskn olma.
Sofi dedi ki: Mademki altin, bir madendendir. Neden bunda fayda var, onda zarar? Hepsi bir elden
geldigi halde neden bunu akli basinda, br sarhos?
Bu irmaklar, hep bir denizden akiyor da neden bu tatli, br agza zehir gibi gelmede. Btn nurlar,
ebedilik gnesindedir de dogru sabahla yalanci aydinlik nasil meydana geliyor? Bakanin gzne ekilen
srme, ayni srme. Dogru grsle sasi grs nereden ikiyor?
Para basilan yerin sahibi Tanri iken nasil oluyor da paralarin bir kismi iyi basiliyor, bir kismi fena? Tanri,
yola benim yolum dedikten sonra neden bu ahde vefa etmede, br yol kesmede. Mademki hr
kisiyle saskin kisi, bir karindan dogmada, ocuk, babanin sirridir sz nasil dogru oluyor?
Binlerce suretle grnen birligi kim grmstr? Daimi olarak duran bir varliktan nasil oluyor da yz
binlerce hareket meydana geliyor?
Kadi dedi ki: Ey sofi, sasirma. Bunu bir rnekle anlatacagim dinle. Asiklarin kararsizligi da sevgilinin
karar ve sebatindan ileri gelir. O dag gibi nazlanip durur, asiklar da yapraklar gibi titrerler.
Onun gls aglamalar koparir, yznn suyu yz sularinin yerlere dker.
Btn bu keyfiyetler, kpk gibi denizin stnde oynar durur. Fakat denizin zatinda da bir zitti, bir ortagi
benzeri yoktur, isinde de. Varlilar, varlik libaslarini ondan giyerler. Zit, kendisine zit olan seye nasil olur da
varlik verir? Onu yaratmasi syle dursun belki ondan kaar, uzaklasir. Es ne demektir? Misil demektir,
iyinin ktnn misli. Misil kendisine misil yaratir mi hi?
Ey Tanridan korkup ekinen, Tanri, birbirine benzer, birbirinin misli iki varlik olsa yaraticilikta bu, neden
brne stn olsun yani? Bir bahedeki yapraklar kadar birbirine es ve zit varlik olsa onlar, yine zitti ve
esi olmayan denizin kpklerine benzerler. Denizin bu zit grnslerini , keyfiyetsiz olarak gr. Denizin
varligina keyfiyet nasil sigar? Onun en asagi oyunu, canindir. Bu nelik ve nitelik cana nasil sigar? Can
nasildir, nicedir diyebilir misin?
Peki her katradaki akil ve can bile bedene bigane olan byle bir deniz, nasil olur da sayi ve keyfiyetin
daracik sahasina sigar? Aklikl bile orada bilmeyenler arasina katilmistir. Akil, bedene ey cansiz sey der,
hi o dnp varacagin denizden bir koku aldin, bir sey duydun mu?
Beden der ki: Ben ancak senin bir glgenim. Glgeden kim yardim ister ki? Akil da burasi der,
anlayabilecek kisinin, anlayamayacak kisiden daha aciz oldugu bir yerdir. yle bir hasret makamidir
burasi ki, burada parlak gnes bile bir zerreye kulluk etmede, kle gibi hizmetlerde bulunmaktadir.

Aslan burada ceylanin nne bas kor. Dogan burada il kusunun yaninda kanat irpar. Buna
inanmiyorsan neden Mustafa yoksullardan dua ister durur ya? Bu, belletme incindi dersen bilgisizlik, nasil
olur da anlatma vesilesi kesilir? O biliyor ki padisahlara layik defineyi, padisah, yikik yerlere gmer. O
yikik yerin her cz, defineyi gsterir ama kt zan, o defineyi kaybetmek iin tersine akilmis nal izlerine
benzer.
Hatta dogrusu hakikat, hakikatte garkolmustur da bu sebeple yetmis fikra, belki de yz fikra meydana
ikmistir. Sofi can kulagini iyi a, sana kendi sama szlerini anlatiyorum.
Takdir sana bir zahim vurdu mu bekle, ondan sonra bir agir elbise giydirecektir. nk o, silleyi
vurduktan sonra ta ve taht bagislamayacak bir padisah degildi. Btn dnya, onca bir sinek kanadi
degerindedir. Bir silleye karsi da sonsuz ihsanlarda bulunur. Boynunu, dnyanin su altin boyundurugundan
abuk kurtar da Tanridan sille satin almaya bak.
Peygamberler de dertlere musibetlere sabrettiler de o yzden baslarini ycelttiler. Fakat yigidim, hazirlan,
bekle de gelince seni evde bulsun. Yoksa eve geldim, kimsecikler yoktu diye getirdigi elbiseyi geri gtrr
ha.
Sofi dedi ki: Ne olurdu yani, bu alem, ebedi olarak insana glseydi, hi kaslarini atmasaydi. Her an
ortaya bir acilik katmasaydi, degisip durarak insana zahmetler vermeseydi. Gndzn nurunu gece
almasaydi, zevk ve sefalar srlen baheyi kis talan etmeseydi. Sihhat kadehi humma tasi ile kirilmasaydi
eminligi dert ve elem korkusu bozmasaydi. Hasili nimetinde bir hirilti, grlt olmasaydi cmertliginden, ne
eksilirdi ki?
Kadi, pek bombos bir sofisin sen. Kfi yazidaki kef gibi bombossun, bir paracik bile aklin yok.
Agzindan sekerler saan hikayeci, geceleri terzilerin hainliklerini anlatir, hi duymadin mi sen? Onlarin
halki nasil soyup sogana evirdiklerine dair gemis zamanlardaki hikayeleri anlatir durur.
Kumas keserlerken kumasin bir parasini nasil aldiklarini suna buna syler. Hikayecinin biri de
geceleyin yine terzi masali okumaya koyulmustu. Halk basina toplanmisti. Dinleyici bulundugundan btn
czleri hikaye olmustu adeta.
Birisinin sz gzelse dinleyicidendir. gretmenin heyecani ve ise iyi sarilmasi, ocugun tesiriyledir. Yirmi
drt subeden algi alan bir algiciya dinleyen olmadi mi algisi bir yk olur. Aklina ne bir yanik nagme
gelir, ne bir gzel, ne de on parmagi, alginin perdelerinde ve tellerde oynar.
Gayb haberlerini dinleyen bir kulak olmasaydi hibir mustucu gkten vahiy getirmezdi. Tanri sanatlarini
gren gzler olmasaydi ne gkyz dnerdi, ne yeryz glerdi. Sen olmasaydin sz, keskin ve grr
gzler iindir. Fakat halk, kadin ve yemek askindan nereden tanri sanatina bakacak, nereden tanri askina
dsecek?
Yiyecek birka kpek olmadiktan sonra tutma suyunu kpeklerin yiyecekleri yere dkmezsin ki. Yr,
Tanri magarasinin kpegi ol da o, seni sesin, bu yal yerinden kurtarsin.
Hikayeci, terzilerin insafsizca hirsizlilarini anlatti, aldiklari kumaslari nasil sakladiklarini syledi. Halk
arasinda Hita'li bir Trk vardi. Bu sirrin ailmasina pek kizdi fkelendi. Gece, kiyamet gn gibi o sirlari,
hakikat ehline aip durmaktaydi. Nereye gitsen de orada birbirlerinin sirlarini aan iki dsmani savasir
grsen; o ani, anilip sylenen mahser bil. O sir syleyen bogazi da sur say. Tanri, fke sebeplerini
hazirlamis, o ktlkleri ortaya atmistir. Hikayeci terzilerin bir ok hainliklerini sayip dkt. Trk
aciklandi, kizdi, dertlendi.

Dedi ki: Ey meddah, sehrinizde hilede, hiyanette en usta hangi terzi?

Hor ve zalim olan su felek senin gibi yz binlerce kisinin yz suyunu dkt. Herkesin terzisi olan felek,
yz yasindaki ham bebeklerin elbiselerini yirtar, diker. Latifesi bahelere bir letafet verir ama kis gelince
verdigin seylerin hepsini yele verir.
Halbuki ihtiyar oglanciklar, ihtiyalari yznden onun kutlu, kutsuz devriyle alay etmek eglenmek iin
nne oturmuslardir.
Terzi dedi ki: A hadim agasi vazge. Bir latife daha sylersem vay haline. Sonra kaftanin dapdaracik
olur. Hi kimse kendi kendine byle is isler mi? Glyorsun ama glmenin yeri mi?
mrnn atlasini, ay makasiyla gurur terzisi kesip para para ediyor. Sense yildizim, hep beni
gldrseydi, hep kutlu olsaydi der, bunu isterdin. Onun terbilerine pek kizar, cilvesinden, kininden,
aletlerinden hiddetlenirsin.
Susmasindan, kutsuzlugundan, tutuklulugundan, kinciliginden incinirsin. Neden zhre alip igirmiyor
dersin. Fakat onun kutluluguna, oynayisina, agirisina pek gvenme.
Yildiz der ki: Latifeyi biraz daha fazlalastirirsam seni tamami ile aldatir, borlu ikaririm. Bu yildizlarin
isvesine bakma da ey hor hakir kisi, erkeklere olan askina bak.
Birisi yola dsms, dkkana gidiyordu. Grd ki kadinlar yolu kapamis. Hizli yrmeden ayagi
yanmaktaydi. Yolsa ay gibi kadinlarla doluydu, yol amaya adeta imkan yoktu. Bir kadina yz evirdi de
dedi ki: A bayagi mahluklar, a kizcagizlar, ne de oksunuz.
Kadin ona dnd ey emniyet sahibi dedi, bizim bollugumuzu kt grme. Bu kadar oguz ama yle
oldugu halde size bu okluk bile az gelmede. Kadin kitligindan oglanciliga dsyorsunuz da yapan da
dnyaya rezil rsva oluyor, yaptiran da.
Zamanin hadislerine bakma. Felegin aciliklarini, hazm olunmaz seylerini grme. Rizkin, geimin darligina,
su kitligina, korkuya, titreyisle bakma.
Suna bak sen: Bu kadar aciliklariyla beraber yine onun iin lyor, ondan bir trl kendinizi
ekemiyorsunuz. Aci imtihani bir rahmet bil, Belh ve Merv lkelerine sahip olmayi bir gazap say.
O Ibrahim telef olmaktan ekinmedi, atese atildi, fakat yanmadi, bu Ibrahim, sereften saltanattan kati,
kendisini atese atti. Sasilacak sey ates onu yakmadi, bunu yakti. Istek yolunda byle tersine nallar vardir
iste.
Sofi dedi ki: Yardimi dilenen Tanri, krimizi ziyansiz etmeye kadirdir. Atesi gl ve aga haline getiren,
bunu da zararsiz bir hale getirebilir. Dikenden gl ikaran su kisi da bahar edebilir. Her selviyi hr bir
halde sere serpe ycelten, derdi de nese haline getirir. Onun ltfiyle her sey, yokluktan var oldu. Var
ettigini ebedi kilarsa nesi eksilir ki? Bedene can verip dirilten, dirilttigini ldrmezse ziyana mi girer?
O cmert Tanri, kulunun istegini alismadan verse ne ikar? Artik kullarindan pusuda bekleyen nefis
hilesiyle melun seytanin hilesini uzat Tutsa ne olur ki?
Kadi dedi ki: Aci emir olmasaydi, dnyada irkin, gzel tas ve inci bulunmasaydi, nefis, seytan heva ve
hevese Zahmet, mesakkat, savas olmasaydi, a perdesi, yirtilmis adam; padisah kullarina ne ad takardi?
Nasil ey sabirli, ey hilim sahibi, ey yigitlik, ey hikmet issi diyebilirdi? Yol kesen ve melun seytan

olmasaydi sabirlilar, dogrular ve yoksullari doyuranlar, nasil belli olurdu?

DEFINE YIKIK YERDEDIR

esvap grsen bil ki onu sabretmek, ugrasip kazanmakla elde etmistir.

yoktur. Elindekini kairdigindan dolayi yzlerce aciya dser.

ZAMAN YAPRAKLARINDAKI GIZ

kimseye bu esit elbise verir mi? Kocasi a kadin dedi, sana bir sorum var: Yoksul adamim ben elimden
bu geliyor. Dogru, bu ok kaba, ok irkin, fakat ey dsnceli kadin, bir dsn. Bu mu daha kt yoksa
bosanmak mi? Bu mu daha kt, yoksa bosanmak mi? Bu mu sana daha kt geliyor yoksa ayrilik mi?
Ey kinayip duran bela, yoksulluk, eziyet ve mihnet de byledir iste. Sphe yok ki heva ve hevesi terk
etmek acidir ama Tanridan uzak olma aciligindan daha iyidir.
Savas ve oru gtr, etindir. Fakat bu glk ve etinlik, Tanrinin kulu kendinden uzaklastirmasindan,
byle bir derde ugratmasindan yegdir. Ihsan ve ltuflar issi Tanri, bir gn, ey benim hastam, ey benim
mihnetime ugrayan kul, nasilsin? Derse hi zahmet ve eziyet kalir mi? Hatta byle demese bile, byle
dedigini duymasan, anlamasan bile senin o zevkin yok mu? Tanrinin senin hatirini sormasidir iste.
Gnl hekimleri olan gzeller, hastalarin hatirini sormaya dskndrler. Utanir, sz olmasin derlerse bir
are bulurlar, yine haber gnderirler. Haber bile gndermeseler bunu dsnrler ya. Hasili hibir sevgili
yoktur ki askindan haberi olmasin?
Ey duyulmamis, essiz hikayeler arayan, asiklarin hikayesini oku. Bunca uzun zamanlardir kaynar durursun
ama yine de tatar asi gibi yari pisman bir haldesin ey kadid olmus adam!
Bir mrdr Tanri adaletini grms, o tadi almissin da yine grmeyenlerden daha namahremsin. Talebelik
eden stat olur. yle oldugu halde sen gnden gne geri gitmissin a inati kr. Anandan babandan
haberin yok, geceyle gndzden de ibret almamissin.
RNEK:
Bir arif, papazin birine sordu: Sen mi daha yaslisin sakalin mi?
Papaz dedi ki: Ben ondan nce dogdum. Sakalsiz nice zamanlarim var.
Arif dedi ki: Sakalin agarmis, eski halini terk etmis. yle oldugu halde yaziklar olsun, kt huyun hala
dnmemis! O senden nce dogmus seni gemis. Sense tirit sevdasi ile bylece kala kalmissin. nce
dogdugun renktesin hala. Ondan bir adim bile ileri atmamissin. Hala kaptaki eksi ayransin. Hala o
yogurdun yagini ayiramamissin. Hala balik kpteki hamursun, bir mrdr atesli tandirdasin ama hala
pismemissin. Heves yeli ile basin dnyor ama tepedeki ot gibi ayagin toprakta. Musa kavmi gibi Tih
lnn issisinda, durdugun yerde tam kirk yil kala kalmissin a akilsiz adam! Her gn ta aksama kadar
kosup duruyorsun. Fakat kendini yine de ilk konak yerinde grmedesin. O kze asik olduka su yz
yillik uzakliktan kurtulamazsin. Onlarin da gnllerinden kzn hayali ikmadika issi bir girdaba
benzeyen o lde kaldilar.
Bu kz bir tarafa birak, Tanridan sonsuz ltuflara ermis, nihayetsiz nimetler grmssn. Fakat kz
tabiatlisin, onun iin o byk byk iyilikler, bu kzn aski ile gnlnden gidiverdi. Bari simdi bedeninin
btn czilerinden sor. Su dilsiz uzuvlarinin yzlerce dili vardir.
Aleme rizk veren Tanrinin nimetlerinin zikri zaman yapraklarinda gizlenmistir.
Sen gece gndz hikaye arar durursun. Halbuki senin czilerinin czileri, sana hikayeler syler durur.
Onlar yokluktan var olali nice neseler grdler, nice gamlar tattilar. nk hibir czi lezzetsiz bitmez.
Istiraplarla zayiflar, kuru kalir.
Halbuki senin czn kaldi da o iyilik, o nimet, aklindan gitti. Daha dogrusu gitmedi,bes duygunla yedi
endamindan gizlendi. Yaz gibi hani. Yazin pamuk biter de o kalir, fakat yaz hatirlanmaz olur. Yahut da

buz gibi. Kisin olur da kis gizlenir, buz bize kalir. Bu o glkten bir armagandir. Kisin da yazin
armaganlari su meyvelerdir.
Ey yigit bunun gibi senin her czn de bedenin de Tanrinin bir nimetini sylemededir. Su kadin gibi yirmi
oglu vardi da her oglu, bir gzel halini anlatmadadir.
Sarhosluk ve oynasma olmadika gebe kalinmaz. Bahar olmayinca bahelerde bir sey dogar mi?
Gebelerle kucaklarindaki ocuklar, baharin o kadinlarindan askina delalet eder. Her aga ocuklarini
emzirmededir. Hepsi, Meryem gibi gizli bir padisahtan gebe kalmistir. Ates sula gizlenir ama stnde yz
binlerce kpk cosar. Ates pek gizlidir, fakat kpk, on parmagi ile atesin varligina delalet etmededir.
Vuslat sarhoslarinin czileri de, bunun gibi hal ve sz timsallerinden gebe kalir. Hal gzelligine karsi agizlari
aik kalmistir onlarin. Gzleri cihan naksina rtlmstr.
O doganlar bu drt unsurdan dogmazlar. Onun iin de bu gzlere grnmezler. Onlar, tecelliden
dogmuslardir. Bu yzden renksiz perdeyle rtldrler. Dogmuslar dedim ya, hakikatte dogmamislar da.
Bu sz, ancak anlatmak iin sylenmis bir szdr.
Sus da Kul-syle padisahi sylesin. Bu esit gllere karsi blbllk satmaya kalkisma. Bu gl, cosmus
kprms, syleyip duran bir gldr. Ey blbl, bana karsi sz kes de kulak kesil.
Her ikisi de yani hal de, sz de, tertemiz iki gzele benzer. Vuslat sirrina iki adil sahittir bunlar. Bu iki
seilmis latif gzellik de gebeliklere ve gemis zamandaki hasirlere sahadet ederler. Yeniden yeniye gelen
temmuz ayinda buzun, her an kis hikayelerini sylemesi gibi. Hani buz da soguk rzgarlari, zemheriyi, yaz
gnlerinde o g zamanlari syler ya.
Kisin meyve ve Tanri ltfunun hikayelerini anlatir. Gnesin glmsedigi zamanlari, imen gelinlerine
dokunup eksiltmesini syler. Iste onun gibi senden de hal gitti, czn o halin armagani olarak kaldi. Ya
ona sor, yahut da hatirla.
Gama giriftar oldumu eviksen derhal sirar, o mitsiz deminden kurtulursun. Ona, ey hali, nimetleri o
yceligi inkar eden gam, dersin
Her dem baharda, nesede degilsin de gl yiginina benzeyen bedenin, neyin ambari ya? Gl yigini bedenin,
dsncen de gl suyu gibi. Gl suyu, gl inkar ediyor ha. Sasilacak sey bu iste!
Nimetleri inkar eden maymun huylulardan saman bile esirgenir. Fakat peygamber huylu kisilere gnes ve
bulut, sai olarak sailir. O kfr inadi, maymun adetidir. Su hamd- skrse Peygamberin yoludur.
Perdelerin yirtilmasi, maymun huylulara neler etti? Peygambere benzeyenlerse ibadetleri, ne faydalar
verdi! Mamur yerlerde kuduz kpekler vardir. Ycelik ve nur definesi, yikik yerlerdedir.
Su dogma, ayin tutulmasindan olmasaydi bunca filozof, yolu kaybeder miydi hi? Akilli fikirli kisiler, bu
yol yitirme yznden burunlarinin stnde ahmaklik dagini grdler.

KAZANMADAN RIZK DILEYEN YOKSUL

yalvarmakta, ey Tanrim, ey kurdu kusu koruyan! Sen, beni yorulmadan, alisip abalamadan yarattin. Su
alemde rizkimi da benim kazancim olmadan ver.
Basinda gizli olan bes inci verdin. Bes duygu daha ihsan ettin ki onlar da gizli. Bu ihsanlarin sayiya sigmaz.
Ben utaniyorum anlatmadan acizim. Beni yaratan yalniz sensin. Rizkimi da sen dzene koy demekteydi.
Yillarca bu duada bulundu. Nihayet aglayip yalvarisi tesir etti. Hani alismadan, yorulmadan helal bir rizk
isteyen adam vardi ya, onun gibi. Nihayet tanri adaletine sahip Davut Peygamber zamaninda bir kz, onu
kutluluga ulastirmisti. Bu adamda yzn yerlere srd, yalvarip sizladi, nihayet meydandan icabet topunu
eldi. Bazen duasinin kabul edilmeyisine bakip kt zanlara dsyor, niin duam kabul edilmiyor diyor,
derken yine Tanrinin ltuf ve keremi, gnlne mustuluklar veriyor, duasinin kabul edilecegine delil
oluyordu.
alisip abalarken yorulup mitsizlige dsnce Tanri tapisindan gel sesini duyuyordu. Tanri alalticidir,
ycelticidir. Bu ikisinden baska hibir isi yoktur.
Yerin alalisina bak, ggn ycelisine bak. Kainatin devrani bu ikisinden hali degildir. su yerin ycelip
alalisi da bir baska esittir. Yilin yarisinda orak bir hale gelir, yarisinda yeserir, tazelesir.
Mihnetle dolu olan zamanin ycelip alalmasi, bsbtn baska tarzdadir. Yirmi drt saatin yarisi gnden
olur yarisi gece. Zitlarla uzlasan mizacin ykselmesi, alalmasi da sudur: Gah insan sihhatli olur, gah
hastalanir, inler.
Dnyanin btn hallerini byle bil. Kitlik, bolluk, baris, savas, hep denemelerden meydana gelir. Su
dnya, havada bu iki kanatla uar. Canlar da bu ikisi yznden korku ve mit yurtlarinda yurt edinirler.
Bylece dnya, simal rzgarina benzeyen hayatla ve sam yeli gibi titrer durur. Nihayet Isa'mizin tek renge
boyayan birlik kp yzlerce renkli kpleri kirar. nk o alem, tuzlaya benzer. Oraya ne dserse
renkten arinir.
Topraga bak. esit, esit renkte bulunan insanlari mezarlarda bir renge sokmada. Bu, grnen
bedenlerin tuzlasi, mana alemine ait tuzlaysa bundan tamami ile ayridir.
O mana tuzlasi manevidir. O, ezelden ebede kadar yenilikler iindedir. Eskilik bu yeniligin ziddidir.
Halbuki o alemin yeniligi zitsizdir, essizdir, sayiya da sigmaz. Nitekim Mustafa'nin nurunun cilasi ile yz
binlerce esit karanlik isik kesildi.
O ulu er yznden Yahudilerin. Tanriya sirk kosanlarin, Hiristiyanlarin, Mecusilerin hepsi bir renge
boyandilar. Yz binlerce kisa ve uzun glgeler o sir denizinin nurunda bir oldular. Ne uzunluk kaldi, ne
kisalik, ne genislik. esit, esit glgeler, gnese rehin oldu. Fakat mahserdeki tek renge boyanis, iyiye de
apaik grnr, ktye de.
O alemde manalar, surete brnrler. Suretlerimiz, hlyalarimiza uygun olur. O zamanda mektuplarin
sureti aiga ikar, elbiselerin astari yz olur, herkesin ii, disina dner. Simdi gizli seyler, alacali kze
benzer. Sz igi, alem iinde yzlerce renkte bir iplik gibi grnr.
Simdi yzlerce renge boyanma, yzlerce gnl sahibi olma devri. Tek renkli olma alemi nereden tecelli
edecek? Simdi zencilik zamani. Rum diyarina mensup olanlar, beyaz gzeller gizli. Simdi gece, gnes gizli.
Kurdun devri, Yusuf kuyunun dibinde. Kiptilerin nbeti, Firavun padisah simdi. Bu suretle de herkese
lzumlu, lzumsuz glp duran ve kimseden esirgemeyen rizktan su kpeklerde birka gn riziklansinlar,

hisselerini alsinlar bakalim.

Onlarin arasinda su sekilde, su renkte bir kagit var. Onu gizle bir yerde oku. Ogul, onu kagitidan aldin
mi kalabaliktan, iyi kt adamlardan bir kenara ekil. Yalnizca oku. Okurken kimseyi yaninda
bulundurma.
Is yayilir, ortaya dserse bile dertlenme. O defineden senden baska hi kimsecik, bir arpa bile alamaz.
Elde etmen uzarsa sakin mitsizlenme her an Tanridan mit kesmeyin ayetini vird edin.
O mustucu, bunu syleyip elini, adamin ggsne koydu, hadi dedi, yr, zahmet ek!
O gen dalginlik aleminden kendine gelince ferahindan adeta dnyaya sigmiyordu. Tanrinin korumasi ve
ltfu olmasaydi sevincinden atlayacakti dogrusu. yle bir sevinmisti ki. Kulagi, alti yz perdenin ardindan
Tanri sesini duymustu. Isitme duygusu, perdeleri asmis, basini yceltmis, felegi gemisti.
yle bir an olur ki insanin grs duygusu ibret issi olur, gaip perdesinden bile geer. Duygulari, perdeyi
asti mi artik birbiri ardina ve boyuna grr, duyar. Adam, kagiti dkkanina geldi. Mesk kagitlarina el atti.
O yazili kagit abucak gzne ilisti, Hatif'in syledigi alametlerin hepside o kagitta vardi. Kagidi
koltuguna koyup hayirli pazarlar olsun usta, ben gidiyorum artik dedi. Tenha bir bucaga ekildi, kagidi
okudu. Adeta sasirdi kaldi.
Bir definenin yerini gstermekte olan byle bir deger biilmez kagit, mesk kagitlarinin arasina nasil
girmisti? Sonra aklina su geldi: Her seyi koruyan, Tanridir.
Koruyucu Tanri nasil olur da birisinin, abes yere bir sey asirmasina msaade eder? Ova, bastanbasa
altinla, para ile dolu olsa hi kimse, Tanrinin izni olmadika bir arpa bile alamaz. Tutulmadan,
kekelemeden yzlerce kitap okuyan Tanri taktir etmediyse aklinda hibir sey kalmaz. Fakat Tanriya
kulluk edersen bir kitap bile okumadan yeninden, yakandan duyulmadik bilgiler bulursun.
Musa'nin avucu, koynundan ziyalandi, nurlar sati, nuru, gkyzndeki aydan da stnd. Bu heybetli
gkyznden diledigin, ey Musa, koynundan bas gsterdi. Bil ki yce gkler, insanin anladigi seylerin
aksidir; gkler, o akisten ibarettir. Yce ulu Tanrinin eli, iki alemden de nce akli yaratmadi mi? Bu sz,
hem apaiktir, hem de pek gizli. nk sinek, ankaya mahrem olamaz. Ogul, yine hikayeye dn de
defineyle o yoksulun kissasini tamamla.
Kagitta su yaziliydi: Bil ki sehrin disinda bir define var. Iinde mezar olan filan kubbe var ya. Hani arkasi
sehre, kapisi Ferkat yildizina karsi. O trbeyi ardina al, yzn kibleye evir. Sonra yayla bir ok at. Kutlu
kisi yaydan oku attin mi okun dstg yeri kaz.
O yigit kuvvetli bir yay aldi, oku bosluga dogru atti. Derhal kazma krek getirdi. Sevine,sevine okunun
dstg yeri kazmaya koyuldu. Hem kendi krlesti, hem kazmasi, kregi. Fakat gizli defineden hibir eser
grnmedi.
Bylece her gn ok atiyor, dstg yeri kaziyor, fakat bir trl definenin yerini bulamiyordu. Bunu adet
edindi. Daima orayi burayi kazip durdugundan sehre bir dedikodudur yayildi, is halkin agzina dst.
Pusuda duran, firsat gzleyen adamlar, bu isi padisaha haber verdiler. Filan, bir define bildiren kagit
bulmus diye sylediler. Adam, padisah tarafindan duyuldugunu anlayinca teslim olmadan, kadere boyun
egmeden baska are grmedi. Padisah kendisine iskence yapmadan, kagidi padisahin nne koydu.
Dedi ki: Su kagidi buldum ama defineyi bulamadim. Define yerine hadsiz, hesapsiz zahmetlere girdim.

Defineden bir habbe bile meydana ikmadi. Fakat ben yilan gibi bir hayli kivrandim durdum. Bir aydir
agzimin tadi yok. Bunun ziyani da haram oldu bana, kri da. Belki bahtin su perdeyi aar ey savasi kutlu
olan kaleler fethetmis padisahim.
Padisah da alti ay, belki de daha fazla ok atti, her yanda define aradi durdu. Fakat eziyetten, dertten,
sikintidan baska bir sey elde etmedi. Define adeta ankaya benziyordu, ismi var cismi yok.
Isin eni, boyu uzayip duruyordu. Padisah, nihayet o defineden usandi. Her tarafi yer yer estirmisti. Gnn
birinde kagidi, herifin nne atip dedi ki: al su kagidi. Definenin eseri bile grnmedi. Senin isin yok, bu is
sana daha layik.
Bu isi olanin yapacagi sey degil. Gl yakip dikenin etrafinda dolanmak akil kari degil. Demirden ot
bitmesini bekleyen olabilir ama bu hlyaya tutulan, az olur. Bu is iin senin gibi yorulma bilmez bir adam
gerek. Sen mademki yorulmuyorsun, var ara. Bulursan ne ala, onu sana helal ettim. Bulamazsan
yorulmazsin kazar durursun. Akil, mitsizlik yoluna gider mi hi? Ask lazim ki o tarafa kossun.
Hi bir seye aldirmayan asktir, akil degil. Akil, faydalanacagi seyi arar. Ask yilmaz, canini sakinmaz,
utanma nedir bilmez. Degirmen tasinin altina gitmis gibi belalara ugrar, sabreder.
yle pek yzldr ki hi arkasini dnmez. Bir fayda elde etmek midini ldrmstr iinde. Neyi var,
neyi yoksa ortaya kor, oynar, yutulur, bir cret aramaz. Tanrinin aldigi gibi yine hepsini Tanriya verir,
tertemiz olur. Tanri, ona sebepsiz olarak Tanri vergisini Tanriya bagislar. Cmertlik, sebepsiz olarak
vermektir. Temizlik, her seyi Tanriya verip arinmak, her seriatin disindadir. nk seriat, ya Tanri ihsanina
nail olmayi, yahut Tanri kahrindan kurtulmayi arar. Varliktan arinanlarsa Tanrinin has kurbanlaridir. Onlar,
ne Tanriyi sinarlar, ne de ziyana, kara aldiris ederler.
O dertli definenin kagidini padisah, o dertlere ugramis fakire verince; yoksul adam, dsmanlarindan,
onlarin samasindan emin oldu, gidip sevdalandigi seye adamakilli sarildi.
Insani dertlere dsren aska yar oldu. Kpek, yarasini yalaya yalaya iyi eder. Ask istirabina hibir yar,
hibir ortak yoktur. Asiga alemde bir tek mahrem bile bulunmaz. Asiktan daha deli kimse yoktur. Akil,
onun sevdasina karsi krdr, sagirdir. nk bu, herkesin deliligine benzemez ki. Hekimlik bilgisinde
bunu iyilestirecek hkmler yoktur. Bir hekim, bu esit delilige ugrasa hekimlik kitabini kani ile yikar,
yazilanlarin hepsini silerdi.
Btn akillarin hekimligi, aska gre izilmis suretlerden baska bir sey degildir. btn gzellerin yzleri,
onun yznn perdesidir. Ey ask mezhebine giren, yzn kendine evir. Sana meftun olan, senden
baskasi degildir.
O adamda kendini kible yapmis, dua edip durmustu. Insan ancak alistigini elde eder. Bundan nce bir
cevap duymadan yillarca dua etmisti. Icabet edilmeden dua ediyor, Tanri kereminden Lebbeyk sesini
gizli olarak isitiyordu.
O illetli adam, ulu yaraticinin cmertligine gvendiginden tefsiz oynuyordu. Ona ne bir hatif sesi gelmisti,
ne bir haberci ulasmisti. mit kulagi, Lebbeyk sesiyle doluydu ama. midi, dilsiz, sessiz gel
demekteydi. O davet, gnlnden usanci silip spryordu. Dama gelmeyi grenen gvercini agirma, kov,
o bir yere gidemez, kanadi baglidir.
Ey hak Ziyasi Hsameddin, onu kovsan da seninle bulustugu iin can kanadi bitmistir; kovsan da can
kusu, sebepsiz olarak senin daminin etrafinda dner dolasir.

Onun yiyecegi ,iecegi, konacagi yer, hep senin damindir. Ycelerde kanat irpar ama tuzagina asiktir.
Hatta ruh, bir an hirsizlamacasina o ftuhattan dolayi sana skretmese, mnkir olsa.
Durup dinlenmeden kin gden ask sahnesi, derhal o inkar eden ggse ates dolu bir legen koyuverir.
Aya gel, tozdan vazge. Ask padisahi seni agirmada, abuk dn der. Ben, gvercin gibi sarhosasina bu
damin, bu gvercinligin etrafinda kanat irpmaktaydi. Ask Cebrailiyim, Sidre'm sensin. Illetliyim, Meryem
oglu Isa sensin bana. O inciler saan denizi costur. Su hastayi bu gn bir hosa sor, sorustur. nk sen,
onunsun, deniz de onundur. Bu an, onun nbet zamanidir ama aldirma.
Zaten bu, onun meydana getirdigi bir feryattan ibarettir. Yarabbi, sen gizli olani koru, onu meydana
ikarma. Ney gibi iki agzimiz var. Bir agiz, onun dudaklarinda gizli. br agiz, size grnmede, feryat
etmede, havaya bir hay huydur salmada.
Fakat can gz aik olan bilir ki bu bastan ikan feryat da o bastan ikmadadir. Neyin bu feryadi, onun
soluklarindan. Ruhun hay huyu, onun hay huylarindan. Ney, onun dudaklari ile hemdem olmasaydi alemi
sekerle doldurabilir miydi?
Kiminle yattin, hangi tarafindan kalktin da byle deniz gibi cosup kprmedesin? Yahut da Ben rabbime
konuk olurum hadisini okudun, ates denizinin ta iine atildin. Fakat ey ates, sogu narasi, ey kendisine
uyulan zat, senin canini korudu.
Ey hak Ziyasi, din ve gnln Husam'i! Hi gnes, balikla sivanir mi? Bu toprak paralari, senin gnesini
rtmek istediler ama, daglarin gnlndeki l'l madenleri, sana delalet etmede. Baglar, baheler, senin
glmsemelerinle dopdolu.
Senin erligine mahrem olacak Rstem nerede ki senin yzlerce harmanindan bir bugday tanesini
sylemeye kalkayim. Senin sirrindan bir ah etmek istersem ancak Ali gibi bir kuyuya gitmeli, kuyunun
iine ah etmeliyim.
Kardeslerin gnllerinde kin oldugundan Yusuf'umun kuyu dibinde kalmasi daha iyi. Sarhos oldum,
kendini ortaya atacagim artik. Kuyu nedir ki? Ben gidip ovanin ta ortasina adir kuracagim. Atesli sarabi
ver avucuma da ondan sonra benim sarhosa debdebemi, azametimi seyret.
O yoksul, defineyi elde edemedi ama syle, beklesin. nk biz, bu anda neseye gark olduk. Ey yoksul,
artik sen Tanriya sigin. Ben gark oldum, benden yardim isteme. Artik o hikayelerde isim yok benim. Ne
kendimden haberim var, ne sakalimdan! Iine bir kil bile sigmayan saraba gurur, izzeti nefis filan sigar mi
hi?
Saki, byk bir sagrak sun da su zengini sakalindan, biyigindan kurtar. Gururundan bize biyik buruyor,
fakat bize hasedinden de sakalini yolup durmada. Onun btn riyalarini, dzenlerini biliyoruz. O mattir,
mattir, mat.
Pir, bes yz yil sonra, ondan ne dogacak? Kildan kila ve apaik grr. Halkin aynada grdgn pir,
pismemis kerpite grr. Kaba sakallinin evinde grmedigi, kseye bir bir grnr.
Denize git, sen balik oglusun. Neden erp gibi sakalina dstn byle? erp degilsin sen, bu senden
uzaktir. Sana inciler bile haset eder. Denizde, dalgalar arasinda olman daha dogrudur. Deniz birdir. Esi,
ortagi yoktur. Incisi baligi da dalgasindan baska bir sey degildir.
Ona es, ortak olsun Buna imkan yoktur. Byle sey, o denizden, o denizin pak dalgasindan uzaktir.
Denizde ikilik ve istirap yoktur. Fakat sasiya ne syleyeyim? Hi hi! Ey semen, sasilara arkadasiz

madem, msrike konusmak gerek. O birlik, vasif ve hal bakimindandir. Fakat sz meydanina ancak
ikilik gelebilir. Ya sasi gibi bu ikiligi i, yahut agzini yum, gzelce sus! Yahut da nbetle gah sus, gah syle.
Hasili sasica davul dv vesselam. Bir mahrem grdn m can sirrini syle. Gl grdn m blbller gibi
nara at.
Hileyle, geici seylerle dolu bir tulum grrsen dudagini kapat, kendini kp haline sok. O, suyun
dsmanidir, onun nnde oynama. Yoksa bilgisizlik tasini atar, kp kirar. Cabilin eziyetlerine sabretmek,
ehil olanlara ciladir. Nerede bir gnl varsa sabirla cilalanir. Nemrut'un atesi, Ibrahim'e bir ayna temizligi
verdi, aynayi cilalar gibi onu da aritti, cilaladi. Nuh kavminin cefasi ile Nuh'unu sabri, Nuh'a ruh cilasi oldu.

HASAN-I HARKANIYE AIT HIKAYE

seytanin samalari, nereden beni bu kapinin tokmagindan dndrecek? Ben bulut gibi yele kapilip
gelmedim ki beni bu kapidan bir tozla evirebilesin. kz bile o kerem kiblesi olunca nur kesilir, fakat o
nur olmadi mi kible, kfrdr, puttur. Heva ve hevesten gelen, ibahilik sapikliktir, azginliktir, fakat
Tanridan gelen, ibahilik yceliktir.
O hesaba sigmaz nurun dogup parladigi yerde kfr iman kesildi,seytan Mslman oldu. O, ycelik
mazharidir, Tanri sevgilisidir. Btn ileri meleklerden ndl kapmistir. Melekten Adem'e sede etmeleri
ondan ileri olmalarindandir. Deri daima ie secde eder.
A kocakari, sen Tanri mumunu flyorsun ama hem sen yaniyorsun, hem basin, ey agzi kokmus. Bir
kpegin agzindan deniz pislenir mi? Gnes flemekle sner mi?
Eger grnse gre hkm veriyorsan bu aydinliktan daha aydin, daha grnr ne var? Syle. Zahirden
olanlarin hepsi, bu zuhurun karsisinda noksanin, kusurun en ilerisidir. Kim Tanri mumunu flerse o mum
snmez, fleyenin agzi yanar. Senin gibi bir ok yarasalar rya grrler ama bu alem, gnesten yetim kalir
mi?
Ruh denizlerinde yle kuvvetli dalgalar olur ki Nuh tufanindan yzlerce defa stndr. Fakat Kenan'in
gznde kil bitmistir de o yzden Nuh'u da birakmistir, gemiyi de. Daga tirmanmaya kalkismistir. Fakat
derhal yarim bir dalga, dagi da asagiliklarin dibine atmistir, Kenan'i da. Ay, nurunu saar kpek havlar
durur. Hi kpek ayi kendisine ortak edebilir mi? Ay isigi ile geceleyin yol alanlar, kpek havlamasi ile
yollarindan kalirlar mi? Cz, klle dogru ok gibi gider. Kokusuk kocakarinin ardina dser mi hi?
Seriatin cani da ariftir, takvanin cani da. Marifet, gemis zamanlardaki zahitligin mahsuldr. Zahitlik,
ekmeye alismaktir. Marifet de o ekilenin bitmesidir.
Su halde alismak ve inanmak, bedene benzer. Bu ekmenin cani da biten mahsuldr ve onu devsirmektir.
Dogrulugu emretmek de odur, dogruluk da o. Bu gnmzn de padisahidir, yarinimizin da. Deri, daima
latif ie kuldur.
Seyh Ben Tanriyim dedi ama ileri gitti, btn krlerin bogazini sikti. Kulun varligi Tanri varliginda yok
olunca ne kalir? Bir dsn a ifit.
Gzn varsa a da bak. L dedikten sonra artik ne kalir? O gge aya tkren dudagin, bogazin, agzin
kesilseydi keske. Sphe yok ki o tkrk, gge ikmaz, dner, senin suratina gelir.
Ebuleheb'in ruhuna kiyamete kadar Elleri kurusun bedduasi geldigi gibi o tkrk de kiyamete kadar
Tanridan, senin siratindan gelir. Davulu var, bayragi var, lkesi var. Byle bir padisaha hazir sofraya
oturur diyen kpektir. Gkler onu ayina kuldur. Dogu da ondan ekmek dilemektir, bati da.
Fermaninda Sen olmasaydin gkleri yaratmazdim hadisi yazili olan zat, bir zattir ki herkes, onun
nimetlerine, onun rizk taksimine muhtatir. O olmasaydi gkyz olmazdi, dnmezdi, nurlanmazdi,
meleklere yurt kesilmezdi. O olmasaydi denizler olmaz, denizlerdeki heybet vcut bulmaz, baliklar ve
padisahlara layik inciler meydana gelmezdi.
O olmasaydi yeryz olmaz, yeryznn iinde defineler, disinda yaseminler yaratilmazdi. Rizklarda onun
rizkini yemektedir. Meyveler de onun yagmuruna karsi dudaklari kupkuru bir haldedir.
Kendine gel de, bu isteki dgm, tersine dgmlenmistir. Sana sadaka verene sen sadaka ver. Ey yoksul
zengine zekat ver. Btn altinlar btn ipekli kumaslar, yokluktadir yoksuldadir. Senin gibi bir kt, o
makbul ruha es olmus, Nuh'un nikahindaki katil gibi adeta. Bu yurda mensup olmasaydin simdi seni

parampara ederdim. O Nuh'u senden hals ederdim, ben de kisasa ugrar, seyhin yolunda lmek
serefiyle ycelirdim.
Fakat zamanin padisahlar padisahinin evinde bu esit kstahlikta bulunamam. Yr, dua et ki bu yurdun
kpegisin. Yoksa simdi yapacagimi yapardim sana.
Ondan sonra dervis herkese sormakta, seyhi her tarafta arastirmaktaydi. Birisi dedi ki: O kutup, odun
getirmek zere ormana gitti. O Zlfikar dsnceli ve atesli dervis seyhin havasina uyup ormanin yolunu
tuttu. Seytan, aklina ayi tozla rten bir gizli vesvese vermekteydi. Bu din seyhi neden byle bir kadini
evinde tutuyor, onunla dsp kalkiyor?
Zit, nasil olur da ziddiyla beraber bulunur? Halkin imami olan bir zat nerede, maymun nerede? Diyordu.
Sonra yine ates gibi dnyor, L havle okuyor, ona itirazim kfrdr, kindir diyordu. Ben kim oluyorum
ki Tanrinin islerine karisiyorum? Nefsimden neden byle spheler, kinamalar geliyor?
Derken nefsi yine saldiriyor, bu yzden gnlnden kuyumcular potasindan ikar gibi duman ttyordu.
Seytanla, diyordu, Cebrail'in ne mnasebeti var ki onunla konussun, dsp kalksin, beraber yatsin
uyusun. Azer, nasil olur da Hilal'le geinebilir? Yol kesen nasil olur da kilavuzla beraber bulunur?
O bu dsncedeyken nl seyh, bir aslana binmis, ikageldi. Kkremis aslan odunu ekmekteydi. O
kutlu zat da odunlarinin stne binmisti. Kamisi bir yilandi. Ycelikle yilani bir kami gibi eline almisti.
Iyice bil ki, her seyh, sarhos aslanin stne biner. O grnr, bu grnmez ama can gznden gizli
degildir. onlarin altinda yz binlerce aslan vardir, odun eker durur. Gayp gz, onu grr.
Fakat adam olmayan da grsn diye Tanri, onlari bir bir bas gzne de gsterir. O padisah, dervisi
uzaktan grp gld. Sakin dedi, aldanma, seytani dinleme.
O ulu seyh, gnlnn nuru ile dervisin iinden geeni bildi. O nur, ne gzel bir delildir. O hnerli zat,
dervisin yola dsmesinden o ana kadar aklindan geenleri bir bir syledi. Ondan sonra o gzel gzel
ileyip sakiyan zat, kadini kinamsi hususunda da agzini aip, dedi ki: O tahamml nefis havasinda degildir.
bu zan senin nefsinin havasidir, orada durma. Ben sabredip bu kadinin ykn ekmeseydim aslan, benim
ykm eker miydi hi? Ben Tanri yknn altinda kendinden gemis sarhos ve kprms bir deveyim.
Onun buyrugunda yari ham bile degilim ki halkin kinamasi, yermesini dsneyim.
Bizim geri kalanimizda onun buyrugudur, ileri gidenimizde. Canimiz yz st kosarak onu aramadadir.
Bizim tekligimiz, iftligimiz, hava ve hevesten degildir. canimiz, mhre gibi Tanri elindedir.
O ahmagin nazini da ekeriz, onun gibi yzlercesinin nazini da. Bu, renk askindan, koku sevdasindan
degildir. bu kaza ve kader, bizim dersimizin talebeleridir. Artik savasimizin debdebesi nereye varir, bir
dsn. Nereye mi varir? Yere bir yol olmayan bir yere. Isigi, gzleri alan Tanri ayina ancak. O nur, btn
vehimlerden ve tasavvurlardan uzak olan nurun nurunun nurunun nurudur!
Dedikoduyu senin iin asagilattim. Ibret al da kt huylu arkadasla arkadas ol, uzlas. Sabir, sikintinin
anahtaridir sirrina ermek iin glerek hoslanarak onun derdini ek. Bu asagilik kisilerin asagiligini
ekersen snnetlerin nuruna ulasirsin.
Peygamberler asagilik adamlarin zahmetlerini ok ektiler. Bu esit yilanlardan nice istiraplara ugradilar.
Yargilayan Tanrinin muradi, hkm, ta ezelden tecelli ve zuhur etmekti. Ziddi olmadika bir sey
grnemez. O misli olmayan padisahin ziddi yoktur.
Ben yeryznde bir halife yaratacagim ayetindeki hikmet

Bunun iin padisahligina ayna olmak zere bir gnl sahibini halife edindi. Ona hadsiz, hesapsiz ariligini
ihsan etti, ondan sonra karanliklardan da ona bir zit verdi.
Ak ve kara iki bayrak dikti. Birisi Adem'di bunlarin br yol kesen Iblis. O iki byk ordu arasinda
savaslar oldu, geldi geti.

Eller Aldı indir ve şarkı sözü.

Bergen ile ilgili en çok aranan terimler.

Bergen Eller Aldı indir, Bergen Eller Aldı mp3 indir, Bergen Eller Aldı mp3 indir dur, Bergen Eller Aldı telefona indir, Bergen Eller Aldı şarkı sözleri, Bergen Eller Aldı bedava mp3 indir, Bergen Eller Aldı mobil dinle