Beyin Cerrahi Ve Sinir Hastalıkları Neye Bakar

Beyin Cerrahi Nedir?

Günümüzde beyin cerrahisi yani nöroşirürji alanı oldukça önemli olan bir bilim dalı olmaktadır. Boyun damarları içinde oluşan daralma ya da yeni doğanlarda sinir sisteminin oluşumu sırasında meydana gelen ve gelişen hastalıklar, ilaç tedavisine hiç yanıt vermeyen sinir sistemi, Parkinson vakaları, epilepsi vakaları gibi pek çok yaşamsal fonksiyonu etkilemekte olan rahatsızlıklara cerrahi metotlar ile de müdahale eden bir bilim dalıdır.

Şirüji ve de nöron sözcüklerinden türetilmiş olmaktadır. Nöroşirürjinin sözlükteki anlamı şu şekilde olmaktadır. Bu kelimenin anlamı sinir sistemi yaralarını iyileştiren anlamındadır. Beyin ve de sinir hastalıkları kliniklerinde gerek çocuk gerek ise yetişkin hasta kategorilerinde de görülen rahatsızlıkların tanı ya da tedavileri yapılmaktadır. Mikro cerrahi ve de cerrahi işlemler esnasında pek çok ileri teknoloji cihazların da kullanıldığı bilim dalı içinde görev almakta olan doktorlar 6 yıl tıp fakültesi eğitimi aldıktan sonra beş sene ve ya altı sene daha uzmanlık eğitimi daha alırlar.

Nöroloji, nöroanestezi bölümleri, nöroradyoloji bölümleri ile birlikte çalışarak gereken tanıları ve tedavi metotlarının en iyi ve en uygun bir şekilde uygulanmış olduğu nöroşirüji bilim dalında da uzman doktorlara nöroşirürjiyen ya da beyin cerrahı adı da verilmektedir.

Beyin Cerrahi Hangi Hastalıklara Bakar?

Beyin cerrahi bölümü günümüzde oldukça önemli olan bir bölüm olmaktadır. Kötü ve de iyi huylu olan beyin tümörleri, bir takım periferik sinirleri tutmakta olan tümörleri ve de omurilik tümörleri tanısı gibi cerrahi tedavisi ile beyin cerrahi uzmanlık alanlarının içerisinde olmaktadır. Omurilik ve de omurga rahatsızlıklarının en sık sık görülen türleri; boyun fıtığı ve de bel fıtığı, spinal stenoz yani açıkçası omurilik kanal darlığı ayrıca buna ek olarak spondilolisthesis yani bel kayması şeklinde hastalıkların cerrahi tedavisinden de sorumludur. Bilhassa bazı sinir sistemi travmaları travmatik beyin kanamaları, kafa travmaları ve de omurilik yaralanmaları, bazı acil cerrahi müdahalesi gerektiren durumlar da bu nöroşirürji uzmanlarının sorumluluğuna ve de bilgi alanına girmektedir.

Ayrıca omurga eğrilikleri, bazı hidrosefali, kroniosinostoz, omurilik açıkları sonucunda da bel ve de boyunda görülmekte olan bir takım şişlikler de doğmalık sinir sistemi anomalilerin de cerrahi tedavileri bu alanın sorumluluğunda yer almaktadır. Vasküler malformasyon ve de anevrizma neticesinde oluşmakta olan beyin kanamalarının ve de başka bir tıp cerrahisi gerektirmekte olan kanamalarının cerrahi tedavileri beyin cerrahisinin da sorumluluğunda olmaktadır.

Fonksiyonel nöroşirürji sahasında da parkinson ve ya diğer hareket bozukluklarında da gereken beyin pilinin takılması gibi, ilaç ile de kontrol altına alınamamış epilepsi gibi, sara hastalarının cerrahi tedavileri gibi, ağrıya ilişkin cerrahi girişimler gibi; kordotomi, RF, rizotomi, yerleşmiş felçlere de bağlı olan aşırı derecede adale spazmlarında pompa konması gibi, sinir stimülatörünün yerleştirilmesi gibi konularda da beyin cerrahisinin tedavi ettiği bazı durumlar olmaktadır. Yetişkinlerde görülmekte olan boyun damarı tıkanıklığı ve ya boyun damarı darlığı yani karotis stenozu ve de beyindeki boşlukların içinde su birikmesi yani hidrosefali rahatsızlıkları da nöroşirürji uzmanlarının önemli olan alanları arasında yer almaktadır.

Beyin Cerrahi Uzman ve Doktoru Hangi Hastalıklara Bakar?

Beyin cerrahi uzmanı günümüzde aşağıdaki hastalıklara bakmakta ve de tedavi etmektedir. Bunlar;
Anevrizma yani balonlaşma,
Kavernom,
Omurilik, omurga ve de beyin tümörleri,
Hidrosefali,
Boyun ya da bel fıtığı başta olmak üzere her çeşitte omurga rahatsızlıkları,
Arteriovenöz Malformasyon,
Beyin kanaması,
Omurga, omurilik ve de kafa yaralanmaları,
Karpal tünel ve de başka sinir sıkışmaları,
Meningomyelosel gibi doğum ile birlikte ortaya çıkan bazı sinir sistemlerinin oluşumu sırasında gelişmekte olan rahatsızlıklar gibi birden çok hastalık beyin cerrahisi doktorları ve uzmanlarının bir uzmanlık alanıdır. Bu tür rahatsızlıklar ile karşılaşan kişiler günümüzde beyin cerrahisi uzmanına da yönlendirilecektir.

Hastanelerin veya diğer sağlık kuruluşlarının beyin ve omurilik bölgesinde gerçekleşen damar tıkanıkları, yaralanmalar ile vücudun bu bölgelerinden kaynaklanan bel ve boyun fıtığı gibi hastalıklara tıbbi müdahale edilmesini sağlayan birimine, beyin ve sinir cerrahisi adı verilmektedir. “Nöroşirürji” adıyla da bilinen beyin ve sinir cerrahisi biriminde çocukluk döneminden yetişkinliğe kadar farklı yaş gruplarındaki sinir sistemi hastalıklarına sahip olan bireylerin tanı ve tedavi işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Beyin ve Sinir Cerrahisi Hangi Hastalıklara Bakar?

Beyin ve sinir cerrahisi birimi vücudun beyin de dahil olmak üzere sinir sistemini kapsayan bölgedeki hastalıkların ve bu bölgedeki hasarlara bağlı gelişen çeşitli rahatsızlıkların tedavisi ile ilgilenmektedir. Tümör ve damar hastalıkları, beyin ve sinir sisteminde gerçekleşen travmalar, omurga hastalıkları gibi çeşitli hastalık gruplarında beyin ve sinir cerrahisi birimi hizmet vermektedir. Aşağıda beyin ve sinir cerrahisi biriminin ilgilendiği hastalıklar sınıflandırılarak detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

1. Beyin Kanamaları

Beyin kanaması, beyindeki atardamar duvarının yırtılması ve beyin dokusuna doğru sızan kanın bu bölgede doku hasarına yol açması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Herhangi bir kaza, darbe, yaralanma vb. durumlara bağlı olarak ya da kendiliğinden ortaya çıkabilen beyin kanamaları, acil müdahale gerektiren bir hastalıktır. Genellikle ameliyat gerektiren beyin kanamaları vakalarının tedavisinde hastanelerin veya diğer sağlık kuruluşlarının beyin ve sinir cerrahisi biriminin müdahalesi gerekmektedir.

2. Beyin Tümörleri

Tümör, iyi veya kötü huylu olan vücudun çeşitli yerlerinde baş gösterebilen bir kitledir. Tümörlerin kötü huylu olanları “kanser” adıyla bilinmektedir. Beyinde oluşan tümörler ise kişide “bulantı, kusma, denge problemleri, unutkanlık, bayılma, görme bozuklukları (çift görme vb.), kol ve bacaklarda hissizlik” gibi semptomlar görülmesine sebep olmakta ve bu belirtiler kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu şikayetleri yaşayan kişilerin beyin ve sinir cerrahisi birimine başvurması gerekmektedir.

3. Beyin Damar Hastalıkları

Beyin damar hastalıkları inme, bel ve boyun fıtığı, parkinson gibi hastalıkları kapsamaktadır. Bu hastalıklar kişilerde felç, bilinç bozukluğu, görme ve konuşma bozuklukları, denge bozuklukları gibi sorunlar görülmesine yol açabilmektedir. Bu sebeple bu tip belirtileri yaşayan kişilerin derhal beyin ve sinir cerrahisi birimi ile temasa geçmesi gerekmektedir. Aşağıda beyin damar hastalıkları kategorisinde incelenen ve dolayısıyla beyin ve sinir cerrahisi biriminin de ilgi alanında yer alan diğer hastalıklar sıralanmıştır:

• Beyin zarı veya dokusunda meydana gelen beyin kanaması
• Arteriovenöz Malformasyon
• Boyun ve Bel Fıtığı
• Omurilik Tümörleri
• Beyin Tümörleri
• Karotis Stenozu
• Parkinson
• Beyin damarlarının tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıkan felç ve inme

4. Omurga Rahatsızlıkları

Yaşa bağlı olarak ortaya çıkabilen omurga hastalıkları herhangi bir kaza, darbe veya yaralanma gibi bir travma sonucu da yaşanabilmektedir. Eklem- kas ağrıları, eğrilik, tümörler, lezyonlar, kamburluk (kifoz), skolyoz ve omurga bölgesinde gelişen enfeksiyon vakaları bu gruba dahil edilmektedir. Bu tip hastalıklar kronik ağrılara, uyuşma hislerine sebep olmakta ve kişilerin hareket kabiliyetini olumsuz etkileyebilmektedir.

5. İnme

İnme, beyne giden kan akışının durması sonucu vücutta “kol ve bacakta güçsüzlük, şiddetli ve ani baş ağrısı, denge kaybı, konuşma ve anlama güçlüğü” gibi belirtiler görülmesi durumudur. Sonu ölüme kadar varabilecek derecede ciddi bir hastalık olan inme, tedavisi ertelenmemesi gereken bir hastalıktır.

6. Çeşitli Travmalar

Düşme, yaralanma, kaza, silahlı yaralanma, spor faaliyetleri gibi etkenlerin yol açtığı hasarlar travma olarak adlandırılmaktadır. Vücudun omurga ve kafa bölgesinde ortaya çıkan travmalara acil müdahale gerekmektedir. Bu durumların tedavisinde beyin ve sinir cerrahisi birimi önemli rol oynamaktadır.

7. Çocukluk Çağı Beyin ve Sinir Hastalıkları

Beyin ve sinir cerrahisi birimi çocukluk döneminde ortaya çıkan beyin ve sinir hastalıklarıyla da ilgilenmektedir. Anne karnından 18 yaşa kadar görülen beyin ve sinir hastalıklarını kapsayan bu vakalar ise şöyle sıralanmaktadır:

• Kafatası şeklinde görülen bozukluklar,
• Beyinde su toplanması,
• Beyin omurilik sıvısı artışı,
• Doğumdan gelen sinir sistemi bozuklukları,
• Doğumdan gelen beyin kanamaları,
• Epilepsi ve hareket bozuklukları,
• Omurilik tümörü,
• Beyin tümörü,
• Omurilik ve damarsal hastalıklar,
• Omurilik kapanma kusurları

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) Nedir?

Nöron ve şirürji kelimelerinden türetilen nöroşirürji, genel olarak beyin ve sinir sistemi cerrahisi olarak tanımlanabilir. Nöroşirürji bölümü hekimleri, beyin, omurilik ve periferik sinir sisteminden kaynaklanan hastalıkların yanı sıra bu dokulara bası yapan tümörlerin de tanı, takip ve tedavileri ile ilgilenir. Kafa ve omurilik yaralanmalarına bağlı olarak gelişen sağlık sorunlarının cerrahi yöntemle tedavileri de yine nöroşirürji bölümü doktorlarının uzmanlık alanıdır. Dejeneratif disk basıları (boyun, sırt, bel fıtıkları), omurga problemleri (skolyoz), doğuştan malforme hastalıklar (hidrosefali, meningosel, kraniosinostoz vb.), parkinson ve epilepsi gibi hastalıkların ilaç tedavilerine yanıt vermediği durumlarda cerrahi girişim de beyin cerrahisi doktorları tarafından yapılır. 

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) Hastalıkları Nelerdir?

Beyin cerrahisi ya da farklı bir deyişle nöroşirürji, beyin, sinir ve omurgayı ilgilendiren hastalıkların tanı ve tedavisiyle ilgilenen ana bilim dalıdır. Beyinden ve / veya omurilik dokusundan kaynaklanan rahatsızlıkların yanı sıra sinir sisteminin önemli iki yapısı olan beyin ve omurgaya bası yapan tümörler, bu dokuları besleyen damarlarda oluşan anevrizmalar (baloncuk), boyun ve bel fıtığı, boyun damarlarında meydana gelen daralmalar, anne karnında bebeğin gelişimi sırasında oluşan sinir sistemi hastalıkları gibi pek çok farklı rahatsızlık, nöroşirürji hastalıkları kapsamında değerlendirilir. Nöroşirürji hastalıkları arasında geniş bir yelpazeye sahip olan beyin damar hastalıklarının tanı, takip ve tedavisi nöroşirürji uzmanı hekimler tarafından yapılır. İnme, felç, anevrizma, beyin kanaması, halk arasında şah damarı tıkanıklığı olarak bilinen karotis stenozu, bel ve boyun fıtıkları, beyin ve omurilik tümörleri, kaza ve yaralanmalara bağlı olarak gelişen beyin ve / veya omurilik travmaları, sık görülen beyin damar hastalıklarına örnek gösterilebilir. Pediatrik nöroşirurji kapsamında çocuklarda bulunan tümör ve damar hastalıkları da nöroşirurji hastalıkları arasında sıralanabilir. Toplumda sık görülen hastalıklarının bir kısmı aşağıda sıralanmıştır:

• Anevrizma: Beyin damarlarında baloncuk şeklinde genişlemeye yol açan anevrizmalar, kişinin aniden kötüleşmesine ve hatta ani ölümlere yol açabilen ciddi bir rahatsızlıktır. Anevrizma varlığında kan damarları zayıflar ve incelir. Bu da beyin kanaması riskini ortaya çıkarır. Anevrizma genetik yatkınlık, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, diyabet gibi hastalıkların yanı sıra sigara kullanımı ve strese bağlı olarak da gelişebilir.
• Beyin Kanaması: Beyin dokusu ya da zarı içine farklı sebeplerden dolayı kan sızması, genellikle baş ağrısı şikayeti ile başlayan ve hayati risk barındıran bir rahatsızlıktır. Beyin dokusunda oluşan kanamalar intraserebral kanama olarak tanımlanırken kafatasının herhangi bir yerinde oluşan kanamalar, intrakraniyal kanama olarak adlandırılır. Sızan kanın doku tahribatına yol açmasıyla meydana gelen hastalık, dilin peltekleşmesi, bilinç, denge ve görme kaybı, güçsüzlük, uyuşukluk, yutkunma güçlüğü, bulantı ve kusma gibi semptomlarla karakterizedir. Yüksek tansiyon başta olmak üzere anevrizma, beyin tümörü, travma ve  uyuşturucu kullanımı gibi nedenler beyin kanamasına yol açabilir.
• Beyin Tümörleri: Beyin tümörleri, beyinde yer alan hücre yapılarının kontrolsüz bir şekilde çoğalmasına bağlı olarak oluşabileceği gibi vücudun farklı bir yerinde var olan tümörün, beyine sıçramasıyla (metastaz) da oluşabilir. Kolon, pankreas ve böbrek kanserlerinin kan dolaşıma karışmasıyla kanserin beyine metastaz yapması sık karşılaşılan bir durumdur. Beyin tümörü olan kişilerde kişilik değişimine sık rastlanır. Beyin tümörünün tedavisi, tümörün evresine göre farklı şekillerde yapılır.
• İnme: İnmenin oluş şekline göre iskemik ve hemorajik olmak üzere 2 farklı türü bulunur. Beyine giden damarlarda tıkanıklık oluşması durumunda beyin oksijensiz kalır ve beslenemez. İnmeye yol açan bu durum, beyin hasarlanmasına ve hatta kişinin hayatını kaybetmesine neden olabilir. İnme, uyuşukluk, konuşma ve anlama güçlüğü, yüzün bir kısmında kayma, baş dönmesi, çok şiddetli baş ağrısı gibi belirtilere neden olabilir. Yüksek tansiyon ve kolesterol, diyabet, obezite ve sigara kullanımı, inmeye yol açan yaygın nedenler arasında sayılabilir.

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) Hastalıkları Neden Olur?

Beyin ve sinir cerrahisi bölümünü ilgilendiren hastalıkların büyük kısmı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, obezite gibi rahatsızlıkların yanı sıra sigara kullanımına bağlı olarak gelişir. Omurga hastalıklarından bazıları doğumsal kaynaklı olabilirken bazıları yaşlanmaya bağlı olarak oluşur. Ayrıca, çarpma, düşme, trafik kazaları, spor yaralanmaları, silahla yaralanma gibi pek çok travmatik etken de beyin ve sinir hastalıklarının oluşmasına neden olabilir. Farklı bir deyişle nöroşirürji bölümünü ilgilendiren hastalıklar pek çok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Sağlıklı beslenmek, düzenli uyumak, egzersiz yapmak, düzenli olarak sağlık kontrollerini yaptırmak, beyin ve sinir hastalıklarının ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Hastalıkları Nasıl Olur?

Beyin ve sinir cerrahisi hastalıkları travmalara bağlı olarak gelişebileceği gibi var olan diğer hastalıklara ya da genetik yatkınlığa bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Nöroşirürji bölümü hekimleri tarafından tanısı koyulan ve tedavisi düzenlenen hastalıklar, beyin ve omurilik dokusunda oluşan tümörlere, mevcut kanser türlerine ve diğer pek çok farklı sağlık problemine bağlı olarak gelişebilir. Beyin ve sinir cerrahisi hastalıkları çoğunlukla, uyuşma, bilinç değişimi ya da kaybı, konuşma, görme kaybı, güçsüzlük, bulantı, kusma, baş dönmesi, çok şiddetli baş ağrısı gibi belirtilere yol açar.

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Hastalıkları Tanı ve Tedavisi

Kişinin beyin cerrahisi bölümüne başvurması durumunda hekim öncelikle kişinin anamnezini alır ve ardından fizik muayenesini yapar. Bulguların değerlendirilmesi için gerekli durumlarda radyolojik görüntüleme tetkiklerinin yanı sıra laboratuvar testleri yapılır. Elde edilen bilgiler ışığında kişide var olan hastalığın tanısı koyulur. Beyin ve sinir cerrahisi bölümünü ilgilendiren pek çok farklı hastalık olduğu gibi bir o kadar da farklı tedavi yöntemi bulunur. Örneğin ilaç tedavisinden yanıt alınamayan Parkinson vakalarında beyin pili uygulaması yapılabilir. Cerrahi operasyonlar genel anestezi altında yapılabileceği gibi bazı vakalarda uyanık cerrahi (kraniotomi) uygulaması gibi teknikler tercih edilebilir. Böylece var olan tümör çıkarılırken kişinin konuşması ve kol bacak hareketleri gibi motor hareketlerin etkilenmesi önlenir. Diğer tüm tıp branşlarında olduğu gibi nöroşirürji bölümünde de hastanın yaşam kalitesinin artırılması için diğer bölümlerle multidisipliner bir çalışma yürütülür.