Beyne Pıhtı Atması Ne Demek

Beyne pıhtı atması, kalıcı hasarlara yol açabilen oldukça önemli bir problemdir. Tıkanan damara ve kişiye göre değişkenlik gösteren bu problemin şiddeti, ne boyutta bir sonuç doğuracağının en net göstergesidir. Pıhtı atmasına neden olan pek çok faktörden ve bu faktörlere yönelik tedavi yöntemlerinden bahsetmek mümkündür. İşte pıhtı atması neden olur ve nasıl tedavi edilir soruları ile birlikte bu sorunun ortaya çıkabileceğini işaret eden belirtilerden bahsettik.

PIHTI ATMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Pıhtı atması belirtileri tıkanan damara göre değişiklikler gösterir. Pıhtı atmasında çok hafif hatta bazen gözden kaçabilen hafif derecede etkilenen hastaların yanı sıra ani ölümler de görülebilir. Pıhtı atmasının gözle görülür tablosunda;

• Sıklıkla kol ve bacaklarda felçler,
• Duyu bozuklukları,
• Konuşma bozuklukları,
• Görme kayıpları,
• Bilinç etkilenmeleri görülmektedir.

PIHTI ATMASI ÖNLENEBİLİR Mİ?

Öncelikle hastalığın tanınması ile koruyucu tedaviler yapılarak beyin damarlarının pıhtı atması büyük ölçüde engellenebilmektedir. Fark edilebilirse pıhtı atmasının erken tanınması (ilk birkaç saat) ile tıbbi müdahaleler yapılarak beyin dokusunda çok ileri hasar oluşmadan pıhtı atması ve yaratabileceği etkileri geri döndürülebilmektedir.

Özellikle bacakların hareket ettirilmesi pıhtı oluşumunu önlemede büyük önem taşır. Vücudu sürekli işleyen bir mekanizma olarak düşünecek olursak hareket mekanizmanın düzenli çalışmasına yardımcı olur. Eğer uzun süre hareketsiz kalınırsa özellikle bacakların bükülü kaldığı uzun seyahatlerde pıhtı atma riskini artırmaktadır.

PIHTI ATMASININ SONUÇLARI

Pıhtı atmasının neden olduğu durumlar;

• Felç
• Konuşma bozuklukları
• Görme bozuklukları,
• Duyusal etkilenmeler
• Algılama ve değerlendirme bozuklukları

BEYNE PIHTI ATMASI SONUCU FELÇ DÜZELİR Mİ?

Büyük damarların tıkanıklıklarında konuşamama, vücudun bir tarafını hareket ettiremeyecek kadar belirgin güçsüzlük veya bunların kombinasyonu ortaya çıkabilir. Felcin şiddeti değişken olmakla birlikte tedavi olasılığı ve önemi aynıdır. Beyin damarına gelen pıhtı; şah damarından, beyin damarlarının kendisinden veya kalpten köken alabilir. Ancak, pıhtının nereden kaynaklandığı inme tedavisi sırasında önemli değildir. Önemli olan, tıkanan beyin damarını açabilmektir.

İnme tedavisi mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Beyin damarı tıkandığında, beyin dokusunda hasar oluşmaya başlar. Bu hasar bekledikçe daha da genişler. Tıkanan damar büyük olduğunda ve süre uzadığında beyin hasarı artar. Bir an önce damarın açılması ise tüm bunları engelleyerek beyin dokusunda oluşan hasarın genişlemesinin önüne geçer. Beyin dokusunda inme nedeniyle oluşan hasarı, ne kadar kısıtlı tutabilirsek o derece erken ve hızlı düzelme sağlayabiliriz. İlk altı saat içinde müdahale edilen hastaların düzelme şansları çok daha yüksektir.

ALINABİLECEK ÖNLEMLER NELERDİR?

• Hareket etmek
• Yürüyüş yapmak
• Saatte bir oturuş pozisyonu değiştirmek
• Bacak egzersizleri yapmak
• Bol su içmek (Kanı sulandırmanın en iyi ve en etkili yolu bol su içmektir.)
• Varisi olanların mutlaka varis çorabı kullanmaları

Prof. Dr. GÜRSEL TURGUT

Son dönemde "beyne p&#;ht&#; att&#;" &#;eklindeki t&#;bbi ifadeleri s&#;k duyar olduk. Bu konunun detaylar&#;, nas&#;l olu&#;tu&#;u, kimlerin risk alt&#;nda oldu&#;u gibi konular merak ediliyor. Öncelikle "emboli"yi tan&#;makla ba&#;lamak gerekiyor. Emboli damarlar&#;m&#;zda dola&#;an kan&#;n p&#;ht&#;la&#;mas&#;, damar içine hava girmesi veya liposuction ve ya&#; enjeksiyon ameliyatlar&#; sonras&#;nda ya&#; dokusunun damar içine geçmesiyle ya&#;anan t&#;kanma durumu. Ço&#;u emboli durumu genellikle p&#;ht&#;la&#;m&#;&#; kan hücrelerinden olu&#;uyor. Emboli nedeniyle damarlar&#;m&#;zda kan geçi&#;i azal&#;yor veya tamamen duruyor. T&#;kanan damar&#;n besledi&#;i alanda oksijen yetersizli&#;ine ba&#;l&#; i&#;lev kayb&#; ve/veya yetersizli&#;i olu&#;uyor ki embolinin en s&#;k belirti verdi&#;i organlar&#;n akci&#;er, beyin, kalp ve göz olmas&#; da buna ba&#;l&#;.

Emboli türleri neler?

Akci&#;er embolisi:Genellikle bacakta olu&#;an p&#;ht&#;n&#;n, akci&#;er atar damarlar&#;ndan bir veya birkaç&#;n&#; t&#;kamas&#; ile olu&#;an tablo. Emboli zaman içinde vücut taraf&#;ndan parçalanarak kayboluyor. Bununla birlikte, e&#;er bu emboli akci&#;erin ana damarlar&#;n&#; t&#;kam&#;&#;sa hasar ölüme yol aç&#;yor.

Beyin embolisi:Bir kan p&#;ht&#;s&#; beyne giderse, bir iskemik inme veya geçici iskemik ata&#;a neden oluyor.

Retinal emboli: Büyük bir arteri bloke etmeyen küçük p&#;ht&#;lar gözün retinas&#;ndan beslenen küçük damarlar&#; t&#;kayabiliyor. Sonuç genellikle bir gözde ani körlük ya&#;anmas&#; oluyor.

Septik emboli: Vücuttaki enfeksiyon sonucu olu&#;an parçac&#;klar kan dola&#;&#;m&#;na ula&#;t&#;&#;&#;nda ve kan damarlar&#;n&#; t&#;kad&#;&#;&#;nda olu&#;uyor.

Hava embolisi: Genellikle damara ba&#;lanan serumlar nedeniyle damara giren hava yüzünden olu&#;uyor.

Ya&#; embolisi: Kan dola&#;&#;m&#;na ya&#; veya kemik ili&#;i parçac&#;klar&#; girmesi nedeniyle olu&#;uyor. Genellikle liposuction ve ya&#; enjeksiyonu ameliyatlar&#; ya da büyük kemik k&#;r&#;klar&#; sonras&#;nda görülüyor.

Neden emboli olu&#;ur?

Emboli, p&#;ht&#;la&#;maya e&#;ilimli kan ve damar hastal&#;klar&#;, varis, kalp hastal&#;klar&#;na sahip ki&#;iler ile sigara içenlerde daha s&#;k olu&#;uyor. Di&#;er emboli tipleri için risk faktörleri ise; yüksek tansiyon, ateroskleroz (kan damarlar&#;ndaki ya&#; plaklar&#;n&#;n birikmesi) ve yüksek kolesterol olarak s&#;ralanabilir. Akciger embolisinin ba&#;l&#;ca nedeni derin ven trombozu (kan p&#;ht&#;la&#;mas&#;). Bu da bacaklardaki damarlar&#;n p&#;ht&#;la&#;t&#;&#;&#; bir durum. Kandaki do&#;al ajanlar, t&#;kan&#;kl&#;&#;&#;n herhangi bir etkisine neden olmadan küçük p&#;ht&#;lar&#; genellikle çözer. Baz&#; p&#;ht&#;lar çözülmek için çok büyüktür ve akci&#;erlerdeki veya beyindeki ana damarlar&#; t&#;kayacak boyuta ula&#;&#;rlar.

Bacaklardaki kan ak&#;&#;&#;n&#; yava&#;latan faktörler p&#;ht&#;la&#;maya neden olabilir. Uzun süreli uçu&#;lardan sonra, bacaklar&#;n hareketsiz kalmas&#;ndan sonra veya uzun süreli yatak istirahatinin ard&#;ndan Derin Ven Trombozu(DVT) veya akciger embolisi olu&#;abilir. Bu iki durum da kanser, daha önce yap&#;lm&#;&#; bir ameliyat, k&#;r&#;k bir bacak veya kalça, kan p&#;ht&#; olu&#;umunu art&#;ran kan hücrelerini etkileyen genetik hastal&#;klar&#; içeriyor.

Sigaran&#;n rolü nedir?

Sigara tüm damarlar&#; oldu&#;u gibi beyin damarlar&#;n&#; da etkiliyor. Dönü&#;ü olmayan bozukluklara, kal&#;nla&#;malara, elastikiyetin bozulmas&#;na ve plaklara neden oluyor.

Hareketsiz kalmay&#;n

Bacaklarda atardamarlardan gelen kan&#;n geri dönü&#;ü toplardamarlar üzerinde olur. Bu toplardamar dönü&#;ünde kan&#;n geriye kaçmadan ilerlemesini kapakç&#;klar sa&#;lar. Yukar&#;ya pompalama mekanizmas&#;n&#; ise hareket halinde kas&#;lan bacak kaslar&#; çal&#;&#;t&#;r&#;r. E&#;er uzun süre hareketsiz kal&#;n&#;rsa, özellikle bacaklar&#;n bükülü kald&#;&#;&#; uzun seyahatlerde pompa mekanizmas&#; çal&#;&#;maz. Böyle bir durumda bacaklarda uzun süre hareketsiz kalan ve göllenen kan, p&#;ht&#;la&#;ma e&#;ilimi gösterir. E&#;er ki&#;ide p&#;ht&#;la&#;ma e&#;ilimi, damar içinde kapaklarda yetersizlik (varis) gibi hastal&#;klar da mevcutsa bu durum daha s&#;k olu&#;ur. P&#;ht&#;, ki&#;inin hareketlenmesiyle birlikte damar içinde yer de&#;i&#;tirerek öncelikle akci&#;er, kalp beyin gibi organlar&#;n damarlar&#;n&#; t&#;kar ve bu organlarda belirtilere yol açar.

Ne tür önlemler almak gerekir?

- Arada bir mutlaka hareket ya da yürüyü&#; yapmak, özellikle saatte bir mutlaka yer ve pozisyon de&#;i&#;tirmek gerekiyor. Bacaklarda ve ayak bileklerinde açma-kapama egzersizlerini bulundu&#;unuz yerden yapabilirsiniz. Yapamayacak durumdaysan&#;z doktorunuza dan&#;&#;arak kan suland&#;r&#;c&#; ilaç almak gerekir.

- Bol su içmeyi ihmal etmeyin. Kan&#; suland&#;rmak için en iyi ve kolay su içmek.

- Varisi olanlar mutlaka varis çorab&#; giymeli. Çünkü varis çoraplar&#; ödemi azalt&#;r ve sizi p&#;ht&#;dan korur. Dü&#;ük bas&#;nçl&#; diz alt&#; çoraplar s&#;kl&#;kla birçok birey için uygundur. Gere&#;inde doktorunuza dan&#;&#;may&#; da ihmal etmeyin.

- Seyahat esnas&#;nda uçaktaysan&#;z her saatte bir kalk&#;p yürümek, oturdu&#;unuz yerde bacak açma kapama ve bacak kaslar&#;n&#; kas&#;p gev&#;etme egzersizleri yapmak faydal&#;d&#;r. Otomobil ile yap&#;lan seyahatlerde ise her saatte bir mola vererek k&#;sa yürüyü&#;ler yapmak damarlarda göllenmeyi engelleyecektir.

- P&#;ht&#;la&#;ma e&#;ilimi olanlar&#;n mutlaka seyahat öncesinde aspirin ya da heparin türü kan suland&#;r&#;c&#; kullanmalar&#; önerilir.

P&#;ht&#; atmas&#;n&#; fark etmenizi sa&#;layacak 5 belirti

1- Ani görme kayb&#;: Özelikle çok küçük çapl&#; emboliler vücutta dola&#;&#;p belli damarlar&#; t&#;kasa da belirti vermezler. Ancak özellikle görme sinirlerini besleyen (retina) damarlar&#;nda olu&#;an en ufak t&#;kan&#;kl&#;k kendisini ani görme kayb&#; olarak gösterir. Ayn&#; durum akci&#;er gibi büyük çapl&#; organlarda oldu&#;unda damarlar&#;n t&#;kanmas&#; belirti vermeyebilir ya da hasta bunu hissetmeyebilir.

2- Nefes almada güçlük: Akci&#;ere giden embolinin boyutuna göre pulmoner damarlar&#; t&#;kayarak gö&#;üs kafesinde olu&#;an ani a&#;r&#; da bir belirtidir. Bu tablo nefes yetmezli&#;ine, daha ileri olarak da akci&#;er yetmezli&#;inden ölüme kadar gidebilir.

3- Gö&#;üste b&#;çak saplanmas&#; gibi a&#;r&#;: Gö&#;üs a&#;r&#;s&#;n&#;n te&#;hisi kolay olmayan, atland&#;&#;&#;nda hastan&#;n ölümüne yol açabilecek bir nedeni de akci&#;ere kan götüren damarlardan birinin p&#;ht&#; t&#;kac&#;yla t&#;kanmas&#;d&#;r. Akci&#;er embolisi denilen bu hastal&#;kta gö&#;üs a&#;r&#;s&#; kalp kriziyle kar&#;&#;t&#;r&#;labilir. A&#;r&#; ço&#;unlukla bat&#;c&#; tarzda olsa da bazen kalp krizi a&#;r&#;s&#;na çok benzer. Ço&#;u zaman nefes darl&#;&#;&#;, s&#;k s&#;k nefes alma &#;ikâyetleri de vard&#;r. Herhangi bir nedenle uzun süre yatak istirahati yapm&#;&#; olanlarda, inmeli hastalarda, ameliyat geçirmi&#; olanlarda, oturarak uzun seyahat etmi&#; yolcularda daha s&#;k görülür.

4- Konu&#;ma bozuklu&#;u: Beyindeki kan ak&#;&#;&#;n&#;n bozuldu&#;una i&#;aret edebilir. Acil t&#;bbi müdahale gerektirir. Bu konuda en önemli görev hastay&#; gözlemleyebilecek olan e&#;, çocuklar, bak&#;c&#;, i&#; arkada&#;lar&#;na dü&#;er. Çünkü hastan&#;n kendisinin fark edemedi&#;i baz&#; belirtileri gözlemleyerek hayat kurtar&#;c&#; acil t&#;bbi yard&#;m almas&#; sa&#;lanabilir.

5-Haf&#;zada kar&#;&#;&#;kl&#;k: Bellek ya&#; ilerledikçe zay&#;flar. Her organ gibi beynin de fonksiyonlar&#;nda ya&#;a ba&#;l&#; kay&#;plar olabilir. Bununla birlikte her bellek kayb&#; veya haf&#;za kar&#;&#;&#;kl&#;&#;&#; da mutlaka ya&#;la ili&#;kilendirilmemeli. Özellikle beyne p&#;ht&#; at&#;m&#; gibi ani geli&#;en hastal&#;klarda görülen belirtilerden biri de kafa kar&#;&#;&#;kl&#;&#;&#;, geçici bilinç kay&#;plar&#;nda &#;uurun k&#;sa bir süre gidip gelmesi, yani tam bir bilinç kayb&#; durumu ya&#;anmas&#;d&#;r.

Beyne Pıhtı Atması Nedir?

Beyindeki damarların emboli ile tıkanması olayına pıhtı atması denir. Bu durum kalpte kapakçık olduğunda, enfeksiyonlarda, tümörlerde ortaya çıkabilmektedir. Beyin ve kalp en önemli organlarımızdır. Beyin ve kalbi besleyen damarlarda ise yağdan dolayı pıhtı oluşabilir. Pıhtı atmasına ise toplumda ‘’inme’’ denmektedir. İnme ise kişilerde felç durumuna kadar gitmektedir.

Sağlıklı beslenmek ve dengeli yaşamak beden sağlığını korumak açısından son derece önemlidir. Dengesiz beslenmek ve hareketsizlik kalp sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Katı yağlar, et, hamur tüketimi, sigara kullanımı gibi faktörler kalbi ve damarları tahrip eder.

Tüm bunların üzerine hareketsiz bir yaşamda sağlık açısından olumsuz etkiler. Damarlarda biriken yağ, damardan ayrılarak kan yoluyla pıhtı atılmasına neden olur. Pıhtı atması sonucunda ise kişi felç geçirebilir ya da hayatını kaybedebilir.

Beyne Pıhtı Atması Neden Olur?

Kolesterol oranının yüksek olması hayati bir tehlike oluşturmaktadır. Damarlarda biriken yağ kan yoluyla ilerleyerek pıhtı oluşturur. Pıhtı atılmasının nedenleri kişinin vücut sağlığından kaynaklanmaktadır. Şeker hastaları, yüksek tansiyon hastaları risk altındadır. Kalbe ve beyine ulaşan damarlarda biriken yağ pıhtıya sebep olur ve bu durum felce kadar gider.

Beyne Pıhtı Atması Önlenebilir Mi?

Beyne pıhtı atmasının farklı nedenleri olabilir. Bu nedenler zamanında teşhis edilerek tedavisi yapılırsa, sorunun önüne geçilebilir. Pıhtı atması kalp rahatsızlığı yaşayan kişilerde görülebilir. Bunun dışında vücuttaki tümörler veya enfeksiyonlarda pıhtı atılmasına neden olabilir. Pıhtının neden olabileceği hastalıklar tespit edilirse erken teşhis ile önüne geçilebilir.

Pıhtı Atmasının Belirtileri Nelerdir?

Pıhtı atması sırasında bazı belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler hafif olduğunda ise göz ardı edilebilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır;

Görme konusunda sorun yaşanması

Felç

Duyma kaybı

Konuşma problemleri

Algılama Sorunları

El ve ayaklarda kuvvet kaybı yaşanması

Pıhtı Atmanın Tedavisi

Emboli nedeniyle beyin damarlarının hasar görmesi durumuna pıhtı atılması denmektedir. Eğer kişiler düzenli olarak doktor kontrollerini yaptırırlarsa bazı hastalıkların önüne geçmek mümkün olabilir. Erken tanı ile pıhtı atmasının önüne geçebilir. Tespitle ile kişiler ona göre diyet programı oluşturabilirler. Ayrıca yaşam tarzlarını ona göre belirlemeleri gerekmektedir. Gerekli tedbirler ile oluşabilecek hasarların önüne geçilir.

Yüksek tansiyon veya şeker hastalarının diyetlerine dikkat etmesi gerekir.

Kardiyolojik muayenelerin zamanında ve düzenli yapılmasına özen gösterilmelidir.

Kişiler sağlıklı beslenmeye dikkat etmelidir. Özellikle göbek bölgesinde yağ oluşumunun önüne geçilmelidir.

Düzenli spor yapılmasına özen gösterilmelidir. Spor yapmak kolesterol oranını düşürmektedir.

Bol su içmek

Varis sorunu yaşayanların varis çorabı kullanması

Pıhtı Atma Riski Taşıyan Kişiler

Bazı kişiler yaşadıkları rahatsızlıklar nedeniyle pıhtı atmaya daha eğilimli olabilirler. Bu yapıdaki kişilerin sağlıklarına daha fazla dikkat etmesi gerekir. Beyne pıhtı atmasında erken müdahale edilmesi son derece önemlidir. Pıhtı atmasının sonuçları tıkanan duruma göre değişiklik göstermektedir.

Kilo problemi olanların en kısa sürede kilolarında kurtulması gerekir.

Kanda emboli yaşanma eğilimi olan kişiler

Enfeksiyon nedeniyle hastanede yatan kişiler

Koah hastaları

Astım sorunu yaşayan kişiler

Yatalak olarak yaşamak durumunda olan hastalar

Kanser hastalığı ile mücadele eden kişiler

Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastalar

Hamile olan kişiler

Uzun soluklu bir operasyon geçirmiş olan hastalar