Bilardo Kaç Kişi Oynanır
kaynağı değiştir]
Cepsiz bilardoya en iyi örnekse 3-Top (Karambol bilardo) ve Üç-Bant Bilardodur. Prensip olarak bu iki oyun arasında çok az fark vardır. Bu iki oyun da aynı masada ve aynı toplarla oynanır. 3-Topta ve 3-Bantta bir bitiş sayısı seçilir örnek olarak (20) ve bu sayıya ilk ulaşan kazanır. Bu iki oyunda da bir beyaz top, bir sarı top ve bir de kırmızı top vardır. İki kişi ya da iki takım olarak oynanır. Kural olarak rakiplerden biri beyaz topa diğeri ise sarı topa vurur bu iki oyunda da kırmızı topa vurulmaz. 3-Topta sayı yapmak için vuruş yapılan topun diğer iki topa değmesi lazımdır. 3-Bantta ise sayı yapmak için vuruş topunu 3 kez banta (bir banta üç kez ya da 3 ayrı banta gibi) temas etmesi ve diğer iki topa vurmasıdır. 3-bant oyununun esası vuruşu yaparken ıstakanın çıkış noktasını dikkate alarak, topların masa içinde hangi hızda ve hangi açılarda yol alacağını hesap etmeye dayanır. Masa üstündeki nokta ya da diamond şeklindeki işaretler bu hesaplamaları yapmaya yardımcı olur. bu hesapların yapılabilmesi için farklı sayı sistemleri kullanılmaktadır. Sayı yapan kişi tekrar vurur. Faullerde karşı tarafa sayı geçmez. Herhangi bir topun masayı terk etmesi halinde faul olur. 3-Top 3-Banta göre daha kolay sayı yapılan bir oyundur.
Oyunda belirli bir seviyenin üzerine çıktıktan sonra sayıyla birlikte atış bırakmanın ve tuş engellemenin öğrenilmesi gerekir. Atış bırakmak için geometri hesabının yanı sıra oyun temposunun iyi ayarlanması gerekir.Ayrıca zor pozisyonlarda sayı almak yerine rakibe karot atmak tabir edilen vuruşlarla pozisyon vermemek düşünülebilir. Öbür türlü sayı alınamazsa rakibe sote ya da sota tabir edilen kolay vuruş bırakılması kuvvetle muhtemeldir.
Türkiye'nin en başarılı bilardocularından Avrupa Şampiyonu Semih Saygıner Türkiye'de bilardonun özellikle de 3-Bant ve Karambol bilardonun öncüsü olarak görülür. Kendisinin Dünya Şampiyonlukları ve pek çok Türkiye şampiyonluğu vardır. Dünya genelindeki diğer büyük 3 bant oyuncularını Raymond Ceulemans, Torbjörn Blomdahl, Sanchez olarak sayılabilir.
Bu oyun eskiden sadece göz kararı oynanırken büyük üstat Raymond Ceulemans'ın bulduğu diamond sistemle bir matematik hesaba dayandırılmıştır.
Turnike, ters turnike, 5 bant, viyana turnikesi, brikol, efekare, acem gibi pek çok özel vuruşu vardır.
Carom bilardonun karambol ve 3 bant dışında Bant, Artistik bilardo, 4 top gibi çeşitleri vardır.
Kaynakça[değiştir 10 Maddede ‘Snooker’ Nedir?
Geçen gün bir bilardo maçı seyrettim; kocaman bir masada, cebe atılan topları sürekli olarak masaya tekrar koyuyorlar, bir sürü rengarenk top var, uzatma çubukları falan kullanıyorlar nasıl bir şey anlamadım, diyenlerden misiniz?
Buyrun o zaman snooker (sunukır olarak okunur) dünyasına…
19. Yüzyılın sonlarında oynanmaya başlandığı bilinen Snooker, Hindistan’da bulunan Britanyalı subaylar tarafından geliştirilmiş bir bilardo türü. Britanya bilardo şampiyonu John Roberts, 1885 yılında Hindistan’a geldiğinde bir İngiliz subayı ona oyunu gösterdi ve daha sonra bu oyunu İngiltere’ye ilk tanıtan Roberts oldu.
Snooker genel olarak 22 topla oynanıyor. 15 kırmızı top dışında birer tane sarı, yeşil, kahverengi, mavi, pembe, siyah ve beyaz top (isteka topu) bulunuyor. Beyaz top hariç diğer tüm topların belirli puanları var. Toplar; kırmızı 1, sarı 2, yeşil 3, kahverengi 4, mavi 5, pembe 6 ve siyah 7 puan değerindedir. Snooker oyunları [her bir snooker oyununa frame (freym olarak okunur) denir] genellikle uzun sürdüğü için, ilgiyi artırmak amacıyla 6 kırmızı top ile oynanan (Six-Red Snooker) bir versiyon daha mevcuttur.
Snooker masası diğer cepli bilardo masalarından oldukça farklı. 3.6 metre uzunluğa ve 1.8 metre genişliğe sahip. 6 delikli bu masada delikler ve bantlar diğer masalara göre daha sivridir. Aynı zamanda snooker topları ve masanın cepleri de diğer bilardo oyunlarındaki top ve ceplerden daha küçüktür. Bu yüzden pot yapmak (beyaz topla başka bir topa vurarak vurulan topu cebe sokmak) diğer oyunlara göre oldukça zordur. Masanın büyük olması toplara ulaşmayı zorlaştırdığı için oyuncular rest, spider, swan neck rest gibi yardımcı araçlar kullanabilirler. Bu araçlar dışında kullandıkları istekayı uzatacak aparatlardan da yararlanabilirler.
Peki cebe sokulan (pot yapılan) renkli toplar neden tekrar masaya çıkarılıyor? Snookerda kural olarak; renkli topları pot yapmadan önce mutlaka bir kırmızı topu pot yapmalısınız. Pot yapılan kırmızı toplar masaya çıkarılmaz, fakat masadaki kırmızı toplar bitene kadar pot yapılan renkli topların tümü masaya tekrar çıkarılır ve yerlerine konur.
Örneklersek; masada 3 tane kırmızı top olduğunu düşünelim, kırmızılardan birini pot yapan oyuncu sonrasında maviyi cebe gönderirse, pot yapılması gereken 2 kırmızı top daha olduğu için mavi top tekrar masaya çıkarılarak yerine konur. Masadaki tüm kırmızı toplar bittiğinde de kalan renkli toplar puan sırasına göre (sarı, yeşil, kahve, mavi, pembe, siyah) pot yapılmak zorundadır ve bu renkli toplar oyun bitene kadar tekrar masaya çıkarılmaz. Yapılan potlar sonucunda en yüksek puanı toplayan oyuncu oyunu kazanır. Maçta kaç oyun oynanacağı önceden belirlenir ve en fazla oyunu kazanan oyuncu maçı kazanmış olur. Yani, 15 frame oynanan bir maçta 8 frame kazanan oyuncu maçı kazanır.
Snooker, oyunun adı olmakla birlikte aynı zamanda oyun içerisinde meydana gelen bir pozisyona verilen isim olma özelliğine de sahip.
Snooker maçlarını izlerken oldukça sık duyacağınız terimlerden biri “güvenli vuruş”tur. Oyunun açılış vuruşu tipik bir güvenli vuruştur. Oyuncular açılış vuruşunda, beyaz topu kırmızı toplardan birine gönderir, grup halinde duran kırmızı top grubunu fazla dağıtmamaya çalışır ve beyaz topu kırmızı toplara en uzak mesafede renkli topların arkasında bırakmak ister. Burada amaç rakibe, pot yapabileceği bir pozisyon bırakmamaktır.
Snooker pozisyonunu tanımlarsak, bir oyuncunun vuruşundan sonra beyaz top öyle bir noktada kalır ki, rakip oyuncu doğrudan bir vuruşla vurması gereken topa ulaşamaz. Yani snooker, “çözülmesi gereken bir problemdir” ve bir savunma stratejisinin sonucunda ortaya çıkar. Oyuncular pot yapamayacakları veya puan olarak geride oldukları anda Snooker oluşturmak için çalışırlar. Çünkü rakip oyuncu snooker’ı çözmeye çalışırken faul yapabilir ve kendisine puan kazandırabilir. Snooker’ı çözmeye çalışan oyuncu faul yaptığında diğer oyuncu tekrar çözmeyi denemesini isteyebilir. Böylece tek pozisyondan arka arkaya çok fazla sayıda puan kazanabilir. Bu pozisyonun bir diğer avantajı, önceliği Snooker’ı çözmek olan oyuncunun savunma hamlesini çok düşünemeyecek olmasıdır. Yani Snooker’ı çözmek tek başına yeterli değildir bu problemi çözerken bile rakibinize pozisyon bırakmayacak bir vuruş yapmanız gerekir.
Aşağıdaki videoda hem örnek bir Snooker, hem de Snooker’ı çözmeye çalışırken Ronnie O’Sullivan’ın kaptırdığı 8 puanı görebilirsiniz.
Videoyu izlediyseniz, yeşil topun puanı 3 değil miydi? Faulden sonra neden 8 puan gitti, diye soruyor olabilirsiniz. Beyaz topu cebe göndermek karşı tarafa 4 puan kazandırıyor. Beyaz topla vurmanız gereken topa vuramamanızda yaptığınız faulde ise vuramadığınız topun puanı kadar rakibinize puan kazandırıyorsunuz. Fakat en düşük faul puanı 4 olduğu için sarı ve yeşil topta faul yapsanız bile karşı taraf 4 puan kazanıyor. Üstteki videoda Ronnie’nin vurması gereken top yeşil yerine pembe olsaydı ve ıskalasaydı Jodd 6 puan kazanacaktı.
Bir snooker oyuncusunun rakibine oynama fırsatı vermeden arka arkaya pot yapmasına seri [break (bireyk olarak okunur)] denir. Profesyonel snooker oyuncuları masanın kontrolünü ele geçirdiklerinde yüksek break sayılarına ulaşabildikleri için oyuncular güvenli vuruşlarla masanın kontrolünü ele geçirmeye çalışırlar.
Century-Break (yüzlük seri) tek istekada hiç vuruş kaçırmadan 100 sayı ve üzerine çıkılan seridir ve her Snooker oyuncusu için önemli bir kilometre taşıdır. En fazla 100’lük seri yapan oyuncular listesinin ilk üçünde Ronnie O’Sullivan, Stephen Hendry ve John Higgins var. Bir tunuvada yapılan en hızlı 100’lük seri rekoru ise 1996’da 3 dakika 31 saniyede 100 sayıya ulaşan Tony Drago’ya ait. Seri demişken Snookerda faullerden kazanılacak puanlar hariç bir frame boyunca yapılabilecek en büyük seri (Maximum Break) yani alınabilecek maksimum puan 147’dir.
147’lik seriye ulaşmak çok zor ve nadiren izlenebiliyor. Bu sebeple turnuvalarda 147 ‘lik seri yapan oyunculara özel para ödülleri verilir. Dünya turnuvalarında bu ödül 147.000 Pound’dur.
Siyah top en yüksek puanlı (7) top olduğu için 147’ye ancak her kırmızı toptan sonra siyah top sokularak ulaşılabilir.
1 Kırmızı + 1 Siyah = 8 Puan
(1K+1S) x 15 = 12o puan
120 + Sarı (2) + Yeşil (3) + Kahverengi (4) + Mavi (5) + Pembe (6) + Siyah (7) = 147
Dünyada en fazla 147 yapmış oyuncu Ronnie O’Sullivan’dır ve aynı zamanda dünyanın en hızlı 147 rekoru da 1997 Dünya Şampiyonası’nda 5 dakika 20 saniyede yaptığı 147’lik seriyle ona aittir. Bu rekordan sonra O’Sullivan’a “Rocket” lakabı takılmıştır. Dünyanın en hızlı Maximum Serisini izlemek isterseniz sizi alttaki videoya davet edelim.
Turnuvalardaki kamera ve çekim açıları her ne kadar oyunu basitmiş gibi gösterse de Snooker oldukça yorucu bir spordur. Bu sebeple oyuncular oyunlar boyunca çok fazla sıvı tüketirler. Bazı maçların 8 saate kadar sürebildiğini düşünürsek oyuncuların hem fiziksel hem de zihinsel olarak ne kadar yorulduklarını tahmin etmek zor olmasa gerek.
Snooker maçlarında papyon veya kravat takmak zorunludur (turnuva öncesi, o turnuvada giyilmesi gereken kıyafetler ile ilgili kurallar açıklanıyor). Bir istisna olarak Stephen Maguire özel izinle turnuvalarda papyonsuz olarak oynamaktadır.
BONUS
Hiç bir zaman Dünya Şampiyonu olamamasına rağmen Snooker efsanesi olmuş Jimmy White’ın radikal Snooker çözümünü de buraya bırakalım.
Editör Notu: Bu yazı 20.02.2017 tarihinde, Welsh Open turnuvasında Jodd Trump ve Stuart Bingham arasında oynanan final maçı sırasında yazıldı. 17 Frame’lik maçı Stuart Bingham 9-8 kazandı.
Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
Bilardo, Avrupa’daki en popüler 5 spordan biridir. Ülkemizde de bilardoyu deneyimlememiş ya da en azından duymamış kimse yoktur herhalde. Peki, bilardo oynamak, bilardo terimleri ve bilardo kuralları ile ilgili yeterince bilgiye sahip miyiz? Merak etmeyin! Bu yazıyı okuyarak, konusu geçtiğinde birkaç cümle sunabilecek kadar bilardoya ve kurallarına hakim olabileceksiniz. O zaman bu haftaki yazımıza bilardo kuralları nelermiş, onları öğrenerek başlayalım.
Bilardo Çeşitleri ve Bilardo Kuralları
Her branşta olduğu gibi bilardoda da birtakım bilardo kuralları var tabiî ki… Dilerseniz önce biraz bu kuralları ve faulleri inceleyelim. Bilardoda açı hesabı ve hız ayarlama unsurları oldukça temeldir. Ayrıca bilardo oynamak için kapalı bir alan gereklidir. Bilardonun cepli (delikli) ve cepsiz (deliksiz) diye ayrılan iki temel grubu vardır. 8-Top(Amerikan) Bilardosu ve Snooker cepli bilardoya örnektir. 3-Top (Karambol) ise cepsiz bilardo olarak geçer. Haliyle bu farklı bilardoların kendine özgü kuralları bulunmaktadır.
8-Top (Amerikan) Bilardosu
Bilardo kuralları bilardo çeşitlerine göre farklılık göstermektedir. Amerikan bilardosunda 1-7 arasında numaralandırılmış yedi düz top, 9-15 arasında numaralandırılmış 7 çizgili top, 8 numaralı siyah bir top ve vuruş için gerekli olan beyaz bir top vardır. Toplamda 16 topla oyuna başlanır. Oyundaki amaç; iki gruptan birini tamamlayıp siyah topu en son topun girdiği cep’e ya da oyuncunun değiştirmemek şartıyla deklare edeceği cep’e girmesi olarak anlatılabilir.
Amerikan bilardasu oynarken yapılmaması gerekenler:
- Beyaz topu ceplere sokmamak,
- Toplardan birinin masadan çıkması,
- Karşı grubun topunu cep’e sokmak,
- Beyaz topun ilk önce diğer gruptan topa ya da siyah topa değmesi veya hiçbir topa değmeden gitmesi
- İstekanın beyaz topa iki kere değmesi ya da beyaz top haricinde bir topa değmesi
- Oyuncunun eli, kıyafeti veya herhangi aletin toplara değmesi gibi şeyler yapmak faul sebebidir.
Snooker Bilardo
Kuralları çok bilinmediğinden Türkiye’de yaygın olmayan bir bilardo çeşididir. Renkli toplar sonradan keşfedildi. Bunlar sarı top (2 puan), yeşil top (3 puan), kahverengi top (4 puan), mavi top (5 puan), pembe top (6 puan) ve son olarak da siyah top (7 puan)’tur. Bunların yanında 15 tane kırmızı top vardır ve bu toplar 1 puan olarak sayılır. Ancak kırmızı toplar en baştan beri vardır. Bir de yine bir tane beyaz top vardır. Yani toplam olarak 22 top vardır.
3-Top (Karambol) Bilardo
Bu bilardo, gördüğümüz iki bilardo çeşidinden farklı olarak cepsiz bilardo olarak geçmektedir. Bu oyunda bir bitiş sayısı belirlenir ve bu sayıya ulaşan kazanan olur. Bu iki oyunda da bir beyaz top, bir sarı top ve bir de kırmızı top vardır. Oyunun amacı kendi topunu rakibin iki topuna değdirmektir. Bu oyunun en iyi temsilcilerinden biri de ülkemizden Semih Saygıner’dir
Bilardo Terimleri Nelerdir?
LİMAJ (LIMAGE): Vuruş topuna vurulacak nokta belirlendikten sonra atışa hazırlanırken hedefe odaklanma amaçlı istekanın hareket ettirilerek atışın bir nevi canlandırılması yapılır. Bu canlandırma hareketlerinin bütününe limaj denir.
KLEPS: Vuruş topunun yatay ekseninin aşağı noktalarına yapılan ve vuruş topunun hedef topuna çarptıktan sonra geri gelmesini sağlayan vuruşa denir.
STİCK (UZATMA):Bilardo masasının boyutları sebebiyle bazı atışlarda uygun pozisyon alamadığımız durumlarda köprü kurduğumuz elimiz yerine kullanılan araçtır.
JUMP ATIŞI: Vuruş topuna 45 derece veya daha dik bir açıyla belirli bir teknikle ve (genelde) özel bir istekayla vurularak engel teşkil eden top veya top gruplarının üzerinden zıplatılarak yapılan vuruştur.
FALSO (TERS-DÜZ): Topun dikey eksenin sağına ya da soluna yapılan vuruşlara falsolu vuruşlar denir. Bu vuruşlarda topun saat yönünde ya da ters yönde dönerek ilerlemesi sağlanır.
PİKE: İstekanın vuruş açısını mase vuruşlardaki açılardan daha dik açılar kullanarak, topun daha fazla kavis almasının, yönünün daha fazla değişmesinin sağlandığı vuruşlardır. Genelde birçok pike vuruşu zorluk derecesi fazla olduğu için artistik vuruş sınıfına girer.
MASE: İstekayı normal vuruş açısını artırarak arkasını yukarı kaldırıp vuruş topunun duruma göre sağ veya sol tarafına doğru yapılan etkili vuruşlara denir. Böylece top gideceği noktaya kavis alarak ilerler.
BANT ATIŞI (ASO ATIŞI): Oyuna başlamadan önce açılışı kimin yapacağını belirleyen atışa verilen addır. Bant atışını kazanan taraf, oyuna kimin başlayacağına karar verir.
SAFE (BOŞ ATIŞ): Genel olarak oyunda rakibe kolay atış (sote) bırakmamak amacıyla yapılan atışlara verilen addır. Bunun yanında 8 topta bu adla anılan özel bir kural atışı da vardır.
TEK İSTEKA: Bu tabir kendisine sıra geldikten sonra oyuncunun rakip oyuncuya sırayı verene kadar elde ettiği başarılı atışları ya da setleri belirtmek için kullanılan bir ifadedir.
BRİKOL: Vuruş topunun hedef topa ulaşmadan önce banta çarptırılması ile yapılan atışların genel adıdır.
SOTE (SOTA): Bilardoda sıradaki atışla ilgili kullanılan göreceli bir terimdir. Atışı yapacak sıradaki oyuncuya göre kolay olan pozisyonlara verilen addır.
SOMAKİ (TEBEŞİR): Vuruş yapılmadan önce vuruş topu ile istekanın ucunun temas süresini arttırarak çıtlama denilen olayı engellemek için sürülen özel bir bileşimden yapılan malzemedir.
İSTEKA (ISTAKA): Bilardoda vuruş topu diye tabir ettiğimiz topa nizami olarak vurabilmemiz için kullandığımız, genelde ahşaptan yapılmış olan sopadır. 3 top ve Amerikan bilardo (pool) disiplinlerinde farklı versiyonları bulunan isteka çeşitlerini malzemeler bölümünde daha ayrınltılı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
VURUŞ TOPU: İsteka aracılığıyla kurallar dahilinde vurabileceğiniz toptur. Cepli bilardo disiplinlerinde (pool, snooker) vuruş topu her oyuncu için aynı olmakla beraber, örneğin 3 top disiplininde vuruş topu bir oyuncu için beyaz iken, rakip oyuncu için sarıdır.
Bilardo Malzemeleri Nelerdir?
Bilardo oynamak için gerekli olan malzemelere bilardo malzemeleri denir. Bilardo malzemelerini detaylı olarak kategorimizden inceleyebilirsiniz.
- Bilardo masası
- İsteka (bilardo sopası)
- Bilardo topları
- Tebeşir (İstekanın topa daha ölçülü vurmasını ve gereksiz yere kaymamasını sağlar, özellikle falsolu vuruşlarda çok işe yarar)
- Köprü (İsteğe göre kullanılır. Zor uzanılan toplara yetişmeyi sağlar.)
Belli bir kesimin oynamaktan asla vazgeçmediği çok keyif aldığı bilardo oyunu ve sporu, unutmayın ki oynadıkça öğreneceğiniz, öğrendikçe çok seveceğiniz bir spordur. Eğer siz de bilardo oyununa ilgili duyuyorsanız bilardo malzemelerine sahip olarak sevdiklerinizle bilardo turnuvaları düzenleyebilir, keyifli vakit geçirebilirsiniz.
nest...
10 Maddede ‘Snooker’ Nedir?
Geçen gün bir bilardo maçı seyrettim; kocaman bir masada, cebe atılan topları sürekli olarak masaya tekrar koyuyorlar, bir sürü rengarenk top var, uzatma çubukları falan kullanıyorlar nasıl bir şey anlamadım, diyenlerden misiniz?
Buyrun o zaman snooker (sunukır olarak okunur) dünyasına…
19. Yüzyılın sonlarında oynanmaya başlandığı bilinen Snooker, Hindistan’da bulunan Britanyalı subaylar tarafından geliştirilmiş bir bilardo türü. Britanya bilardo şampiyonu John Roberts, 1885 yılında Hindistan’a geldiğinde bir İngiliz subayı ona oyunu gösterdi ve daha sonra bu oyunu İngiltere’ye ilk tanıtan Roberts oldu.
Snooker genel olarak 22 topla oynanıyor. 15 kırmızı top dışında birer tane sarı, yeşil, kahverengi, mavi, pembe, siyah ve beyaz top (isteka topu) bulunuyor. Beyaz top hariç diğer tüm topların belirli puanları var. Toplar; kırmızı 1, sarı 2, yeşil 3, kahverengi 4, mavi 5, pembe 6 ve siyah 7 puan değerindedir. Snooker oyunları [her bir snooker oyununa frame (freym olarak okunur) denir] genellikle uzun sürdüğü için, ilgiyi artırmak amacıyla 6 kırmızı top ile oynanan (Six-Red Snooker) bir versiyon daha mevcuttur.
Snooker masası diğer cepli bilardo masalarından oldukça farklı. 3.6 metre uzunluğa ve 1.8 metre genişliğe sahip. 6 delikli bu masada delikler ve bantlar diğer masalara göre daha sivridir. Aynı zamanda snooker topları ve masanın cepleri de diğer bilardo oyunlarındaki top ve ceplerden daha küçüktür. Bu yüzden pot yapmak (beyaz topla başka bir topa vurarak vurulan topu cebe sokmak) diğer oyunlara göre oldukça zordur. Masanın büyük olması toplara ulaşmayı zorlaştırdığı için oyuncular rest, spider, swan neck rest gibi yardımcı araçlar kullanabilirler. Bu araçlar dışında kullandıkları istekayı uzatacak aparatlardan da yararlanabilirler.
Peki cebe sokulan (pot yapılan) renkli toplar neden tekrar masaya çıkarılıyor? Snookerda kural olarak; renkli topları pot yapmadan önce mutlaka bir kırmızı topu pot yapmalısınız. Pot yapılan kırmızı toplar masaya çıkarılmaz, fakat masadaki kırmızı toplar bitene kadar pot yapılan renkli topların tümü masaya tekrar çıkarılır ve yerlerine konur.
Örneklersek; masada 3 tane kırmızı top olduğunu düşünelim, kırmızılardan birini pot yapan oyuncu sonrasında maviyi cebe gönderirse, pot yapılması gereken 2 kırmızı top daha olduğu için mavi top tekrar masaya çıkarılarak yerine konur. Masadaki tüm kırmızı toplar bittiğinde de kalan renkli toplar puan sırasına göre (sarı, yeşil, kahve, mavi, pembe, siyah) pot yapılmak zorundadır ve bu renkli toplar oyun bitene kadar tekrar masaya çıkarılmaz. Yapılan potlar sonucunda en yüksek puanı toplayan oyuncu oyunu kazanır. Maçta kaç oyun oynanacağı önceden belirlenir ve en fazla oyunu kazanan oyuncu maçı kazanmış olur. Yani, 15 frame oynanan bir maçta 8 frame kazanan oyuncu maçı kazanır.
Snooker, oyunun adı olmakla birlikte aynı zamanda oyun içerisinde meydana gelen bir pozisyona verilen isim olma özelliğine de sahip.
Snooker maçlarını izlerken oldukça sık duyacağınız terimlerden biri “güvenli vuruş”tur. Oyunun açılış vuruşu tipik bir güvenli vuruştur. Oyuncular açılış vuruşunda, beyaz topu kırmızı toplardan birine gönderir, grup halinde duran kırmızı top grubunu fazla dağıtmamaya çalışır ve beyaz topu kırmızı toplara en uzak mesafede renkli topların arkasında bırakmak ister. Burada amaç rakibe, pot yapabileceği bir pozisyon bırakmamaktır.
Snooker pozisyonunu tanımlarsak, bir oyuncunun vuruşundan sonra beyaz top öyle bir noktada kalır ki, rakip oyuncu doğrudan bir vuruşla vurması gereken topa ulaşamaz. Yani snooker, “çözülmesi gereken bir problemdir” ve bir savunma stratejisinin sonucunda ortaya çıkar. Oyuncular pot yapamayacakları veya puan olarak geride oldukları anda Snooker oluşturmak için çalışırlar. Çünkü rakip oyuncu snooker’ı çözmeye çalışırken faul yapabilir ve kendisine puan kazandırabilir. Snooker’ı çözmeye çalışan oyuncu faul yaptığında diğer oyuncu tekrar çözmeyi denemesini isteyebilir. Böylece tek pozisyondan arka arkaya çok fazla sayıda puan kazanabilir. Bu pozisyonun bir diğer avantajı, önceliği Snooker’ı çözmek olan oyuncunun savunma hamlesini çok düşünemeyecek olmasıdır. Yani Snooker’ı çözmek tek başına yeterli değildir bu problemi çözerken bile rakibinize pozisyon bırakmayacak bir vuruş yapmanız gerekir.
Aşağıdaki videoda hem örnek bir Snooker, hem de Snooker’ı çözmeye çalışırken Ronnie O’Sullivan’ın kaptırdığı 8 puanı görebilirsiniz.
Videoyu izlediyseniz, yeşil topun puanı 3 değil miydi? Faulden sonra neden 8 puan gitti, diye soruyor olabilirsiniz. Beyaz topu cebe göndermek karşı tarafa 4 puan kazandırıyor. Beyaz topla vurmanız gereken topa vuramamanızda yaptığınız faulde ise vuramadığınız topun puanı kadar rakibinize puan kazandırıyorsunuz. Fakat en düşük faul puanı 4 olduğu için sarı ve yeşil topta faul yapsanız bile karşı taraf 4 puan kazanıyor. Üstteki videoda Ronnie’nin vurması gereken top yeşil yerine pembe olsaydı ve ıskalasaydı Jodd 6 puan kazanacaktı.
Bir snooker oyuncusunun rakibine oynama fırsatı vermeden arka arkaya pot yapmasına seri [break (bireyk olarak okunur)] denir. Profesyonel snooker oyuncuları masanın kontrolünü ele geçirdiklerinde yüksek break sayılarına ulaşabildikleri için oyuncular güvenli vuruşlarla masanın kontrolünü ele geçirmeye çalışırlar.
Century-Break (yüzlük seri) tek istekada hiç vuruş kaçırmadan 100 sayı ve üzerine çıkılan seridir ve her Snooker oyuncusu için önemli bir kilometre taşıdır. En fazla 100’lük seri yapan oyuncular listesinin ilk üçünde Ronnie O’Sullivan, Stephen Hendry ve John Higgins var. Bir tunuvada yapılan en hızlı 100’lük seri rekoru ise 1996’da 3 dakika 31 saniyede 100 sayıya ulaşan Tony Drago’ya ait. Seri demişken Snookerda faullerden kazanılacak puanlar hariç bir frame boyunca yapılabilecek en büyük seri (Maximum Break) yani alınabilecek maksimum puan 147’dir.
147’lik seriye ulaşmak çok zor ve nadiren izlenebiliyor. Bu sebeple turnuvalarda 147 ‘lik seri yapan oyunculara özel para ödülleri verilir. Dünya turnuvalarında bu ödül 147.000 Pound’dur.
Siyah top en yüksek puanlı (7) top olduğu için 147’ye ancak her kırmızı toptan sonra siyah top sokularak ulaşılabilir.
1 Kırmızı + 1 Siyah = 8 Puan
(1K+1S) x 15 = 12o puan
120 + Sarı (2) + Yeşil (3) + Kahverengi (4) + Mavi (5) + Pembe (6) + Siyah (7) = 147
Dünyada en fazla 147 yapmış oyuncu Ronnie O’Sullivan’dır ve aynı zamanda dünyanın en hızlı 147 rekoru da 1997 Dünya Şampiyonası’nda 5 dakika 20 saniyede yaptığı 147’lik seriyle ona aittir. Bu rekordan sonra O’Sullivan’a “Rocket” lakabı takılmıştır. Dünyanın en hızlı Maximum Serisini izlemek isterseniz sizi alttaki videoya davet edelim.
Turnuvalardaki kamera ve çekim açıları her ne kadar oyunu basitmiş gibi gösterse de Snooker oldukça yorucu bir spordur. Bu sebeple oyuncular oyunlar boyunca çok fazla sıvı tüketirler. Bazı maçların 8 saate kadar sürebildiğini düşünürsek oyuncuların hem fiziksel hem de zihinsel olarak ne kadar yorulduklarını tahmin etmek zor olmasa gerek.
Snooker maçlarında papyon veya kravat takmak zorunludur (turnuva öncesi, o turnuvada giyilmesi gereken kıyafetler ile ilgili kurallar açıklanıyor). Bir istisna olarak Stephen Maguire özel izinle turnuvalarda papyonsuz olarak oynamaktadır.
BONUS
Hiç bir zaman Dünya Şampiyonu olamamasına rağmen Snooker efsanesi olmuş Jimmy White’ın radikal Snooker çözümünü de buraya bırakalım.
Editör Notu: Bu yazı 20.02.2017 tarihinde, Welsh Open turnuvasında Jodd Trump ve Stuart Bingham arasında oynanan final maçı sırasında yazıldı. 17 Frame’lik maçı Stuart Bingham 9-8 kazandı.
Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
Bilardo, Avrupa’daki en popüler 5 spordan biridir. Ülkemizde de bilardoyu deneyimlememiş ya da en azından duymamış kimse yoktur herhalde. Peki, bilardo oynamak, bilardo terimleri ve bilardo kuralları ile ilgili yeterince bilgiye sahip miyiz? Merak etmeyin! Bu yazıyı okuyarak, konusu geçtiğinde birkaç cümle sunabilecek kadar bilardoya ve kurallarına hakim olabileceksiniz. O zaman bu haftaki yazımıza bilardo kuralları nelermiş, onları öğrenerek başlayalım.
Bilardo Çeşitleri ve Bilardo Kuralları
Her branşta olduğu gibi bilardoda da birtakım bilardo kuralları var tabiî ki… Dilerseniz önce biraz bu kuralları ve faulleri inceleyelim. Bilardoda açı hesabı ve hız ayarlama unsurları oldukça temeldir. Ayrıca bilardo oynamak için kapalı bir alan gereklidir. Bilardonun cepli (delikli) ve cepsiz (deliksiz) diye ayrılan iki temel grubu vardır. 8-Top(Amerikan) Bilardosu ve Snooker cepli bilardoya örnektir. 3-Top (Karambol) ise cepsiz bilardo olarak geçer. Haliyle bu farklı bilardoların kendine özgü kuralları bulunmaktadır.
8-Top (Amerikan) Bilardosu
Bilardo kuralları bilardo çeşitlerine göre farklılık göstermektedir. Amerikan bilardosunda 1-7 arasında numaralandırılmış yedi düz top, 9-15 arasında numaralandırılmış 7 çizgili top, 8 numaralı siyah bir top ve vuruş için gerekli olan beyaz bir top vardır. Toplamda 16 topla oyuna başlanır. Oyundaki amaç; iki gruptan birini tamamlayıp siyah topu en son topun girdiği cep’e ya da oyuncunun değiştirmemek şartıyla deklare edeceği cep’e girmesi olarak anlatılabilir.
Amerikan bilardasu oynarken yapılmaması gerekenler:
- Beyaz topu ceplere sokmamak,
- Toplardan birinin masadan çıkması,
- Karşı grubun topunu cep’e sokmak,
- Beyaz topun ilk önce diğer gruptan topa ya da siyah topa değmesi veya hiçbir topa değmeden gitmesi
- İstekanın beyaz topa iki kere değmesi ya da beyaz top haricinde bir topa değmesi
- Oyuncunun eli, kıyafeti veya herhangi aletin toplara değmesi gibi şeyler yapmak faul sebebidir.
Snooker Bilardo
Kuralları çok bilinmediğinden Türkiye’de yaygın olmayan bir bilardo çeşididir. Renkli toplar sonradan keşfedildi. Bunlar sarı top (2 puan), yeşil top (3 puan), kahverengi top (4 puan), mavi top (5 puan), pembe top (6 puan) ve son olarak da siyah top (7 puan)’tur. Bunların yanında 15 tane kırmızı top vardır ve bu toplar 1 puan olarak sayılır. Ancak kırmızı toplar en baştan beri vardır. Bir de yine bir tane beyaz top vardır. Yani toplam olarak 22 top vardır.
3-Top (Karambol) Bilardo
Bu bilardo, gördüğümüz iki bilardo çeşidinden farklı olarak cepsiz bilardo olarak geçmektedir. Bu oyunda bir bitiş sayısı belirlenir ve bu sayıya ulaşan kazanan olur. Bu iki oyunda da bir beyaz top, bir sarı top ve bir de kırmızı top vardır. Oyunun amacı kendi topunu rakibin iki topuna değdirmektir. Bu oyunun en iyi temsilcilerinden biri de ülkemizden Semih Saygıner’dir
Bilardo Terimleri Nelerdir?
LİMAJ (LIMAGE): Vuruş topuna vurulacak nokta belirlendikten sonra atışa hazırlanırken hedefe odaklanma amaçlı istekanın hareket ettirilerek atışın bir nevi canlandırılması yapılır. Bu canlandırma hareketlerinin bütününe limaj denir.
KLEPS: Vuruş topunun yatay ekseninin aşağı noktalarına yapılan ve vuruş topunun hedef topuna çarptıktan sonra geri gelmesini sağlayan vuruşa denir.
STİCK (UZATMA):Bilardo masasının boyutları sebebiyle bazı atışlarda uygun pozisyon alamadığımız durumlarda köprü kurduğumuz elimiz yerine kullanılan araçtır.
JUMP ATIŞI: Vuruş topuna 45 derece veya daha dik bir açıyla belirli bir teknikle ve (genelde) özel bir istekayla vurularak engel teşkil eden top veya top gruplarının üzerinden zıplatılarak yapılan vuruştur.
FALSO (TERS-DÜZ): Topun dikey eksenin sağına ya da soluna yapılan vuruşlara falsolu vuruşlar denir. Bu vuruşlarda topun saat yönünde ya da ters yönde dönerek ilerlemesi sağlanır.
PİKE: İstekanın vuruş açısını mase vuruşlardaki açılardan daha dik açılar kullanarak, topun daha fazla kavis almasının, yönünün daha fazla değişmesinin sağlandığı vuruşlardır. Genelde birçok pike vuruşu zorluk derecesi fazla olduğu için artistik vuruş sınıfına girer.
MASE: İstekayı normal vuruş açısını artırarak arkasını yukarı kaldırıp vuruş topunun duruma göre sağ veya sol tarafına doğru yapılan etkili vuruşlara denir. Böylece top gideceği noktaya kavis alarak ilerler.
BANT ATIŞI (ASO ATIŞI): Oyuna başlamadan önce açılışı kimin yapacağını belirleyen atışa verilen addır. Bant atışını kazanan taraf, oyuna kimin başlayacağına karar verir.
SAFE (BOŞ ATIŞ): Genel olarak oyunda rakibe kolay atış (sote) bırakmamak amacıyla yapılan atışlara verilen addır. Bunun yanında 8 topta bu adla anılan özel bir kural atışı da vardır.
TEK İSTEKA: Bu tabir kendisine sıra geldikten sonra oyuncunun rakip oyuncuya sırayı verene kadar elde ettiği başarılı atışları ya da setleri belirtmek için kullanılan bir ifadedir.
BRİKOL: Vuruş topunun hedef topa ulaşmadan önce banta çarptırılması ile yapılan atışların genel adıdır.
SOTE (SOTA): Bilardoda sıradaki atışla ilgili kullanılan göreceli bir terimdir. Atışı yapacak sıradaki oyuncuya göre kolay olan pozisyonlara verilen addır.
SOMAKİ (TEBEŞİR): Vuruş yapılmadan önce vuruş topu ile istekanın ucunun temas süresini arttırarak çıtlama denilen olayı engellemek için sürülen özel bir bileşimden yapılan malzemedir.
İSTEKA (ISTAKA): Bilardoda vuruş topu diye tabir ettiğimiz topa nizami olarak vurabilmemiz için kullandığımız, genelde ahşaptan yapılmış olan sopadır. 3 top ve Amerikan bilardo (pool) disiplinlerinde farklı versiyonları bulunan isteka çeşitlerini malzemeler bölümünde daha ayrınltılı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
VURUŞ TOPU: İsteka aracılığıyla kurallar dahilinde vurabileceğiniz toptur. Cepli bilardo disiplinlerinde (pool, snooker) vuruş topu her oyuncu için aynı olmakla beraber, örneğin 3 top disiplininde vuruş topu bir oyuncu için beyaz iken, rakip oyuncu için sarıdır.
Bilardo Malzemeleri Nelerdir?
Bilardo oynamak için gerekli olan malzemelere bilardo malzemeleri denir. Bilardo malzemelerini detaylı olarak kategorimizden inceleyebilirsiniz.
- Bilardo masası
- İsteka (bilardo sopası)
- Bilardo topları
- Tebeşir (İstekanın topa daha ölçülü vurmasını ve gereksiz yere kaymamasını sağlar, özellikle falsolu vuruşlarda çok işe yarar)
- Köprü (İsteğe göre kullanılır. Zor uzanılan toplara yetişmeyi sağlar.)
Belli bir kesimin oynamaktan asla vazgeçmediği çok keyif aldığı bilardo oyunu ve sporu, unutmayın ki oynadıkça öğreneceğiniz, öğrendikçe çok seveceğiniz bir spordur. Eğer siz de bilardo oyununa ilgili duyuyorsanız bilardo malzemelerine sahip olarak sevdiklerinizle bilardo turnuvaları düzenleyebilir, keyifli vakit geçirebilirsiniz.