Bilek Bağları Kopması
Kayseri Ortopedi Doktoru
Ayak Bileği Burkulmaları
Ayak bileği bağ yaralanmaları sportif ve günlük yaşamda en sık görülen yaralanmalardır. Uluslar arası alanda yapılan çalışmalalarda hergün ayak bileği bağ yaralanması olduğu bilidirlmiştir. Başka bir deyişle hergün kişiden birinin ayak bileği burkulmaktadır. Bunların en az yarısı ciddi burkulmalardır.
Basketbol yaralanmalarının %45'i; futbol yaralanmalarının %30'u, atletizm yaralanmalarının %25'i ayak bileğinde olur. ayak bileğinde oluşan yaralanmalarının %75'i bağ yaralanması olup, bunların da %85'i ayağın içe doğru burkulması ile olur ve dış yan bağlar yaralanır.
Anatomik olarak ayak bileği bacağın iki uzun iki uzun kemiği olan tibia (kalın) ve fibula (ince)nın talus (aşık kemiği) ile oluşturduğu eklemdir. Dış tarafta 3 bağ , iç tarafta ise tek ve kuvvetli deltoid bağ vardır. Daha önce belirttiğimiz gibi, daha zayıf olan dış yan bağlar çok daha sık yaralanır. İç yan bağ yaralanmaları daha seyrektir ama daha ciddidir ve iyileşmeleri daha uzun sürer.
Burkulma bir bağ hasarını ifade eder. Hafif yaralanmada (seafoodplus.infode) bağda yırtık yoktur, sadece lifleri esnemiştir, uzamıştır. seafoodplus.info (orta) yaralanmada bağın bazı lifleri kopmuştur. seafoodplus.info (ciddi) yaralanmada bağda tam kopma söz konusudur. Ayak bileğinde en sık yaralan bağ dıştaki ön bağdır. Ciddi, yani seafoodplus.info burkulma hem dış ön hemde orta bağın kopmasını ve dolayısıyla eklemde gevşekliği ifade eder.
ayak bileği burkulan birkimseyi gören kişi öncelikle yaralanmanın ciddiyeti hakkında fikir sahibi olmaya çalışmalıdır. Hafif bir burkulmada dahi soğuk uygulama ve bandaj yapmak, sporcunun oyuna devam etmesine izin vermek sakıncalı olabilir. Muayenede belirgin eklem gevşekliği varsa ve koşmaya çalıştığında ciddi bir ağrı ve topallama oluyorsa sportif veya o andaki aktivasyonuna devam edemeyecek demektir. ayak bileği hemen şişerse ve hareket kısıtlılığı gelişirse yine aktivasyonunda kısıtlama olacaktır.
Çoğu burkulmada başlıca acil tedavi koruma, istirahat, soguk uygulama, kompresyon ve bacagı yükseltmeden oluşur. Bu, duruma göre gün sürebilir. Bu sürenin sonuda hemen rehabilitasyona başlanmalıdır. Yere basıldıgında ağrı olduğu sürece o bacak üzerine yük verilmemelidir. Rehabilitasyon yaralanmanın ciddiyetine göre hafta sürebilir. Spora döndükten sonra bir süre tekrar burkulma riski yüksektir. Genellikle ikinci burkulma birinciden, üçüncü burkulma ikinciden daha kötüdüseafoodplus.info nedenle yeterli iyileşmeyi sağlamak için yaralanmadan sonraki 6 hafta bandaj veya bileklik kullanılması uygun olur. Ayak bileği burkulması kötü bir yaralanma değildir, fakat rehabilitasyonla tedavi edilmesi gereken bir yaralanmadır. Sadece istirahat, bandaj ve ilaçla tedavi edilecek bir yaralanma degildir. Böyle tedavi edilirse sıklıkla kronik ayak bileği gevşekliği gelişir.
ERKEN TEDAVİ: Erken tedavi ağrı ve şişkinliğin bir an önce giderilip erkenden rehabilitasyona başlamak için son derece önemlidir. Başlıca şu yöntemlerden oluşur:
KORUMA: Yaralanan bölgeyi ek hasarlardan korumak için koltuk değneği ve hafif ateller kullanılmasıdır.
İSTİRAHAT: Yarlanmaya neden olan hareketten kaçınılmasıdır.
BUZ TORBASI: Şişmeyi azaltmak ve çabuk iyileşmeyi sağlamak için hemen uygulanmalıdır.
KOMPRESYON: Elastik bandajla yapılır ve şişmeyi azaltır.
BACAĞI YÜKSELTME (KALP SEVİYESİNİN ÜZERİNE): Bu da ağrı ve şişliği azaltarak iyiyleşmeyi hızlandırır.
Ayak Bileği Lateral Bağları Nelerdir?
Ayak bileğindeki lateral bağ kompleksi, anterior talofibular ligament (ATFL), kalkaneofibular ligament (CFL) ve posterior talofibular ligamentten (PTFL) oluşmaktadır. ATFL ve CFL ana statik bağ yapılarıdır ve CFL ekstrakapsüler kordon şeklinde hem tibiotalar hem de talokalkaneal eklemi stabilize etmektedir. Ayak bileği lateral bağ kompleksinde en kuvvetli bağ yapısına PTFL’nin, en hassas bağ yapısına ise ATFL’nin sahip olduğu bilinmektedir.
Ayak bileği yaralanmaları sıklıkla spor müsabakalarında görülmekle birlikte, ev ve iş hayatında da yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Futbol, hentbol veya basketbol gibi yüksek etkili sporlarla ilgilenen bireylerde bu yaralanmalar daha yüksek insidansa sahiptir. Ayak bileği yaralanmaları, özellikle ayak bileği ekleminin lateral ligament kompleksinde, farklı yaralanma mekanizmaları ile görülebilmektedir.
Burkulmaları önlemek ve ayak bileği eklem kompleksinin yeterli tedavisini veya rehabilitasyonunu sürdürmek için yaralanma mekanizmasının iyi düzeyde anlaşılması gerekmektedir. Yaralanma mekanizmaları aşırı inversiyon, aşırı eversiyon veya her ikisinin bir kombinasyonu olarak karşımıza çıkabilmektedir.
El bileği yaralanması
Spor yaparken veya günlük yaşamda başımıza gelebilir: Bileğinizi incitirsiniz. Ama ne tür bir yaralanma söz konusudur ve şimdi ne yapmak gerekir? Bu yazı, farklı el bileği yaralanmalarının türleri ve bunların nasıl tedavi edileceği hakkında bilgi sağlayacaktır.
Bir bakışta
- El bileğinin yaralandığı kazalar genellikle spor yaparken meydana gelir.
- Burkulmalar genellikle birkaç hafta içinde iyileşir, kırıklar veya bağ yırtıkları ise daha fazla zaman alır.
- Bazı durumlarda eklemi uzun süre hareketsiz tutmak gerekir.
- Sadece nadir durumlarda ameliyat gerekli olur.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
El bileği yaralanması nedir?
El bileğinin yaralanması, örneğin spor sırasında düşerken kendinizi elinizle desteklemeniz halinde meydana gelebilir. Sakatlanan el bileği ağrı yapar, ancak genellikle birkaç hafta içinde iyileşir. Bazen bileğin uzun süre hareketsiz tutulması gerekir. Ameliyat sadece ciddi yaralanmalar halinde gerekli olur.
Farklı el bileği yaralanması türleri şunlardır:
- Burkulma/zorlanma: Bu durumda, el bileği aşırı gerilerek veya aşırı bükülerek bağların aşırı gerilmesine neden olur.
- Bağ yırtığı: El bileğindeki bağlar kısmen veya tamamen yırtılır.
- Çıkık: Kemik eklem yuvasından dışarı fırlar. Bu durum, kaslara, bağlara ve eklem kapsülüne zarar verebilir.
- Kemik kırığı (fraktür): Döner kemik (radyus), dirsek kemiği (ulna), bilek kemikleri (örneğin sandal kemiği) veya el tarağı kemikleri kırılabilir. Kırık tipine bağlı olarak eklemlerin bazı kısımlarında, bağlarda ve sinirlerde hasar meydana gelebilir.
El bileğinin yaralandığı nasıl anlaşılır?
Semptomlar el bileği yaralanmasının türüne göre farklılık gösterir. Bağ yaralanmalarında (burkulma veya bağ kopması), ağrılar bazen başlangıçta çok şiddetli olmaz. Ancak zamanla daha kalıcı hale gelir. Bağ yırtığı durumunda, el bileğinde bir dengesizlik olduğu genellikle ancak haftalar sonra fark edilir.
Kırık ve çıkıklar genellikle burkulmadan daha fazla acı verir. Sıklıkla bir deformasyon da görülür. Ağrıya ek olarak, tipik olarak şişlik ve morarma oluşur. Sinirlerde hasar oluşması durumunda, ek olarak parmaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi duyusal rahatsızlıklar meydana gelir.
Uyuşma, şiddetli ağrı ve deformasyon durumunda hızlı bir şekilde tıbbi yardım almak önemlidir. Elin hiç hareket ettirilememesi ise acil bir durum olduğunu gösterir. Bu durumda derhal bir kliniğe gidilmelidir.
El bileği yaralanması nasıl olur?
El bileği yaralanması genellikle düşerken insanlar kendilerini desteklemeye çalıştıklarında meydana gelmektedir. Bu sırada el bileğinin aşırı gerilmesi veya bükülmesi durumunda, kapsül, bağlar ve kemikler zarar görebilir. Bu tür kazalar genellikle spor yaparken meydana gelmektedir. Ancak düşme ve yaralanmalar, özellikle yaşlılarda günlük yaşamda da meydana gelebilir.
Osteoporoz (kemik erimesi) olan insanlar düştüklerinde el bilekleri daha kolay kırılır.
Burkulmalar genellikle tenis topuna vurma veya futbolda taç atma gibi ani hareketler sırasında meydana gelir.
Çocuklarda ayrıca bağlar, eklemler ve kemikler henüz olgunlaşmadığı için el bilekleri sık sık yaralanır. Bununla birlikte, bu yaralanmalar çocuklarda genellikle hızlı ve sorunsuz şekilde iyileşir.
El bileği yaralanması nasıl seyreder?
Yaralanmanın türüne bağlı olarak, iyileşme birkaç hafta veya aylar sürebilir. Hafif burkulmalar, olumsuz bir sonuç olmaksızın 2 ila 3 hafta içinde iyileşir. Buna karşın, yırtık ve kırıkların tamamen iyileşmesi 6 aya kadar sürebilir.
Daha ciddi el bileği yaralanmaları ise, kalıcı hareket kısıtlamalarına, artroza veya bilekte kalıcı dengesizliğe neden olabilir.
El bileği yaralanması nasıl teşhis edilir?
Doktor önce eli muayene eder. Muayenede, eklemin hareketliliği, şişip şişmediği ve tam olarak neresinin ağrıdığı kontrol edilir. Yaralanmanın derecesine göre, elin bu muayenesi örneğin hafif burkulmaları tespit etmek için genellikle yeterli olur. Bununla birlikte, kemiğin durumunu kontrol etmek için bir röntgen çekmek de gerekli olabilir.
Doktorun bir çıkık, bağ yırtığı veya kırıktan şüphelenmesi veya bunları tamamen imkansız olarak görmemesi halinde, durumu kesinleştirmek için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans tomografisi (MRT) gibi daha ileri görüntüleme prosedürleri uygulayabilir.
El bileği yaralanması nasıl tedavi edilir?
Yaralanmadan hemen sonra, el bileği mümkün olan en kısa sürede hareketsiz hale getirilmeli ve dinlendirilmelidir. Şişmesini önlemek veya azaltmak için el bileği yüksekte tutulmalıdır. Doktor, yaralanmaya bağlı olarak sıkı bir elastik bandaj (bant), atel veya alçı uygulayacaktır.
Ağrı, örneğin parasetamol veya ibuprofen içeren merhem veya haplarla tedavi edilebilir. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAİ) grubuna ait ibuprofen gibi antienflamatuar ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımı durumunda, mide asidi oluşumunu engelleyen mide koruyucu bir ilacın da ek olarak kullanılması faydalıdır.
El bileğinin hareketsiz hale getirilmesi durumunda, bu hareketsizliğin süresi mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Hareketsiz tutmanın gerekli olup olmadığı ve süresi yaralanmanın türüne ve iyileşme sürecine bağlıdır. Burkulmalarda genellikle birkaç gün yeterlidir. Buna karşın, çatlak ve kırıklarda, iyileşme sürecinin engellenmemesi için el bileği genellikle birkaç hafta boyunca hareketsiz bırakılmalıdır.
El bileği yaralanmalarında iyileşme süreci, fizyoterapi veya ergoterapi ile desteklenebilir. Hareket egzersizleri hareketliliği destekler ve kasları güçlendirir.
Önemli bilgi: Ameliyat nadiren, örneğin kırık durumunda kemiklerin düzeltilmesi gerektiğinde, bağlardan birinin tamamen kopması veya sinirlerde hasar durumlarında gereklidir. Yapılan müdahaleye bağlı olarak, el bileği birkaç hafta boyunca hareketsiz tutulur.
- Deutsche Gesellschaft für Unfallchirurgie e.V. (DGU). Distale Radiusfraktur. S2e-Leitlinie. AWMF-Registernummer –
- Niethard FU, Pfeil J, Biberthaler P. Duale Reihe Orthopädie und Unfallchirurgie. Thieme: Stuttgart
- Pschyrembel. Klinisches Wörterbuch. De Gruyter: Berlin
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: